Socjodrama- zaimprowizowane przedstawienie, w którym członkowie pewnej grupy osób odgrywają wyznaczone role, w celu przeanalizowania albo uzdrowienia stosunków panujących w tym zespole.
Zasadniczym jej przedmiotem jest grupa, treścią w socjodramie jest związek między grupami a ideologiami, np. konflikt między grupami podkulturowymi lub społecznymi. Oddziaływania socjodramy są stosowane jako środek usuwający zaburzenia w strukturze organizacji i dynamice grupy. Mamy tu też do czynienia z eliminowaniem, korygowaniem i wzbogacaniem różnych funkcji grupy. Skuteczność socjodramy mierzy się zbiorową aktywnością grupy w jakiejś dziedzinie życia zbiorowego.
„Socjodrama niweluje tendencje agresywne, skłonności do bezwzględnego osądzania i potępiania ludzi. Rozbudza potrzebę zrozumienia innych, ukazuje rzeczywiste źródło konfliktów.” (wg. J. Doroszewskiej)
Socjodrama spełnia następujące cele:
• cel wychowawczy – rozwija wrażliwość moralną, estetyczną, wewnętrzną dyscyplinę i postawę humanistyczną,
•cel terapeutyczny – rozładowuje napięcia wewnętrzne i likwiduje negatywne emocje, pomaga w niwelowaniu kompleksów i nieśmiałości, pozwala osiągnąć satysfakcję, przynosi zadowolenie z siebie oraz wyzwala wiarę w swoje możliwości,
• cel kreatywny – rozwija uzdolnienia i zainteresowania, zwiększa świadomość i wrażliwość,
• cel inspirujący – wyzwala możliwości twórcze i ukazuje drogę samo ekspresji,
• cel komunikatywny – rozwija umiejętność komunikacji werbalnej i niewerbalnej,
• cel integrujący – wyzwala szacunek do wspólnej pracy w grupie integrując ją,
• cel indywidualizujący – umożliwia indywidualną kreację osobowości
Psychodrama- Polega na odgrywaniu przez jednostkę różnych ról społecznych w zaimprowizowanych sytuacjach, dzięki czemu doświadcza pewnych emocji i wyraża je. Jednostka odgrywa sceny z wydarzeń, które były dla niego mocnym przeżyciem. Odegranie takich sytuacji, które w rzeczywistości wiązały się z silnymi emocjami stanowi okazję do ponownego ich przeżycia w bezpieczniejszej sytuacji, "oczyszczenia" emocjonalnego, a także poznania możliwych sposobów reagowania innych osób. Technika ta przynosi korzyści nie tylko "aktorom", ale także osobom to oglądającym.
Podstawowe formy psychodramy:
• Forma ilustrująca-uczestnik odtwarza określoną sytuację, o której opowiadał.
• Forma schematyzowania-gra się według ustalonej kolejności scen, jednakowej dla wszystkich uczestników.
• Forma łączona- gra się według scenariusza opracowanego przedtem przez terapeutę i uczestnika.
• Forma dowolna- przebieg gry jest określony od przypadku, według indywidualnego planu terapeutycznego.
Przebieg psychodramy:
Faza wstępna- to rozgrzewka (pantomima) urozmaicona gimnastyką ruchową, która ma na celu pobudzenie spontaniczności i twórczości.
Faza główna- przedstawienie problemu (psychodrama klasyczna).
Faza końcowa- wspólna rozmowa, dyskusja.
Cele psychodramy:
• zmiana wadliwych wzorców zachowań, zmierzająca do większej ich adekwatności umożliwiającej poprawne przystosowanie społeczne;
• uzyskanie wglądu w problemy osób uczestniczących w zajęciach oraz umożliwienie im zrozumienia własnych problemów i przez to stymulowanie zmiany niewłaściwych postaw i nastawień,
• pośredniczenie w poznawaniu relacji interpersonalnych jako stymulatora wyższego jakościowo poziomu kontaktów międzyludzkich;
• wspomaganie rozwojów potencjałów;
• uaktywnienie procesów twórczych i poznawczych;
• trenowanie i utrwalanie określonych cech tożsamościowych;
• rozwijanie umiejętności kooperacji i pomocy innym osobom.
Różnice pomiędzy socjodramą i psychodramą:
a) Psychodramę obserwujemy w ośrodku leczenia nerwic, a socjodramę w szkole, gdzie wprowadza się dramatyzację jako jedną z zajęć grupy klasowej;
b) W psychodramie tworzy się grupę dla celów badawczych, terapeutycznych i wychowawczych. W socjodramie wprowadza się improwizowanie dramatyzacji do grup już istniejących;
Podobieństwa pomiędzy socjodramą i psychodramą:
a) Rozwijanie umiejętności komunikacji;
b) Zwiększenie świadomości i wrażliwości na emocje przeżywane przez uczestników;
c) Zmiana sposoby postrzegania emocji i doświadczeń w odegranych rolach;
d) Uaktywnienie procesów poznawczych i twórczych uczestników;
•