I. Materiały oporowe można podzielić ze względu na zastosowanie na trzy podstawowe grupy:
materiały rezystywne pomiarowe,
materiały rezystywne regulacyjne,
materiały rezystywne grzejne
1. Materiały rezystywne pomiarowe – np. wzorce oporności, mostki pomiarowe, oporniki precyzyjne.
Wymagania:
- duża rezystywność,
- rezystywność opornika niezmienna w czasie (stabilność struktury krystalicznej),
- bardzo mały temperaturowy współczynnik rezystywności
Wykonywane głównie ze stopów miedź-mangan (manganin, izabelin lub inmet) lub miedź-nikiel (konstantan), z taśmy lub drutów gołych lub emaliowanych.
2. Materiały rezystywne regulacyjne - Do rezystorów regulacyjnych zaliczamy: rezystory suwakowe laboratoryjne, rezystory rozruchowe, rezystory regulujące obroty silnika, regulatory oświetlenia.
Wytwarzane z konstantanu, nikieliny, żeliwa stopowego itd.
3. Materiały rezystywne grzejne- elementy grzejne urządzeń elektrotermicznych
Wymagania: odporność na działanie wysokich temperatur, duża rezystywność, wys. temp. topnienia, oraz zdolność do tworzenia na swojej powierzchni warstwy tlenków chroniącej przed korozją. Elementy oporowe wykonuje się z taśm lub drutów. Główne stopy: nichromy (np. chromonikielina bezżelazowa), ferronichromy (chromonikielina żelazowa) oraz ferrochromale (np. kanthal, baildonal).
Do tego: molibden, wolfram, SiC, MoSi2, mat. węglowe i grafitowe.
Rezystor - charakteryzuje się tym, że przepływającemu przezeń prądowi towarzyszy
przemiana energii elektrycznej w energię cieplną.
II. Własności materiałów oporowych i wpływ czynników zewn.:
a) elektryczne: rezystywność, temperaturowy współczynnik rezyst., stabilność własności elektr., obciążalność prądowa
b) mechaniczne: Rm, obrabialność, skłonność do rekrystalizacji
c) cieplne: dopuszczalna temp. pracy ciągłej, wydłużalność przy wys. temp.
d) chemiczne: odporn. na korozję, skłonność do tworzenia tlenków w podw. temp.
+ pole magnetyczne i efekt wymiarowy zwiększają rezystywność,
III. Metody wytw. rezystorów: m.in. naparowywanie w próżni metalicznych oporników cienkowarstwowych, sekwencyjne nabudowywanie warstw, trawienia warstwy rezystywnej, metalizacja na podłożu ceramicznym.
Met. trawienia warstwy rezystywnej - nakładanie fotorezystu, definiowanie szerokości rezystora, trawienie miedzi, stripowanie fotorezystu
IV. Kriorezystywność - rezystywność danego materiału w temperaturze poniżej skraplania tlenu (90,2K). W niskich temp słabną drgania sieci krystalicznej metalu (drgania cieplne), które przeszkadzały ruchowi elektronów. Pozostaje tylko składowa rezystywności spowodowana defektami struktury i domieszkami, zwana rezystancją resztkową. Zastosowanie: w transformatorach, uzwojeniach dużych maszyn elektr., cewkach magnetycznych, gdzie istotną rolę grają straty mocy i energii na ciepło Joule'a. W tych urządzeniach uzwojenie jest chłodzone ciekłymi gazami, przez co maleje ich opór.
V. Nadprzewodnictwo - całkowity zanik oporu elektrycznego pewnych materiałów po ochłodzeniu ich do ~0K. Charakterystyczną cechą nadprzewodników jest temperatura krytyczna Tk, po przekroczeniu której nadprzewodnik traci własności nadprzewodzące. Zgodnie z kwantową teorią nadprzewodnictwa BCS, podstawowym mechanizmem odpowiedzialnym za nadprzewodnictwo jest tworzenie się związanych ze sobą par elektronów, które przy przepływie prądu nie biorą udziału w procesie rozpraszania, więc ich przepływ odbywa się bez tarcia. Pierwiastki nadprzewodzące, to : Ti, V, Nb, Mo, Al, Si itd W normalnych warunkach najwyższą Tk ma Nb. 9,2K Nadprzewodniki drugiego rodzaju - stopy, oraz Nb, V, Tc. Charakteryzują się innym mechanizmem przewodzenia prądu.
Wymagania stawiane mat. nadprz. : - możliwie wys. temperatura i pole krytyczne, -możliwie duża krytyczna gęstość prądu, - łatwa i tania technologia. Najczęściej stosuje się Nb-Zr, Nb-Ti