Zagadnienia do opracowania na kolokwium zaliczeniowe:

1.Opisz i wyjaśnij eksperyment więzienny Zimbardo

Eksperyment więzienny – przeprowadzony w 1971 roku przez Philipa Zimbardo na Uniwersytecie Stanforda eksperyment na grupie ochotników symulujący relacje społeczne między więźniami a strażnikami.

Opis eksperymentu

Grupa studentów deklarujących się jako pacyfiści została przebadana pod kątem zdrowia psychicznego. Losowo zostali podzieleni na "więźniów" i "strażników".

Badani byli pod stałą obserwacją. Do obowiązków strażników należało odprowadzanie więźniów na posiłki, pilnowanie porządku etc. Już po trzech dobach strażnicy zaczęli przejawiać zachowania agresywne przekraczając nadane im kompetencje. Więźniowie stawiali opór. Strażnicy wprowadzili kary za niesubordynację. Odmawiali im podstawowych potrzeb – higieny, posiłków, trzymali ich w ciemności, często też wymierzali im kary fizyczne.

W krytycznym momencie eksperyment został przerwany ze względu na zagrożenie zdrowia i życia uczestników.

Wnioski Zimbardo

Amerykański psycholog tym samym udowodnił, że ludzie zdrowi psychicznie w specyficznych warunkach wcielają się w role oprawców i ofiar. Powodów takich zachowań upatruje on nie w zaburzeniach ludzkiej psychiki lecz we wpływie otoczenia na jednostkę. Przez następne lata uczestnicy byli obserwowani – eksperyment nie wpłynął negatywnie na ich życie. Ze względu na to, że po tym wydarzeniu poddani zostali terapii - na której to dokładnie im wytłumaczono czego byli uczestnikami i świadkami. Jednostki wyselekcjonowane do eksperymentu były w pełni zdrowe psychicznie, a eksperyment odbył się w jednym miejscu, dzięki czemu, badani po jego zakończeniu, wyszli ze swoich ról, zdjęli mundury i wrócili do normalnego życia. Starania eksperymentatorów sprawiły, że nie czuli oni winy ani wstydu. Jednym z wniosków było też spostrzeżenie, że odgrywanie ról społecznych może wpływać na kształtowanie się osobowości jednostki, w szczególności w sytuacji, gdy nie ma ona możliwości zrzucenia schematu roli, lub gdy rola społeczna nie pozwala jej na margines swobody postępowania. Zaplanowany na dwa tygodnie eksperyment przerwany został już po sześciu dniach ze względu na brutalne zachowania osób, które przyjęły role strażników.

Późniejsze spostrzeżenia

Po wydarzeniach znęcania się nad więźniami podczas drugiej wojny w Iraku Zimbardo przypomniał o wyniku swojego eksperymentu wskazując na warunki więzienne jako szczególnie sprzyjające przemocy.

Podkreślał, że incydentom takim jak wydarzenia w więzieniu Abu Ghraib nie są winni żołnierze, lecz system, który sprawia że: strażnikami są najniżej postawieni ludzie w armii (niedoświadczeni, słabo wyedukowani zawodowo),

więźniów nadzorują ludzie przez długi czas przebywający w izolacji w podobnych warunkach (rzadko opuszczają mury więzienia, nie mają innych obowiązków),

zarówno więźniowie jak i strażnicy narażeni są na stres (odległość od domu, warunki wojenne)

strażnicy z braku innych zajęć wymyślają wyrafinowane tortury,

więźniowie najpierw byli przesłuchiwani przez agentów CIA, którzy jako pierwsi dopuscili się aktów przemocy, co widzieli żołnierze - w wyniku tego włączył się u nich mechanizm obniżenia moralnych barier, i poziom przemocy szybko wzrósł,

zachowania agresywne przejawiają także kobiety, ze względu na fakt, iż stanowią one niewielki procent żołnierzy w armii (muszą wykazać swoja przydatność, udowodnić innym, że są równie odporne, wytrzymałe i brutalne).

wcześniejsze badania Zimbardo potwierdzają także, że jeśli kobietom zapewni się anonimowość, są zdolne do zadawania ogromnego bólu.

Zimbardo w wypowiedziach na temat tego incydentu sugerował też, że zarówno żołnierzom jak i więźniom, potrzebna będzie opieka terapeutyczna, taka jak ta, którą zapewnił uczestnikom swojego eksperymentu, by nie doszło do tragedii i samobójstw. Życia w potępieniu, przez opinię społeczną, w poczuciu winy za czyny, których to dopuścić może się każdy w takich specyficznych warunkach.

2.Co to jest wewnętrzny model przywiązania, jak się tworzy?

Swoistym przełomem w teoriach przywiązania była koncepcja etologiczna. Powstała ona w oparciu o badania nad zwierzętami, prowadzonymi między innymi przez Harlowa, Lorenza i Hessa. Całkowitą nowością było stwierdzenie, że więź wytworzona między matką a dzieckiem nie dość, że jest pierwotna i wrodzona, to także nie opiera się tylko na zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych: "Miłość małego dziecka nie żywi się wyłącznie mlekiem matki"- Zazzo.

W klasycznych już dziś badaniach Harlowa nad rezusami zostało dobitnie wykazane, że istotą więzi nie jest wcale zaspokajanie potrzeb głodu czy pragnienia, ale jest nią coś więcej - poszukiwanie bliskości, poczucia bezpieczeństwa, tworzonego na bazie przytulności, miękkości i "stopnia przyjazności" obiektu przywiązania (małpki nie wybierały matki drucianej, chociaż to ona je "żywiła", przebywały natomiast na matce futrzanej, traktując ją jako tzw. bezpieczną bazę, dającą oparcie psychiczne i redukującą lęk).

Całokształt przywiązania (wytworzonego przy pomocy zachowań przywiązaniowych) umożliwia, zdaniem etologów, przeżycie niemowlęcia. Te, które umieją wytworzyć i utrzymać bliskość stosunków z otoczeniem, mają większą szansę na przetrwanie. Jako że system ten zapewnia zachowanie pierwszego prawa biologicznego (wg Kempińskiego jest to przetrwanie), został ewolucyjnie utrwalony.

3.Opisz eksperyment Harlowa

Zakłócenia rozwoju emocjonalnego we wczesnym dzieciństwie utrudniają, a czasem nawet uniemożliwiają osiągnięcie dojrzałości emocjonalnej. Noworodek reaguje pozytywnie na bodźce typu: piszczenie, ciepło, kołysanie, przytulanie się. Natomiast negatywnie na nagły hałas, skrępowanie ruchów, gwałtowną zmianę pozycji. Amerykański badacz H.F. Harlow (1965) przeprowadził interesujące eksperymenty nad rozwojem emocjonalnym małp z gatunku makka i thesus. Rozdzielił młode małpki z matkami i umieścił je w klakach z tzw. Matkami zastępczymi. W różnych wariantach eksperymentu były to walce z drutu z głową przypominającą głowę zwierzęcia albo też podobne walce, ale pokryte miękkim materiałem. Młode małpki bardziej preferowały matki z materiału spędzając większą część dnia przytulając się do nich. Harlow tym samym stwierdził, że przyjemne bodźce dotykowe stanowią źródło wczesnych powiązań emocjonalnych między matką a dzieckiem. Doświadczenie to pokazuje, że już od wczesnego dzieciństwa doznanie pozytywnych lub negatywnych emocji wiąże się z zaspokojeniem potrzeby bezpieczeństwa. Zaspokojenie tej potrzeby ma ścisły związek z więzią między matka a dzieckiem.

Dziecko nabywa reakcje emocjonalne w toku nabywania doświadczenia indywidualnego. Bardzo często jest tak, że przedmioty, które początkowo nie budzą lęku u dziecka mogą go wywoływać na skutek zaistnienia pewnych warunków.

Emocje wyuczone u dziecka

Przykładem emocji wyuczonych jest sytuacja, gdy dziecko, któremu ubrana w BIAŁY fartuch pielęgniarka robiła kilka bolesnych zastrzyków może reagować lękiem na biały kolor ubrania, niezależnie od tego czy jest to pielęgniarka czy lekarz.

4.Co to jest przywiązanie bezpieczne i pozabezpieczne?

Styl przywiązywania się oparty na poczuciu bezpieczeństwa. Dziecko ufa matce i czuje się przy niej bezpiecznie. Wierzy, że matka jest dostępna, wrażliwa i gotowa do ofiarowania wsparcia czy opieki. Dzięki takiej relacji dziecko buduje przekonanie o własnej wartości i zasługiwaniu na miłość. Jednocześnie z dużym poczuciem pewności eksploruje otoczenie, jest ciekawe nowych zjawisk i angażuje się w relacje społeczne. Umożliwia to dziecku uczenie się wielu prospołecznych zachowań, daje odwagę do podejmowania ryzyka, poszukiwania i akceptowania intymności w relacjach z drugim człowiekiem. Taki styl przywiązania cechuje ok. 2/3 dzieci.

Przywiązanie pozabezpieczne; unikanie – Dziecko unika kontaktu z matką, zwłaszcza po jej powrocie; pozostawione w towarzystwie obcego nie wykazuje zbytniego zaniepokojenia

Przywiązanie pozabezpieczne; opór – Dziecko silnie zaniepokojone nieobecnością matki; po jej powrocie trudno odzyskuje spokój’ jednocześnie szuka bliskości i przeciwstawia się jej

Przywiązanie zdezorganizowane – Dziecko przejawia brak spójnych systemów radzenia sobie ze stresem; prezentuje sprzeczne zachowania względem matki, takie jak poszukiwanie bliskości a następnie jej unikanie, wskazujące na zagubienie i lęk dotyczący związku z nią.

5.Modele wychowania: autorytatywny, autorytarny, permisywny, niedbały.

Metody wychowania – pomagają współczesnym osobom zaangażowanym w proces wychowania odnaleźć się w trudnych aspektach dotyczących wielości nurtów wychowania. Nakreślają obraz, wskazują drogę, którą należy podążać w swojej pracy pedagoga.

Autorytarny:

• dominacja wychowawcy

• podporządkowanie wychowanka

• wychowanie zazwyczaj jednoznaczne restrykcyjne

• metody bezpośrednie: nagrody, kary

STYL AUTORYTATYWNY

• Kierowanie aktywności dzieci poprzez ustalenie reguł i standardów przy jednoczesnej skłonności do dyskutowania z dzieckiem na temat i uzasadnień;

• Wychowanie: akceptujące, wrażliwe, skoncentrowane na dziecku, ale jednocześnie konsekwentne, wymagające i kontrolujące.

• Dziecko jest: niezależne, towarzyskie, asertywne, współpracujące z rodzicami, zadowolone, nastawione na sukcesy, samokontrolujące się, ufne we własne siły, eksplorujące.

• Rodzice ustalają stałe zasady i standardy, są kochający i konsekwentni, szanują decyzje swoich dzieci, oczekują od dzieci zachowań odpowiednich do wieku i zdolności, respektują opinię dziecka, wyjaśniają swoje decyzje.

STYL PERMISYWNY

• Stawianie dziecku niewielu wymagań;

• Wychowanie: akceptujące, wrażliwe, skoncentrowane na dziecku, ale nie wymagające i nie kontrolujące.

• Dziecko nie ufa we własne siły, jest zadowolone i pozytywne, ale niedojrzałe, brak kontroli impulsów, brak odpowiedzialności społecznej.

• Rodzice stawiają dzieciom mało wymagań, pozwalają na kierowanie własnym zachowaniem, rzadko stosują kary, unikają sprawowania kontroli, kochający, wrażliwi, nie stawiają wiele wymagań.

• Dzieci nie uczestniczą efektywnie w zabawie, nadmiernie wymagające, nieposłuszne, tendencje do zmiany nastroju, trudności z koncentracją, niski próg pobudzenie, słaba koncentracja emocjonalna.

• Rodzice narzucają nieliczne ograniczenia, dostarczają niewiele uwagi, wsparcia zainteresowania, zajęci są własna aktywnością, nie są zaangażowani w sprawy dzieci, unikają komunikacji dwukierunkowej.

STYL ZANIEDBUJĄCY

• Wychowanie: nie wymagające, nie kontrolujące, odrzucające, niewrażliwe, skoncentrowane na rodzicu.

6.Charakterystyka i wyjaśnienie etapów rozwoju inteligencji wg Piageta

Stadia rozwoju inteligencji wg Piageta

1. SENSOMOTORYCZNE 0-2 lata

Dziecko poznaje świat dzięki bezpośredniemu spostrzeganiu i aktywności motorycznej, bez udziału myślenia w formie znanej dorosłym. Do ósmego miesiąca dziecko nie posiada pojęcia stałości przedmiotu. Do tego czasu co znika z pola widzenia dziecka znika również z jego umysłu. Myślenie dziecka jest zdominowane przez tu i teraz. Kiedy dziecko nabywa pojęcie stałości przedmiotu i pojawiają się inne środki myślenia jak pamięć i język stadium sensomotoryczne dobiega końca. Dziecko staje się zdolne do antycypowania przyszłości i myślenia o przeszłości

2. PRZEDOPERACYJNE 2-7 lat

Okres przejściowy który kończy się pojawienie myślenia operacyjnego. Wraz z rozwojem mowy dziecko staje się zdolne do myślenia symbolicznego, jednak możliwości intelektualne nadal zdominowane są przez postrzeżenia niż przez pojęciowe uchwycenie sytuacji i zdarzeń.

Myślenie dziecka podlega ograniczeniom

• egocentryzm dziecko nie potrafi zrozumieć, że mogą istnieć inne punkty widzenia niż jego ( eksperyment z górami.

• centracja zwracanie uwagi na tylko jedną właściwość przedmiotu z pominięciem innych nawet bardzo ważnych (eksperymenty nad pojęciem stałości – kulka i kiełbaska z plasteliny)

• nieodwracalność niezdolność przedoperacyjnego dziecka do powrotu – w myślach – do punktu wyjścia rozumowania.

3. OPERACJE KONKRETNE 7-11 lat

Główne właściwości tego stadium to – nabywanie odwracalności wmyślenia dziecko potrafi odwracać operacje myślowe i – zdolność do decentracji dziecko staje się mniej egocentryczne i potrafi widzieć przedmioty i zdarzenie z różnych punktów widzenia

Inną ważną cechą tego stadium jest wzrastająca zdolność do posługiwania się takimi operacjami jak klasyfikacja - zdolność do logicznego grupowania przedmiotów wg ich wspólnych cech właściwości oraz szeregowania zdolność do porządkowania elementów wg jakiegoś porządku np. wg koloru, wielkości

W tym stadium dziecko aby rozwiązać jakiś problem w sposób logiczny potrzebuje manipulacji i eksperymentowania na rzeczywistych przedmiotach

4. OPERACJE FORMALNE 11-do końca

Dziecko nabywa zdolność do rozumowania abstrakcyjnego bez odwoływania się do konkretnych przedmiotów i wydarzeń. Dzieci potrafią rozwiązywać problemy w umyśle za pomocą systematycznego testowania zbioru hipotez i równoczesnego badania ich wzajemnych zależności. Staje się w coraz większym stopniu podobne do myślenia człowieka.

7.Charakterystyka egocentryzmu wczesnodziecięcego i jego konsekwencje dla funkcjonowania społecznego dzieci

EGOCENTRYZM

Pojęcie to pojawia się jako ważny element teorii Jana Piageta

W teorii Piageta występuje pojęcie egocentryzmu myślenia. Pojawia się ono u dzieci, które nie przekroczyły siódmego roku życia. Polega na nieumiejętności dziecka wczucia się w położenie innej osoby i spojrzenia na świat z jej perspektywy. Dzieci milcząco przyjmują, że inni ludzie widzą to co one. Na przykład trzyletnia dziewczynka może mówić do swojego ojca, który siedzi w sąsiednim pokoju: "Tatuś zobacz jaką zrobiłam wieżę". Jeśli ojciec odpowie: "widzę", to dziecko przyjmie to jako fakt. Tak rozumiany egocentryzm jest skorelowany z agresją. Zdolność wczuwania się w położenie innych osób (empatia) jest bowiem jednym z najsilniejszych hamulców agresji. Dlatego małe dzieci bez skrupułów wyrywać mogą pająkom nóżki i muchom skrzydełka, nie potrafią zrozumieć zdań: "nie rób drugiemu co tobie niemiłe" itd.

8.Funkcje emocji

• Motywacyjna – pobudza nas do podjęcia działania dotyczącego jakiegoś doświadczonego lub wyobrażonego zdarzenia.

• Ukierunkowują i podtrzymują takie nasze działania wobec określonych celów,które są dla nas korzystne.

• Pomagają w organizowaniu naszych doświadczeń, gdyż od nich zależy na co zwracamy uwagę, wpływają na nasz sposób spostrzegania siebie i innych.

• Emocje intensyfikując wybrane doświadczenia życiowe sygnalizują, że dana reakcja jest szczególnie ważna.

• Regulują interakcje społeczne: jako pozytywne wiążą nas z innymi ludźmi, jako negatywny środek pozwalają nam zachować dystans wobec innych.

• Pobudzają do zachowań prospołecznych.

• Komunikacyjna funkcja demaskuje nasze próby ukrycia przed innymi tego, co czujemy i zamierzamy.

9.Emocje podstawowe i emocje świadome (złożone).

Emocje podstawowe inaczej możemy nazwać „Wielką szóstką”. Wyróżniamy:

Strach, Złość, Zdziwienie, Wstręt, Rozpacz, Radość

Są one uniwersalne, niezależne od kultury, zwyczajów lub przyzwyczajeń. Twarz wyrażająca te uczucia jest taka sama u każdego. Miały one, bowiem prawdopodobnie istotny wpływ na zdolność przeżycia człowieka pierwotnego i są zakodowane głęboko w mózgu. Emocje podstawowe są krótkotrwałe i trudno nimi sterować. Pozostałe możemy kontrolować.

Emocje złożone (inaczej pochodne) są trudniejsze do odczytania. Na przykład niełatwo jest odróżnić osobę zirytowaną od zazdrosnej. Jest ich również dużo więcej od podstawowych, bo jak mówi teoria Plutchika, każda emocja złożona składa się z mieszaniny kilku innych. Niektórzy twierdzą też, że uczucia te wcale nie są bardziej złożone od podstawowych, ale wykształciły się w późniejszej fazie ewolucji człowieka.

10.Teoria stresu wg Selye’a;

Definicja i podział stresu

Pojęcie stresu wprowadzone zostało do użycia przez Hansa Hugona Selye'a, który badaniu tego zjawiska poświęcił 50 lat pracy naukowej. Z tego też powodu nosił przydomek dr Stress. Selye opublikował ponad 1400 artykułów i 30 książek na temat stresu. Selye jako pierwszy postawił hipotezę, że szereg chorób somatycznych jest skutkiem niezdolności człowieka do radzenia sobie ze stresem. Zjawisko to nazwał mianem niewydolności tzw. syndromu ogólnej adaptacji i opisał je w pierwszej swojej książce na temat stresu w roku 1956 Pt. The Stress of Life.

Istnieje wiele definicji stresu:

1) Stres jako bodziec - sytuacje występujące w naszym otoczeniu mające naturalną zdolność do wywoływania napięcia i silnych emocji. Do teorii związanych z tym rodzajem definicji należą: teoria Ellio i Eisdorfer, koncepcja Janisa oraz koncepcja zmian życiowych Thomasa Holmesa i Richarda Rahe’a.

2) Stres jako reakcja - zarówno fizjologiczna jak i psychologiczna będąca odpowiedzią na działanie stresorów (sytuacji wywołujących stres). Do teorii związanych z tym rodzajem definicji należą: homeostatyczna teoria Cannona czy koncepcja Selyego .

3) Stres jako proces lub transakcja - relacja między jednostką a otoczeniem: transakcyjny model Lazarusa, koncepcja Antonovsky'ego, koncepcja Hobfolla, koncepcja sytuacji trudnych Tomaszewskiego, regulacyjno-informacyjna teoria stresu Reykowskiego.

4) Stres – jako dynamiczna relacja pomiędzy człowiekiem a otoczeniem, która wymaga wysiłku adaptacyjnego lub przekraczająca możliwości sprostania jej. Jednostka i człowiek wpływają na siebie nawzajem, a więc relacja ta polega ciągłemu przeobrażaniu. Jeśli relacja jednostki z otoczeniem , oszacowana jest w kategoriach stresowych to zostaje uruchomiony proces radzenia sobie. Radzenie sobie ze stresem określają jako poznawcze i behawioralne wysiłki skierowane na opanowanie, zredukowanie lub tolerowanie zew. lub wew. żądań.( Stres w ujęciu Lazarusa i Folkman).

Selye dzielił stres na dwa rodzaje:

• Dystres - jest reakcją organizmu na zagrożenie, utrudnienie lub niemożność realizacji ważnych celów i zadań człowieka, pojawia się w momencie zadziałania bodźca, czyli stresora.

• Eustres - mobilizujący pozytywnie do działania

11.Pozytywna i destruktywna funkcja stresu. Ogólny syndrom adaptacyjny

Ogólny zespół adaptacyjny (General Adaptation Syndrome - GAS) to wzorzec reakcji na stres, który stanowi pierwszą linię obrony organizmu przed potencjalnie szkodliwymi czynnikami. Występuje, gdy organizm styka się z każdym stresorem.

Selye podzielił ogólny zespól adaptacyjny na trzy fazy. Pierwszą, najlepiej zbadaną, nazwał stadium reakcji alarmowej. Wówczas organizm reaguje silnie na pojawienie się obcego czynnika. W czasie następnej fazy - stadium odporności - reakcje organizmu pozornie wracają do normy. Jednak jego zasoby zostały naruszone i organizm może nie być zdolny do skutecznego radzenia sobie z nowym stresorem. W ostatniej fazie - stadium wyczerpania - rośnie aktywność gruczołów dokrewnych. Zwiększony poziom kortyzolu wpływa na układy: odpornościowy, trawienny, krążenia i inne, co może doprowadzić do śmierci.

12.Konstruktywny i dezorganizujący wzorzec reagowania na sytuację trudną/ stres przez dzieci

Schematy poznawcze

Mogą one zarówno podnosić, jak i obniżać odporność psychiczną na stres. Od schematów, bowiem zależy, w jaki sposób spostrzegamy sytuacje oraz nasze w nich położenie.

Ułatwiają orientację w złożonej rzeczywistości, wpływają na jej spostrzeganie, ocenianie siebie, działania własnego i innych ludzi.

L Destrukcyjne schematy poznawcze - obniżają odporność psychiczną np.:

Ryzyko zmiany – „każda zmiana jest trudna i nie pewna”

Upośledzenie manualne- „nic mi się nie udaje, gdy majsterkuję-taki już jestem”

Neurasteniczne fatum – „niektórych ludzi wszystko męczy i denerwuje, a natury się nie zmieni”

Niekorzystna inność – „jestem brzydki, więc trzymam się na uboczu”

„emerytura jest kresem życia”

„starość to choroba i pesymizm”

„stres i frustracja to choroba XX wieku (nie można ich uniknąć)”

Konstruktywne schematy poznawcze - kształtują i podnoszą odporność psychiczną, mobilizują do działania w sytuacjach trudnych np.,:

„każda sytuacja stresowa ma choć jedną cechę pozytywną”

„trudności są po to, by je pokonywać”

„człowiek ma zdolności przystosowawcze”

Istotne jest ułatwianie internalizacji schematów konstruktywnych w dzieciństwie.

13.Charakterystyka najważniejszych zjawisk rozwojowych w okresie dzieciństwa i dorastania.

Strona 8 w tym Remedium, co Pani Doktor nam Wysłała kiedyś na e-mail ;-) Taka tabelka i powinno o to chodzić

14.Doświadczenia korygujące w profilaktyce zaburzeń zachowania u uczniów.

Strategia działań korygujących,

oparta na diagnozie problemu i realizowana wspólnie przez zespół wychowawców,

przy współpracy z pedagogiem i psychologiem oraz rodzicami.

Codzienna praktyka wychowawcza, budowanie więzi z uczniem i klasą,

w miarę potrzeb współpraca z rodzicami.

Wdrożenie rozwiązań na poziomie całej szkoły, z udziałem dyrektora, często też pracowników innych służb ( policji, sądu rodzinnego)

Doświadczenia korygujące:

Modelowanie

Relacja korygująca (szacunek, troska, pomoc, sprzeciw)

Doświadczenie precedensowe ( naturalna sytuacja, nowa sytuacja, eksperyment)

Wzmocnienie ( opisowa pochwała, podsumowanie)

Wykorzystanie doświadczenia precedensowego do dalszej pracy „ Teraz wiem, że potrafisz..”

Powstrzymanie destrukcji

Informowanie co jest złe w zachowaniu dziecka

Wyrażanie osobistego sprzeciwu

Informowanie o oczekiwaniach

Ustalenie norm, zasad, zawarcie kontraktu

Pokazywanie konsekwencji zachowań

Naprawienie szkody przez uczynienie dobra

Tworzenie dobra ( trzeba stworzyć w życiu dziecka tyle dobra aby wypierało ono zło, M.Montessori)

Dostrzeganie i wzmocnienie wszystkich pozytywnych zachowań

Pochwała opisowa

Stwarzanie nowych sytuacji w których dziecko może wykazać się zachowaniem które chcemy ukształtować ( zadania, projekty, wyzwania, eksperymenty) a następnie wykorzystujemy te sytuacje jako precedens i proponujemy dalsze działania

- Rozwijanie mocnych stron, uczenie nowych umiejętności