WYKLAD 7, Hydrologia


WYKŁAD 7

Lądowa część cyklu hydrologicznego.

Woda, która spada na powierzchnię lądową:

1.paruje

2.wsiąka

3.spływa

1.Paruje na tyle na ile pozwoli temperatura gruntu i powietrza, przy danej wilgotności powietrza i prędkości wiatru.

2. Wsiąka- tyle ile zdoła wciągnąć w skałę podłoża siła grawitacji pokonuje opory stawiane przez grunt i po pewnym czasie zasila wody podziemne a za ich pośrednictwem dostaje się do źródła rzek, jezior w postaci odpływu podziemnego.

3.Spływa po powierzchni terenu trafiając po pokonaniu szorstkości terenu (gruntu) do rzek i mórz.

Opady atmosferyczne i osady są podstawowym źródłem wody zasilającej kontynenty. Ilość opadów i ich przebieg roczny i zróżnicowanie przestrzenne odgrywają istotną rolę w kształtowaniu stosunków wodnych na Ziemi. Od nich między innymi zależy charakter sieci hydrograficznych.

Z hydrologicznego punktu widzenia istotną sprawą jest postać opadów atmosferycznych. Opady ciekłe biorą natychmiast udział w procesach hydrologicznych. Natomiast śnieg dopiero po pewnym czasie.

Czynniki wpływające na wielkość opadów.

Wielkość opadów atmosferycznych na globie ziemskim zależy od:

- ilości pary wodnej zawartej w powietrzu, a ta maleje wraz ze wzrastającą szerokością geograficzną w miarę oddalania się od zbiorników wodnych i od wysokości terenu nad poziomem morza. Pomiary opadów prowadzone w Polsce wykonuje się na posterunkach opadowych.

Przebieg roczny opadów:

Opady w ciągu roku są nierównomierne. Roczny przebieg opadów atmosferycznych charakteryzuje tzw. Współczynnik pluwiometryczny ( współczynnik opadów miesięcznych wyrażający stosunek sumy opadów z poszczególnych miesięcy (Pm) względem ilorazu rocznej sumy opadów (Pr) przez 12 )

Gdyby opady były równomierne w ciągu roku- wynik w jednościach. W miesiącach wilgotnych Wm>1, a w suchych Wm<1.

……………………

Na podstawie opadów normalnych to jest średniej sumy opadów z wielolecia np. z 30lecia.

Zmienność opadów miesięcznych charakteryzuje lepiej wskaźnik nierównomierności opadów (w), gdzie Pi-suma miesięczna opadów z kolejnego miesiąca, Pr- suma roczna opadów

Zmienność sum rocznych opadów.

Przyjęto jako podstawę podziału na okresy charakterystyczne pod względem uwilgotnienia. Klasyfikacja ta znacznie ułatwia interpretacje sytuacji hydrologicznej w danym okresie

( Kaczorowska )

Charakterystyka wilgotności okresu

Charakterystyka okresu

Procent opadu normalnego

Skrajnie suchy

Poniżej 50%

Bardzo suchy

50 - 74%

Suchy

75-89%

Przeciętny

90-110%

Wilgotny

111-125%

Bardzo wilgotny

126-150%

Skrajnie wilgotny

Powyżej 150%

Natężenie i wydajność opadów .

Natężenie czyli intensywność. Natężenie opadu (I) jest to ilość opadu (P) w jednostce czasu.

(mm/h, mm/min)

Opady o natężeniu < 5 mm/h to deszcze zwykłe

5-10 mm/h -deszcze silne

10-45 mm/h- ulewy

45-120 mm/h- deszcze nawalne

Pokrywa śnieżna - stanowi warstwę izolacyjną między atmosferą i gruntem. Kumuluje (retencjonuje) ona zapasy wody, które stanowią główne źródło zasilania gleby w wilgoć.

Z hydrologicznego punktu widzenia istotna jest znajomość grubości i trwałości pokrywy śnieżnej oraz zawartości wody w śniegu. Parowanie śniegu- sublimacja, tajanie- topnienie śniegu.

Zapas wody w pokrywie śnieżnej- określa się go iloczynem równoważnika wodnego śniegu przez powierzchnię zlewni. Jest to całkowita ilość wody zmagazynowana w śniegu, uzyskana po stopieniu całej warstwy śniegu zalegającej na obszarze zlewni.

Ilość opadu w zlewni - warstwa opadu.

Opady atmosferyczne mierzymy:

-punktowo- na potrzeby hydrologii niezbędna jest natomiast znajomość ilości wody jaka spada w danym okresie na damy obszar (zlewni). Ilość tą oblicza się na podstawie wyników pomiaru wysokości opadu w posterunkach opadowych.

Średnią wysokość opadu w zlewni oblicza się jako iloraz ilości wody dostarczonej przez opady na rozpatrywany obszar w badanym okresie i powierzchni badanego obszaru. Jest to tzw. Warstwa opadu w zlewni, wyrażona w mm.

Parowanie terenowe :

Całość zjawiska, przechodzenie wody do atmosfery z całego obszaru nazwano parowaniem terenowym.

Łączna ilość wody przenikającej do atmosfery w wyniku procesów : fizycznych, fizjologicznych, chemicznych i technologicznych.

Składniki parowania terenowego:

- parowanie wody ze zbiorników wodnych wód płynących (parowanie z wolnej powierzchni wody)

-parowanie wody opadowej zatrzymywanej na powierzchni roślin i zwilżających inne powierzchnie

-parowanie wilgoci glebowej

-sublimacja lodu i śniegu

-transpiracja

W hydrologii używa się terminu ewapotranspiracja oraz proces w wyniku którego para wodna jest odprowadzana do atmosfery wskutek parowania z roślin i z gleby (obejmuje także parowanie wody zatrzymanej na roślinach w wyniku intercepcji.

Parowanie technologiczne:

Wielkość parowania terenowego zależy od:

-czynników meteorologicznych, temperatury wody, powietrza, niedosytu wilgotności powietrza, prędkości wiatru;

-czynników glebowych;

-czynników fizjologicznych obejmujących całokształt procesów przejścia wody przez organizm rośliny do atmosfery.

Zmienność wielkości parowania na lądach pozwala wydzielić trzy typy hydrologiczne obszarów lądowych (Dębski ):

1. obszary wybitnie posuszne na których parowanie potencjalne jest większe od ilości opadów atmosferycznych zasilających te obszary i z tej przyczyny woda pochodząca z opadów w całości wyparowuje

2. obszary o umiarkowanej wilgotności na których opad przewyższa parowanie terenowe, na obszarach tych wielkość parowania stanowi średnio 30-70% rocznych opadów atmosferycznych.

3. obszary o dużej wilgotności na których parowanie osiąga zdolności ewapotranspiracyjne terenu i ze względu na ilość opadów pozostaje nie zmienione. Wielkość parowania stanowi 20-30%.

Parowanie terenowe w lądowej fazie cyklu hydrologicznego można określić jako stopniowy ubytek wody z określonego obszaru a głównie wilgoci glebowej, znacznie przekraczający odwodnienie gleb w skutek siły grawitacji.

W wyniku procesu parowania tworzy się w podłożu deficyt wilgoci, którego wyrównanie jest koniecznym warunkiem aby woda opadowa włączyła się do procesu odpływu. Wyrównanie tego deficytu wilgoci wymaga czasu i jest jedną z przyczyn opóźniających kulminację odpływu rzecznego w stosunku do wystąpienia opadów.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WYKLAD 6, Hydrologia
PME Wykład 2 Hydrolityczne usuwanie
HYDROLOGIA WYKŁADY, Hydrologia
Wykład- Hydrologia i oceanografia, studia, Geografia, Hydrologia
Wykład 1 HYDROLOGIA
hydrologia wyklad 2, hydrologia
sciąga wykłady hydrologia
Wykład 6 HYDROLOGIA
WYKLAD 6, Hydrologia
Hydrologia Wyklad nr 11
hydrologia wyklad 07
WYKLAD 4, Studia, Hydrologia
hydrologia wyklad 06
hydrologia wyklad 04
hydrologia wyklad 07
hydrologia wyklad 8

więcej podobnych podstron