Dziedziczenie cechy dominującej i recesywnej - krzyżówki jednogenowe
Zadanie: Zbadać wszystkie możliwe typy krzyżówek i obliczyć częstość teoretyczną występowania cechy dominującej i recesywnej u potomstwa człowieka (np. nadwzroczność i widzenie prawidłowe)
A - nadwzroczność
a - widzenie prawidłowe
Krzyżówka homozygot (dominującej z recesywną)
P: A/A x a/a
F1: A/a : A/a : A/a : A/a
Genotypy: 1 → heterozygoty
Fenotypy: 1 → cecha dominująca
♀ |
a |
a |
A |
A/a |
A/a |
A |
A/a |
A/a |
Krzyżówka heterozygot
P: A/a x A/a
F1: A/A : A/a : A/a : a/a
Genotypy: 3 → homozygota dominująca : heterozygoty : homozygota recesywna (1:2:1)
Fenotypy: 2→ cecha dominująca : cecha recesywna (3:1)
♀ |
A |
a |
A |
A/A |
A/a |
a |
A/a |
a/a |
Krzyżówka heterozygoty z homozygotą recesywną (krzyżówka testowa)
P: A/A x a/a
F1: A/a : A/a: a/a : a/a
Genotypy: 2 → heterozygoty : homozygoty recesywne (1:1)
Fenotypy: 2 → cecha dominująca : cecha recesywna (1:1)
♀ |
a |
a |
A |
A/a |
A/a |
a |
a/a |
a/a |
Krzyżówka heterozygoty z homozygotą dominującą (krzyżówka wsteczna)
P: A/a x A/A
F1: A/A : A/A: A/a : A/a
Genotypy: 2 → homozygoty dominujące : heterozygoty : (1:1)
Fenotypy: 1 → cecha dominująca
♀ |
A |
A |
A |
A/A |
A/A |
a |
A/a |
A/a |
Podsumowanie: (I prawo Mendla → dziedziczenie jednogenowe, dominacja-recesywność)
Ilość możliwych krzyżówek - 6
Pokolenie rodzicielskie:
Krzyżówka homozygot (dominującej z recesywną)
Krzyżówka heterozygot
Krzyżówka heterozygoty z homozygotą recesywną (krzyżówka testowa)
Krzyżówka heterozygoty z homozygotą dominującą (krzyżówka wsteczna)
Krzyżówka homozygot (dominującej z dominującą)
Krzyżówka homozygot (recesywna z recesywną)
Potomstwo (F1):
Potomstwo homozygot
Potomstwo różnych homozygot → heterozygoty o cechy dominującej
Potomstwo takich samych homozygot → fenotyp rodziców
Potomstwo heterozygot
Genotypy
25% → homozygoty dominujące
50% → heterozygoty
25% → homozygoty recesywne
Fenotypy
75% → cecha dominująca
25% → cecha recesywna
Potomstwo heterozygoty z homozygotą recesywną
Genotypy
50% → heterozygoty
50% → homozygoty recesywne
Fenotypy
50% → cecha dominujaca
50% → cecha recesywna
Potomstwo heterozygoty z homozygotą dominującą
Genotypy
50% → homozygoty dominujące
50% → heterozygoty
Fenotypy
100% → cecha dominująca
Wnioski
Jeśli cecha dominująca (lub choroba genetyczna uwarunkowana genem dominującym) występuje u dziecka, występuje także co najmniej u jednego z rodziców.
Cecha recesywna (choroba genetyczna uwarunkowana genem recesywnym) występuje u potomstwa nawet jeśli nie ma jej u rodziców, którzy są heterozygotami i nosicielami tej cechy (choroby).