Rozdział 2 - ROLA UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO W ZAKAŻENIACH I ODPORNOŚCI POSZCZEPIENNEJ
Odporność - mechanizm swoistego rozpoznawania i reagowania na obcą dla organizmu substancję. Oporność - wrodzone i nieswoiste mechanizmy obronne.
Immunizacja - nabycie odporności
Bierna - bez rozwoju odp. odpornościowej u biorcy takiej immunizacji
Sztuczna np. podanie immunoglobuliny
Naturalna np. przezłożyskowy transport Ig
Czynna - jej nabycie nastąpiło w wyniku generowania odp. odpornościowej organizmu po podaniu antygenu szczepionkowego, a więc organizm wytworzył odporność poszczepienną
Sztuczna np. immunizacja szczepionką
Naturalna np. zakażenie drogą naturalną
DZIAŁANIE UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO:
Mechanizmy odporności naturalnej działają natychmiast po kontakcie z antygenem.
W mechanizmach odporności swoistej występują fazy rozpoznania antygenu, uruchomienia pamięci immunologicznej i rozwoju odp. pierwotnej lub wtórnej. Odpowiedz pierwotna - po pierwszym kontakcie z antygenem, a odpowiedz wtórna jest odpowiedzią anamnestyczną - przypominającą kontakty z antygenem w przeszłości. Odpowiedz swoista wymaga czasu do jej wytworzenia się.
Odpowiedz pierwotna wykrywana po 7 - 10 dniach w postaci p/ciał IgM, od około 14 dnia tworzą się IgG.
W odpowiedzi wtórnej swoiste p/ciała w klasie IgG wykrywalne są już po kilku dniach, a ich miano jest znacznie wyższe niż w przebiegu odpowiedzi pierwotnej.
Zjawisko serokonwersji - pojawienie się w krążeniu swoistych przeciwciał dla badanego antygenu
P/ciała przekazane przez matkę są wykrywalne u potomstwa do 12 - 15 m- cy, a p/ciała podane w formie preparatu immunoglobulin utrzymują się przez kilka - kilkanaście tygodni. Po immunizacji szczepionki lub przebyciu zakażenia - odporność wieloletnia lub do końca życia.
MECHANIZMY ODPORNOŚCI NATURALNEJ:
Pierwszą barierę stanowi zachowanie ciągłości skóry i błon śluzowych (pH skóry 5 - 5,5 = zachowane dzięki wydzielinie gruczołów potowych, łojowych i niepatogennej florze bakteryjnej Propionibacterium sp.; Staphylococcus epidermidis). CIEKAWOSTKA:)) - Zakażenia grzybicze stóp rozwijają się zwykle w przestrzeniach międzypalcowych, w których nie ma gruczołów łojowych i brak wydzielanych przez te gruczoły KT nie pozwala utrzymać kwaśnego pH skóry w tych miejscach.
Następną mikrośrodowisko skóry i błon śluzowych.
Biała ostrej fazy: dopełniacz, CRP, fibronektyna, lizozym, laktoferryna i transferryna
Fibronektyna - bb. wiążące się ze ścianą kom. bakteryjnych. Wiąże się też z powierzchnią makrofagów i monocytów ułatwiając eliminację drobnoustrojów z organizmu na drodze fagocytozy.
CRP - produkowane w wątrobie, wiązanie się z kwasem teicholowym ściany kom. bakteryjnych.; ma zdolność aktywacji dopełniacza, niezależnie od obecności p/ciał, co prowadzi do lizy kom. opłaszczonych CRP.
Układ dopełniacza - bb. produkowane w wątrobie, niektóre w makrofagach podczas miejscowego odczynu zapalnego.
Komponenty komórkowe uczestniczące w mechanizmach nieswoistej odporności - granulocyty i kom. tuczne (zawierają ziarnistości) oraz kom. NK (rozpoznawanie zmienionych kom. organizmu i ich liza). Komórki uczestniczące w nieswoistych reakcjach odpornościowych mają receptory powierzchniowe (PRR) rozpoznające niezmienne cząstki (PAMP - cząstki molekularnych wzorów patogenu obecne w obrębie peptydoglikanów ściany kom. bakterii Gram dodatnich i lipopolisacharydów bakterii Gram ujemnych) na powierzchni wielu drobnoustrojów, ale nieobecne na powierzchni kom. gospodarza.
Część bb. o funkcji PRR = receptory TLR - nieswoiste rozpoznanie obcych antygenów.
MECHANIZMY ODPORNOŚCI SWOISTEJ = adaptacyjna:
Nabywana po kontakcie z antygenami
Po wniknięciu do org. antygen ulega degradacji w kom. prezentujących antygen (APC) = makrofagi i DC. APC wędrują wraz z chłonką naczyniami chłonnymi do regionalnych węzłów chłonnych, w których dochodzi do kontaktu i prezentacji epitopów antygenu komórkom T. Swoiste dla antygenu kom. T rozpoznają immunogenne fragmenty antygenu związane z bł. kom. APC.; ulegają aktywacji (proliferacja klonów kom.); przechodzą do krążenia i reakcje odpornościowe wywołują.
Limf Th -- > rec. CD4, dzielą się na Th 0, 1, 2, 3;
Th 1 produkują: IL- 2, IFNγ; TNFα; reakcje typu komórkowego; eliminacja zakażeń wewnątrzkomórkowych
Th 2: IL- 4; 5; 9; 13; reakcje typu humoralnego; eliminacja zakażeń bakteryjnych zewnątrzkomórkowych i pasożytów
Th3: IL- 10; TGFβ; wygaszanie odpowiedzi odpornościowej po eliminacji antygenu
Th 0: różne, mieszane cytokiny
Kom. CD4 i CD8 rozpoznają epitopy antygenu związane z powierzchnią bł. kom. innych kom.
Limf Ts
Limf Tc -- > rec. CD8; kom. te działają cytotoksycznie na zakażoną drobnoustrojem komórkę; powodując jej lizę i uwolnienie zawartych wewnątrzkomórkowo drobnoustrojów. Są one następnie eliminowane przez mechanizmy odpowiedzi humoralnej i fagocytozę. Po eliminacji antygenu większość cytotoksycznych kom. T CD8 ginie, a niewielka część przeżywa i tworzy pulę kom. pamięci immunologicznej.
Humoralna odpowiedź - synteza p/ciał; zdolność ich do swoistego wiązania się z antygenem; różnicowanie do kom. plazmatycznych; cytokiny uwalniane przez komórki Th powodują rozpoczęcie proliferacji kom. B i powstanie puli kom. B różnicujących się do plazmocytów syntetyzujących swoiste dla antygenu p/ciała. Do syntezy przeciwciał klasy IgA konieczna jest IL -5; a IgG - IL- 4.
ODPORNOŚĆ POSZCZEPIENNA:
Szczepienie = wzbudzanie odpowiedzi pierwotnej po szczepieniu podstawowym i wtórnej po podaniu dawki przypominającej.
Szczepionki - zabity lub atenuowany drobnoustrój; unieczynniona toksyna bakteryjna = toksoid; fragment drobnoustroju
i. m.; podskórnie, p. o.; donosowo
immunogen - antygen szczepionkowy = substancja aktywna szczepionki;
adiuwanty szczepionkowe - substancje uważane za nośnikowe dla antygenu szczepionkowego, mające zdolność powolnego uwalniania tego antygenu z miejsca wstrzyknięcia i wywoływania miejscowego odczynu zapalnego o słabym nasileniu. Najczęściej stosowane sole glinu: wodorotlenek i fosforan.
Wakcynologia - dziedzina nauki zajmująca się szczepionkami i szczepieniami
Odporność zbiorowiskowa - zaszczepienie wysokiego odsetka osób, zmniejszenie liczby źródeł zakażenia, co powoduje zahamowanie krążenia zarazka i ochronę osób nawet tych nieszczepionych.
buba
1