WYKŁAD V
Sytuacje trudne- w której doświadczamy zachwiania równowagi pomiędzy wymaganiami zewnętrznymi a możliwościami, trudności mogą mieć charakter poznawczy( w zrozumieniu) oraz emocjonalny (mogą być trudne do zniesienia).
Uniwersalne sytuacje trudne:
wiążą się z bodźcami urazowymi psychicznie
sytuacja deprywacji- człowiek znajduje się w stanie potrzeby, a nie może nic zrobić aby ją zaspokoić, ponieważ brak koniecznych warunków (deprywacja fizjologiczna, psychiczna)
sytuacja frustracji- gdy na drodze do realizacji celu lub zaspokojenia potrzeby, człowiek napotyka przeszkody (wewnętrzne, zewnętrzne) utrudniające lub uniemożliwiające realizacje celu. Przeszkodę można pokonać lub nie (fiksacja na przeszkodzie, można przeszkodę obejść)
sytuacja zagrażająca- sytuacja która sygnalizuje utratę wartości i najczęściej powoduje antycypacje lękowe.
Sytuacja straty- utrata cenionych wartości materialnych, psychicznych(dobrego imienia, wolności) czy społecznych(bliskich osób); reakcją jest smutek, który może przerodzić się w depresję lub patologiczną żałobę; są też sytuacje, w których dochodzi do poważnego uszkodzenia ciała- najczęściej powodują ból fizyczny, psychiczny, ale niekiedy duchowy, gdy dotykają problemów egzystencjalnych.
Sytuacje konfliktowe, w których na człowieka działają sprzeczne wartości dodatnie i ujemne.
Kurt Lewin
-propulsja-propulsja => dwie wartości dodatnie nie można jednocześnie zrealizować
-propulsje-repulsje=> dodatnie ,ujemne
-repulsje-repulsje=> wybor między dwiema negatywnymi
Sytuacje konfliktowe wewnętrzne : intrapsychiczne. Polegają na sprzeczności wewnętrznych struktur człowieka, sprzeczności między dążeniami (popędami z id i sumieniem), pomiędzy przekonaniami, strukturami Ja oraz pomiędzy potrzebami podmiotu a wymaganiami otoczenia. Najczęściej są wypierane lub niedopuszczane do świadomości- negatywnie dynamizują psychikę, najczęściej powodują nieuświadomiony i nieokreślony lęk będący początkiem wielu zaburzeń.
Konflikty zewnętrzne: interpersonalne wynikają ze sprzecznych tendencji, jakie występują pomiędzy osobami pozostającymi w różnych relacjach interpersonalnych.
Deficyty, braki, defekty:
Deficyty- brak struktur biologicznych lub dojrzałych funkcji i brak właściwości psychicznych warunkujących zaspokajanie potrzeb, realizacje celów i możliwości. Deficyty organiczne psychiczne utrudniają lub blokują rozwój złożonych struktur i funkcji psychicznych. Deficyty CUN i genetyce- niedorozwój funkcji poznawczych, zwłaszcza myślenia abstrakcyjnego. Mogą też być deficyty warunków rozwoju- brak właściwej opieki rodzicielskiej, stymulacji- prawie zawsze powodują zaburzenia w rozwoju tożsamości i struktury Ja(osobowość neurotyczna, boderline).
Defekty- genetyczne, nabyte organizmu, psychiczne; związek pomiędzy defektami w genomie a zaburzeniami, np. nastroju, schizofrenii, alkoholizmem. Defekt osobowości- zaburzenia psychopatologii konstytucjonalnej- zachowania o cechach patologii społecznej; może też być wykształcony w toku uczenia się i na wskutek wadliwych schematów poznawczych, nieracjonalnych przekonań o świecie i własnej osobie.
Uraz psychiczny (PTSD)- trauma, sytuacja traumatyczna, szczególny rodzaj sytuacji trudnej.
Uraz, trauma- uszkodzenie ciała i/lub psychiki wskutek nagłego wystąpienia bodźców zewnętrznych i wewnętrznych, przekraczających możliwości adaptacyjne podmiotu- zwykle powodują trwały ślad. Są to katastrofy, napady, akcje terrorystyczne, przemoc wojenna, domowa.
Trauma relacyjna- w relacji z bliską osobą, przemoc chłód uczuciowy
Kryzysy rozwojowe:
przyjścia na świat
3 rok życia- wejście w relacje społeczne, krąg społeczny
dojrzałość szkolna
dojrzewania
młody dorosły- wchodzenie w indywidualność
33-35rok życia- w związku
wieku średniego najczęściej związany z pustym gniazdem
bilansu życiowego często związany z przejściem na emeryturę