Źródła odnawialne:

– biomasę we wszystkich postaciach,– energię wody,– energię wiatru,– pompy ciepła,– energię słoneczną,– energię geotermalną

Ze względu na znaczenie w ogólnym bilansie energetycznym określono potencjał energetyczny tych składników biomasy, które w województwie warmińsko-mazurskim mają lub mogą mieć istotny udział.

Należą do nich:– słoma,– uprawy energetyczne,– biogaz,– drewno opałowe i odpady drzewne.

Gleby województwa warmińsko-mazurskiego charakteryzują się dużą zmiennością, na którą ma wpływ:- różnorodność skał macierzystych, -urozmaicona rzeźba -odmienne warunki klimatyczne i hydrologiczne.

Różnorodność ta powoduje, że na obszarze województwa występuje strefowa zmienność pokrywy glebowej w kierunku północ-południe.

-Strefa północna – występują gleby urodzajne, przeważnie brunatne, a także spotyka się czarne ziemie;

-Strefa środkowa – charakteryzuje się różnorodnością pokrywy glebowej (gleby brunatne, płowe, rdzawe, deluwialne, glejowe). W tej strefie ważną rolę spełniają zwłaszcza torfowiska;

-Strefa południowa –gleby mało urodzajne, piaski fluwioglacjalne, przeważnie rdzawe i bielicowe.

52%brunatne 26%bielice7%bagienne 5%mady

W Woje.70%brunatne14%hydrogeniczne

MELIORACJE

-Ogólna powierzchnia zmeliorowanych użytków rolnych w województwie stanowi ponad 50% -ogólnej powierzchni użytków rolnych (w kraju 36,2%).

-Zabiegi melioracyjne sprowadzają się przede wszystkim do odwadniania (drenowania) zarówno gruntów ornych, jak i użytków zielonych.

-W przypadku zabiegów polegających na osuszaniu terenów podmokłych i bagien bardzo często dochodzi do stopniowego pogarszania ich wartości rolniczej, której konsekwencją jest ich degradacja. Problem ten występuje szczególnie w południowej strefie województwa.

PRZYCZYNY EKOLOGICZNEGO SKAŻENIA ŻYWNOŚCI

-Rozwój populacji ludzi i konieczność wyżywienia (zwiększanie areału pól uprawnych kosztem powierzchni lasów oraz intensyfikacja rolnictwa)

-Zanieczyszczenie powietrza (przemysł, motoryzacja) w krajach rozwiniętych

-Zanieczyszczenie wód ściekami przemysłowymi i komunalnymi (około 40% wód powierzchniowych jest silnie zanieczyszczonych) , co uniemożliwia ich gospodarcze wykorzystanie

związki szkodliwe dla człowieka i zwierząt są: metale ciężkie, pestycydy, Radionukleidy , WWA , polichloro- i polibromowane bifenyle i dibenzofurany.

W żywności występuje bardzo duża liczba metali
Źródła zanieczyszczenia:powietrze atmosferyczne, gleba, woda

proces produkcji i przetwarzania ,opakowania do przechowywania i transportu

Ale także :-odcieki z podmiejskich wysypiska i składowiska odpadów komunalnych i przemysłowych

-nawozy fosforowe i wapniowe, obornik i ścieki komunalne-środki dezynfekujące i ochrony roślin, komponenty paszowe zanieczyszczone studnie i powierzchniowe ujęcia wody

Kumulacja metali pobranych z gleby przez rośliny zależy od:

-temperatury-odczynu-pojemności wodnej-potencjału redoks -obecności związków kompleksowych

-obecności drobnoustrojów-stopnia wysycenia gleby

Zasadniczym aktem UE ustalającym maksymalne dopuszczalne poziomy dla niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych jest Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19.12.2006 r.

• W przypadku rtęci rozporządzenie to podaje jedynie maksymalne poziomy zanieczyszczeń dla produktów rybołówstwa i niektórych gatunków ryb (0,5-1,0 mg/kg).

• Rozporządzenie podaje również dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń cyną nieorganiczna, której zawartość w żywności pakowanej w puszki nie może przekraczać 50-200 mg/kg.

• Europejska Komisja Ekspertów FAO/WHO ds. Żywności (JECEFA) ustaliła, że przekroczenie norm zawartości metali w produktach żywnościowych nie dyskwalifikuje ich całkiem pod względem przydatności w żywieniu człowieka. Ważna jest wielkość pobierania metali z pokarmem w określonym czasie.

• Ekspertyza dotycząca skażenia polskiej żywności wykazała że tradycyjnie odżywiający się Polak pobiera 20% Pb, 40% Cd, 35% Hg dopuszczalnej dawki tygodniowej. Najwięcej tych metali dostarcza żywność roślinna.

Szkodliwość
Oddziaływanie mikotoksyn na organizm człowieka może mieć charakter zaburzeń o przebiegu ostrym lub przewlekłym. Niekiedy nawet niewielkie ilości silnie toksycznej mikotoksyny powodują groźne w przebiegu zmiany w procesie przemian białek, tłuszczów lub węglowodanów.

W zanieczyszczonej żywności i paszach z importu występują aflatoksyny i fumonizyny.

-Żywność może być skażona przez różne grzyby, wytwarzające więcej niż jedną toksynę (przeważnie zboża).-Najbardziej toksyczną spośród wszystkich mikotoksyn jest fumonizyna B₁ a najmniej sterigmatocystyna.

!Wrażliwość zwierząt laboratoryjnych i hodowlanych na ostre zatrucia mikotoksynami jest bardzo zróżnicowana.

• Najbardziej wrażliwe np. na aflatoksynę B₁ są: pisklęta kaczek, pstrągi, świnki morskie, psy, króliki, indyki – DL ₅₀ < 1mg/kg masy ciała.

• Zwierzęta tolerujące DL ₅₀ >10 mg/kg to: świnie, cielęta, szczury.

• Objawów chorobowych nie mają myszy i owce.

• Na fumonizyny są wrażliwe konie i świnie, bydło jest odporne.

PESTYCYDY

• Pestycydy (pestis – szkodnik, zaraza, cedeo – zabijam) to bardzo duża grupa związków chemicznych pochodzenia naturalnego (roślinne) i syntetycznego, stosowanych do niszczenia pasożytów człowieka, zwierząt hodowlanych i roślin.

Są to substancje o dużej aktywności biologicznej i szerokim zakresie potencjalnego oddziaływania szkodliwego na człowieka i inne pożyteczne formy.

Pestycydy najczęściej klasyfikuje się ze względu na:

• kierunek zastosowania i sposób działania

• właściwości chemiczne i toksykologiczne.

Według Ustawy o ochronie roślin uprawnych z dnia 12.07.1995r. (Dz U RP Nr 90, poz.446), środkami ochrony roślin są substancje lub mieszaniny substancji, przeznaczone do:

• a) ochrony roślin uprawnych przed organizmami szkodliwymi;

• b) niszczenia niepożądanych roślin;

• c) regulacji wzrostu, rozwoju i innych procesów biologicznych w roślinach uprawnych;

• d) poprawy właściwości lub skuteczności substancji, o których mowa w punktach a-c;

PODZIAŁ PESTYCYDÓW

Ze względu na kierunek działania:

• zoocydy (zwalczające szkodniki zwierzęce)

• bakteriocydy (bakteriobójcze)

• herbicydy (chwastobójcze)

• fungicydy (grzybobójcze)

Ze względu na sposób działania:

• środki kontaktowe

• żołądkowe

• duszące

Objawy zatrucia

Symptomy pojawiają się bardzo szybko, nawet do paru minut po ekspozycji na czynnik chorobotwórczy:

• pierwsze objawy: nudności, zwężenie źrenic, zaburzenia ze strony układu pokarmowego, pocenie się, obfita ślina, zaburzenia pracy serca.

• kolejne objawy: brak koordynacji ruchowej, drżenie kończyn, oczopląs, a także osłabieniem siły mięśniowej wybranych mięśni

• ostatnim etapem są zaburzenia ze strony mózgu takie jak: zawroty głowy, otępienie, wzmożona senność, może również nastąpić poważne zaburzenie ze strony pracy układu oddechowo-naczyniowego prowadzące do śmierci.

TOKSYCZNOŚĆ

• Rtęć należy do pierwiastków, które już w niewielkich ilościach działają toksycznie na człowieka.

• Toksycznie działa zarówno rtęć metaliczna jak i jej połączenia nieorganiczne, które w środowisku mogą być przekształcane przez mikroflorę do związków organicznych łatwiej wchłanianych i trudniej wydalanych przez organizmy zwierzęce.

• Działanie rtęci prowadzi do zaburzeń procesów biochemicznych organizmu. Objawy ostrych zatruć występują szybko i są to reakcje ze strony układu nerwowego.

• Zatrucia przewlekłe prowadzą do uszkodzenia mózgu, martwiczego zapalenia jelit, uszkodzenia w wątroby, nerek i serca.

Źródła radionuklidów w żywności:

• naturalne promieniowanie kosmiczne,

• naturalne izotopy promieniotwórcze znajdujące się w glebie, skałach, wodzie i powietrzu i w organizmach żywych

• próby nuklearne,

• awarie reaktorów atomowych

• nieodpowiednie zabezpieczenie odpadów radioaktywnych

O efekcie biologicznym decyduje:dawka pochłonięta przez organizm, rodzaj cząstek jonizujących ,ich metabolizm oraz ,rozmieszczenie w organizmie

Głównym źródłem dioksyn w środowisku naturalnym jest niekontrolowane spalanie odpadów komunalnych, co ma miejsce w piecach domowych, przestarzałych spalarniach bez oczyszczania spalin, w spalaniu odpadów na wolnym powietrzu. Ich szkodliwe działanie polega głównie na zakłóceniu funkcji wydzielania wewnętrznego hormonów sterydowych, co skutkuje obniżeniem płodności, trudnościom w zachodzeniu i utrzymaniu ciąży, a nawet bezpłodnością
choroby nowotworowe, alergie, astma, choroby narządów wzroku i słuchu (powodowane nadmiarem światła, hałasu, promieniowania ultrafioletowego), choroby psychiczne (stres, nerwica, depresja, schizofrenia), choroby układu krwionośnego, choroby skóry, problemy z płodnością i ciążą.