Wskaźniki i normy dla organizmu psa

1.Wartości fizjologiczne parametrów krwi psów:

1/ Erytrocyty: 5,5-8,9 T/l (=1012/l) - erytrocytoza może świadczyć o schorzeniach szpiku kostnego,

2/ Hematokryt: 0,37-0,55 %x0,01 - wielkość hematokrytu jest mocno związana z ilością wody w organizmie i daje nam ocenę stopnia odwodnienia organizmu, rozpoznanie niedokrwistości, wzrost hematokrytu może świadczyć o schorzeniach serca i płuc, zwyrodnieniu śledziony, diagnozuje też nowotwór kory nadnerczy (zespół Cushinga), spadek hematokrytu może świadczyć o schorzeniach narządowych (wątroby, nerek lub białaczce), niedożywieniu lub anemii,

3/ Hemoglobina: 7,5-11,8 mmol/l - wpływa na wielkość hematokrytu, pozwala diagnozować niedokrwistości

4/ Leukocyty: 7,0-15,0 G/l - leukocytoza (wzrost liczby) może świadczyć o ostrych zakażeniach i uszkodzeniach tkanek, alergii, hemolizie, zaburzeniach i schorzeniach przemiany materii, przekarmieniu; leukopenia (za niska liczba) - przewlekłe zakażenia, przewlekła uremia, choroby wirusowe, zespół Cushinga, wyczerpanie układu limfatycznego, zatrucia, aleukemiczne białaczki, odczyny polekowe (cytostatyki, estrogeny, chloramfenikol, furazolidon),

5/ Metamielocyty: 0-1 %,

6/ Pałeczki: 0-3%,

7/ Segmenty: 60-77%,

8/ Eozynofile: 0-10%,

9/ Bazofile: 0-1%,

10/ Limfocyty: 12-37% - limfocytoza (wzrost liczby) może świadczyć o zakażeniach wirusowych, bądź jest wynikiem stresu; limfopenia (niedobór limfocytów) - terapia kortykosterydami, cytostatykami, zakażenia wirusowe, zespół Cushinga, przewlekła uremia (mocznica),

11/ Monocyty: 3-10% - monocytoza (wartość podniesiona) może świadczyć o chorobach zakaźnych i przewlekłych zapaleniach, białaczce monocytarnej psów, a może być wynikiem stresu lub terapii kortykosterydowej; monocytopenia (poniżej normy) - wynik terapii kortykosterydowej lub ostre stadia chorób zakaźnych

12/ Płytki krwi: 200-500 G/l - trombocytopenia -zmniejszona liczba płytek krwi może powodować skłonności do krwawień, zaburzenia krzepliwości krwi, wynik wstrząsu endotoksycznego

13/ OB (odczyn Biernackiego) 0-6 / 60 min - szybkość sedymentacji krwinek - wartość podwyższona może świadczyć o stanach zapalnych, zakażeniach wirusowych lub nowotworowych zmianach plazmocytów; wartość obniżona - schorzenia wątroby, wychudzenie i stany wycieńczenia, zaburzenia syntezy białek

14/ Mocznik: 3,3-8,9 mmol/l - oznaczamy zawsze łącznie z kreatyniną, wzrost poziomu: przednerkowy - żywienie, leki; nerkowy: niewydolność nerek, nowotwory nerek; pozanerkowy: uszkodzenia dróg moczowych; spadek poziomu: hepatopatie

15/ Kreatynina: 88-159 umol/l

16/ Kwas moczowy: <24 umol/l

17/ Amoniak: <32 umol/l - normalnie w wątrobie przetwarzany jest na mocznik - wzrost w surowicy: przewlekłe zapalenia wątroby, zwłóknienie, marskość, ostre ogniska martwicze, zespół hepatocefalny,

18/ GOT (Aspat): 5-50 U/l - przy wirusowym zapaleniu wątroby wzrasta do poziomu 2-4tyś.U/l

19/ GPT (Alat): 9-70 U/l - wzrost kilku do dziesięciu razy ponad normę świadczy o zapaleniu wątroby, a przekroczenie normy kilkudziesięciokrotne wskazuje na toksyczną martwicę wątroby. Uwaga, wyniki podnosi terapia glikokortykosterydowa, leki przeciwpadaczkowe. Okres półtrwania GPT we krwi psa wynosi 4 dni.

20/ gamma GT: 1-12 U/l - (GGT, GGTP, gammaglutamylotranspeptydaza)- jest enzymem wskaźnikowym przy cholestazie

21/ GLDH: 1-10 U/l(dehydrogenaza glutaminianowa) - znaczny wzrost wskazuje na uszkodzenie wątroby, niewielki wzrost może sugerować zastój krwi w wątrobie z powodu niewydolności krążenia

22/ FA (fosfataza alkaliczna, ALP): 20-190 U/l - wespół z GGT jest wskaźnikiem cholestazy

23/ Białko całkowite: 56-71 g/l -

24/ Albuminy: 31-41 g/l

25/ Globuliny: 25-30 g/l (białka związane z procesami odpornościowymi i zapalnymi) - wzrost może sugerować przewlekły stan zapalny wątroby; spadek poziomu może świadczyć o marskości wątroby

26/ Bilirubina całkowita: 0-3,4 umol/l - jej wzrost wraz z b.bezpośrednią obserwujemy przy żółtaczce hemolitycznej; żółtaczka wątrobowa (wzrost b. bezpośredniej i urobilinogenu nieznaczny)

27/ Bilirubina bezpośrednia (związana): 0-0,3 umol/l

28/ Diastaza (amylaza): 388-1730 U/l

29/ Lipaza: 268-1769 U/l - w przypadku ostrej martwicy trzustki dochodzi do 2-7krotnego wzrostu aktywności lipazy we krwi w ciągu pierwszych 48 godzin

30/ Trójglicerydy: 0,2-1,3 mmol/l - wysokie stężenie może świadczyć o zapaleniu trzustki

31/ Glukoza: 3,7-5,8 mmol/l - wskaźnik funkcjonowania trzustki – podwyższony poziom przy zespole Cushinga, cukrzycy i encefalopatiach (wścieklizna, nosówka, choroba bornajska)

32/ Cholesterol: 3,3-9,3 mmol/l - wzrost obserwujemy przy zapaleniu wątroby z hyperlipidemią oraz niedoczynności tarczycy; spadek poziomu obserwujemy przy nadczynności tarczycy, marskości i martwicy toksycznej wątroby

33/ Na: 140-153 mmol/l

34/ K: 3,76-5,22 mmol/l

35/ Cl: 106-119 mmol/l

36/ Ca: 2,25-3,0 mmol/l

37/ Mg: 0,7-1,19 mmol/l

38/ P nieorg.: 1,35-2,87 mmol/l

39/ Czas protrombinowy: 8-12 s

40/ Kwasy żółciowe: 10-25 umol/l (produkt metabolizmu cholesterolu) - obrazuj± recyrkulację wątrobowo-jelitową i są pomocne w diagnozowaniu zespolenia wrotnego obocznego u psów (poziom poposiłkowy wzrasta kilkunastokrotnie)

41/ Fibrynogen: 1-4 g/l

42/ Amylaza: 388-1730 U/l - wzrost (nawet kilkunastokrotny) świadczy o ostrym zapaleniu trzustki, ale występuje też przy niedrożności jelit, zapaleniu otrzewnej, niewydolności nerek, niedrożności przewodów ¶linowych; znaczne obniżenie aktywności amylazy może sugerować martwicę trzustki,

43/ Urobilinogen w surowicy krwi - diagnozowanie cukrzycy

44/ Insulina 6-22 uU/ml - obniżenie poziomu z reguły jest przyczyną cukrzycy insulinozależnej, obniżenie poziomu może świadczyć o rozroście nowotworowym (insulinoma).

2. Parametry moczu psa:

1/ Prawidłowa objętość wydalana: 25-35ml/kg m.c./dobę - zwiększanie ilości wydalanego moczu może świadczyć o procesach zapalnych nerek, wątroby lub zespole Cushinga lecz w tych przypadkach następuje obniżenie ciężaru właściwego moczu; inaczej jest w przypadku cukrzycy, która zwiększa ilość wydalanego moczu ale też stężenie glukozy w moczu; zmniejszenie ilości wydalanego moczu może świadczyć o zaburzeniach drożności przewodów moczowych, ostrej niewydolności nerek, niewydolności mięśnia sercowego lub odwodnieniu organizmu

2/ Fizjologiczne pH moczu: 5,5-6,5 - ze względu na dietę wysokobiałkową pochodzenia zwierzęcego normalny odczyn oscyluje wokół lekko kwaąnego; wzrost pH w kierunku zasadowego świadczy o np. infekcjach bakteryjnych dróg moczowych (E.coli, Proteus, Pseudomonas, Corynebacterium renale, Staphylococcus)i może prowadzić do pogłębiania stanu zapalnego i wytrącania się substancji mineralnych

3/ Mocznik: 10-30 g/24 godziny - zmniejszone wydalanie obserwujemy przy niewydolności nerek

4/ Chlorki w moczu: 130-250 mmol/24 godz.

5/ Ciężar właściwy: 1,001-1,040 - mówi nam o zdolności zwrotnego wchłaniania wody w nefronach, a więc wzrost ciężaru właściwego może świadczyć o ostrym zapaleniu nerek, odwodnieniu a także pośrednio o cukrzycy lub gorączce; spadek ciężaru właściwego obserwujemy przy moczówce prostej, przewlekłej niewydolności nerek, pyometrze.

6/ Klirens kreatyniny: 1,5-4,5 ml/min./kg - służy nam do bardzo wczesnej diagnostyki niewydolności nerek

7/ Bilirubina - wskazuje na schorzenia wątroby lub żółtaczkę hemolityczną,

8/ Urobilinogen - do różnicowania żółtaczek

9/ Hematuria - wydalanie erytrocytów w moczu - może świadczyć o ostrym zapaleniu nerek, kamieniach w drogach moczowych, nowotworach nerek i dróg moczowych, pasożytach w drogach moczowych

10/ Hemoglobinuria - rozpad erytrocytów - może świadczyć o chorobach zakaźnych, zatruciu kumaryn±, zakażeniu pierwotniakami Babesia czy leptospirozie,

11/ Mioglobinuria - może świadczyć o schorzeniach mięśni

12/ Białko w moczu zasadniczo nie występuje, lecz w pewnych sytuacjach może być dla nas wskaźnikiem. Nieznaczny białkomocz występuje chwilowo np. po znacznym wysiłku, gorączce, przebywaniu w bardzo niskich lub wysokich temperaturach, w fazie estrus; białkomocz znikomy (0,5g/l lub "+") może być wynikiem obecności elementów morfotycznych (nabłonki, krwinki, plemniki)- białkomocz zanerkowy; może też być efektem zapalenia nerek - białkomocz nerkowy. Mierny białkomocz (0,5-3,5g/l lub "++ do +++") wskazuje na glomeluropatie różnego tła. Bardzo silny białkomocz (>3,5g/l lub "++++") wskazuje na uszkodzenia nerek.

13/ Cukier w moczu fizjologicznie nie powinien się pojawiać. Obecność glukozy w moczu (glukozuria) wskazuje na cukrzycę, zespół Fanconiego lub schorzenia kanalika bliższego nefronu.

14/ Leukocyty - w obrazie mikroskopowym normalnie występuj± pojedyncze; jeżeli występują w większej ilości to wskazuj± na toczące się procesy zapalne. Jeżeli występuj± tylko one w dużej ilości to proces zapalny dotyczy dróg rodnych, prostaty lub napletka.

15/ Kryształy w osadzie moczu - występują w wyniku toczących się procesów zapalnych, błędów żywieniowych, zaburzeń przemiany materii, predyspozycji genetycznych i osobniczych. Dzielimy je na te, które krystalizuj± przy pH kwaśnym i obojętnym: szczawiany wapnia (oxalate), kwas moczowy, moczany, cystyna; i te, które krystalizuj± w środowisku zasadowym: fosforany amonowo-magnezowe (struvit), węglan wapnia, fosforan wapnia i magnezu, moczan amonu

Szczawian wapnia pojawia się przy zbyt dużej ilości wapnia w diecie, hyperwitaminozie wit. D oraz przy zbyt kwaśnym moczu (dieta), nie poddają się rozpuszczaniu. Fosforany amonowo-magnezowe dają się rozpuścić przy pomocy diety zakwaszającej (np. wit. C) i pojawiają się z powodu infekcji bakteryjnych dróg moczowych lub nadmiernej podaży Mg w diecie. Kryształy kwasu moczowego - moczany

- pojawiają się gdy dochodzi do śródmiąższowego zapalenia nerek, białaczki lub zespolenia wrotnego obocznego. Cystyna krystalizuje w przypadkach zaburzeń resorpcji zwrotnej w nefronach lub zbyt małej podaży Mg przy dużej podaży metioniny.

Po krótce postaram się nakreślić tu podstawowe problemy związane z odchyleniami od norm laboratoryjnych.

1/ Amylaza i lipaza:

znaczny wzrost aktywności często wskazuje na choroby trzustki (martwica, zapalenie trzustki), łagodny wzrost sugeruje zmniejszoną filtrację kłębuszkową, nadczynność kory nadnerczy, glukokortykoidy egzogenne, choroba żołądkowo-jelitowa; rzadziej znaczny wzrost sugeruje nowotwór lub niedrożność przewodu trzustkowego.

2/ Azotemia - wzrost stężenia mocznika, azotu i kreatyniny w osoczu – częste przyczyny:

- przednerkowe: zwiększona produkcja amoniaku a co za tym idzie mocznika (dieta wysokobiałkowa - łagodny wzrost), odwodnienie, hipowolemia (zmniejszenie masy płynu w obiegu), obniżona perfuzja nerkowa (wskaźnik tempa przemieszczania się krwi w tkankach) - zastoinowa niewydolność serca, niedoczynność kory nadnerczy, diureza osmotyczna w cukrzycy, ropomacicze, wymioty i biegunka;

- nerkowe: ostra bądź przewlekła niewydolność nerek;

- zanerkowe: zatkanie szyjki pęcherza lub cewki moczowej przez kamienie; rzadkie przyczyny:

- przednerkowe: zwiększona produkcja amoniaku a zatem i mocznika przez krwawienie z żołądka lub jelit, nasilony katabolizm (gorączka, tetracykliny), odwodnienie przez moczówkę prostą (przez ograniczenie wody), nadmierną diurezę, nadmiar glukokortykoidów, wstrząs krwotoczny;

- zanerkowa: nagromadzenie się moczu w jamie otrzewnowej przez np. przerwanie moczowodów.

UWAGA: oznaczenie kreatyniny podczas żółtaczki jest niewiarygodne. Dodatkowo zaleca się oznaczenie fosforu w surowicy oraz stosunku białka do kreatyniny w moczu.

3/ Kwasy żółciowe: - częste przyczyny podwyższenia stężenia:

- znaczne podwyższenie: choroba z cholestazą (zastojem żółci), zespolenie wrotno-czcze, również wrodzone, dysplazja mikronaczyniowa, wtórne zespolenie wrotno-czcze spowodowane pierwotnym uszkodzeniem wątroby, choroba komórek wątroby;

średnie podwyższenie: choroba hepatocytów bez żółtaczki; łagodne podwyższenie: wtórne choroby wątroby, hepatopatia steroidowa, jatrogenna (poleczeniowa lub pozabiegowa) nadczynność kory nadnerczy, hepatopatia wakuolarna.

4/ Wapń:

- hiperkalcemia - podwyższone stężenie wapnia całkowitego w surowicy często znaczny wzrost powodowany jest przez nowotwór złośliwy związany z produkcją białka pokrewnego do parathormonu, gruczolak zatoki przyodbytowej, limfosarcoma; nieznaczny wzrost może być spowodowany przez odwodnienie, okres wzrostu młodych psów; rzadkie przyczyny: znaczny wzrost - choroby ziarniakowe (np. blastomykoza), guzy gruczołów mlekowych, mięsaki, pierwotna nadczynność przytarczyc, zatrucie witamin± D (kalcipotrien, cholekalcyferol - rodentycydy, zatrucie jaśminem, przedawkowanie); nieznaczny wzrost - nadmiar w pokarmie, niedoczynność kory nadnerczy, choroba osteolityczna (np. ropne zapalenie szpiku kostnego), niewydolność nerek.

- hipokalcemia - obniżone stężenie wapnia w surowicy - częste przyczyny: rzucawka, hipoproteinemia, hipoalbuminemia; rzadko: niewydolność nerek, zasadowica, zatrucie glikolem etylenowym, duża ilość fosforu w diecie, zespół

Fanconiego i kanalikowa kwasica nerkowa, hipowitaminoza D, nadmierna dawka fosforanów, zaburzenia wchłaniania, martwica mięśni, martwicowe zapalenie trzustki, usunięcie przytarczyc, pierwotna niedoczynność przytarczyc, wtórna nerkowa nadczynność przytarczyc, guz komórek C tarczycy.

5/ Glukoza:

- hiperglikemia - znacznie podniesiony poziom cukru wskazuje na cukrzycę; nieznaczny wzrost poziomu może być spowodowany przez: akromegalię, ostre zapalenie trzustki, reakcje na leki, zatrucie glikolem etylenowym, kortykosteroidy egzogenne, nadczynność kory nadnerczy, progestageny, stres, ksylazyna.

- hipoglikemia - zbyt niskie stężenie glukozy może powodować przedawkowanie insuliny u cukrzyków lub insulinoma (endokrynny guz trzustki, wyspiak); rzadkimi przyczynami są: choroba wątroby w końcowym stadium, niedoczynność kory nadnerczy, choroby ze spichrzaniem glikogenu, hipoglikemia młodzieńcza lub u psów polujących, posocznica, ciąża.

6/ Lipidy, cholesterol:

- hiperlipidemia, hipercholesterolemia często powodowana jest przez: cukrzycę, zbyt bogatą dietę, glukokortykoidy egzogenne, nadczynność kory nadnerczy, niedoczynność tarczycy, zapalenie trzustki, poposiłkowy wzrost poziomu lipidów (dlatego ważna jest procedura pomiaru!); rzadko spotykane przyczyny to: niedrożność dróg żółciowych, zespół nerczycowy (choroba zapalna kłębuszków nerkowych), pierwotna hiperrlipidemia.

- hipocholesterolemia może być powodowana przez: niedoczynność kory nadnerczy, głodzenie, zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki, choroby jelit, zwłaszcza limfangiektazja (nieprawidłowe rozszerzenie naczyń chłonnych jelit), niewydolność wątroby.

7/ Potas:

- hiperkalemia czyli podwyższony poziom potasu jest często powodowany przez: znaczny wzrost - ostra niewydolność nerek z anurią/oligurią, cukrzycowa kwasica ketonowa, niedoczynność kory nadnerczy, pęknięcie dróg moczowych, niedrożność dróg moczowych; nieznaczny wzrost - kwasica, przewlekła niewydolność nerek, odwodnienie. Rzadkie przyczyny: ostry rozpad guza, powypadkowe rozsiane uszkodzenie tkanek, leki (propranolol), perforacja jelit, hemoliza u rasy Akita, niedobór aldosteronu, zakażenie Trichuris (włosogłówka).

- hipokalemia czyli obniżony poziom potasu często spowodowany jest przez: utratę apetytu, wymioty, biegunkę, przewlekłą niewydolność nerek, leczenie insuliną, leczenie diuretykami pętlowymi; rzadkimi przyczynami są: zasadowica, diureza po zatkaniu, nieznaczna nadczynność kory nadnerczy, zespół Fanconiego, kanalikowa kwasica nerkowa, pierwotny nadmiar aldosteronu.

8/ Sód:

- hipernatremia czyli podwyższony poziom często spowodowany jest przez: odwodnienie, biegunka, nieznaczna nadczynność kory nadnerczy, diureza osmotyczna (glukoza, mannitol), diureza po zatkaniu, niewydolność nerek, duże dawki soli, wymioty; rzadkie przyczyny: moczówka prosta, poparzenia, zmniejszenie lub utrata pragnienia, choroba ośrodkowego układu nerwowego, nadmiar aldosteronu, zwiększona podaż soli.

- hiponatremia często występuje wskutek: cukrzycy, niedoczynności kory nadnerczy, chorobach wątroby, podania 5% wlewu dekstrozy, zastoinowej niewydolności serca.

9/ Białko całkowite (albuminy i globuliny):

- hipoproteinemia (hipoalbuminemia): często występuje wskutek: krwawienia zewnętrznego, zaburzenia czynności wątroby (zespolenie wrotno-czcze, choroba hepatocytów), enteropatia białkogubna czyli np. chorobowe uszkodzenie śluzówki jelit i utrata białka przez przewód pokarmowy (choroba zapalna jelit, tęgoryjce Ancylostoma), nefropatia białkogubna np. przez kłębuszkowe zapalenie nerek.

Rzadkie przyczyny: zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki, poparzenia, owrzodzenia jelit i żołądka, limfangiektazja, amyloidoza.

- hiperglobulinemia: często powodowana jest przez: przewlekłe choroby zapalne i zakaźne, odwodnienie (zagęszczenie krwi), rzadko przez erlichiozę (Erlichia - riketsja pasożytująca wewnątrz leukocytów, powoduje psią gorączkę krwotoczną inaczej dur plamisty psów).

- aminotransferaza alaninowa ALT: przyczyny wzrostu aktywności: zewnętrzne - użycie barbituranów lub glukokortykoidów; wewnętrzne - pierwotna choroba wątroby, wtórne uszkodzenie wątroby przez: miejscową chorobę zapalną lub nowotworową, ogólną chorobę zapalną lub immunologiczną, cukrzycę, endokrynopatie, posocznicę, nadczynność kory nadnerczy, niedokrwistość hemolityczną.

- aminotransferaza asparginianowa AST: wzrasta z powodu uszkodzenia wątroby lub mięśni (izoenzymy mięśniowe).

- fosfataza zasadowa ALP i GGT: czułe wskaźniki chorób z zastojem żółci, przyczyny: niedrożność przewodu żółciowego, zapalenie dróg żółciowych, kamienie żółciowe, guzy, zapalenie trzustki, pierwotna choroba wątroby; powodem może też być wzrost kości (nieznaczny i bez izoenzymu GGT) jak również: nowotwór kości, cukrzyca, złamania, nadczynność przytarczyc, zapalenie szpiku kostnego, młode psy rosnące.

- pancytopenia - spadek całkowitej liczby krążących we krwi erytrocytów, leukocytów i płytek krwi na skutek choroby szpiku kostnego; częste przyczyny: parwowiroza, chłoniakomięsak, zatrucie estrogenami; rzadko: erlichioza, białaczka, aplazja szpiku (w wyniku niewydolności szpiku - niedobór elementów morfologicznych krwi), dysplazja szpiku (dotyczy układów erytrocytowego, mieloidalnego i płytkowego), zwłóknienie szpiku, szpiczak, martwica szpiku.

3.Schemat zaburzeń nerwowych:

Zaburzenia	Ilościowe	Ilościowe	Ilościowe	Jakościowe
Czynność	Wzmożona	Osłabiona	Zniesiona	Opaczna
Nerwy ruchowe	Spazm (spasmus)-kurcz spazm toniczny - trwały np. szczękościsk spazm kloniczny - przerywany (udar mózgu) spazm toniczno-kloniczny - np. padaczka	niedowład (paresis) zmniejszenie zdolności ruchowej	porażenia (paralysis) utrata siły i zdolności ruchowej mięśni lub grup mięśni	ruchy opaczne (parakinesis) niezborność ruchowa, brak koordynacji zwierze jest chwiejne
Nerwy czuciowe	przeczulenie (hiperaesthesia) - nadwrażliwość na bodźce	obniżenie czucia (hipoaesthesia) - stany zamroczenia	zniesienie czucia (anaesthesia) - zanik reakcji na bodźce np. w wyniku poprzecznego uszkodzenia rdzenia kręgowego	czucie opaczne (paraesthesia) - niewłaściwe i nieskoordynowane odczuwanie bodźców

4. Badanie odruchów u psów:

Rodzaj odruchu	Sposób wyzwolenia odruchu	Ośrodek odruchu i drogi	Reakcja normalna	Reakcja wzmożona	Reakcja obniżona
Odruch rzepkowy	opukiwanie ścięgna mięśnia prostego rzepki rączką młotka perkusyjnego przy nieskrępowanych ruchach podudzia	4-6 segment lędźwiowy (n. femoralis)	mięsień czterogłowy uda kurczy się jeden raz	silne wyrzucenie podudzia do przodu, czasami dwa lub więcej skurczów aż do pozycji wyprostnej	skurcz słaby lub brak reakcji
Odruch ze ścięgna Achillesa	opukiwanie ścięgna Achillesa w pobliżu guza piętowego	dogłowowy odcinek rdzenia krzyżowego (n. tibialis)	prawie niewyczuwalna	staw skokowy gwałtownie wyprostowany	brak reakcji
Odruch ze ścięgna m. trójgłowego ramienia - odruch łokciowy	opukiwanie ścięgna bliżej wyrostka łokciowego	8 segment szyjny i 1 segment piersiowy	lekkie prostowania stawu łokciowego (niestałe)	wyraźna reakcja	brak reakcji
Odruch podeszwowy	dotykanie (łechtanie) skóry między opuszkami palcowymi kończyn tylnych	6 segment lędźwiowy (n. ischiadicus)	przykurcz tylnych kończyn (niestałe)	antagonistyczne wyprostowanie drugiej kończyny	brak reakcji
Odruch odbytowy	dotykanie okolicy krocza, samego odbytu pałeczką szklaną	krzyżowy odcinek rdzenia	wciąganie odbytu	dłużej trwająca praca m. zwieracza odbytu	odbyt otwarty przy porażeniach mięśni
Odruch skórny	dotykanie skóry klatki piersiowej i brzucha (okolicy pępka)	mózgowie	odruch drapania	wzmożony odruch drapania	brak reakcji
Odruch rogówkowy	dotykanie rogówki pałeczką szklaną	n. trigeminus, n. facialis	zamykanie powiek	szybkie zamykanie powiek	zwolniona lub brak reakcji
Odruch źrenicowy	w ciemności ze sztucznym źródłem światła, obserwacja źrenicy przy zmiennym oświetleniun	n. opticus, jądro n. oculomotoriums, jądro w dogłowowej części piersiowej odcinka rdzenia (rozszerzenie źrenicy)	obie źrenice równomiernie rozszerzone, stosownie do natężenia światła	miosis- zwężenie źrenicy	okamydriasis - nadmierne rozszerzenie źrenicy oka