Eksterioryzacja (ang. out-of-body experience – OBE, rzadziej OOBE, doświadczenie poza ciałem) – wrażenie postrzegania świata spoza własnego ciała fizycznego. Osoby uważające, że doświadczyły OBE, twierdziły, że mogły się poruszać, dokonywać obserwacji i komunikować z innymi istotami inteligentnymi, podczas gdy ich ciała spoczywały. Ezoterycy uważają, że część osób doświadcza jednego lub kilku krótkich epizodów w ciągu życia bez żadnych wyraźnych przyczyn; inni zaś deklarują umiejętność wywoływania ich świadomie, np. za pomocą medytacji. OBE, a szerzej obenautyka, a więc sztuka podróżowania poza ciałem, wykorzystująca różne metody i techniki w celu wywoływania stanu OBE, obecnie zdobywa sobie coraz większą popularność, czego dowodem jest powstawanie w Internecieróżnych portali internetowych oraz forów dyskusyjnych o tematyce OBE i LD^[1].

Według współczesnej nauki OBE jest niemożliwe, a doświadczenia tego typu odbywają się tylko w obrębie ludzkiego mózgu. Istnieją osoby twierdzące, że doświadczają OBE w czasie snu lub przy medytacji.

Wieloletnich badań tego stanu dokonał m.in. Robert A. Monroe, założyciel Instytutu Monroe, w którym stworzył on technologię Hemi-Sync(ang. Hemispheric Synchronisation – synchronizacja półkul) mającą ułatwiać uzyskiwanie odmiennych stanów świadomości. Jako dziedziną ezoteryki, fenomenem tym zajmował się również Robert Bruce, który zawarł swoje obserwacje i teorie w „Traktacie o Projekcji Astralnej”. Badania te dowiodły, że OBE można wywołać licznymi sposobami np. wyobrażenie sobie podczas snu spadania z dachu lub bujanie się na huśtawce.

Spis treści

  [ukryj] 

• 1 OBE z punktu widzenia ezoteryki

  • 1.1 OBE a świadomy sen

  • 1.2 Kategoryzacja OBE

  • 1.3 Techniki osiągania OBE

  • 1.4 Paranaukowe teorie na temat OBE

• 2 OBE z naukowego punktu widzenia

  • 2.1 Doświadczenie śmierci

  • 2.2 OBE w trakcie operacji chirurgicznych

  • 2.3 Leczenie

• 3 OBE a religia i wierzenia

  • 3.1 Chrześcijaństwo

  • 3.2 Buddyzm

  • 3.3 Islam

  • 3.4 Hinduizm

  • 3.5 Bahaizm

  • 3.6 Inuici

  • 3.7 Szamanizm

• 4 Eksterioryzacja w literaturze i sztuce

• 5 Zobacz też

• 6 Przypisy

• 7 Bibliografia

• 8 Linki zewnętrzne

OBE z punktu widzenia ezoteryki[edytuj | edytuj kod]

OBE a świadomy sen[edytuj | edytuj kod]

Istnieje powiązanie zjawiska OBE ze świadomym snem. Istnieją różne opinie na ten temat – od poglądu, że oba doświadczenia są identyczne (różne jest tylko sposób osiągania danego stanu), po zdanie, że są to dwie różne rzeczy o podobnych skutkach fizjologicznych. Wśród ezoteryków najpowszechniej uważa się, że świadomy sen to wyłącznie wytwór podświadomości śniącego, natomiast OOBE to doświadczenie realnej, niefizycznej rzeczywistości.

Ezoterycy dopuszczają też możliwość łatwego przełączania się między OOBE a świadomym snem. Oba zjawiska mogą być też wymieszane. W czasie OBE wiele przedmiotów, które widać, nie istnieje w rzeczywistości i jest jedynie wytworem umysłu (snem). Tego rodzaju obiekty nazywa się myślokształtami.

Badania elektroencefalografem wykazały, że podczas świadomego snu fale mózgowe zachowują się jak w fazie REM, natomiast podczas OOBE ich wykres jest inny niż w jakimkolwiek innym stanie świadomości. Wykres fal mózgowych podczas OOBE jest inny u każdej osoby. Trudno nawet u jednej wyodrębnić konkretny stan, który można by nazwać stanem OBE. Obserwuje się raczej nasilanie lub osłabianie pewnych zjawisk lub rytmów. Przykładowo, stan OBE może charakteryzować się krótkimi, kilkusekundowymi fazami REM. Odpowiednie nasilenie tego zjawiska można interpretować jako stan OOBE. Nie istnieje zatem możliwość określenia początku i końca OBE przy pomocy elektroencefalografu^{[potrzebne źródło]}.

Kategoryzacja OBE[edytuj | edytuj kod]

Powszechnie dzieli się doświadczenia OBE na dwa rodzaje: strefę czasu rzeczywistego i projekcję astralną.

Uważa się, że strefa czasu rzeczywistego to doświadczenie realnej, fizycznej rzeczywistości. Czasoprzestrzeń postrzegana jest przez przeżywającego eksterioryzację tak samo, jak w świecie fizycznym, lub z minimalnymi różnicami, jak np. wielkość materialnych obiektów lub ich rozmieszczenie. Osoby doświadczające tych stanów świadomości twierdzą, że dzięki treningowi można nauczyć się ignorować tego rodzaju błędy podświadomości i obserwować stan rzeczywisty prawdziwego świata fizycznego.

Drugi rodzaj OBE nazywany jest powszechnie „projekcją astralną”. Terminem tym nazywa się przypadek, w którym osoba porusza się w świecie niefizycznym. Otoczenie, w którym się znajduje wykazuje jedynie częściowe podobieństwo do świata realnego bądź nie wykazuje go wcale – jest to tzw. plan astralny lub astral. Stan ten podobny jest doświadomego śnienia, z tą różnicą, że osoba doświadczająca OBE nie jest w stanie ingerować lub zmieniać otaczającej rzeczywistości swoimi myślami, jak ma to miejsce w LD.

Osoba przebywająca w astralu doświadcza zupełnie innego czasu, niż w świecie fizycznym. Przykładowo, eksterioryzacja w świecie fizycznym może trwać 10 minut, natomiast podróżnik może mieć wrażenie że spędził w świecie astralnym 3 godziny.

R. Monroe podaje jeszcze jeden rodzaj OBE, który nazywa „strefą 3", który jest zupełnie innym światem, podobnym do naszego, jednak nie dającym się sklasyfikować jako świat fizyczny w jakimkolwiek czasie, ani jako świat astralny.

Zdaniem większości ezoteryków, w czasie każdego snu (nie tylko marzeń sennych) ciało astralne oddziela się od fizycznego. Dlatego, aby nie podporządkowywać zwykłego snu do zjawisk OBE, dodatkowym wymogiem doświadczenia eksterioryzacji jest zachowanie samoświadomości osoby doświadczającej w.w. stanu.

Techniki osiągania OBE[edytuj | edytuj kod]

Każdy ezoteryk podaje różne przykłady technik mających nam ułatwić wejście w stan OBE, jednak podkreślają oni, że żadna z nich nie daje pewności co do wejścia w ten stan. Niektóre z tych technik to:

Technika wizualizacji Jedna z najpopularniejszych technik, ponieważ daje możliwość wyjścia z ciała o dowolnej porze. Jest trudna w nauce i wymaga bardzo długiego treningu. Najpierw człowiek musi wejść w trans, podobny do hipnotycznego, a następnie wyobrazić sobie sytuację, która ma poruszyć jego ciałem astralnym. Najczęściej osoby chcące doświadczyć OBE wyobrażają sobie linę, po której próbują się wspinać. Można jednak użyć innej wizji, np. bujania się na huśtawce, obracania wokół własnej osi lub czegokolwiek innego, co ma związek z ruchem.

Technika 4+1 Jedna z najskuteczniejszych technik. Jej zasada to: położyć się spać, nastawić budzik aby obudzić się po czterech godzinach, przez godzinę zajmować się czymś aby nie zasnąć, a następnie znów położyć się spać. W takim stanie bardzo łatwo doznaje się OBE. Istnieją inne warianty tej metody, różniące się długością poszczególnych faz, np. 6 godzin snu – 2 godziny czuwania lub 5 godzin snu – godzina czuwania. Metoda ma tę wadę, że OOBE można osiągnąć tylko o odpowiedniej porze (nad ranem, po przebudzeniu) i nie nadaje się do częstego stosowania, gdyż powoduje niewyspanie.

Technika transowa Wchodząc w trans i zapominając o ciele, można osiągnąć wrażenie opuszczenia ciała. Polega to na wprowadzeniu się przez śniącego w głęboki trans (np. przez techniki autohipnotyczne, autosugestię, afirmacje) i skupienie się tylko i wyłącznie na wrażeniach wewnętrznych, omijając wrażenia zewnętrzne (cielesne). Ignorowana fizyczność zostaje w końcu zapomniana przez śniącego, co po pewnym czasie wprowadza w stan paraliżu, z którego łatwo można osiągnąć OBE podnosząc się sennym ciałem.

Technika świadomego snu Metoda wykorzystuje fakt, że można przejść ze świadomego snu do doświadczenia OBE. Najpierw należy wywołać jakąś techniką świadomy sen (np. WILD), a następnie wykonać we śnie odpowiednią czynność. Może to być coś gwałtownego, np. zeskok z dachu, można zacząć iść do tyłu, można też zamknąć oczy i spróbować szybko wstać.

Technika wykorzystująca indukcję fal mózgowych Przy użyciu odpowiednich urządzeń wywołuje się fale mózgowe, które ułatwiają osiągnięcie OBE. Metoda ma średnią skuteczność, zazwyczaj indukowanie fal kończy się niezwykłym stanem świadomości, ale nie OBE.

Technika narkotyzacji (zażywanie substancji psychoaktywnych) Wrażenie opuszczenia ciała powoduje przede wszystkim ketamina, fencyklidyna i inne dysocjanty, które przez blokadę NMDA powodują ogólne oderwanie od otaczającego świata. Opuszczanie ciała w ten sposób jest naukowo zrozumiane i sugeruje, że każde OOBE jest stanem umysłu i niczym więcej jak złudzeniem, całkowicie realistycznym dla odbiorcy podobnie jak złudzenia w schizofrenii, czy pod wpływem psychodelików.

Paranaukowe teorie na temat OBE[edytuj | edytuj kod]

Teoria popularna Najpowszechniejsza, popularna teoria mówi, że w czasie OBE dusza opuszcza ciało, a oddzielenie duszy od ciała z punktu widzenia większości religii nazywane jest śmiercią. Medycyna natomiast nie jest w stanie zweryfikować tego poglądu, ponieważ w nauce nie występuje pojęcie duszy. Od osób uważających, że doświadczają OBE możemy się dowiedzieć, że:

• powrót do ciała jest niemożliwy jedynie po śmierci ciała fizycznego

• podczas OBE ciało może zostać zajęte przez inną duszę, lecz zajęcie ciała przez taki byt do bliżej niesprecyzowanego celu wymaga wcześniejszej zgody „właściciela” ciała. Do ciała zajętego przez inną duszę można bez problemu wrócić, wyrzucając tym samym „gościa” – wynika to z połączenia ciała z duszą

Robert Monroe Z relacji R. Monroe wyłania się następujący obraz:

• świadomość naprawdę opuszcza ciało

• istnieje połączenie między ciałem fizycznym a astralnym (nazywane srebrną liną), które przekazuje wrażenia z ciała fizycznego (dźwięki, dotyk) do świadomości

• dzięki powiązaniu duszy z ciałem „srebrną liną”, powrót do ciała nie sprawia problemów

• ciało astralne jest zasilane energią z ciała fizycznego, każda próba obudzenia ciała fizycznego kończy się powrotem ciała astralnego do ciała fizycznego

Robert Bruce, autor Traktatu o projekcji astralnej ma następujące poglądy:

• w czasie OBE tworzony jest doskonały duplikat osobowości podróżnika. Podróżnik występuje więc w dwóch egzemplarzach, z których każdy może działać niezależnie (mimo że Monroe twierdzi, że „każda próba obudzenia ciała fizycznego kończy się powrotem duszy do ciała”, nie ma więc możliwości niezależnego działania ciała fizycznego)

• między ciałem fizycznym a duplikatem astralnym istnieje połączenie (srebrna lina), która wymienia energię oraz myśli i emocje (telepatia). Energia przepływa głównie od ciała fizycznego do astralnego, ale czasami można ten kierunek odwrócić

• jeżeli astralnemu sobowtórowi skończy się energia, ginie on i „podróżnik” nie zdaje sobie sprawy, że właśnie miał OBE

• astralny sobowtór może na nowo zespolić się z oryginałem – następuje wtedy nadpisanie pamięci sobowtóra na pamięć oryginalnego podróżnika. Tym samym OBE zapada w pamięć. Może też dojść do wymieszania wspomnień i wtedy podróżnikowi wydaje się, że przebywał w dwóch miejscach naraz (bilokacja)

• próba obudzenia ciała fizycznego skończy się zerwaniem połączenia z duplikatem, który następnie ginie z braku energii. Osobie będzie się wydawać, że nie dokonała OBE

• ciało jest cały czas zajęte przez duszę, więc nie istnieje ryzyko, że ktoś je zajmie

• OBE nie może spowodować śmierci, ponieważ świadomość nie opuszcza ciała (jedynie jej kopia)

• nie istnieje możliwość, że nie wrócimy do ciała

• można mieć OBE na jawie

Teoria peryskopu Według tej teorii nic nie opuszcza ciała, wrażenia z odległych miejsc następują dzięki postrzeganiu pozazmysłowemu, komunikacja z innymi istotami dzięki telepatii. Istnienie ciała astralnego jest złudzeniem. Ciało astralne można porównać do peryskopu, który wystaje z ciała fizycznego, jednak świadomość go nie opuszcza.

Teoria świadomego snu Według tej teorii OBE niczym nie różni się od świadomego snu. Dusza nie opuszcza więc ciała. Teoria ta ma dwa warianty: jeden uznaje OBE za szczególny przypadek świadomego snu, a drugi uznaje świadomy sen za szczególny przypadek OBE. W obu opcjach OBE jest powiązane z LD, lecz w drugim przypadku marzenia senne zastępują rzeczywistość postrzeganą przez ciało astralne.

Badania EEG wykazują, że ciało osoby doświadczającej OOBE znajduje się w fazie REM, a fale mózgowe wykazują aktywność o częstotliwości od 4 Hz do 8 Hz (fale theta) – takie same jak przy marzeniach sennych^{[potrzebne źródło]}, więc nauka OBE traktuje jak zwykłe marzenia.

Teoria sceptyczna Zakłada, że OBE jest jedynie złudzeniem. Osoba która doznaje eksterioryzacji nie opuszcza ciała – w rzeczywistości projekcja astralna jest tylko wymysłem wyobraźni. Odczucia towarzyszące OBE są na tyle silne, by tworzyć poczucie wyjścia z ciała – co niekoniecznie musi być faktem.

OBE z naukowego punktu widzenia[edytuj | edytuj kod]

Neurolodzy, z głównego nurtu badań naukowych w tym zakresie, uważają dość powszechnie, że efekty OOBE, są zwykle powodowane silnym pobudzeniem określonych fragmentów mózgu i mogą być z powodzeniem wyjaśniane w racjonalny sposób.

Dwie grupy naukowców, niezależnie od siebie prowadzące badania nad fenomenem doświadczeń pozacielesnych ogłosiły, że udało im się wywołać u osób poddanych eksperymentowi złudzenie oddzielenia się od ciała i przebywania poza nim. Jedną z grup kierował dr neurologii Henrik Ehrsson z University College London, który stwierdził po odbyciu eksperymentu:”..., że perspektywa pierwszej osoby jest niezwykle istotna dla doświadczania swojego ciała, innymi słowy czujemy, że jesteśmy tam, gdzie są nasze oczy”, a doznania z odczuwaniem poza swoim ciałem są związane z zaburzeniami kojarzenia bodźców wzrokowych, a także bodźców odbieranych z innych narządów zmysłów. W doświadczeniach wykorzystano aparaturę do wirtualnej rzeczywistości, a sam eksperyment polegał na bodźcowaniu fizycznym (dotykaniem plastikowym prętem klatki piersiowej) osób poddanych eksperymentowi. Henrik Ehrsson kontaktu dokonywał zarówno wirtualnie, jak i w rzeczywistości, natomiast badani deklarowali, że w obydwu przypadkach czuli dotyk. Na podobnych zasadach druga grupa naukowa, nadzorowana przez Olafa Blanke z Institutet i Ecole Polytechnique Federale de Lausanne, zorganizowała badania nad zjawiskiem OBE^[2]. Jednak krytycy tych badań, jak i sami eksperymentatorzy, zauważają że nie udało się odtworzyć wrażenia pełnowymiarowego i rozwiniętego OBE, a jedynie jego niekompletną iluzję^[3].

Henrikowi Ehrssonowi oraz Olafowi Blanke nie udało się również wyjaśnić przypadków eksterioryzacji przez osoby niewidome od urodzenia. Krytycy wskazują również na niemożność wytłumaczenia w ten sposób przypadków, gdy osoba opuszczająca ciało opisuje dziejące się w dużej odległości od niej zdarzenie, które po weryfikacji okazuje się być prawdziwe. Dziennikarz i publicysta [[Marek Rymuszko]] w swojej książce Polskie życie po życiu. Relacje ludzi uratowanych ze stanu śmierci klinicznej opisuje między innymi przypadek, w którym pacjent podczas zabiegu w szpitalu opuścił ciało, a potem zrelacjonował dziejący się w tym samym czasie wypadek samochodowy, którego fizycznie nie miał możliwości obserwować i o którym nie mógł wiedzieć. ^[4] Podobne przypadki opisują w swoich publikacjach doktor [[Raymond Moody]] oraz amerykański kardiolog Michael Sabom.

Badacz zjawisk paranormalnych i autor kilku książek o OBE Preston Dennett, uważa że te badania nie są w stanie wyjaśnić w jaki sposób człowiek mógłby pozyskiwać weryfikowalną informację z odległych lokalizacji, co jego zdaniem ma miejsce, w niektórych przypadkach podróży poza ciałem^[5].

Eksperymenty Roberta Allana Monroe próbowało powtarzać wielu neurologów z kilku ośrodków badawczych w USA. Efekty identyczne jak OOBE występują dość powszechnie wśród chorych na epilepsję, którą próbowano leczyć poprzez stymulowanie tych miejsc w mózgu, które są szczególnie aktywne w trakcie ataku padaczki. Silne efekty OOBE występujące po zażyciu ketaminy, są również związane ze wzmożoną aktywnością tych samych fragmentów kory mózgowej. Powiązanie występowania tych efektów z pobudzaniem tych ośrodków mózgu zostało też udowodnione m.in. przez S.J. Blackmore^[6]. Naukowcy jednak nie są w stanie zweryfikować wszystkich dowodów dotyczących tego zjawiska^[7].

Doświadczenie śmierci[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Doświadczenie śmierci.

Ken Ring i Elsaesser Valarino w książce Lessons from the light: What we can learn from the near-death experience utrzymują, że osoby niewidome po przeżyciu OBE potrafią dokładnie opisać swe otoczenie.

Znany jest też przypadek Pam Reynolds, opisany przez Michaela Saboma w książce Light and Heath: One Doctor’s Fascinating Accounts of Near-Death Experiences. Pam miała obrzęk tętnicy podstawnej mózgu, przeszła operację zwaną hipotermicznym zatrzymaniem serca. Jej ciało zostało schłodzone do temperatury 15 stopni Celsjusza, przestała oddychać, zatrzymała się akcja jej serca. Wykres jej elektroencefalogramu był płaski, pień mózgu nie reagował na potencjały akustyczne, krew nie przepływała przez mózg – była więc martwa. Według Michaela Saboma doznała ona wtedy OOBE, po odzyskaniu przytomności potrafiła precyzyjnie opisać przedmioty chirurgiczne i procedury medyczne.

OBE w trakcie operacji chirurgicznych[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Świadoma narkoza.

Znane są przypadki przeżycia przez pacjentów opuszczenia ciała fizycznego podczas operacji chirurgicznych. Osoby te także potrafią opisać przebieg operacji. Sytuację taką przedstawiono w filmie „Przebudzenie”. Największym fenomenem są przypadki opuszczenia ciała podczas śpiączki, podczas kiedy fizycznie mózg nie wykazuje aktywności świadomości.

Leczenie[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Medycyna niekonwencjonalna.

Uważa się, że jest możliwe leczenie schorzeń w świecie astralnym, jednak dokonanie tego przez osobę opuszczającą ciało nie jest prostą sprawą i wymaga pomocy istot astralnych, jednak nie zostało to dokładnie zbadane naukowo. Lekarze dopuszczają możliwość samoistnego wyleczenia pod wpływem sugestii (wiara pacjenta we własne wyleczenie), modlitwy lub wiary bliskich osób, ponieważ zjawisko placebo zostało dobrze zbadane.

OBE a religia i wierzenia[edytuj | edytuj kod]

Chrześcijaństwo[edytuj | edytuj kod]

W chrześcijaństwie eksterioryzacja bywa traktowana jako rodzaj okultyzmu. Wskazuje się, że poza ciałem możliwy jest kontakt ze złymi demonami, przedstawiającymi się jako pomocne istoty, co może doprowadzić do opętania^[8].

Świat odkrywany podczas podróży astralnych różni się od świata opisywanego przez Kościół katolicki (brak w nim Boga, piekła i nieba). Odmienne od religijnego, spojrzenie na możliwość istnienia poza ciałem fizycznym jest czynnikiem mogącym doprowadzić do weryfikacji wyznawanego dotychczas światopoglądu i rezygnacji z wiary^[9].

Świadectwa objawień religijnych wydają się blisko związane ze zjawiskiem opuszczenia ciała fizycznego, jak np. wizje nieba i piekła Ricka Joynera, objawienie piekła Billa Wiese^[10].

Buddyzm[edytuj | edytuj kod]

Buddyjska literatura i przekazy ustne wspominają o podróżach poza własnym ciałem, które odbywają się w ciele astralnym. Stan taki rozwija się w wyniku praktyki medytacji i jogi tantr^[11].

Według buddyzmu każdy z nas odbywa nieświadomą podróż astralną podczas zwykłych snów, ale również i świadomych. Ten drugi stan jest niezwykle korzystny, gdyż łatwiej można wtedy ograniczyć rozproszenie zmysłów (rmi-lam-gyi lus)^[11].

Islam[edytuj | edytuj kod]

Islam podróże poza ciałem traktuje jako rzecz niczemu nie służącą i zbędną, dlatego nie polecaną dla wyznawców tej religii. Osobom, u których występują spontaniczne OBE zaleca się czytanie fragmentów Koranu^[12]. Niektórzy wyznawcy islamskiego mistycyzmu twierdzą, że nocna podróż proroka Mahometa, znana pod nazwą Isra i Miraj, była podróżą poza ciałem.^[13][14]

Hinduizm[edytuj | edytuj kod]

Opisy podróży poza ciałem można napotkać już w starych tekstach hinduistycznych^[15]YogaVashishta-Maharamayana i naukach mistrza Walmiki. Wielu współczesnych Hindusów (między innymi Paramahansa Jogananda, Osho (Bhagwan Shree Rajneesh), pełniących w tamtejszej kulturze rolę nauczycieli i mistrzów duchowych, naucza o podróżach poza ciałem lub samemu je praktykuje^[16][17].

Mistrz Meher Baba wyrażał pogląd, że podjęte z pełną świadomością i w wyniku umyślnej woli podróże astralne, uczą więcej niż nieświadome, odbywane podczas snu. Świadczą o wewnętrznym zaawansowaniu osoby, która je praktykuje i są okazją do dalszego rozwoju duchowego^[18].

Bahaizm[edytuj | edytuj kod]

Wedle wyznawców bahaizmu, podróże poza ciałem mogą być metodą poznania świata duchowego oraz tego, co czeka nas po śmierci^[19].

Inuici[edytuj | edytuj kod]

W wierzeniach i tradycji Inuitów, opowiada się o ludziach, którzy podróżując poza ciałem mogą odwiedzać odległe miejsca i obserwować je, a następnie zdać relację ze swoich wycieczek. W tym stanie posiadają również możliwość oddziaływania na rzeczywistość fizyczną. Mogą wpłynąć na wyniki polowania, albo uleczyć chorą osobę^[20].

Szamanizm[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Szamanizm.

Rytuały szamańskie polegające na kontakcie szamana ze światem duchowym są podstawą wierzeń.

Eksterioryzacja w literaturze i sztuce[edytuj | edytuj kod]

• Zjawisko eksterioryzacji i wydzielania sobowtóra astralnego, zostało poruszone w powieści "Wampir", autorstwa polskiego pisarza Władysława Reymonta.

„	Joe pozamykał drzwi, pospuszczał story u okien i długo stał w najgłębszym skupieniu, w niemej modlitwie, jaką odprawiał zawsze przed seansem... Przysiadł na podwiniętych nogach, by się zapaść w siebie i rozdwoić, by się wyłonić na zewnątrz sobowtórem... szponami woli wyłupywał z siebie własną duszę, stwarzając z niej drugi, swój własny i tylko przez siebie widziany i czuty byt... - I gdzie ja jestem? - spostrzegł nagle wiecznie czuwającą myślą, że cały pokój widzi równocześnie z dwóch przeciwległych sobie punktów...^[21]	”

• We francuskim filmie animowanym "Skhizein", główny bohater na skutek szoku spowodowanego uderzeniem meteorytu, wydostaje się ze swojego ciała fizycznego. Nie może do niego wrócić i przebywa w stałej odległości - 91 cm. Wprawdzie może sterować swoim ciałem, ale powoduje to cały szereg komplikacji. Nie mogąc sobie poradzić z tym stanem, szuka pomocy u psychoanalityka^[22].

• W komedii romantycznej "Just like heaven", zrealizowanej w 2005 roku przez reżysera Marka Watersa, pogrążona w śpiączce lekarka, nieświadomie opuszcza ciało i odwiedza swoje mieszkanie, w którym mieszka już nowy lokator.

• W nakręconym przez Jamesa Wana horrorze "Insidious" (2010), mały chłopiec, który zapadł w śpiączkę po upadku z drabiny, odwiedza podczas podróży astralnej światy zamieszkiwane przez umarłych.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• Doświadczenie psychodeliczne

• Medytacja

• Deprywacja sensoryczna

• Oddychanie holotropowe

Przypisy

1. Skocz do góry↑ Obenautyka, OOBE.pl.

2. Skocz do góry↑ Piotr Kościelniak. Poza ciałem, lecz wewnątrz umysłu. „Rzeczpospolita”. Piątek, 24 sierpnia 2007 roku. 197 (7794). s. 11.

3. Skocz do góry↑ Out of Body. Be Back Soon, "Enlightenment Next Magazine", Feb–April 2008 dostęp: 2014 05 10[1]

4. Skocz do góry↑ Marek Sęk "Ivellios": Gdy za badanie OOBE zabierają się naukowcy (pol.). Radio Paranormalium. [dostęp 2014-09-25].

5. Skocz do góry↑ Out of Body. Be Back Soon, "Enlightenment Next Magazine", Feb–April 2008 dostęp: 2014 05 10[2]

6. Skocz do góry↑ Blackmore, S.J. Beyond the Body: an Investigation of Out-of- Body Experiences, London: Heinemann, 1982.

7. Skocz do góry↑ Gdy za badanie OBE zabierają się naukowcy, Paranormalium.

8. Skocz do góry↑ OBE (OOBE - out of body experience) Od podróżnika do chrześcijanina!

9. Skocz do góry↑ Romuald Kamiński: O zagrożeniach naszej wiary. W: Konferencja Episkopatu Polski [on-line]. 5 marca 2013. [dostęp 201-06-23].

10. Skocz do góry↑ Zapis dźwiękowej wersji świadectwa Billa Wiese: 23 minuty w piekle Divine Revelations

11. ↑ ^{Skocz do:11,0 11,1} Extra bodily states in Buddhism

12. Skocz do góry↑ Strona islamskiej organizacji JMS z wykłanią na temat OBE dostęp: 2013 07 07[3]

13. Skocz do góry↑ Brent E. McNeely, "The Miraj of Muhammad in an Ascension Typology", p3

14. Skocz do góry↑ Buhlman, William, "The Secret of the Soul", 2001, ISBN 978-0-06-251671-8, p111

15. Skocz do góry↑ Melton, J. G. (1996). Out-of-the-body Travel. In Encyclopedia of Occultism & Parapsychology. Thomson Gale. ISBN 978-0-8103-9487-2

16. Skocz do góry↑ Paramhansa Yogananda, Autobiography of a Yogi, Chapter 3 dostęp: 2013 07 11[4]

17. Skocz do góry↑ Osho, The Transmission of the Lamp, Rebel Press

18. Skocz do góry↑ Discourses by Meher Baba, Paperback 1995, ISBN 1-880619-09-1

19. Skocz do góry↑ Steven Kolins, Near Death Experiences and the Bahá'í Faith Przegląd literatury bahaistycznej na temat stanów bliskich śmierci i OBE [dostęp: 2013 07 27]

20. Skocz do góry↑ Kleivan & Sonne Eskimos : Greenland and Canada (Iconography of religions. Section VIII, Arctic peoples ; fasc. 2). 1985: strony: 7–8, 12, 23–24,26, 27–29, 30, 31

21. Skocz do góry↑ Trzecie Oko Nr 4 (28) 1986, Warszawa, Towarzystwo Psychotroniczne s. 25-26 ISSN 0239-6173

22. Skocz do góry↑ Film "Skhizein" w serwisie YouTube z polskimi napisami, dostęp: 2014 02 20[5]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

	Ten artykuł zawiera jedynie listę źródeł lub linki zewnętrzne, więc jego weryfikowalność jest niejasna. Aby uczynić ten artykuł weryfikowalnym, należy dodać więcej przypisów. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości prosimy usunąć szablon {{Dopracować}} z kodu tego artykułu.

• Roman Bugaj: Eksterioryzacja - istnienie poza ciałem. Warszawa: SIGMA-NOT, 1993. ISBN 8385001875.

• Robert Monroe: Podróże poza ciałem. Bydgoszcz: Limbus, 1994. ISBN ISBN 83-85475-29-X.

• Robert Monroe: Dalekie podróże. Bydgoszcz: Limbus, 1994. ISBN 83-85475-33-8.

• Robert Monroe: Najdalsza podróż. Bydgoszcz: Limbus, 1994. ISBN 83-85475-48-6.

• Bruce Moen: Podróże do życia po śmierci.

• Bruce Moen: Podróże w nieznane. Bydgoszcz: Limbus, 2001. ISBN 83-7191-090-8.

• Bruce Moen: Podróż poza wszelkie wątpliwości. Bydgoszcz: Limbus, 2001. ISBN 83-7191-091-6.

• Carlos Castaneda: Sztuka śnienia.

• Darek Sugier: Miłość i wolność poza ciałem. Świdnik: OBE Maniak, 2002. ISBN 83-917229-0-2. [dostęp 2013-06-16].

• Robert Bruce: Traktat o projekcji astralnej. [dostęp 2013-06-16].

• Robert Noble: OOBE - Drugie życie poza ciałem. Budmark, 2009.

• Robert Noble: OOBE - Lęk Pierwotny. 2012.

• Robert Noble: OOBE - Wasze Pytania Moje Odpowiedzi Cz.1. Datacraft, 2014. ISBN 978-83-939005-0-3.

• Jarosław Bzoma: Krajobrazy mojej duszy księga o podróży nocnej . Księga I .Gdynia 2013 Novae Res, ISBN 978-83-7722-792-3

• Jarosław Bzoma: Krajobrazy mojej duszy księga o podróży nocnej . Księga II .Gdynia 2013 Novae Res, ISBN 978-83-7722-792-7

• Jarosław Bzoma: Krajobrazy mojej duszy księga o podróży nocnej . Księga III .Gdynia 2014 Novae Res, ISBN 978-83-7942-051-3

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Kategorie: 

• Ezoteryka

• Psychodelia

• Zjawiska paranormalne

Menu nawigacyjne

• Utwórz konto

• Zaloguj się

• Artykuł

• Dyskusja

• Czytaj

• Edytuj

• Edytuj kod źródłowy

• Historia i autorzy

Początek formularza

Dół formularza

• Strona główna

• Losuj artykuł

• Kategorie artykułów

• Najlepsze artykuły

• Zgłoś błąd

• Częste pytania (FAQ)

Dla czytelników

• Wyszukaj informacje

• Użyj informacji

• O Wikipedii

• Kontakt

• Wspomóż Wikipedię

Dla wikipedystów

• Pierwsze kroki

• Centrum pomocy

• Zasady edytowania

• Kawiarenka

• Ogłoszenia

• Ostatnie zmiany

Narzędzia

• Linkujące

• Zmiany w linkowanych

• Prześlij plik

• Strony specjalne

• Link do tej wersji

• Informacje o tej stronie

• Element Wikidanych

• Cytowanie tego artykułu

Drukuj lub eksportuj

• Utwórz książkę

• Pobierz jako PDF

• Wersja do druku

W innych językach

• Afrikaans

• العربية

• Български

• Čeština

• Dansk

• Deutsch

• Ελληνικά

• English

• Español

• فارسی

• Français

• 한국어

• Hrvatski

• Italiano

• עברית

• Latviešu

• Magyar

• Nederlands

• 日本語

• Norsk bokmål

• Română

• Simple English

• Српски / srpski

• Suomi

• Svenska

• Українська

• اردو

• 中文

Edytuj linki

• Tę stronę ostatnio zmodyfikowano o 18:06, 8 sty 2015.

• Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o warunk