Państwo- rodzaj wspólnoty obejmujący pełną zbiorowośc. Zajmuje ona określony teren i jest podporządkowana władzy politycznej. Cechy:
Suwerenność
Zewnętrzna- funkcjonowanie na arenie międzynarodowej
Wewnętrzna- dotyczy decyzji wewnętrz państwa
Ludność- wszyscy obywatele zamieszkujący teren państwa
Władza- organy państwa posiadające zdolnośc do wywierania wpływu na obywateli
Terytorium- obszar otoczony granicami wody, przestrzen powietrzna pod ziemia
Typy i formy panstwa:
Niewolnicze
Feudalne
Kapitalistyczne
Socjalistyczne (komunistyczne)
Państwo:
Forma rządu
Monarchia- zwykle dziedzicznie i dożywotnio
Republika- głowa państwa (prezydent) lub grupa osób (kolegium) sprawowana przez okreslona liczbe lat
System polityczny
Parlamentarny
Prezydencki
Mieszany
Komitetowy
Reżim polityczny
Demokracja- społeczeństwo ma wpływ na skład organów sprawujących władze
Autorytaryzm- społeczeństwo posiada niewielki wpływ na skład organów sprawujących władze
Totalitaryzm- społeczeństwo całkowicie podporządkowane państwu
Struktura
Panstwo unitarne
Terytorialna
Państwo złożone
Funkcje państwa:
Funkcje zewnętrzne
Utrzymanie suwerenności państwa
Ochrona nienaruszalności granic
Utrzymanie stosunków z innymi państwami
Funkcje zewnętrzne
Formułowanie celów i sposobów zaspokojania potrzeb zbiorowych
Gromadzenie środków niezbędnych do realizacji celów politycznych np. pobór podatków, utrzymanie armii
Stanowienie norm prawnych
Reakcja na naruszenie tych norm
System polityczny- partie polityczne, związki zawodowe i inne organizacje działające w sferze polityki oraz normy i zasady, którymi muszą się kierowac
System prezydencki (USA Obama)
Trójpodział władzy
Ustawodawcza (izba reprezentantów + senat) stwarza prawo
Wykonawcza (prezydent)wprowadza w życie
Sądownicza (sąd najwyższy)dba by prawo było przestrzegane
Prezydent ma prawo decydowac (naczelne dowództwa sil zbrojnych)
Prezydent jest jednoczesnie premierem (szefem rzadu) sam wybiera współpracowników, odpowiada za ich pracę
Nie ponosi odpowiedzialności politycznej przed parlamentem
Kadencja 4 lata, max 2 kadencje
Wyboryobywatelelektoratprezydent
Impeachment-pozbawienie prezydenta władzy przez parlament gdy złamie prawo
System mieszany (Francja Nicolas Sarkosi)
Prezydent (7 lat, max 2 kadencje)
Wybory bezpośrednie (takie jak w Polsce)
Pełni funkcje szefa sił zbrojnych, głowa państwa
Mianuje i odwołuje premiera
Może rozwiązać parlament ale rzad jest odpowiedzialny politycznie przed parlamentem
System parlamentarny (Niemcy, Polska, Włochy)
Glowa prezydenta pełni funkcje reprezentacyjne
Partia, która wygra wybory tworzy rzad
Rzad by sprawnie działać musi mieć zaplecze polityczne w parlamencie
Rzad ponosi odpowiedzialność przed parlamentem
System komitetowy (Szwajcaria)- państwo demokratyczne, w którym funkcjonuje zasada jednolitosci wladzy (jedna wladza dominuje pozostale, ustparlament), parlament karze rzadowi co ma robic
Państwo prawa- uznanie decydującej roli prawa w funkcjonowaniu panstwa, reguluje ono relacje miedzy instytucjami państwowymi oraz miedzy państwem a obywatelami, a także ich organizacjami
Państwo preregatywne- stanowi zaprzeczenie modeli panstwa prawa. Jego działanie opiera się na uznaniu całkowitej przewagi władz państwowych nad obywatelem. W takim państwie istnieją normy prawne ale one sa tak skonstruowane, ze działają wbrew interesom obywateli nie pozwalaja na korzystanie z przysługujących im uprawnien
Obywatelstwo- związek prawny miedzy państwem a obywatelem
Z urodzenia: Prawo ziemi (Wielka Brytania), Prawo krwi
Z nadania (naturalizacja): 5 lat na terytorium, Mieszka 3 lata ale m malzonka z tym obywatelstwem
Obowiazki: płacic podatki, przestrzegac prawa, obrona kraju, uczyc się do 18 roku zycia
Cnota- skłonność i gotowość do czynow moralnie pozytywnych (uczciwość, odpowiedzialność, sprawiedliwość, tolerancja)
Konstytucje polskie:
3 maja 1791 I Konstytucja
20 luty 1919 Mała Konstytucja (sprawowanie władzy)
21 marzec 1921 (ustroj republikanski, szeroki zakres wolności)
Zasady ustroju RP:
Zwierzchnictwa narodu- obywatele sprawuja wladze wybierając swoich przedstawicieli
Panstwa prawnego- równość wszystkim obywatelom
Podziału władzy- podzial na wladze ustawodawcza, wykonawcza i sadownicza
Pluralizmu politycznego- obowiazek poszanowania konstytucji
Parlament:
Sejm (Izba Njnizsza) posłowie 21 lat Ewa Kopacz, 460 posłów
Marszałek
Senat (Izba wyzsza) senatorowie 30 lat Bogdan Boruszewicz 100 senatorow
Marszałek- prowadzi obrady, zastepuje prezydenta w sytuacjach kryzysowych, nadaje bieg inicjatywa ustawodawczym (Sejm)
Prezydium- Marszalek i wicemarszałek (l jest zmienna i zależy od l. klubów parlamentarnych) okresla harmonogram prac, okresla terminy spotkan tworzy porządek dziennych obrad
Konwent Seniorów- prezydium sejmu+przewodniczący klubow i kol parlamentarnych, opiniuje to co stworzylo prezydium, zapewnia współprace w ramach omisji śledczych
Komisje- powstaja projekty ustaw, sprawa specjalna (Komisja Dobre Panstwo Palikota), mogą wezwac na przesłuchanie (afery w zyciu politycznym):
Stałe
Nadzwyczajne
Sledcze sejm