Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca

Zespół powypadkowy uznał zdarzenie za wypadek przy pracy, z czym nie chce się zgodzić pracodawca i odmawia zatwierdzenia protokołu powypadkowego. Czy zespół powypadkowy musi w takim przypadku sporządzić protokół według wytycznych pracodawcy?

fot. Thinkstock

Stosownie do art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) – dalej u.u.w., za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Szczegółowe zasady postępowania powypadkowego określają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870) – dalej r.u.o.p.w.
W myśl § 4 r.u.o.p.w., okoliczności i przyczyny wypadku ustala powoływany przez pracodawcę zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy (lub inny przedstawiciel pracowników, jeżeli w danym zakładzie pracy nie funkcjonuje społeczna inspekcja pracy). Zespół ten, po ustaleniu przyczyn i okoliczności zdarzenia, powinien sporządzić – nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku – protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Jeżeli członkowie zespołu powypadkowego nie mogą dojść do porozumienia, to jeden z nich, zgodnie z § 10 ust. 1 r.u.o.p.w., ma prawo złożyć do protokołu powypadkowego zdanie odrębne, które powinien uzasadnić (w takim przypadku o treści protokołu powypadkowego decyduje pracodawca).
Protokół, po zapoznaniu z nim poszkodowanego, powinien zostać przedstawiony do zatwierdzenia pracodawcy, który zgodnie z § 13 ust. 1 r.u.o.p.w., powinien go zatwierdzić nie później niż w terminie 5 dni od dnia jego sporządzenia.
Zgodnie z § 13 ust. 2 r.u.o.p.w. pracodawca może zwrócić niezatwierdzony protokół powypadkowy, w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy, jeżeli do treści protokołu zostały zgłoszone zastrzeżenia przez poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek wypadku pracownika albo protokół nie odpowiada warunkom określonym w r.u.o.p.w.
W takiej sytuacji zespół powypadkowy ma 5 dni na dokonanie wyjaśnień i uzupełnień, oraz sporządzenie nowego protokołu powypadkowego, do którego powinien dołączyć również wcześniejszy protokół, ten, którego nie zatwierdził pracodawca.
Jak wynika z powyższego, teoretycznie pracodawca może zwrócić niezatwierdzony protokół powypadkowy w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy, jedynie w następujących przypadkach:
1) gdy do treści protokołu zostały zgłoszone zastrzeżenia przez poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek wypadku pracownika,
2) gdy występują rozbieżności zdań członków zespołu powypadkowego,
3) gdy protokół nie odpowiada warunkom określonym w przepisach r.u.o.p.w.
Biorąc pod uwagę fakt, że zgodnie z art. 23711 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., pracownik służby bhp pełni jedynie funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bhp, a za stan bhp – zgodnie z art. 207 § 1 k.p. – odpowiada pracodawca, pracownik służby bhp nie może narzucać pracodawcy swojej woli i działać niezgodnie z jego intencją.
Jeżeli więc pracodawca, mając po temu swoje powody, nie chce uznać zdarzenia za wypadek przy pracy, to pracownik służby bhp powinien właśnie w taki sposób sporządzić protokół powypadkowy, a ewentualnie drugi członek zespołu powypadkowego (przedstawiciel pracowników – społeczny inspektor pracy) może złożyć zdanie odrębne, które będzie stanowiło załącznik do protokołu.
Jeżeli poszkodowany w danym zdarzeniu pracownik nie zgodzi się z postanowieniem pracodawcy o nieuznaniu tego zdarzenia za wypadek przy pracy, to i tak będzie mógł skorzystać z drogi sądowej w celu dochodzenia swoich praw.