pozytywizm lektury

http://pl.shvoong.com/books/174109-marta/

http://pl.shvoong.com/books/172891-cham/

http://pl.shvoong.com/books/114490-gloria-victis/

Ogniwa:

Z domu, w którym odbywa się przyjęcia wychodzi starszy mężczyzna, po jego ubierze można stwierdzić, że pochodzi z wyższych warstw społecznych. Okazuje się, że mężczyzna jest gospodarzem w tym domu, który zostawia za swoimi plecami. Starzec nie rozumie swojej rodziny. Mężczyzna spaceruje ulicami, w końcu dochodzi do ciemnej, ubogiej dzielnicy. Po zobaczeniu szyldu Zegarmistrza, wchodzi do środka, aby naprawić swój spóźniający się zegarek. Rozgląda się po pomieszczeniu, zauważa starego, siwego Żyda – Zegarmistrza. W pokoju znajduję się mnóstwo zegarów, które tykają w jednym rytmie „Tak-tak…”. Jego uwagę przykuwa jeden z kukułką, wybijający godzinę 20.00.. Hrabia rozmawia z Żydem o tym zegarze (marka, fabryka, nakręcanie). Hrabia rozpoznaje w Żydzie znajomego z młodości. Niegdyś Żyd jako młody chłopak, pozował siostrze Hrabiego do jakiegoś dzieła sztuki (obrazu). W tym momencie Żyd rozpoznał w Hrabim Ksawerego Strumienickiego. Hrabia oddaje zegarek do naprawy. Żyd i Hrabia naprawiają razem spóźniający się zegarek. Czasem kłócą się o sposób naprawy. Okazuje się, że Hrabia również zna się na zegarkach. Żyd mówi, że zegarek to dla człowieka przyjaciel, który zawsze z nim jest. Czasem jest lepszym przyjacielem niż drugi człowiek. Hrabia niegdyś miała zamiłowanie do pięknych kobiet i koni. Nigdy nie brakowało mu rzeczy materialnych. Wspomina śmierć matki, z zegarkiem w ręku badał jej puls. Puls ustał. Na zegarku było 00.05. Hrabia pyta Żyda o rodzinę. Rodzinę ma liczną, teraz została z nim tylko jedna wnuczka. Człowiek, ma rodzinę ale jej nie ma. Córka Żyda wyjechała do Ameryki, aby szukać lepszego losu. Nie powiodło jej się niegdyś w handlu. Żyd wspomina siostrę Hrabiego. Hrabia miał 3 siostry, ale z tą o której wspomina Żyd przyjaźnił się najbardziej. Jego siostra wyszła za Anglika i wyjechała do Anglii. Teraz dla niego, nie żyje, nie odwiedza go. To samo czuje Żyd w związku ze swoją córką Malką, które niegdyś też wyjechała z kraju. Hrabia pyta ile żąda za zegar z kukułką. Żyd odmawia sprzedaży zegara. Ten zegar ma ogromną wartość. Nie chce sprzedać przyjaciela (zegara). Hraba pyta co Żyd ceni sobie w tym zegarku, że nie chce go sprzedać. Ma go już od 40 lat, kupił go tanio, aby sprzedać drożej. Wspomina syna Mosze, który żyć nie chciał. Żyd przestraszył się. Wtenczas zakukał zegar (godz. 10). Mosze przestał patrzeć w dół a zaczął na zegar. Pytał ojca skąd on go wziął, gdy zobaczył ze z zegara kukułka wyleciała, zaczął śmiać się i tańczyć ze siostrą. Smutek przerodził się w wesołość. Przez zegar Bóg okazał mu łaskę. Miał kupców na zegar ale nie chciał go sprzedać. Gdy Bóg zesłał na Żyda chorobę, przez całą noc leżał w ciemności. Bał się śmierci. Przed oczami miał różne obrazy. Nagle zakukał zegar, złe myśli minęły (pojawiły się obrazy z kukułką i łąką). Dziękował Bogu za zegar. Opowiada, że kiedy jego Małka wyjeżdżała, nie odprowadził ją na peron, pożegnał się z nią w domu. Wiedział a której godzinie odjeżdża pociąg, zaczął patrzeć na zegar. Wiedział, że jego córka odjechała. Na zegarku czyta przeszłość. Fala czasu płynęła ze szmerem nieustannym. Żyd i Hrabia rozstali się. Minęło kilka miesięcy. Żyd wyszedł z izby, stał w świetle słonecznym. Godzina południowa. Żyd usłyszał śpiew, był to orszak pogrzebowy. Na chodnikach zrobił się tłum. Żyd patrzył w stronę z której przybliża się śpiew żałoby. Zobaczył wóz pogrzebowy, z trumną ociekającą srebrem. Był to bogaty pogrzeb. Usłyszał od przechodniów, że to pogrzeb Hrabiego. Zastawiał się dlaczego on umarł, był zdrowy, piękny. Zaczął biec za orszakiem żałobnym. Znalazł się obok bliskich krewnych zmarłego. Szedł na czele orszaku. Zaczął myśleć skąd się tutaj wziął. Czemu zaczął biec za wozem, gdy dowiedział się czyj to pogrzeb. Wszedł na cmentarz. Przystanął. Został samotny. Stwierdził, że tu jest jego koniec, podobnie jak koniec Hrabiego. Już niedługo i na niego przyjdzie pora.

http://pl.shvoong.com/books/novel-novella/2069942-nad-niemnem-streszczenie/

http://pl.shvoong.com/books/novel-novella/1972711-lalka-krótkie-streszczenie/

http://pl.shvoong.com/books/novel-novella/2083567-placówka/

http://pl.shvoong.com/books/1738351-faraon-streszczenie/

http://pl.shvoong.com/books/novel-novella/2285272-powracająca-fala-streszczenie/

http://pl.shvoong.com/books/1766789-kamizelka/

http://pl.shvoong.com/books/novel-novella/2070341-legend-dawnego-egiptu-streszczenie/

http://pl.shvoong.com/books/177109-nowele-opowiadania/

Damian Capenko:

Był gefrejterem (najniższy stopień podoficerski, kapral) w straży przygranicznej, pochodzący z terenów dzisiejszej Ukrainy. Już sam wygląd zdradzał, że mężczyzna nie jest Polakiem. Kolejnym tropem był śpiewny akcent. Wychowywany był przy dworze Polaka Łuby na Podolu, gdzie jego ojciec był pasiecznikiem. Pracował w Przesmyku i stąd mógł dobrze nauczyć się języka polskiego. Mówił poprawnie, jedynie akcent go zdradzał. Podobno nawet napisał wiersz dla panny ekonomówny, do której uderzał w konkury. Wszystkim podanym o postaci informacjom przeczył niejaki Edward Tabor, handlarz zbożem i jak powiadano herszt przemytników w Przesmyku. Sam był tzw. przechrztą i dobrze nie znał żadnego języka. W czym postacie sobie wzajemnie przeszkadzały? W zdobywaniu łask ekonomówny (panny Hortensji Motylińskiej). Panna była tłusta, co niesamowitą było zaletą. Tabora na myśl o jej ciele aż ciarki przechodziły. Zaszedł do panny i wręczył jej sztukę perkaliku. Panna krygując się udanie, przyjęła go. Wtedy do pokoju wkroczył Damian Capenko. Zapłacił za ów perkal i przegonił Tabora.

Tabor następnie spotkał się z Postułką, najlepszym z przemytników. Rozmawiają o płótnie ukrytym we wsi i o wynajęciu sadu wraz z domem przez Tabora od Broga,gdzie mógłby swobodnie kwitnąć przemytniczy interes. Jedyną przeszkodą jest Damian, ale nie długo ma już skończyć służbę w straży. Capenko widział te dwie postacie i kazał dobrze pilnować granicy w nocy, sam natomiast udał się do wybranki serca. Razem pisali list do rodziców Damiana. Damian chciał grzecznie powiadomić rodziców i poprosić o błogosławieństwo jego związku z Hortensją. Pannica jest obcesowa, uważa za wielką łaskę dla syna bartnika, że rozmawiają o związku. Ponadto uważa, że proszenie jej nie wypada, lepiej po prostu powiedzieć itp. To obrazek dość zabawny, panna Hortensja obraża się, że napisał, iż jest tłuściutka, a mająteczek ma już chudziutki. Wypomina mu, że Tabor umie ładnie się do niej zwracać itd. Damian wielokrotnie kreśli i poprawia list. Tabor zagląda przez okno i widzi parę. Jest to dla niego pomyślna sytuacja na przemyt, najgorszy wróg znajduje się bowiem u dziewczyny.

Nagle na dworze rozległ się strzał. Damian wybiega. Okazało się, że zastrzelony to syn Postułki. Tabor natomiast uciekł. Damian poprzysięga, że go złapie. Wrócił pod okna ukochanej ale ona już spała: jak należało kochance zdrowej i trochę przytłustej. Capenko dostał list od matki, z którego dowiaduje się, że zmarł ojciec. Damian natychmiast odpisuje matce, żeby się pakowała i przyjeżdżała do nich na nowe gospodarstwo. Ma nadzieję, że ukochana nie będzie miała mu za złe, że sam odpisał. Następnie udaje się do Broga, przekonywać go, aby sprzedał mu ów ogród. On tam będzie wił sobie gniazdko. Bróg nie chce mu odsprzedać, radzi, by wracał do swoich na Ukrainę. A i co do przyszłej żony Damiana ma pewne obiekcje.

Damian idzie do Hortensji, a tymczasem od niej wychodzi Tabor, co Capence jest tym bardziej nie w smak, że nikogo oprócz Hortensji i Tabora nie było w domu… Hortensja jest dla niego niemiła. Damian informuje, że zmarł jego ojciec. Na chwilę osadza to pannę, ale gdy wspomina, że spadł z barci, od razu odzyskuje fason: Młody może kitkę odwalić, stary musi. Słowa te uraziły Capenkę i mówi, że jedzie do matki. Hortensja przeraziła się, iż może stracić konkurenta, a i Tabor wydał jej się w tym momencie mniej atrakcyjny. Ułagodziła mężczyznę. Razem piszą list do matki, żeby przyjechała i przywiozła arbuzy dla Hortensji. Gdy Damian wychodzi, panna przegląda się w nowych koralach od Tabora (a to spryciula).

Bróg wydzierżawił Capence ogród i dom. Mężczyzna już skończył służbę graniczną, całe dnie spędza na poprawianiu domu, wyposażaniu go w sprzęty, a gospodarstwo w zwierzęta- wszystko z myślą o ukochanej. Kiedy on mówi o ślubie, Hortensja się wymiguje, że najpierw w domu musi być lustro itp. Bróg proponuje Capence handel zbożem.

Ludzie rozmawiają, że obcy chce się u nich osiedlić, głównie nie odpowiada to Taborowi. Tabor mówi Postułkowi, że to Capenko zabił jego syna (choć to oczywiste kłamstwo). Wieczorem otrzymał kartkę, że Hortensja zgadza się dać na zapowiedzi. Był szczęśliwy. Usłyszał nagle tętent koni, ruch na granicy i wyjrzał przyzwyczajony do tego, wtedy padł strzał i Capenko zginął. Kiedy matka jechała z arbuzami, Capenkę wieziono na cmentarz. Na pogrzeb przybył także Tabor, ażeby pocieszać pannę Hortensję. Nowelę kończą słowa: Biedny Capenko, ja ci to, żeś chciał być moim bratem i na naszej ziemi pracować- przebaczam.

Karl Krug:

Imię tytułowej postaci- mularza o polskich korzeniach i nazwisku brzmiącym Karol Kruk, a po zniemczeniu Karl Krug (dzban). Nie bardzo pamiętał już język polski, a i żonę wziął sobie Niemkę. Nie zarabiał zbyt wiele, ale oszczędzał każdy grosz dla żony i dzieci. Żona jego miała charakterek, niejednokrotnie krzyczała na niego. Karl miał przyjaciela Franza Klotza (dawniej Franciszek Kłos), który pracował na kolei. To on zwykle wyszukiwał Karlowi pracę gdzieś pozamiejscowością, dlatego że miał romans z jego żoną, o którym Karl chyba wie. Zawsze jednak mówi, że przyjaciel opiekuje się jego domem i rodziną i żoną, jak gdyby był nim. Największym przerażeniem napawa Karla możliwość braku pracy.

Pewnej wiosny nikt nie zgłosił się po mularza. Poprawił zatem mostek w miejscowości i prosił Franza o znalezienie pracy. Udało się, Karl i grupa Niemców jedzie do Warszawy budować domy. Karl zostaje jakby ich przewodnikiem, gdyż zna język- niestety w stopniu niedostatecznym, co okazuje się później. Karl czuje jakby jechał do ojczyzny, do braci. Ale pracujący tam Polacy traktują go i pozostałych Niemców źle. Uważają, że niemieccy majstrowie odbierają im chleb. Wśród nich najbardziej „ciętym” na Niemców jest Rafał Czapla. Zawsze czyni tak, żeby dla gromady wyszło dobrze, dlatego jest lubiany przez współpracowników. To on jest prowodyrem żartów z Niemców. Wskazuje im drogie piwo i drogą restaurację. Cały czas naśmiewa się z nich. Wspomina jak jednego z wcześniej-pracujących z nimi Niemców uderzył cegłą.

Karl ma dobre myśli, chciałby się osiedlić, bo tu jest praca. Pożycza nawet Czapli 3 czy 4 ruble, które Czapla przepija. Na kilkakrotne upominania o pieniądze Czapla nie reaguje, a w końcu nawet uderza Karla. Pozostali Niemcy idą mu na ratunek. Osoba zatrudniająca ich obiecuje osądzenie Czapli za dług i oczywiście oddanie przez niego pieniędzy. Karl dowiaduje się, że żona jest w ciąży. Pracował na wysokości, murował tam. Zszedł na przerwę obiadową, a Czapla poruszał coś przy jego stanowisku. Po obiedzie, kiedy tylko Karl wszedł murować- spadł i zabił się. Przed śmiercią prosił o oddanie pieniędzy żonie. Jedynym, który nie zszedł zobaczyć wypadku, był Czapla. Jego koledzy domyślili się, że to stoi za tym wypadkiem. I znów nowelę kończą słowa: Biedny Krugu- pomyślałem sobie- ja ci to, żeś chciał u nas pracować i moim być bratem- przebaczam…

http://pl.shvoong.com/f/books/476136-ogniem-mieczem/

http://pl.shvoong.com/books/2132631-potop-streszczenie/

http://pl.shvoong.com/books/425905-pan-wołodyjowski/

http://pl.shvoong.com/books/1746797-quo-vadis-streszczenie/

http://pl.shvoong.com/books/novel-novella/256305-bez-dogmatu/

http://pl.shvoong.com/books/novel-novella/2071160-pamiętnika-poznańskiego-nauczyciela-streszczenie/

http://pl.shvoong.com/f/books/1657634-latarnik/

http://pl.shvoong.com/books/novel-novella/1637913-sachem/

http://pl.shvoong.com/books/novel-novella/2069830-miłosierdzie-gminy-streszczenie/

http://pl.shvoong.com/books/novel-novella/2263256-mendel-gdański-streszczenie-analiza-interpretacja/

http://pl.shvoong.com/books/novel-novella/500744-dym-streszczenie/

http://pl.shvoong.com/books/1695275-dom-otwarty/ / http://pl.shvoong.com/books/1774166-grube-ryby/