Praca kontrolna

1. Wiadomości wstępne (ogólne pojęcia)

2. Badania statystyczne(organizacja badania)

3. Opracowanie materiałów statystycznych

4. Prezentacje danych statystycznych

POJĘCIE I PRZEDMIOT STATYSTYKI

Łacińskie słowo "status" oznacza stan rzeczy

Statystyka jest to nauka społeczno-ekonomiczna Przedmiotem statystyki są zjawiska, czyli procesy masowe. Statystyka zajmuje się badaniem tych zjawisk w czasie i w przestrzeni. Umożliwia analizę kierunków i tempa ich zmian

PODSTAWOWE POJĘCIA STATYSTYKI

1. Zbiorowość statystyczna (populacja) jest to zbiór jednostek nieidentycznych, ale stanowiących jedną logiczną całość.

2. Liczebność zbiorowości to liczba jednostek wchodzących w skład zbiorowości statystycznej. Liczebność zbiorowości może być liczebnością globalną albo całkowitą, a podział jej na mniejsze grupy nazywamy liczebnością cząstkowa.

3. Cechą statystyczną jest to właściwość, która charakteryzuje poszczególną jednostkę statystyczną, (jest to poszczególny obiekt lub zdarzenie będący przedmiotem badania jako element składowy całej badanej zbiorowości statystycznej).

Rozróżniamy cechy jednostki statystycznej:

• Mierzalną albo ilościową, którą jesteśmy w stanie określić jednostkę miary (np. sztuk, kg)

• Niemierzalna (jakościową) określająca pewne jakości jednostki statystycznej, a nie jej wymiar ilościowy np. wykształcenie, narodowość

WARIANTY CECH STATYSTYCZNYCH

• Wariantem cechy mierzalnej jest jej wartość liczbowa.

• Wariantem cechy niemierzalnej jest jej wartość jakościowa.

Cechy posiadają charakter skokowy, lub charakter ciągły.

ORGANIZACJA BADANIA STATYSTYCZNEGO

Badania statystyczne polegają na zebraniu informacji, czyli danych liczbowych o określonej zbiorowości, ich opracowaniu i wyciągnięciu wniosków.

Cel badania - jego użyteczność może być praktyczna lub naukowo poznawcza.

Pierwszym etapem badania statystycznego jest określenie przedmiotu i zakresu badania zbiorowości jednostki jednostek i cech statystycznych tych, które będziemy badać.

Następnie dokonujemy wyboru metody badania decydującej o jego jakości. Podstawowym kryterium jest liczba jednostek statystycznych objęty badaniem statystycznym

• Badania pełne- badanie to obejmuje wszystkie jednostki statystyczne wchodzące w skład zbiorowości statystycznej. Jest to spis powszechny (spis statystyczny).

• Rejestracja statystycznych- wpisywanie zdarzeń i faktów do odpowiednich rejestrów np. rejestr do wojska, narodzenia dzieci w przychodniach

• Rejestracja bieżąca np. rejestr handlowy.

• Sprawozdawczość statystyczna - podawaniu na specjalnym folmularzu określonych informacji

• Badania częściowe - badaniu poddajemy część jednostek zbiorowości generalnej, czyli próba.

• Badania reprezentacyjne - badaniom podlegają tylko pewne jednostki ze zbiorowości statystycznej - próba reprezentatywna.

Wyróżniamy dwa sposoby wyboru:

• Celowy - badający wybiera jednostki w sposób świadomy według swoich kryteriów

• Losowy- polega na tym, że wybór jednostek do próby odbywa się w sposób przypadkowy

METODY LOSOWANIA PRÓBY

1. Metoda bezpośrednia:

• Losowanie zależnie (nie wracaz powrotem do zbiorowości)

• Losowanie niezależne(jednostka wraca z powrotem do zbiorowości)

2 Losowanie warstwowe - polega na podziale przed losowaniem badanej zbiorowości statystycznej na jakościowo różniące się części, czyli warstwy i losowaniu z każdej warstwy jednostki do prób

LOSOWANIE ZA POMOCĄ TABLIC LICZB PRZYPADKOWYCH

Losowanie wielostopniowe stosowane w przypadku, gdy badaną zbiorowość można podzielić kolejno na mniejsze grupy. Np. wybrano:

• 10 miejscowości

• 10 zakładów

• 10 wydziałów

• 10 osób z każdego wydziału

• 10 osób

Badania monograficzne- polegają na wszechstronnym opisie i szczegółowej analizie pojedynczej jednostki, lub niewielkiej liczby charakterystycznych jednostek badanych zbiorowości statystycznych.

Badania ankietowe - ich istota polega na fakcie, że instytucje organizujące badania zwracają się do określonej grupy osób z zaproszeniem do dobrowolnego wypowiedzenia się w określonej sprawie.

Szacunek statystyczny - stosowany w przypadku, gdy nie możemy uzyskać interesującej nas zbiorowości lub jej części w sposób bezpośredni.

Klasyfikacja badań statystycznych według częstotliwości ich prowadzenia

• Badania okresowe

• Badania ciągłe

• Badania sporadyczne

ETAPY BADAŃ STATYSTYCZNYCH

Badanie statystyczne to zespół czynności, których celem jest określenie zbiorowości statystycznej i prawidłowości dotyczących cech statystycznych.

ETAPY:

1. Przygotowanie badania,

2. Zebranie materiałów statystycznych,

3. Przygotowanie materiałów statystycznych do opracowania,

4. Opracowanie materiału statystycznego,

5. Prezentacja danych statystycznych,

6. Analiza statystyczna.

Ad. 1) Przygotowanie badania.

• Cel badania

• Przedmiot badania w ujęciu rzeczowym, czasowym i terytorialnym

• Zakres badania- wybór cech charakterystycznych podlegających badaniom

• Metoda badania (pełne lub częściowe)

• Plan badań, czyli harmonogram, formularze, instrukcje statystyczne

Formularze statystyczne jest to zbiór spisanych pytań dotyczących badanych cech rozważanych zbiorowości statystycznych. Formularz statystyczny składa się z nagłówka (tytuł,nr, adres) z kwestionariusza właściwego, czyli zasadniczej części formularza, w którym zawarte są wszystkie pytania formularza statystycznego. Pytania mogą być w postaci tabelarycznej, tekstowej i mieszanej. Tabela składa się z boczku i części końcowej.

Każda pozycja formularza jest opisana w instrukcji statystycznej, która jest niezbędna, aby uniknąć błędnych interpretacji i uzyskać jednolitą odpowiedz, Powinna zawierać podstawę prawną, przedmiot badania, terminy, sprawozdania itp.

Ad. 2)Materiał statystyczny jest to zbiór informacji o wartościach badanych cech w poszczególnych jednostkach statystycznych, który powstaje w wyniku prowadzonych obserwacji

Dzielimy go na

• Pierwotny materiał zebrany specjalnie dla naszych celów

• Wtórny obejmuje materiały już poprzednio zebrane przez inne jednostki i wykorzystane dla naszych celów, np. GUS

Kontrola materiału statystycznego

• Kontrola formalna, czyli kompletność zebranego materiału,

• Kontrola merytoryczna- obejmująca kontrole zgodności rachunkowej i logicznej poprawności zapisów

Ad. 3) Przygotowanie materiału statystycznego do opracowania. Stosujemy dwa etapy opracowania materiału statystycznego:

1. Grupowanie - polega na podziale całej zbiorowości statystycznej na mniejsze części

• Grupy proste - jedna cecha statystyczna

• Grupy złożone - co najmniej dwie cechy statystyczne

Po podzieleniu zbiorowości na grupy według pewnej cechy ustalamy kolejność oraz nazwy tych grup otrzymujemy uporządkowane nazwy grup tworzące wykaz klasyfikacyjny.

Wykaz klasyfikacyjny musi być wyczerpujący logiczny i przejrzysty. W przypadku, gdy badana cecha mierzalna ma charakter ciągły, warianty cech przedstawiamy w postaci przedziałów liczbowych (przedziały klasowe).

W wykazanych klasyfikacjach z cechą ze zmiennością ciągłą ważne jest obliczanie środków poszczególnych przedziałów oznaczony poszczególnych przedziałów.

1

Xo =————— ( xio + xit)

2

i = 1, 2, 3, 4, n oznacza numer przydziału klasowego

xio - oznacza dolną granice przedziału klasowego

xit - oznacza główne granice przedziału klasowego

Ad. 4) Opracowanie materiału statystycznego

Metody techniczno-organizacyjne opracowania materiału statystycznego. Po dokonaniu grupowania statystycznego następuje zliczenie materiału, czyli ustalenie liczebności poszczególnych grup. Rozróżniamy np. sposoby zliczenia materiałów:

• Bezpośrednie - ręczne

• Sposób kreskowy,

• Sposób kartkowy,

• Sposób maszynowy.

W metodzie maszynowego zliczania poszczególne informacje zawarte w formularzach statystycznych przenoszone SA za pomocą umownych znaków cyfrowych na karty maszynowe. Do tyczy to cech mierzalnych i niemierzalnych.

Ad. 5) Prezentacja danych statystycznych.

Rozróżniamy trzy sposoby prezentacji:

• Metoda tabelaryczna,

• Metoda graficzna,

• Metoda opisowa.

2006-01-13

Wskaźniki natężenia obliczamy wtedy, gdy chcemy przedstawić badaną zbiorowość na tle innej zbiorowości logicznie związana z badaną.

N1

Wn = —————

N2

N1 - wielkość jednej zbiorowości

N2 - wielkość drugiej zbiorowość

Wn - współczynnik natężenia

 

Najczęściej spotykanym współczynnikiem natężenia są np. gęstość zaludnienia, liczba urodzeń małżeństw, rozwodów na 10 tys. mieszkańców, Produkcja energii elektrycznej w Kw. Na 1 mieszkańca.

Ad 6) Analiza struktury

Struktura zbiorowości określona jest przez podział badanej zbiorowości statystycznej na grupy jednostek różniących się od siebie wartościami poszczególnych cech. Liczbową formą opisu struktury są liczby względne powszechnie stosowane jako wskaźnik struktury. Wskaźnik struktury możemy obliczyć jako:

a)  Ułamkowe wskaźniki struktury

ni

Wsi = —————

N

 

Wsi - wskaźnik struktury

ni - liczebność poszczególnych części danej zbiorowości

N - liczebność całej zbiorowości statystycznej

b)  Wskaźnik procentowy

ni

Wsi = ————— * 100%

N

c) Wskaźnik struktury wyrażany Liczebność promilach

ni

Wsi = ————— * 1000 -

N

Wskaźnik porównywalności struktury - umożliwia porównanie budowy dwóch zbiorowości pod względem tej samej cechy statystycznej. Informacje o wartościach cech obu zbiorowości muszą być przedstawione w postaci szeregów rozdzielnych w takich samych parametrach.

Wp= min (Ws1i; Ws 2i)

Wp - wskaźnik porównywalności struktury

I - kolejny numer klasy przedziału klasowego z szeregu rozdzielnego

Wp - 100% struktury obu zbiorowości są identyczne

Wp - 0% miedzy strukturami nie ma podobieństw

Wp - <0% < 100% pozostałe przypadki

ANALIZA TENDENCJI CENTRALNEJ

Miary tendencji centralnej i ich podział Pojęcie tendencji centralnej to wskazanie w zbiorowości statystycznej takiej wartości badanej cechy, wokół której skupiają się cechy wszystkich jednostek wchodzącej w skład tej zbiorowości. Tendencja centralna określona jest również jako miara przeciętna lub średnia. Mary tendencji centralnej dzielimy na dwie grupy

1. Miary klasyczne (średnia arytmetyczna)

2. Miary pozycyjne

Ad. 1) Średnia arytmetyczna jest to suma wartości cechy wszystkich jednostek objętych badaniem podzielona przez liczbę jednostek tworzących badanie zbiorowości statystycznej.

Indywidualny szereg wartości cechy.

X1+X2+…+XN                              x1

X = ————— = —————

N                                                  N

X - średnia arytmetyczna zwykła

X1 - wartość cechy statystycznej poszczególnych jednostek statystycznych

N - jest to liczebność całej zbiorowości

Gdy informacje wartości cechy są przedstawione w postaci szeregu statystycznego średnią arytmetyczną oblicza się pod postacią średniej arytmetycznej ważonej.

W przypadku cechy mierzalnej ze zmiennością skokową średnia arytmetyczną ważoną oblicza się poprzez sumowanie iloczynów, iloczynów, których czynnik jest wartością cechy w określonej klasie szeregu rozdzielczego. Rozdzielczego drugi czynnik to liczebność tej klasy. Otrzymana suma iloczynów jest podzielna przez liczebność całej zbiorowości

Xi * ni

X=—————

ni

X - średnia arytmetyczna

I - numer poszczególnych klas szeregu

Xi - wartość cechy w klasie szeregu rozdzielczego

Ni - liczebność klasy szeregu rozdzielnego o nr i

Jeżeli informacja o wartościach cechy są przedstawione w postaci szeregu statystycznego z cechą mierzalną ze zmiennością ciągła średnia arytmetyczną oblicza się poprzez sumowanie iloczynów, których jednym z czynników jest środek przedziału klasowego, a drugim czynnikiem jest liczebność tego przedziału. Otrzymaną sumę iloczynów dzielimy przez liczebność całej zbiorowości.