Politechnika śląska Śląska w Gliwicach

wydział: Mechaniczny Technologiczny

kierunek: Inżynieria Materiałowa

semestr V, grupa I

Sprawozdanie z przedmiotu
Materiały inżynierskie z elementami inżynierii stomatologicznej:

Gipsy

Mateusz Soja

1.Gips jest to miękki minerał pochodzenia osadowego. Gips jest rozpowszechniony w przyrodzie. Używany w przemyśle, budownictwie, sztuce i w stomatologii.

W protetyce służy jako materiał pomocniczy przy wykonywaniu prac w technice dentystycznej m.in. odlewanie modeli, puszkowanie, wykonywanie przedlewów.

Gips wykorzystywany w protetyce jest to dwuwodny siarczan IV wapnia.

2. Reakcja powstawania gipsu:

CaSO₄ x H₂O+H₂O->CaSO₄ x 2H₂O +3900 cal/(g*mol)

Proces wiązania gipsu można podzielić na 2 etapy:

• Początkowy czas wiązania (czas pracy),

W tym czasie materiał może być mieszany i wlewany do wycisku, wg norm jest to 8-16 minut. Końcem tego etapu jest utrata połysku.

• Końcowy czas wiązania.

Jest to czas, w którym materiał może być oddzielony od wycisku, wg norm powyżej 20 minut od rozpoczęcia mieszania. Lepiej poczekać 45-60 minut z uwolnieniem modelu.

3. Czynniki zmieniające tempo reakcji:

• Przyspieszające:

  1. Sól kuchenna,

  2. Siarczan potasu,

  3. Siarczan sodu,

  4. Chlorek glinu,

  5. Ługi potasowy, sodowy, amonowy,

  6. Temperatura,

  7. Stary potarty gips,

  8. Temperatura do 37^oC.

• Zwalniające:

  1. Boraks,

  2. Ałun glinowo-potasowy,

  3. Zsiadłe mleko,

  4. Cukier,

  5. Dekstryna,

  6. Ocet,

  7. Amoniak,

  8. Kwas borowy,

  9. Gliceryna,

  10. Alkohol,

  11. Woda.

4. Mieszanie gipsu:

• Ręczne - szpatułką w misce gumowej – około 1 minuty

• Mechaniczne -mieszadło w misce gumowej – 30 sekund

• Mechaniczne pod zmniejszonym ciśnieniem-w specjalnym pojemniku – 20 sekund - mieszanina homogenna bez pęcherzyków powietrza

5. Podział gipsów ze względu na typ/klasę:

Typ 1: Gipsy wyciskowe:

Gipsy wyciskowe posiadają swoją nazwę ze względu na rodzaj zastosowania. W dzisiejszych czasach używa się go do umocowania koron po przymiarce przy planowaniu mostu i można używać go do pobierania wycisków funkcyjnych dziąseł. Gips wyciskowy to drobnoziarnista odmiana gipsu alabastrowego z dodatkiem katalizatorów przyspieszających wiązanie. Zawiera również barwniki, środki wypełniające i środki smakowe.

Jego rozszerzalność to 0,15%.

Typ 2: Gipsy alabastrowe:

Gips alabastrowy nie nadaje się do wykonywania modeli roboczych. Jest to materiał pomocniczy do napraw, do wykonywania modeli diagnostycznych, przedlewów, do mocowania modeli roboczych w artykulatorze oraz na modele pod łyżki indywidualne.
Z tego typu gipsu nie można wykonywać modeli roboczych ponieważ jest on zbyt kruchy. Niestety często jest on określany błędnie jako gips modelowy. Gipsy alabastrowe wymagają bardzo dużo wody do rozrobienia i dlatego nie można ich stosować do zalewania protez w kuwetach polimeryzacyjnych. Gipsy z tej grupy nie są odporne na ciśnienie i charakteryzują się dużą porowatością.

Jego rozszerzalność to 0,15%.

Typ 3: Twarde gipsy modelowe:

Gipsy twarde czy twarde gipsy modelowe to materiał do wykonywania wszystkich modeli, na których nie będą wykonywane prace o wysokiej precyzji. Gipsy z tej grupy nadają się do wykonywania modeli zębów przeciwstawnych a także do wypełniania puszek polimeryzacyjnych. Zgodnie z normą, twardy gips wykazuje nieco większą liniową ekspansję w trakcie wiązania a wytrzymałość jest niższa niż w przypadku super-twardych gipsów. W fazie plastycznej powinien posiadać bardzo dobrą lejność aby zagwarantować dokładne odzwierciedlenie wszystkich detali. Z drugiej strony nie powinien być ani zbyt płynny ani zbyt lepki aby możliwie najbardziej skrócić czas wiązania.

Jego rozszerzalność to 0,15%.

Typ 4: Super-twarde gipsy o niewielkiej ekspansji:

Super-twarde gipsy powinny być zawsze stosowane przy bardzo precyzyjnych pracach protetycznych - również w przypadku wykonywania słupków pod korony i modeli dzielonych. Tego typu materiał może być również stosowany do zalewania kuwet polimeryzacyjnych w sytuacjach, kiedy akryl jest wtłaczany do kuwety pod wysokim ciśnieniem. Wymagania wg normy są dla tej grupy gipsów istotnie wyższe niż w przypadku twardych gipsów modelowych. Aby spełnić oczekiwania stawiane nowoczesnej technice dentystycznej, super-twardy gips powinien posiadać minimalną ekspansję, wysoką precyzję i optymalne czasy wiązania jak również wysoką twardość po związaniu.

Jego rozszerzalność to 0,15%.

Typ 5: Super-twarde gipsy o wysokiej ekspansji:

Ten rodzaj gipsów jest często stosowany jako materiał na modele służące do wykonywania protez całkowitych. Skurcz akrylu podczas wiązania może zostać zniwelowany poprzez ekspansję modelu, wykonanego z tego typu gipsu.

Jego rozszerzalność to 0,15%.

6. Sprzęt wykorzystany do pobrania wycisku:

• 2 kubeczki (jeden do odmierzania wody ,drugi gipsu),

• Waga,

• Szpatułka i silikonowa miska,

• Łyżka wyciskowa wraz z odciskiem lub forma,

• Mata wibracyjna.

7. Etapy wykonywania modelu gipsowego:

• Odmierzenie za pomocą kubeczków i wagi odpowiedniej ilości wody destylowanej oraz gipsu(proporcje: 100 g gipsu na 55-60 ml wody),

• Wsypanie gipsu do miseczki z wodą,

• Wymieszanie składników do uzyskania odpowiedniej konsystencji,

• Nałożenie gipsu na łyżkę/formę z odciskiem,

• Użycie maty wibracyjnej w celu usunięcia pęcherzyków powietrza które mogły by uszkodzić model (pozostały by pustki w miejscach znajdowania się powietrza),

• Odłożenie całości, aż gips stanie się zimny i stały (około 15 minut),

• Zdjęcie gipsu z łyżki/formy,

  

• Otrzymanie gotowego modelu gipsowego który następnie obrabiamy.