ROZWÓJ SPOŁECZNY
Ciąg przekształceń zachodzących wewnątrz jednostek, wywołanych ich włączeniem się w życie społeczne
Oddziaływanie procesów społecznych, szczególnego rodzaju, pod których wpływem ludzie zdobywają doświadczenie społeczne, a tym samym ich rozwój ukierunkowany jest zgodnie zapotrzebowaniem cywilizacyjnym (kulturowym)
Zmiany polegające na utrzymywaniu przez ludzi coraz liczniejszych i bardziej złożonych więzi interpersonalnych, co umożliwia zajmowanie coraz wyższych pozycji społecznych
Intrapsychiczne zmiany socjalizacyjne polegające na nabywaniu:
Zachowań społecznych
Kompetencji społecznych
Wiedzy społecznej
Dzięki tym zmianom dochodzi do stopniowego uniezależniania się ludzi od wpływów otoczenia społecznego
- w pierwszej fazie rozwoju społecznego dzieci ze szczególną intensywnością poszerzają repertuar zachowań społecznych
- w kolejnej fazie rozwijane są przede wszystkim kompetencji społeczne
- w życiu dorosłym ludzie wzbogacają i reorganizują poznawcze reprezentację świata, odnoszącą się szczególnie do różnych rodzajów praktyk społecznych, w które zostają włączeni
Wpływ społeczeństwa na przebieg socjalizacji:
Dokonuje się za pomocą procesów makrospołecznych:
Adaptowania się ludzi do wymagań społecznych
Wyszukiwania nisz społecznych dopasowanych do posiadanego potencjału rozwojowego
Przejmowanie specjalnych wytworów kultury (cywilizacji), pośredniczących w przekazywaniu wzorców kulturowych – wartości, norm, ról, postaw społecznych
Kształcenia i wychowywania w rodzinie i placówkach edukacyjnych
Proces socjalizacji przygotowuje jednostkę do poszerzania i pogłębiania kontaktów społecznych z innymi ludźmi
Inni, dzięki rozpoznawaniu poziomu rozwoju społecznego jednostek i wynikających z niego możliwości, oferują nowy typ kontaktów, satysfakcjonujący dla obu stron
Ogromne znaczenie w toku rozwoju ma dla różnicowania reakcji społecznych dostrzeganie w ludziach indywidualnych właściwości
Zakres tego co dziecko potrafi dostrzec poszerza się wraz z wiekiem
Głównie jest to: zwiększenie się głębokości opisu innych osób, wzrastanie tego opisu, postępująca obiektywizacja
Zwiększanie się wiedzy:
Początkowo dziecko bazuje na obserwowalnych zewnętrznych cechach
Dostrzeganie wewnętrznych przyczyn zachowania człowieka wymaga postawienia się w jego sytuacji, czyli uświadomienia sobie innych własnych stanów
Nazywa się to umiejętnością decentracji interpersonalnej
Przed jej osiągnięciem mamy egocentryzm poznawczy
Rozwój zachowań społecznych pokazuje rozwój zdolności do zabawy:
Od 18 miesięcy do 2 lat przeżywa zabawa samotna z wykorzystaniem różnych przedmiotów –np. zabawek
W 3 r.ż. dzieci najchętniej bawią się równolegle – obok siebie niekiedy się obserwując i naśladując
Około 4 r.ż. zabawa staje się uspołeczniona – pojawiają się interakcje
Wiek niemowlęcy:
W 3 miesiącu życia – na zbliżenie się osoby dorosłej dziecko odpowiada tzw. kompleksem ożywienia (uśmiech, wokalizacja, ruchy kończyn i całego ciała)
Inny przejaw zainteresowania ludźmi- od 4 miesiąca dziecko zaczyna płakać, gdy dorosły się oddali, a uspokaja się po jego powrocie
Początkowo dziecko różnicuje ludzi z otoczenia , ale nie potrafi różnicować wewnątrz tej grupy
Pierwsze różnicowanie to różnicowanie na osoby znane i obce
W ciągu kolejnych lat wzrasta to różnicowanie – początkowo mimo zróżnicowania podobnie się do nich zwraca – na „ty”
Potem dziecko dostrzega konieczność dystansu i uczy się zachowań dostosowanych do stopnia znajomości i do okoliczności – pomagają w tym np. grzecznościowe formy zwracania się do ludzi
Kolejnym etapem różnicowania jest wiek – dzieci początkowo ignorują rówieśników, potem wywołują oni nastawienie orientacyjno – badawcze – pociągnięcie za włosy
Równocześnie pojawiają się reakcje o charakterze społecznym – np. wymiana zabawek
Dziecko przenosi zachowania społeczne wobec dorosłych na rówieśników, ale ci kompetentni nie są – kontakty są mniej efektywne
Pojawia się więc wyraźne zróżnicowanie na dorosłych i dzieci starsze oraz rówieśników i dzieci młodsze
Kolejną cechą, której dostrzeżenie zaczyna powodować różnicowanie jest płeć
W pierwszych latach życia płeć nie wpływa na częstość i formę zachowań
Od wieku przedszkolnego zaczyna się preferowanie kontaktów z rówieśnikami tej samej płci, co w młodszym wieku szkolnym przeradza się w antagonizm
Z wiekiem dorastania pojawiają się specyficzne formy interakcji zależne od osób
Wiek poniemowlęcy:
Dominują kontakty z dorosłymi
Przedmiotowe traktowanie rówieśników
Uczenie się przez naśladownictwo
Dziecko przekształca się z biernego partnera w aktywnego inicjatora
Rozwój lokomocji pozwala na rozszerzenie kontaktów społecznych
Rozwój mowy – nowa jakość kontaktów
Wiek przedszkolny:
Rozwój moralny
Próby dostosowania zachowania do otoczenia społecznego w rodzinie i grupie
Pojawiają się zachowania ingracjacyjne – (podniesienie naszej atrakcyjności w oczach innych) konformizm, autoprezentacja pozytywna, autoprezentacja negatywna
Przechwalanie się by zyskać uznanie, zaspokoić potrzeby innych
Przejście od zabaw równoległych do grupowych
Umiejętność współdziałania i rywalizacji
Młodszy wiek szkolny:
Wejście w społeczna rolę ucznia
Nauka funkcjonowania w grupach formalnych i nieformalnych
Kształtują się pierwsze postawy społeczne, poczucie identyfikacji z grupą
Okres dorastania:
Gwałtowny wzrost dynamiki życia społecznego
Zmienia się sposób i forma kontaktów z rodziną – obniżenie autorytetu prowadzi do konfliktów
Pomiędzy rolą dziecka i dorosłego – konflikt
Film:
Prawidłowe przywiązanie do matki: dziecko płacze, gdy matka wychodzi i uspokaja się, gdy wraca
Nieprawidłowe: dziecko płacze lub nie, gdy matka wychodzi i denerwuje się, gdy wraca
U starszych dzieci – 17 miesiąc życia dziecko chętnie bawi się z obcą osobą, nie zauważa gdy jego matka wychodzi, a gdy już to zrobi denerwuje się, jednak badaczka, która się z nim bawi zajmuje się zabawą, dopiero gdy badaczka wychodzi dziecko zaczyna płakać i się denerwować
Między 18 a 24 miesiącem życia następuje skok rozwojowy