Zróżnicowanie poziomu

Zróżnicowanie poziomu

rozwoju społeczno –

rozwoju społeczno –

gospodarczego świata

gospodarczego świata

Mierniki ekonomiczne

PKB
roczne tempo przyrostu PKB
wskaźnik PKB/1 mieszkańca
struktura PKB
wskaźnik PKB/1 mieszkańca oparty na
parytecie siły nabywczej waluty (PSNW)
majątek narodowy
Big Mac Index

PKB

Produkt krajowy brutto

(GDP – Gross Domestic Produkt)

wartość dóbr materialnych i usług

niematerialnych wytworzonych w danym

kraju i w danym okresie, pomniejszona

o koszty poniesione na zakup materiałów

i usług
liczony jest w cenach bieżących

(rynkowych) wg oficjalnego kursu dolara

USA

Światowa struktura PKB

Lp

Państwo

Udział w

światowy

m PKB

(%)

Lp

Państwo

Udział w

światowy

m PKB

(%)

1990

2005

1

USA

26

1

USA

32,1

2

Japonia

14

2

Japonia

12,3

3

Niemcy

7

3

Niemcy

6,1

4

Francja

5

4

Wlk. Brytania

4,8

5

Wlk. Brytania

5

5

Francja

4,4

6

Włochy

4

6

Chiny

3,9

7

-----

-----

7

Włochy

3,7

Pozostałe

37

Pozostałe

33

w tym Europa

Około 13

Około

25

Polska

0,6

Roczne tempo zmian

PKB

Wskaźnik PKB/1 mieszkańca

1.

Luksemburg – 58,5 tys. $/1 mieszkańca

2.

Norwegia – 48,3 tys. $/1 mieszkańca

3.

Szwajcaria – 43,6 tys. $/1 mieszkańca

4.

Dania – 39,3 tys. $/1 mieszkańca

5.

Irlandia – 37,5 tys. $/1 mieszkańca

6.

USA – 37,5tys. $/1 mieszkańca

7.

Japonia – 33,7 tys. $/1 mieszkańca

8.

Szwecja – 33,7 tys. $/1 mieszkańca

9.

Holandia – 31,5 tys. $/1 mieszkańca

10.

Austria – 31,4 tys. $/1 mieszkańca

11.

Finlandia – 31,1tys. $/1 mieszkańca

12.

Wlk. Brytania – 30,3 tys. $/1 mieszkańca

13.

Francja – 29,4 tys. $/1 mieszkańca

14.

Belgia – 29,2tys. $/1 mieszkańca

15.

Niemcy – 29,1 tys. $/1 mieszkańca

...

Polska - 5 500 $/1 mieszkańca,

kraje wysoko rozwinięte –
powyżej 10 000 $/1 mieszkańca
kraje średnio rozwinięte –
2 000 – 10 000 $/1 mieszkańca
kraje słabo rozwinięte –
poniżej 2 000 $/1 mieszkańca

Struktura PKB

pokazuje udział poszczególnych działów

gospodarki danego kraju w tworzeniu PKB

kraje wysoko rozwinięte – niski udział

rolnictwa (2 – 5%), a wysoki usług (powyżej 70%)
kraje średnio rozwinięte – w stosunku do

krajów wysoko rozwiniętych mają większy udział

rolnictwa

i przemysłu
kraje słabo rozwinięte – wysoki udział

rolnictwa (20 – 60%), a niski udział usług

Wskaźnik PKB/1 mieszkańca
oparty na PSNW

PKB liczony według rzeczywistej
wartości dolara na rynku wewnętrznym
(PPP – Purchasing Power Parity)
wyrażany w dolarach USA
może być podawany w odniesieniu do
całego kraju lub w przeliczeniu na
1 osobę (per capita)

Majątek narodowy

opiera się na szacunku uwzględniającym

wartość:

zasobów naturalnych
zasobów ludzkich
majątku wytworzonego przez ludzi (budynki,

infrastruktura komunikacyjna, maszyny,

technologie)

może być podawany w odniesieniu do całego

kraju lub w przeliczeniu na 1 osobę
wyrażany w dolarach USA

Big Mac Index

wskaźnik opracowany przez tygodnik

„The Economist”
pokazuje, ile w przeliczeniu na dolary

USA kosztuje w różnych krajach ten

sam produkt (Big Mac produkowany

jest w 120 krajach)

Mierniki gospodarcze

udział w światowej produkcji energii elektrycznej,

wyrobów elektronicznych, włókien i tworzyw

sztucznych
zużycie energii w przeliczeniu na

1 mieszkańca
intensywność i struktura produkcji rolnej mierzona

wydajnością z 1 ha (plony)
stosunek wartości produkcji roślinnej i zwierzęcej

w ogólnej wartości produkcji rolnej
struktura towarowa handlu zagranicznego
wartość eksportu w odniesieniu do całego kraju

i w przeliczeniu na 1 osobę
struktura zatrudnienia w głównych sektorach

gospodarki

Produkcja energii elektrycznej

Mierniki demograficzne

średnia długość trwania życia
struktura wieku i płci ludności
śmiertelność niemowląt

(w przeliczeniu na 1000 urodzeń

żywych)
wskaźnik urbanizacji
wielkość przyrostu naturalnego

i rzeczywistego

Struktura wieku i płci ludności

Wielkość przyrostu naturalnego

Mierniki społeczne

dzienne spożycie kalorii i białka w przeliczeniu na

1 mieszkańca
udział wydatków na wyżywienie w domowych budżetach
poziom wykształcenia mierzony jako odsetek

analfabetów wśród osób powyżej 15 roku życia oraz

odsetek ludności z wykształceniem średnim

i wyższym
poziom opieki medycznej (liczba osób przypadająca na

1 lekarza, ilość łóżek szpitalnych na 1000 mieszkańców)
dostęp do czystej wody i kanalizacji
wyposażenie gospodarstw domowych w środki

konsumpcji (np. telewizory, komputery, dostęp do

Internetu itp.)
wskaźnik rozwoju społecznego

(HDI – Human Development Index)

Wskaźnik rozwoju społecznego
(HDI)

Oparty jest na czterech podstawowych

miernikach:

 ogólny wskaźnik scholaryzacji dla wszystkich

poziomów nauczania

 wskaźnik umiejętności czytania ze zrozumieniem

i pisania, obrazujący poziom osiągnięć

edukacyjnych społeczeństwa

 wskaźnik PKB/1 mieszkańca oparty na PSNW
 średnia długość trwania życia

Interpretacja wskaźnika HDI

0–0,5 – kraj słabo rozwinięty
(zacofany) – warunki życia bardzo
złe
0,51–0,8 – kraj średnio rozwinięty –
warunki życia średnie i złe
0,81–1,0 – warunki życia bardzo
dobre

Wskaźnik HDI na świecie (2005)

1. Norwegia – 0,963
2. Islandia – 0,956
3. Australia – 0,955
4. Luksemburg, Kanada, Szwecja – 0,949
5. Szwajcaria – 0,947

...

36. Polska – 0,858

...

177. Niger – 0,281

Wysoki HDI – 57 państw
Średni HDI – 88 – państw
Niski – 32 państwa

„zapewnienie dostępu do oświaty

100 milionom dzieci na świecie,

które nigdy nie były w szkole, jest

tańsze, niż prowadzenie wojny z

nowym pokoleniem terrorystów”

Bill Clinton (prezydent USA)