Roztwory wodne
Roztwory wodne otrzymuje się przez rozpuszczenie jednego lub kilku składników w wodzie oczyszczonej.
Aqua calcis – woda wapienna
Jest to nasycony roztwór wodorotlenku wapnia, zawierający 0,15-0,17 % Ca(OH)2
Bezbarwny, przezroczysty płyn bez zapachu o ługowatym smaku i zasadowym odczynie.
1 cz. CaO zmieszać w parownicy z 5 cz wody aż do utworzenia papki, spłukać ją do naczynia 100 cz wody i po wymieszaniu pozostawić w zamkniętym naczyniu do odstania. Następnie płyn znad osadu zlewa się i odrzuca. Postępuje się tak, aby usunąć łatwo rozpuszczalny w wodzie KOH, występujący jako zanieczyszczenie CaO. Potem osad zalać ponownie 100 cz wody, mieszać w ciągu kilku minut i tak otrzymaną wodę wapienną pozostawić do odstania.
Przechowywanie: w naczyniach szczelnie zamknietych, możliwie całkowicie wypełnionych. Roztwór ten przechowuje się wraz z osadem nierozpuszczalnego tlenku i wodorotlenku wapnia, zlewa się i sączy na krótko przed uzyciem.
Zastosowanie:
- Jako środek alkalizujący(zobojętniający)
- Wewnętrznie była stosowana jako odtrutka przy zatruciach kwasami
- Obecnie – zewnętrznie jako środek przeciwzapalny.
Hydrogenii peroxydum 3 % - woda utleniona 3 %
Jest to 3 % roztwór nadtlenku wodoru w wodzie, przygotowany przez rocieńczenie ( 10-krotne) 30 % nadtlenku wodoru (perhydrol)
Perhydrol – środek silnie drażniący skórę i błony śluzowe.
Woda utleniona 3 % - jest bezbarwnym, przezroczystym roztworem, bez zapachu lub o zapachu ozonu.
Przechowywanie: w zamkniętych naczyniach, nie przepuszczających światła , w chłodnym miejscu.
Zastosowanie:
- działanie przeciwbakteryjne, jako antyseptyk stosowane głównie na rany,
- na błony śluzowe roztwór bardziej rozcieńczony 0,3-1,5 %
- W zetknięciu z tkanką H2O2 rozkłada się do O2 i H2O.
Z 1 cz. wody utl. powstaje 10 cz. obj. tlenu. Wydzielający się tlen działa bakteriobójczo. Obserwowane pienienie, wspomaga oczyszczanie rany, jednak działanie p/bakt. jest bardzo krótkotrwałe.
Aluminii subacetatis solutio – Płyn Burowa
Syn. Płyn Burowa, Liquor Aluminii acetici, Liquor Aluminii subacetici, Liquor Burovi
Roztwór ten zawiera 8,5% zasadowego octanu glinu o wzorze (CH3COO)2AlOH.
Bezbarwna, przezroczysta slabo opalizująca ciecz o kwaśnym odczynie, słabym zapachu octu i słodkawym ściągającym smaku.
Przechowywanie: W naczyniach szczelnie zamkniętych w chłodnym miejscu – w lodówce.
Zastosowanie:
- W rocieńczeniu wodą 1:5 stoduje się do okładów w stłuczeniach i opuchnięciach
- jako środek antyseptyczny, ściągający
Altacet
Altacet stosowany jest w obrzękach po stłuczeniach tkanek i stawów.
Skład:
1 tabl. zawiera 1 g octanowinianu glinu ( otrzymuje się go przez działanie kwasem winowym na zasadowy octan glinu, powstaje bardziej trwały związek).
Dawkowanie:
Zewnętrznie, do przygotowania okładów, kompresów i opatrunków:
1 tabl. rozpuścić w 1/4 (50 ml) szklanki ciepłej, przegotowanej wody. Okłady zmieniać tak często, aby nie dopuścić do ich wyschnięcia.
ROZTWORY JODU
Iodi solutio aquosa – roztwór wodny jodu
Syn. Solutio Iodi Lugoli, Płyn Lugola
Ciemnobrunatna przezroczysta ciecz o zapachu jodu. Miesza się z wodą i etanolem w każdym stosunku. Jest to przykład solubilizowanego jodu, który w wodzie jest nierozpuszczalny. Jod cząsteczkowy tworzy z jodkiem rozpuszczalne w wodzie kompleksy I3-.
Rp.
Kalii iodidum 2,0
Iodum 1,0
Aqua 97,0
Jodek potasu rozpuścić w 4 cz. wody, następnie w roztworze tym rozpuścić jod i uzupełnić wodą.
Przechowywanie: w naczyniach z korkiem szklanym, chroniąc od światła.
Zastosowanie:
- Doustnie, hamuje czynność tarczycy.
- Stos. w bezpośrednim przygotowaniu pacjentów z chorobą Gravesa-Basedowa do zabiegu operacyjnego.
- W postaci rozcieńczonej ( kilka kropel na 100 ml) płyn Lugola ma zastosowanie jako antyseptyk do płukania gardła.
Iodi solutio spirituosa – Spirytusowy roztwór jodu
Syn. Nalewka jodowa, Jodyna, Tinctura Iodi
Ciemnobrunatna ciecz o zapachu jodu. Jest to 3 % roztwór jodu w etanolu ok. 900
Jod wprawdzie rozpuszcza się w etanolu o takiej mocy, ale roztwór ma ograniczoną trwałość. Jod reaguje z wodą i powstaje jodowodór i kwas podjodowy, który z kolei utlenia etanol do aldehydu i kwasu octowego. Jodowodór działa drażniąco, dlatego też w celu zwiększenia trwałości preparatu wprowadza się joedek potasu. W wyniku reakcji jodu cząsteczkowego z jonem jodkowym powstaje jon kompleksowy I3-, co zapobiega tworzeniu się większych ilości jodowodoru.
Rp.
Iodum 3,0
Kalii iodidum 1,0
Aqua 6,0
Ethanolum 95 % 90,0
Należy rozpuścić KJ w wodzie, a następnie dodaje jod i stopniowo mieszając etanol 950.
Zastosowanie:
- odkażanie skóry.
Solutio iodi spirituosa pro usu interno
- Spirytusowy roztwór jodu do użytku wewnęrznego.
Brunatny niemal czarny płyn o zapachu jodu wobec nietrwałości preparatu FP IV poleca przyrządzać preparat na okres nie dłuższy niż 15 dni.
Iodum 10,0
Ethanolum 95% 90,0
Jod rozpuścić w spirytusie przez zmieszanie w temp pokojowej.
Zastosowanie:
- Preparat stosowany dla wprowadzenia jodu do organizmu ludzkiego
- prawidłowe funkcjonowanie tarczycy.
- Dawka od 50-500mg/ dobę.
Roztwory etanolowe - roztwory spirytusowe
Spirytusy lecznicze (Spirituosa medicata) Roztwory przyrządzane z etanolem o stężeniu powyżej 400.
Zasady sporządzania roztworów
Jeżeli rozpuszczalnikiem substancji w preparacie jest mieszanina etanolu i wody, to rozpuszcza się w etanolu 95o substancje w nim rozpuszczalne, a w wodzie – substancje lepiej rozpuszczalne w wodzie niż w etanolu i dopiero w następnym etapie łączy się ze sobą roztwory: etanolowy i wodny.
Spirytusy aromatyczne (Spirituosa aromatica) Roztwory olejków eterycznych.
Otrzymuje się je przez rozpuszczenie olejków eterycznych w etanolu. Środki poprawiające smak i zapach lub jako preparaty do nacierań.
Spirytus kamforowy (Spiritus camphoratus)
Bezbarwna, przezroczysta ciecz o zapachu kamfory, spirytus kamforowy powinien zawierać ok 10% kamfory.
Rp.
Camphora 10,0
Aethanolum 760g/l 65,0
Aqua purificata 25,0
Kamforę rozpuścic w spirytusie i dodać wody. Zawartość etanolu w roztworze 67%-70% obj.
Zastosowanie:
- Stosuje się do nacierań rozgrzewających , wywołuje przekrwienie.
Spirytus mrówczany (Spiritus formicicus)
Zawiera 1,2% kwasu mrówkowego.
Bezbarwna, przezroczysta ciecz o drażniącym zapachu
Rp.
Acidum formicicum 305g/l 5,0
Ethanolum 760g/l 70,0
Aqua purificata 25,0
Przechowywanie: Nie należy sporządzać większych ilości tego spirytusu, ponieważ podczas przechowywania zawartość kwasu mrówkowego stopniowo maleje w miarę tworzenia się mrówczanu etylu, jako produktu reakcji kwasu mrówkowego z etanolem.
Zastosowanie:
- Stosowany zewnętrznie do nacierań w bólach mięśniowych, w nerwobólach i chorobach reumatycznych
Spirytus gorczyczny (Spiritus sinapsis)
Bezbarwna, przezroczysta ciecz o zapachu olejku gorczycznego.
Rp.
Sinapis oleum 2,0
Ethanolum 760g/l 90,0
Aqua purificata 8,0
Zastosowanie:
- Środek o działaniu drażniacym, wywolujacy silne przekrwienie skóry, w nerwobólach stosowany, bólach stawowych i mięśniowych.
Spirytus salicylowy (Spiritus salicylatus)
Bezbarwna przezroczysta ciecz, o zapachu etanolu. Kwas salicylowy w stęż 2 %.
Rp.
Acidum salicylicum 2,0
Ethanolum 760g/l 68,0
Aqua 30,0
Zastosowanie:
- Zewnętrznie do dezynfekcji
- Odkażające
Krople anyżowe (Ammonii anisati spiritus)
Syn. Liquor Ammonii anisatus
Bezbarwna, jasnożółtawa, przezroczysta ciecz o zapachu anyżu i amoniaku oraz mocno zasadowym odczynie.
Rp.
Oleum Anisi 2,0
Aethanolum 95 40,0
Ammonium chloratum 3,0
Aqua purificata 55,0
Talci 2,0
Olejek anyżowy rozpuścić w etanolu 95, a następnie zmieszać z roztworem chlorku amonu w wodzie. Mieszanina opalizuje, gdyż olejek anyżowy nie rozpuszcza się całkowicie przy zmniejszonym stężeniu etanolu. W celu uzyskania klarownego roztworu dodaje się talku, wytrząsa, pozostawia się do odstania, a następnie sączy. Talk ułatwia zdyspergowanie olejku w mieszaninie i adsorbuje jego nadmiar.
Przechowywanie: w czasie przechowywania kropli w zbyt niskiej temperaturze anetol, składnik olejku anyżowego, wytrąca się w postaci kryształów. W celu ponownego rozpuszczenia anetolu należy lekko ogrzać naczynie z kroplami na łaźni wodnej.
Zastosowanie:
- Działanie wykrztuśne
- Składnik Mixtura pectoralis