1. Teoria humoralna HiPPokratesa: Teoria humoralna wywodzi się ze starożytnej Grecji. Według tej teorii w każdym organizmie znajdują się cztery płyny (łac. ‘humores’), a mianowicie krew, flegma, żółć i czarna żółć. Według założenia, płyny te w zdrowym człowieku winny pozostawać w równowadze. Jednakże wiele czynników (takich jak klimat, wiek, rodzaj pożywienia, pora roku, układ planet, itp.) miało wpływ na zaburzenie tej równowagi. Dominujący humor determinował temperament człowieka, czyli typ osobowości, którym rządziły występujące w przewadze humory lub raczej jeden z nich (por. łac. ‘comlexio’). A więc, jeśli w człowieku przeważała krew miał on temperament sangwinika, jeśli był zdominowany przez flegmę, miał temperament flegmatyka, żółć – choleryka, czarną żółć – melancholika. Często bywało tak, iż jeden z płynów powstawał w nadmiarze na skutek jakiegoś niekorzystnego czynnika (np. nieodpowiednie pożywienie, nadmierny wysiłek, emocje). Dochodziło wtedy do rozwoju choroby, a leczenie polegało na usuwaniu nadmiaru niepożądanego ‘humoru’.
2. Dlaczego nazywamy HiPPokratesa "ojcem medycyny":
Jego pisma to najstarszy pełny podręcznik medycyny
Pierwszy zajął stanowisko czysto lekarskie, zawodowe
Wypowiedział ogólne i głębokie prawdy o medycynie, które zawsze były i będą prawdziwe
Przeczuł i przewidział wiele poglądów fizjologicznych i patologicznych
Zerwał z supranaturalizmem świątyń
Określił cnoty charakteryzujące lekarza
3. Dlaczego Odo Bujwid nazwany jest ojcem polskiej bakteriologii?
Był jednym z pierwszych polskich naukowców zajmujących się wytwórczością szczepionek leczniczych. Przeprowadził pionierskie szczepienia przeciwko wściekliźnie.
Pobierał nauki od Kocha i Pasteura, jako pierwszy przeszczepił na grunt polski metodę tego ostatniego, dokonując przy tym wiele własnych odkryć.
Stworzył w Warszawie pierwszą w Polsce– filialną stację szczepień przeciwko wściekliźnie metodą Pasteura oraz stację badania produktów spożywczych. Wydał również, mającym być przez wiele lat jedynym polskim podręcznikiem mikrobiologii „Pięć odczytów o bakteriach”.
W swoim domu założył wytwórnię surowic i szczepionek, która w czasie okupacji niemieckiej dostarczała ludności polskiej szczepionek przeciwko durowi plamistemu. Obecnie znajduje się tam muzeum.
4. Działania społeczne jakich dokonał Odo Bujwid?
aktywnie pracował społecznie. W 1896 wybrany radnym m. Krakowa, przyczynił się do założenia wodociągów i sieci kanałów w mieście. Był zwolennikiem upowszechnienia oświaty i przyjmowania kobiet na studia wyższe, wraz ze swoją żoną był organizatorem pierwszego gimnazjum żeńskiego w Krakowie. Bezpłatnie leczył chłopów, popierał reformy w gospodarce rolnej, zaangażował się w ruch esperanto, był w pełni oddany swoim studentom, prowadził ich w teren pokazując skandaliczne warunki w mleczarniach, rzeźniach piekarniach,. Przeprowadził pierwsze na szeroką skalę badania sposobu odżywiania ludności chłopskiej w Galicji,
5. Czy Rudolf Weigl dostał Nagrodę Nobla?
Odp: Nie, mimo, że był nominowany do niej dwukrotnie. W 1942 poparcia jego kandydatury odmówili Niemcy – jako rewanż za odmowę podpisania Reichslisty i objęcia katedry w Berlinie. W 1948 roku został zgłoszony do nagrody Nobla przez akademię szwedzką, przyznanie nagrody udaremniły mu jednak władze komunistyczne, uważając go za kolaboranta.
6. Co to jest „lista Weigla”?
Odp: Jest to lista osób, które zostały uratowane przez Weigla od aresztowania, łapanek i wywozów do obozów koncentracyjnych. Prof. Weigl w czasie wojny wykorzystując konieczność uzyskania w skali przemysłowej szczepionki przeciw tyfusowi plamistemu, wymógł na Niemcach pozwolenie na swobodę w doborze pracowników w swoim instytucie, dzięki czemu pracowały tam osoby najbardziej zagrożone, przedstawiciele lwowskiej elity, inteligencja. Legitymacja zakładowa (a także ślady pozostawione przez wszy u karmicieli) dawała swobodę poruszania się bez obawy zatrzymania w akcjach policyjnych. Na liście Weigla znajdują się m.in. oficerowie podziemnej Armii Krajowej – m.in. szef sztabu Lwowskiego Okręgu AK major Karol Borkowiec były adiutant dowódcy 19 pułku piechoty. Karmicielką wszy była również docent Uniwersytetu Jana Kazimierza Stefania Skwarczyńska, która wówczas sprawowała kierownicze funkcje w podziemnych wydawnictwach.
7. jakie są zadania zdrowia publicznego (wymień 4-5): monitorowanie stanu zdrowia społeczeństwa, monitorowanie jakości świadczeń, zapewnienie regulacji prawnych, kształcenie personelu medycznego, promowanie zdrowego stylu życia, zapobieganie urazom i wypadkom, zapobieganie szerzeniu się chorób, zapewnienie nadzoru epidemiologicznego.
8. kogo uznaję się za twórcę pierwszego w historii ubezpieczeniowego systemu ochrony zdrowia i regulacji prawnych dotyczących zdrowia publicznego: Jest to Otto von Bismarck niezwykle ważna postać, kanclerz II rzeszy niemieckiej. Wprowadzone w 1880 roku programy ubezpieczeń społecznych były pierwszymi na świecie i stały się wzorem dla innych krajów i podstawami nowoczesnego państwa opiekuńczego. Bismarck wprowadził emerytury, ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, opieki medycznej i ubezpieczenia od bezrobocia. System opieki społecznej, wprowadzony przez Bismarcka, zwolnił ludzi z konieczności przedkładania lojalności względem swojego rodzinnego klanu, (który poprzednio gwarantował opiekę członkom rodziny niezdolnym do pracy), ponad lojalność wobec państwa. Niemcy mogli poświęcić wszystkie swoje siły, na pracę na rzecz państwa, bo mogli zaufać, że w przypadku choroby, wypadku, lub na starość, państwo się nimi zaopiekuje. ZA WIKI!
9. Jak w XIX w. chroniono pacjenta przed zakażeniem w trakcie operacji?
każda operacja odbywała się pod spray’em – na okolicę ciała, gdzie miała być dokonywana operacja rozpylano roztwór kwasu KARBOLOWEGO i pod taką mgłą operowano; profesor i asystenci myli ręce przed zabiegiem i byli ubrani w białe fartuchy; do odkażania wprowadzono sublimat i opłukiwano nim rany, pole operacyjne, ręce chirurgów, ściany, podłogi
10. Co m.in. miało wpływ na rozwój antyseptyki w Polsce? (nie wiem czy pytanie jest ok., ale wiecie o co chodzi i ktoś może mnie poprawić)
m.in. podróże polskich profesorów m.in. prof.. Jana Mikulicza, Romana Jasińskiego do najważniejszych ośrodków Europy (gł. Francja, Niemcy) – zapoznawanie się z najnowszymi poglądami na antyseptykę, sprowadzanie opatrunków listerowskich z zagranicy itp.
11. Co to jest antyseptyka i aseptyka?
Antyseptyka, postępowanie odkażające, wyjaławianie, którego celem jest zabicie wszystkich drobnoustrojów (bakterii, wirusów, grzybów) znajdujących się w danej przestrzeni lub substancji, na określonych przedmiotach, na rękach, w ranie lub w jej otoczeniu itp.
Aseptyka, jałowość, postępowanie zabezpieczające przed dostępem bakterii lub innych drobnoustrojów chorobotwórczych. Aseptyka jest niezbędnym elementem prawidłowego postępowania chirurgicznego
12.Kto jako pierwszy w Polsce wprowadził metodę antyseptyczną?
Marian Wygrzywalski był chirurgiem na oddziale szpitala św Trójcy w Piotrkowie. Jako pierwszy w Polsce wprowadził na swoim oddziale metodę antyseptyczną.
W 1869 w ,,Gazecie Lekarskiej” opisał on swoje obserwacje na temat stosowania kwasu karbolowego. Wprowadził również stosowanie roztworu wodzianu chlorku glinu do oczyszczania ropiejących ran oraz stosował oprawę przeciwgnilną.
13. Kiedy powstało Polskie Towarzystwo Mikrobiologów?
Polskie Towarzystwo Mikrobiologów zostało założone w 1927 roku. Należy ono do najstarszych medycznych towarzystw naukowych w Polsce. Założycielami Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów i Epidemiologów (taką nazwę nosiło Towarzystwo w chwili założenia) byli Roman Nitsch, Feliks Przesmycki i Zygmunt Szymanowski.
Celem Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów jest propagowanie rozwoju nauk mikrobiologicznych i popularyzowanie osiągnięć mikrobiologii wśród członków Towarzystwa oraz szerokich kręgów społeczeństwa
14. Kto otworzył pierwszą pracownię rentgenowską w Warszawie i czym się wsławił - odp Mikołaj Brunner W pionierskim okresie polskiej radiologii ważną postacią był Mikołaj Brunner z Warszawy. Miał on znakomite przygotowanie lekarskie i w zakresie fizyki, szczególnie dotyczące elektryczności. W badaniach eksperymentalnych używał takich samych lamp Crookes'a jak Roentgen.
We współpracy z inżynierami Pawłem Lebiedzińskim i Bogdanem Zatorskim dokonał wielu wynalazków i usprawnień (ekran wzmacniający, nowej konstrukcji lampy, maszyny statyczne i przerywacze rtęciowe, rodzaj pierwotnego kołpaka i inne ). Brunner skonstruował kołpak poprzez otoczenie z zewnątrz lampy cynfolią co umożliwiało lepsze ukierunkowanie wiązki, skrócenie czasu ekspozycji i zwiększenie ostrości obrazu.
Wprowadził także udoskonalenia konstrukcji lampy rtg według własnego projektu.
15. Czym wsławił się Antoni Cieszyński? 1907 ogłoszona została reguła izometrii, która stanowiła przewrót w tworzącej się radiologii stomatologicznej, pozwalając na wykonywanie na filmie zdjęć rtg zębów o rzeczywistej długości. Opracował ją Polak Antoni Cieszyński, profesor stomatologii Uniwersytetu we Lwowie.
16. Co to jest anestezjologia i intensywna terapia? Anestezjologia to dziedzina medycyny zajmująca się przygotowaniem pacjenta do zabiegu operacyjnego, przeprowadzeniem (metody) i kontrolą znieczulenia.
Dzięki pracy anestezjologa chirurg może pracować sprawnie i skupić całą swoją uwagę na dokładnym wykonaniu operacji. Ponadto w domenie anestezjologów leży prowadzenie oddziałów intensywnej terapii, oddziałów ratunkowych, sal wybudzeń jak również terapia/leczenie bólu.
Anestezjolog jest lekarzem szczególnie dobrze przygotowanym do prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Anestezjolodzy (zwłaszcza w Polsce) często stanowią obsadę karetek reanimacyjnych.
● inaczej usypiająca nauka
● inaczej anestetyka (metodami znieczulania i reanimacji )
Intensywna terapia: leczenie chorych w stanie zagrożenia życia.
● polega na zastąpieniu zagrożonych czynności organizmu metodami leczniczymi, stosowanymi przede wszystkim na oddziale intensywnej terapii.
● polega na diagnozowaniu przyczyn powodujących chorobę wymagającą leczenia na oddziale intensywnej terapii.
17. Jakie wydarzenie zapoczątkowało rozwój anestezjologii? 16 październik 1846, w Massachusetts General Hospital w Bostonie, William Morton przeprowadza pierwsze, publiczne znieczulenie ogólne przy użyciu eteru dietylowego.
18. Na czym polegała współpraca Allena Cormacka i Godfreya Hounsfielda przy stworzeniu tomografu komputerowego?
19. Jakie są najważniejsze osiągnięcia Marii Skłodowskiej Curie? - pojęcie promieniotwórczości, odkrycie polonu i radu itd. później wypiszę więcej
20. Może jeszcze Noble w rodzinie Curie - oprócz Piotra i Marii, jej córka Irena i mąż córki Fryderk Joliot. Później napiszę za co itd.
21. Co to były valetudinaria? odp: Były to pierwsze znane obiekty o typowym przeznaczeniu szpitalnym, zakładane w starożytnym Rzymie, były budowane zazwyczaj przy koszarach i przeznaczone głównie dla żołnierzy, cechowały się one bardzo dobrze zaprojektowanym układem przestrzennym.
22. Jak wyglądały średniowieczne szpitale arabskie? odp.pod względem wewnętrznej organizacji i budownictwa były porównywalne do XIX-wiecznych szpitali europejskich, a nawet niekiedy je przewyższały. Szpitale arabskie dzielono na oddziały w zależności od chorób, a te znajdowały się niekiedy w osobnych pawilonach. Prawie każdy szpital posiadał własną aptekę, sprawami związanymi z zarządzaniem zajmował się specjalny urzędnik, osobny personel opiekował się chorymi, inny pracował w kuchni. Szpitale były zakładami naukowymi z własnymi bibliotekami i salami wykładowymi.
23. Kto i kiedy został po raz pierwszy zaszczepiony przez Pasteura przeciwko wściekliźnie? - Był to dziewięcioletni chłopiec Józef Meister, zdarzenie miało miejsce 6 lipca 1885 roku.
24. W jaki sposób Pasteur udowodnił, że drobnoustroje są wrażliwe na zmiany temperatury? - W trakcie badań zaobserwował on, że stosunkowo wysoka temperatura ciała kur (42°C) chroni je przed zachorowaniem na wąglik. Gdy zanurzał kury w zimnej wodzie i ochładzał je do 38°C, a następnie wystawił na działanie szkodliwych mikroorganizmów, zdychały tak jak inne zwierzęta.
25. Omów wkład Witolda Jurczyka w rozwój anestezjologii w Polsce.
Stworzył Zakład Anestezjologii AM w Poznaniu, dzięki niemu Poznań jest jednym z najlepszych ośrodków anestezjologicznych akademickich w Polsce, był członkiem senatu Europejskiej Akademii Anestezjologii, stworzył Muzeum Anestezjologii w Ostrowie Wlkp., prezes Towarzystwa Anestezjologów Polskich
26. W jaki sposób Pasteur poradził sobie z kwaśniejącym winem na statkach?
podgrzanie wina do temp 62 st. C, w ten sposób wino nie traci smaku i nie dopuszcza to do powstania kwasu mlekowego.
27. W jaki sposób Pasteur obalił teorie samorództwa i z kim walczył o to spor?
wystawił na działanie środowiska bulion w butelkach z łabędzimi szyjkami i na talerzach. bulion w talerzach zmętniał i się popsuł a w butelkach nie. to dowodzi tego ze mikroorganizmy odpowiedzialne za "popsucie" pochodzą z powietrza/kurzu a nie znikąd. Z Jerzym Pouchetem, dyrektorem Muzeum Akademii Nauk Przyrodniczych w Rouen.
28. Jakie znaczenie miał Matlakowski dla antyseptyki?
zabronił wchodzenia na salę operacyjną osobom
Postronnym, przeforsował używanie białych fartuchów przez
Lekarzy, wprowadził zwyczaj brania kąpieli, wkładania
czystej bielizny, mycia sublimatem rąk i twarzy przed
otwarciem jamy brzucha
29. Jak wyglądała i jakie miała wady wzorcowa sala operacyjna Krajewskiego?
słoje z kwasem karbonylowym i sublimatem do mycia rąk, na półkach pod ścianami słoje z zanurzonymi w karbolu gąbkami, nad marmurowym blatem stołu operacyjnego zawieszone były węże do rozpylania sublimatu i fenolu, kamienna podłoga była lekko nachylona do otworu odpływowego
30. Jakie są mitologiczne początki medycyny wg Greków i Rzymian? Jak to wpływało na powstawanie szpitali?
Według mitologii twórcą medycyny był bóg Apollon. Syn Apollina Asklepios uważany był za boga medycyny. Dlatego leczenie odbywało się w świątyniach Asklepiosa. Asklepiejony pełniły funkcje szpitali. Dopiero na przełomie V i IV w. ludzi zaczęli leczyć cywilni lekarze, w tzw. jatreionach, czyli dzisiejszych gabinetach lekarskich.
31. Jak postrzegano chorobę w starożytnej Grecji i Rzymie?
Choroba zsyłana na ludzi za karę, zadaniem lekarza oprócz leczenia było stwierdzenie, jaką ofiarę należy złożyć aby udobruchać bogów. Po samym uzdrowieniu składano w światyniach dziękczynne ofiary tzw. vota, czyli figurki reprezentujące wyleczone części ciała.
32. Co to jest Corpus Hippocraticum?
Jest to najstarszy zachowany zabytek piśmienniczy medycyny starożytnej Grecji, będący zbiorem rozpraw wieluanonimowych autorów należących do różnych szkół medycznych. Duża część z nich była spisana ręką Hipokratesa lub jego uczniów. Przysięga
O należytym wyglądzie lekarza
Aforyzmy, będące zbiorem krótkich obserwacji, podanych w formie łatwej do zapamiętania.
33. Jak się rozwijała stomatologia w starozytnym Rzymie?
Stomatologia starożytnych Rzymian była dobrze rozwinięta.
W starożytnym Rzymie, ze względu na duże zapotrzebowanie społeczne na zabiegi stomatologiczne i wiążące się z tym zyski, zęby zaczęli usuwać nie tylko lekarze - Część techników, którzy wcześniej przygotowywali tylko uzupełnienia protetyczne, zaczęła wyrywać zęby wprost na ulicach, czyniąc z tego sztukę jarmarczną.
34. Co to policja „lekarska”?
Jest to system opisany w XVIII wieku przez Petera Franka. Jej obowiązki to:
opieka nad kobietami w ciąży,
regulowanie zawierania małżeństw,
higiena społeczna (higiena żywności, ubioru, właściwe budownictwo, higiena miast i osiedli),
standardy nauczania medycyny, kształcenie przy łóżku chorego,
stworzenie sieci szpitali publicznych, statystyki medycznej.
35. Kim był John Snow?
Byl to brytyjski lekarz z XIX wieku. John Snow był jednym z pierwszych lekarzy badających zastosowanie eteru i chloroformu jako środków znieczulenia ogólnego. Snow osobiście podał chloroform królowej Wiktorii podczas porodu dwojga jej ostatnich dzieci. Podczas epidemii cholery w Lonndynie Snow przeprowadził rozmowy z mieszkańcami okolicy, w której wystąpiła epidemia. Zidentyfikował jej źródło – okazała się nim być pompa wodna przy ulicy Broad Street. Choć Snow nie był w stanie zidentyfikować przy pomocy analizy mikroskopowej ani chemicznej co mogło powodować występowanie choroby, wyniki jego badań nad występowaniem cholery były wystarczające, by przekonać lokalne władze do wyłączenia pompy poprzez usunięcie jej uchwytu. Ograniczyło to zachorowalność, ponieważ najwięcej zarażeń było w domach, w których ludzie pili wodę z Tamizy.
36. Jakie są początki szpitali psychiatrycznych?
XVI – azyle dla obłąkanych o charakterze izolatek, miast placówek niosących pomoc
często stosowano poniżające praktyki, mające na celu kontrolę pacjentów
chorzy psychicznie nie byli traktowani jako chorzy
najstarsze szpitale psychiatryczne, które podejmowały próby leczenia, datuje się na XVIII wiek (Toskania, Londyn). Przełom w latach 1793-1785 – uwolnienie chorych psychicznie z łańcuchów przez Philippa Pinela w paryskich szpitalach
od tego czasu zakazane jest wpuszczanie widzów do takich szpitali, zamykanie w klatkach, zakuwanie w kajdany
wciąż jednak chorych zamykano w komórkach, polewano zimną wodą, odmawiano jedzenia, zmuszano do upokarzających prac.
37. Jakie są początki szpitali zakonnych?
powstawały w czasie wypraw krzyżowych
zakon joannitów – przy zakonie Jana Chrzciciela w Jerozolimie – miał za zadanie opiekę nad pielgrzymami, udającymi się do grobu Chrystusa (potem przekształcony w zakon rycerski, następnie zakon kawalerów maltańskich)
zakon niemiecki, po 1198 roku znany jako Zakon Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, czyli zakon krzyżacki
zakon Ducha Świętego
wyprawy krzyżowe przyczyną migracji trądu do Europy – utworzenie miejsc odosobnienia dla chorych
38. Kim był Tot i Hermes?
Tot to bóg medycyn, pokazywany z dziobem Ibisa - był opiekunem lekarzy, w mitologii greckiej opiekunem był Hermes. Mieli oni możliwość zamykania wiedzy, tak żeby wiedza medyczna była niedostępna dla laików. Tot spisał książki o wiedzy medycznej
39. Co było nowego w podejściu Hipokratesa do pacjenta? Hipokratyzm zakłada indywidualne podejście do pacjenta, prowadzenie HISTORII CHOROBY. Jednostka jest w centrum i analizowane jest wszystko, co jej dotyczy (dieta, środowisko życia, przebyte choroby itd.).
40. Co to są domus hospitalis?
Oznacza to 'dom gościnny'. Były to przytułki zakładane, zgodnie z ideą miłosierdzia. Zaczęły powstawać w Bizancjum dla różnych grup potrzebujących. Od tej nazwy pochodzą współczesne terminy 'szpital', 'hospicjum' w różnych językach.
41. Co to plastyka indyjska?
- metoda przemieszczania płatów skórnych w celu odtworzenia narządów, najczęściej nosa
42. Wymień cztery składniki, których równowaga stanowi o zdrowiu człowieka wg Galena
- śluz, czarna żółć, żółta żółć, krew
43. W którym mieście założono szkołę chirurgii, dzięki której nastąpiło odrodzenie chirurgii i które znane jest z zatrzymujących się w nim rannych rycerzy powracających z wypraw krzyżowych?
- Salermo
44. W którym roku odkryto narkozę?
- 1846
45. Czynności z użyciem czego zakazano średniowiecznym kapłanom, by odsunąć ich od operacji chirurgicznych?
- noża i ognia
46. kto był twórcą idei szpitala generalnego i kiedy i gdzie powstał pierwszy? odp. Henryk Vii Tudor, w Lyonie w 1531 r. (datę można w sumie wywalić)
47. Jakie są źródła wiedzy o medycynie kiedyś?
Zachowane szczątki ludzkiego ciała, izotop węgla, zachowane narzędzia i przedmioty kultury materialnej, źródła pisane, źródła ikonograficzne (malowidła, rysunki, rzeźby, pieczęcie, herby, monety, fotografie…)
48. Jakie zabiegi lecznicze stosowali pierwsi lekarze?
Środki przeczyszczające, wymiotne, lewatywa, okadzanie, inhalacje, zakraplanie, usypianie, ciepłe i zimne kąpiele, okłady, środki napotne, dieta, bańki, upusty krwi, masaż, usuwanie zębów, przecinanie ropni, trepanacje, leczenie złamań, wykorzystywanie słońca i wód mineralnych
49. Dlaczego w przysiędze Hippokratesa jest, że lekarz np. nie poda środka poronnego kobiecie?
Prawdopodobnie dlatego, że było to zajęcie innych (położnych?) i lekarz miał nie wchodzić w ich kompetencje.
50. Jaką specjalnością zajmował się Rhazes?
Był ojcem pediatrii, opisał odrę i ospę