Zespół do Spraw Zwalczania i Zapobiegania Handlowi Ludźmi został utworzony na mocy Zarządzenia nr 23 Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 marca 2004 roku jako organ opiniodawczo-doradczy Prezesa Rady Ministrów.
W związku z wejściem w życie Zarządzenia nr 36 Prezesa Rady Ministrów z dn. 9 czerwca 2011 r. zmieniającego dotychczasowe zarządzenia (tj. Zarządzenie Nr 23 z dnia 5 marca 2004 r. i Zarządzenie Nr 23 z dnia 2 marca 2005 r.), w skład Zespołu wchodzą obecnie:
Przewodniczący - przedstawiciel ministra właściwego do spraw wewnętrznych w randze podsekretarza stanu;
Zastępca przewodniczącego – zastępca Komendanta Głównego Policji,
Członkowie – przedstawiciele:
ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;
ministra Sprawiedliwości;
ministra właściwego do spraw wewnętrznych;
ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego;
ministra właściwego do spraw zagranicznych;
ministra właściwego do spraw zdrowia;
Komendanta Głównego Policji;
Komendanta Głównego Straży Granicznej;
Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania,
Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
Sekretarz – wyznaczony spośród pracowników urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Instytucje zaproszone do prac w ramach Zespołu:
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
Główny Inspektorat Pracy;
Prokuratura Generalna;
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich;
Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Fundacja Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu – La Strada;
Caritas Polska,
Fundacja ITAKA- Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych;
Fundacja Dzieci Niczyje;
Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć;
Stowarzyszenie Po-MOC.
W pracach Zespołu uczestniczą także niektórzy eksperci zaangażowani w prace Grupy Roboczej oraz pracownicy Zespołu ds. Handlu Ludźmi Departamentu Polityki Migracyjnej MSWiA.
Ponadto, podczas XII posiedzenia dn. 20 lipca 2011 r. Zespół przyjął nowy Regulamin.
Do zadań Zespołu należy:
ocena realizacji Krajowego Planu Działań przeciwko Handlowi Ludźmi,
proponowanie oraz opiniowanie podejmowanych działań zmierzających do skutecznego zwalczania i zapobiegania handlowi ludźmi,
współpraca z organami administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz organizacjami pozarządowymi w zakresie zwalczania i zapobiegania handlowi ludźmi.
Celem bieżącego monitorowania działań i wymiany informacji w ramach Zespołu powołano Grupę Roboczą, w skład której wchodzą eksperci reprezentujący wszystkie instytucje uczestniczące w pracach Zespołu. Posiedzenia Grupy odbywają się co najmniej raz w miesiącu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Od 2007 r. zwoływane są również grupy tematyczne z udziałem ekspertów właściwych do spraw opracowania modelu wsparcia i ochrony małoletniej ofiary handlu ludźmi oraz do spraw opracowania metodyki gromadzenia danych statystycznych o zjawisku handlu ludźmi. W 2010 r. planowane jest także powołanie grupy eksperckiej do spraw działań prewencyjnych.