EKONOMIA – NOTATKI Z PREZENTACJI
Literatura:
Samuelson P.A., Nordhaus W.D.: Ekonomia 1, Ekonomia 2, PWN, Warszawa 2001.
Oyrzanowski B.: Mikroekonomia, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1997.
Begg D., Fisher S., Dornbusch R., Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1997
Czarny B., Rapacki R., Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002
Bednarowska L., Drążkiewicz J., Zarys mikroekonomii, ćwiczenia, zadania, testy, problemy, Wyższa Szkoła Rozwoju Lokalnego, Żyrardów 2009
Wprowadzenie do nauki ekonomii:
Zagadnienia
Pojęcie i zakres ekonomii
Podstawowe pytania ekonomii
Podstawowe pojęcia ekonomiczne
Metody badań ekonomicznych
Rys.1. ewolucja przekształceń trójsektorowej struktury zatrudnienia
KONCEPCJA III FALI AlvinaTofflera (1980r)
|
|---|
Pojęcie i zakres ekonomii:
Odwołując się do etymologii słowa „ekonomia” możemy stwierdzić, że jest to nauka o gospodarowaniu.
Starogreckie słowo oikos oznaczało gospodarstwo domowe a nomos prawa, zasady.
Współczesna ekonomia nie tylko wyznacza prawa i zasady zarządzania gospodarstwem domowym, ale również przedsiębiorstwem czy państwem.
Ekonomia jest nauką o najefektywniejszej alokacji ograniczonych zasobów pomiędzy nieograniczone potrzeby w celu uzyskania maksimum zadowolenia społeczeństwa.
(wg. Lionela Robbinsa)
Co i ile ? (co należy produkować i w jakich ilościach, tzn. ile i jakich dóbr i usług należy wytwarzać i kiedy mają być wytwarzanie)
Jak ? (przez kogo, z jakich zasobów i za pomocą jakiej metody technicznej mają być wytwarzane dobra i usługi)
Dla kogo? (kto ma użytkować dobra i usługi wytwarzane w danym kraju i czerpać z nich korzyści)
EKONOMIA jest potrzebna w różnych sytuacjach, a przede wszystkim:
gdy podejmujemy najważniejsze decyzje życia codziennego, np. gdy mamy możliwość podjęcia dodatkowej pracy, która zwiększyłaby nasze dochody, ale ograniczyła czas poświęcany rodzinie, wypoczynkowi, lub zastanawiamy się nad sposobem oszczędzania itd.
gdy znajdujemy się w sytuacji, w której bez gruntownej ekonomii nie możemy się obejść (dotyczy zarówno właścicieli przedsiębiorstw, jak i jego pracowników)
gdy chcemy świadomie i odpowiedzialnie podjąć swój obywatelski obowiązek głosowania (wybór programu wyborczego)
gdy zajmujemy się eksportem lub importem towarów (konieczna jest znajomość rynków światowych i trendów rozwoju gospodarczego)
Przykład
Jeżeli codziennie będziesz odkładał do skarbonki-świnki 3 zł to po 10 latach zgromadzisz:
3 zł X 30 X 12 X 10 = 10.800 zł
Czy to prawda, że przez 10 lat zaoszczędziłeś ilość pieniędzy wartą 10.800 zł?
Co byś zrobił?
Zamierzasz kupić budzik w pobliskim sklepie na terenie uniwersytetu za 100 PLN. Taki sam zegarek jest dostępny w TESCO na mieście za 50 PLN. Gdzie kupisz zegarek wiedząc, że gdy zepsuje się w czasie objętym gwarancją, musisz i tak odesłać go do wytwórcy sam.
2) Zamierzasz kupić laptopa za 2000 PLN w pobliskim sklepie na terenie uniwersytetu. Możesz dostać takiego samego laptopa za 1950 w TESCO. Gdzie kupisz laptopa wiedząc, że gdy zepsuje się w czasie objętym gwarancją, musisz i tak odesłać go do wytwórcy sam.
Zasada optymalizacji kosztów i korzyści wskazuje, że w obu przypadkach korzyść z zakupu jest taka sama (50 PLN) koszt również jest taki sam (podróż do miasta).
DZIAŁY EKONOMII
Mikroekonomia- jest nauką, która bada procesy zachodzące w poszczególnych obszarach gospodarki. Przedmiotem zainteresowania mikroekonomistów są poszczególne rynki funkcjonujące w gospodarce danego kraju, przedsiębiorstwa, ceny produktów, wielkość produkcji, konsumenci.
Makroekonomia- jest nauką, która zajmuje się gospodarką jako całością. Przedmiotem zainteresowania makroekonomistów są największe agregaty gospodarki takie jak: konsumpcja, oszczędności, bezrobocie, inflacja, rynek pieniądza itd.
ZADANIE 1
Określ, co zaliczamy do makroekonomii co do mikroekonomii:
a) obniżyła się cena chleba
b) wzrósł poziom cen w Polsce
c) wzrosło bezrobocie w Warszawie
d) wzrosło bezrobocie w Polsce
e) zmniejszyły się zyski przedsiębiorstw turystycznych
f) wzrost sumy dochodów społeczeństwa spowoduje wzrost wydatków konsumpcyjnych.
g) przedsiębiorstwo zainwestuje w zakup maszyn, jeżeli przewidywana stopa wzrostu jest zadawalająca.
ZADANIE 2
Mikroekonomia jest nauką, która bada funkcjonowanie poszczególnych podmiotów gospodarczych. Wskaż, które z poniżej podanych zdarzeń nie możemy zaliczyć jako przedmiotu jej rozważań:
a) zmniejszył się popyt na wycieczki zagraniczne do Austrii w wyniku wzrostu ich cen spowodowanych umocnieniem euro względem złotego
b) zwiększyło się zadłużenie zagraniczne państwa
c) konsumenci zaczęli kupować więcej dóbr luksusowych niż w roku poprzednim
d) rolnictwo prywatne na południu Polski dostarczyło w 1997 r. ponad 13 % wartości produkowanych tu dóbr
Podstawowe pojęcia ekonomiczne:
RZADKOŚĆ – jest podstawową racją bytu ekonomicznego; oznacza, że istniejące zasoby są niewystarczające do zaspokojenia istniejących potrzeb. Wskutek rzadkości powstaje konieczność racjonalnego, najbardziej efektywnego podziału ograniczonych zasobów między nieograniczone potrzeby. Rzadkość występuje zawsze wtedy, kiedy zapotrzebowanie na dobra przewyższa możliwość wyprodukowania tych dóbr.
Czym gospodarujemy?
Rodzaje zasobów:
Zasoby pracy: zasoby ludzkie (ręce do pracy)
Zasoby kapitału:
Kapitał finansowy – pieniądze
Kapitał rzeczowy - tworzą obok środków pieniężnych również zasoby kapitału rzeczowego a więc te zasoby, które są w posiadaniu firm jak np. maszyny, budynki. Wszystkie zasoby kapitałowe pozwalają firmom zwiększać produkcję.
POTRZEBA – to uświadomiony brak czegoś, odczucia konieczności posiadania lub użytkowania rzeczy lub usług.
Piramida potrzeb ludzkich według Maslowa
Potrzeby wiedzy,
zrozumienia, szczęścia,
przeżyć duchowych, samorealizacji Potrzeby szacunku i uznania
Potrzeby miłości, przynależności, solidarności
Potrzeby bezpieczeństwa (troska o przyszłość)Podstawowe potrzeby fizjologiczne (jedzenie, picie)
UŻYTECZNOŚĆ – to zadowolenie uzyskiwane z zaspokojenia danej potrzeby, możliwe dzięki posiadaniu określonej ilości danego produktu.
Jak dzielimy dobra?
1. dobra ekonomiczne i wolne
Dobra ekonomiczne są to produkty pracy ludzkiej (towary, usługi), które wytwarzamy po to by zaspokajać nasze potrzeby.
Dobra wolne są wytworem sił przyrody np. woda, powietrze, wiatr, energia słoneczna i występują w zasadzie w ilościach nieograniczonych w stosunku do naszych potrzeb.
2. dobra substytucyjne i komplementarne
dobro A jest substytucyjne względem dobra B (np.: kasety magnetofonowe (A) i płyty kompaktowe B) jeżeli pełnią zbliżone funkcję, i mogące się wzajemnie, częściowo lub całkowicie zastępować.
dobra komplementarne to dobra wzajemnie uzupełniające się, wykorzystanie danego dobra wiąże się z koniecznością posiadania innego dobra np. mieszkania i meble, samochód i benzyna.
3.dobra normalne i niższego rzędu
dobra normalne to dobra, na które zapotrzebowanie rośnie w miarę wzrastania dochodu konsumentów np. luksusowy samochód, modna odzież .
dobra niższego rzędu to takie, na które zapotrzebowanie spada w miarę wzrastania dochodu konsumentów (np. podstawowe artykuły żywnościowe, niskogatunkowa używana odzież zachodnia).
ZADANIE 3
Które z wymienionych dóbr można uznać za substytuty truskawek a które za dobra komplementarne:
a) maliny
b) śmietana
c) benzyna
d) lody
e) pieczeń wołowa
f) podróż autobusem
g) Komputer
ZADANIE 4.
Które z wymienionych dób można uznać za substytut samolotowej wycieczki wakacyjnej do Chin:
a) książkowy przewodnik turystyczny po Chinach
b) wycieczka wakacyjna do Tajlandii
c) bilet na samolot do Chin
d) nocleg w hotelu w Pekinie
ZADANIE 5.
Za dobro ekonomiczne można uznać:
a) Puszczę Białowieską
b) spaliny wydzielane przez samochody na mieście
c) wodę morską
d) ustawę O swobodzie działalności gospodarczej z 2 lipca 2004 roku
PROBLEM RZADKOŚCI w SKALI MAKRO
Problem rzadkości zasobów ma fundamentalne znaczenie dla gospodarki państwa. Na potrzeby naszych rozważań posłużymy się narzędziem jakim jest krzywa możliwości produkcyjnych (KMP), zwana też krzywą transformacji, przedstawiająca graficznie przy każdym poziomie produkcji jednego dobra - maksymalną, możliwą produkcję drugiego dobra.
ZAŁOŻENIE:
Dla uproszczenia możemy zbudować model gospodarki, w której produkowane są tylko 2 dobra – książki i żywność. Możliwości produkcyjne naszej gospodarki przedstawiają poniższe dane:
PRZYKŁADOWE MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNE W KRAJU X:
| Możliwości produkcyjne | Produkcja książek | Produkcja żywności |
|---|---|---|
A B C |
500 400 300 200 100 0 |
0 150 250 330 380 400 |
Krzywa Możliwości Produkcyjnych
(Wykres):
KOSZT ALTERNATYWNY
to wartość poniechanej działalności alternatywnej, na którą się nie zdecydowaliśmy, wybierając coś innego. Przy pełnym zaspokojeniu potrzeb koszt alternatywny równałby się zeru. Nabycie danego dobra oznacza utratę korzyści z konsumpcji innych dóbr, z których konsument musi zrezygnować.
W świecie rzadkich zasobów wybór oznacza poniechanie innej możliwości.
ZADANIE 6. Koszt alternatywny wyraża:
a) najmniej wartościową, nie wykorzystaną możliwość
b) najkorzystniejszą możliwość, z której rezygnujemy dla innego alternatywnego rozwiązania
c) wartość wszystkich wyprodukowanych dodatkowo dóbr w wyniku postępu technicznego zastosowanego podczas produkcji
d) koszt związany ze zwiększeniem produkcji danego dobra o jednostkę
ZADANIE 7. Punkt leżący poniżej krzywej możliwości produkcyjnych może obrazować:
a) inflację
b) nadwyżkę kapitału inwestycyjnego
c) bezrobocie
d) żadne z powyższych
ZADANIE 8. Państwo X produkuje się dwa dobra – komputery i rowery. W wyniku zmniejszenia stopy bezrobocia z 12% na 0% nastąpiło:
a) równoległe przesunięcie się krzywej możliwości produkcyjnych w prawo
b) przesunięcie się z obszaru wewnątrz krzywej możliwości produkcyjnych ku jej krawędzi
c) równoległe przesunięcie się krzywej możliwości produkcyjnych w lewo
d) przesunięcie się z obszaru wewnątrz krzywej możliwości produkcyjnych na samą jej krawędź
ZADANIE 9. Ruch po krzywej możliwości produkcyjnych dla dwóch dóbr A i B może mieć miejsce, gdy:
a) zdrożeją surowce do produkcji dobra B,
b) rząd wprowadzi minimalne stawki płac,
c) opracowano nową technologię produkcji dobra B,
d) zmienią się preferencje społeczeństwa.
ZADANIE 10. Przesunięcie KMP w lewo (do początku układu współrzędnych) może być spowodowane:
a) lenistwem pracowników (produkcja nieefektywna)
b) powodzią, która nawiedziła kraj
c) wzrostem bezrobocia w kraju
d) żadna z odpowiedzi nie jest poprawna
PROBLEM RZADKOŚCI W SKALI MIKRO
W krótkim okresie także przedsiębiorstwa dysponują rzadkimi zasobami. Stała jest przecież wielkość przedsiębiorstwa, ilość maszyn, ilość magazynów i w krótkim okresie trudno jest powiększyć znacznie ich stan. Fakt ten zilustrować możemy na zasadzie prawa malejących przychodów.
ZAŁOŻENIE:
Załóżmy, że mamy przedsiębiorstwo wytwarzające samochody, o określonej wielkości, ilości maszyn, wielkości magazynków itp. Zmienny jest tylko jeden czynnik produkcji – praca. Sytuacja ta przedstawiona zostawała na przykładzie poniższych danych.
Widzimy, że w wyniku wzrostu zatrudnienia nastąpiły zmiany w całkowitej produkcji. Produkcja ta rośnie nieliniowo tzn. początkowo rośnie bardzo szybko a później coraz wolniej w stosunku do czynnika produkcji jakim jest praca.
PRAWO MALEJĄCYCH PRZYCHODÓW
| PRACA | Produkcja całkowita | Produkcja marginalna |
|---|---|---|
0 1 2 3 4 5 6 7 |
0 1 3 6 10 12 13 13 |
1 2 3 4 2 1 0 |
Zmniejszenie produkcji marginalnej w wyniku wzrostu nakładu jednego czynnika produkcji przy nie zmienionych ilościach innych czynników nazywamy prawem malejących przychodów lub prawem malejącego produktu marginalnego.
ZADANIE 11
Opłata za parkowanie samochodu przed budynkiem Biblioteki Narodowej w Warszawie wynosi 2 zł za każdą rozpoczętą godzinę. Opłatę uiszcza się z góry. W tabeli podano liczbę stron, które możesz przeczytać w ciągu kilku kolejnych godzin (uwzględniając przede wszystkim zmęczenie i organizację pracy). Jaki będzie najbardziej racjonalny czas, który powinieneś przeznaczyć na czytanie książek w Bibliotece Narodowej?
| Czas (w godz.) | Liczba przeczytanych stron | Opłata za parkowanie samochodu | Wielkości krańcowe |
|---|---|---|---|
| 0 | 0 | 0 | |
| 1 | 15 | 2 | |
| 2 | 33 | 4 | |
| 3 | 53 | 6 | |
| 4 | 75 | 8 | |
| 5 | 91 | 10 | |
| 6 | 105 | 12 |
Metody badań ekonomicznych
Wyróżniamy:
analizę pozytywną
Polega na tym, że zjawiska ekonomiczne i prawa, którymi są związane, badamy bez dokonywania jakichkolwiek ocen i sądów, czy wynik, który uzyskamy jest dla nas korzystny czy niekorzystny, np. wynikiem spadku inwestycji jest wzrost bezrobocia
analizę normatywną
Polega na badaniu problemów w celu wydania subiektywnych ocen, np. rząd w celu zmniejszenia bezrobocia powinien zwiększyć wydatki na roboty publiczne, pomimo, że wywoła to konieczność zwiększenia podatków.
ZADANIE 12. Które z powyższych twierdzeń mają charakter normatywny a które pozytywny?
a) Krajom bogatym przypada w udziale większa część dochodu światowego niżby im się należała
b) Rząd powinien prowadzić politykę, która obniży stopę bezrobocia.
c) Ceny benzyny w Polsce w latach 2000-2002 wzrosły 2-krotnie.
d) Cena chleba w Polsce jest za wysoka
e) Wzrost ceny jabłek spowoduje zmniejszenie ilości nabywanych jabłek
f) Nakłady na badania naukowe są zbyt małe
g) Podniesienie opodatkowania wyrobów tytoniowych będzie zniechęcać do palenia
h) Gospodarka Polska jest bliższa systemowi wolnorynkowemu niż gospodarka Kuby.
ZADANIE 13
Które ze stwierdzeń jest przykładem ekonomii normatywnej?
a) podniesienie opodatkowania papierosów zmniejszy odsetek palących
b) cena benzyny w Polsce w latach 1999-2003 wzrosła dwukrotnie
c) w ostatniej dekadzie 2004 roku nastąpiło umocnienie złotówki wobec euro i dolara
d) cena chleba w Polsce jest za wysoka
ZADANIE 14
Które ze stwierdzeń jest przykładem ekonomii pozytywnej?
a) stopa bezrobocia w Polsce w 2004 roku wyniosła 18,9%
b) stopa bezrobocia w Polsce jest za wysoka
c) rząd powinien prowadzić politykę, która obniży stopę bezrobocia
d) osobom w wieku starszym państwo powinno zwracać część wydatków poniesionych na lekarstwa
Metody badań ekonomicznych
W procesie badania zagadnień ekonomicznych należy uwzględnić następujące problemy:
KLAUZULA „CETERIS PARIBUS” - oznacza założenie stałości pozostałych czynników
LOGICZNY BŁĄD ZŁOŻENIA – to co jest prawdziwe w odniesieniu do części, nie zawsze jest prawdziwe dla całości
SUBIEKTYWNOŚĆ – polega na postrzeganiu obserwowanych faktów w oparciu o własną wiedzę
NIEPEWNOŚĆ – prawa ekonomiczne sprawdzają się jedynie jako pewna przeciętna, a nie jako ścisła i dokładna zależność
HIPOTEZA WIARYGODNOŚCI – bazuje na przekonaniu, że to co mówią i planują politycy, sprawdzi się na pewno w przyszłości
Metody badań ekonomicznych
Metoda modelowania
Zależności ekonomiczne są bardzo skomplikowane i aby je badać przyjmuje się pewne uproszczenia. Do tego typu badań najbardziej przydatna jest metoda zwana modelowaniem.
MODEL – to uproszczony schemat rzeczywistości, ułatwiający wykrycie najważniejszych zależności, które w rzeczywistości są zazwyczaj bardziej skomplikowane. Modele mogą być przedstawiane w postaci twierdzeń słownych, tablic, wzorów.
Jak prezentować dane statystyczne?
1)szeregi czasowe
W szeregach czasowych dane zmieniają się w kolejnych okresach czasowych.
Wyróżniamy podstawowe formy szeregów czasowych:
Tablice (Tabelki)
Wykresy liniowe
Rysunek 1.8. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw
Wykresy słupkowe
Rysunek 1.9. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w kwartałach 2003 i 2004 roku
2)dane przekrojowe Dane przekrojowe informują szczegółowo o strukturze danego zjawiska np. podając wartość analizowanej zmiennej dla poszczególnych osób lub grup osób wchodzących w skład większej populacji w pewnym okresie. Podział może być dokonany ze względu na przyjęte kryteria takie jak przykładowo poziom wykształcenia, wiek, płeć, wysokość zarobków itd.
Dane przekrojowe mogą przyjąć formę:
Tablicy (Tabelki)
Schematu (wykresu)
Jak odczytywać wskaźniki?
Wskaźniki są to narzędzia analizy ekonomicznej odnoszące dane z jednego okresu w stosunku do innego okresu traktowanego jako tzw. okres bazowy (wartość okresu bazowego przyjmujemy jako 100)
Jeżeli wskaźnik cen towarów i usług za rok 1998 określimy jako 100, to wskaźnik 135,4 mierzony dla grudnia 2005 roku oznacza wzrost cen o 35,4% w stosunku do okresu bazowego.
Zadanie 2
Tabela zawiera dane na temat pracujących w Polsce w latach 2002-2004 (w tysiącach). Oblicz indeksy zmian liczby zatrudnionych w sektorze publicznym i prywatnym w 2003 i 2004 roku, traktując rok 2002 jako rok bazowy (2002=100). O czym mogą świadczyć te zmiany?
|
|
|
|
|---|---|---|---|
|
|
|
|
Rozwiązanie:
|
|
|
|
|---|---|---|---|
|
|
|
|
2. RYNEK, POPYT, PODAŻ
2.1. Czym jest rynek?
proponujemy traktować rynek jako zespół warunków, które doprowadzają do kontaktu pomiędzy kupującymi i sprzedającymi w procesie wymiany towarów i usług.
2.2. Czym jest popyt i podaż rynkowa?
Popyt (z ang. demand)– oznacza ilość dobra, jaką nabywcy gotowi są zakupić przy różnym poziomie ceny.
Podaż (z ang. supply)– oznacza ilość dobra, jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie ceny.
Graficzną prezentacją podaży i popytu są ich wykresy nazywane krzywą popytu i podaży.
Krzywa popytu (D)– wskazuje w sposób graficzny ujemną(odwrotnie kierunkową) zależność między ceną a rozmiarami zapotrzebowania (popytu) na dany towar lub usługę przy założeniu „ceteris paribus” (przy pozostałych czynnikach niezmienionych).
Krzywa podaży (S)– ukazuje dodatnią zależność między ceną a ilością oferowanych towarów (podaży) przy innych wielkościach nie zmienionych („ceteris paribus”).
Ujemną zależność pomiędzy ceną i wielkością popytu nazywamy prawem popytu, które oznacza, że wraz ze wzrostem ceny na rynku danego dobra zmniejsza się wielkość popytu na dane dobro, natomiast przy spadku ceny wielkość popytu wzrasta, ceteris paribus.
Dodatnią zależność pomiędzy ceną i wielkością popytu nazywamy prawem podaży, które oznacza, że wraz ze wzrostem ceny na rynku danego dobra zwiększa się wielkość dostarczanego na rynek dobra (podaż), natomiast przy spadku ceny wielkość podaży maleje, ceteris paribus.
|
|
|
|---|---|---|
|
|
|
2.3.Dlaczego występują nietypowe zachowania konsumentów?
2.4.Kiedy rynek jest w równowadze?
Kiedy rynek nie jest w równowadze?Jeśli cena danego dobra C1 jest niższa od ceny równowagi CR, wówczas mamy do czynienia z nadwyżką popytu (niedobór rynkowy). Konsumenci są gotowi nabywać większą ilość dobra, w konsekwencji jego cena rośnie.
Nadwyżka podaży (nadwyżka rynkowa) występuje wówczas, gdy cena C2 jest wyższa od ceny równowagi CR. Producenci są wówczas zmuszeni do obniżenia ceny, by móc sprzedać swoje wyroby.
2.5. Jakie czynniki wpływają na popyt rynkowy?
Wzrost/Spadek popytu może zostać wywołany następującymi pozacenowymi czynnikami (przesunięcie krzywej popytu w prawo/lewo):
Spadek/wzrost ceny dobra komplementarnego
Spadek/wzrost ceny dobra substytucyjnego
Spadek/wzrost dochodów
Zmiana gustów na korzyść/nie korzyść danego dobra
Spadek/wzrost liczby nabywców
2.6. Jakie czynniki wpływają na podaż rynkową?
Wzrost podaży może zostać wywołany następującymi pozacenowymi czynnikami (przesunięcie krzywej podaży w prawo):
ograniczenie kosztów produkcji
postęp technologiczny
korzystne warunki atmosferyczne
korzystne zmiany w polityce państwa (np. niższe opodatkowanie, subsydia).
Spadek podaży może zostać wywołany następującymi pozacenowymi czynnikami (przesunięcie krzywej podaży w lewo):
wzrost kosztów produkcji
niekorzystne warunki atmosferyczne
niekorzystne zmiany w polityce państwa (np. wyższe opodatkowanie, cofnięcie subsydiów)
2.8. Państwo czy wolny rynek?
Wyróżniamy następujące systemy gospodarcze:
system nakazowy - system gospodarowania charakteryzujący się społeczną własnością środków produkcji, likwidacji rynkowego charakteru gospodarki. Podmioty gospodarcze pozbawione są samodzielności a najważniejsze decyzje gospodarcze podejmuje rząd stosując narzędzia administracyjne: nakazy, zakazy, przydziały, limit.
system rynkowy - sposób gospodarowania charakteryzujący się występowaniem prywatnej własności środków produkcji. Najważniejszym regulatorem gospodarki jest mechanizm rynkowy. W systemie tym brak ingerencji centralnej w funkcjonowaniu podmiotów gospodarczych.
system gospodarki mieszanej - sposób gospodarowania łączący elementy gospodarki rynkowej i nakazowej, zawiera zarówno samoczynnie działający mechanizm rynkowy jak i centralny układ regulacji państwa
Interwencjonizm państwa w sprawy gospodarki często odnosi się do zjawiska regulowania cen.
Jeśli cena danego dobra C1 jest niższa od ceny równowagi CR, wówczas mamy do czynienia z ustaleniem ceny maksymalnej, która ma za zadanie ochronę konsumentów przed zbyt wysokimi cenami na rynku danego dobra.
Finanse publiczne w latach 1989-2006
Do działów, których zadania są obecnie realizowane wyłącznie lub w przeważającym stopniu przez jednostki sektora państwowego, należą przede wszystkim:
Obrona narodowa
Bezpieczeństwo publiczne
Wymiar sprawiedliwości
Nauka
Szkolnictwo wyższe
Leśnictwo
Łączność
Ochrona zdrowia
Ubezpieczenia społeczne
Sytuacje nietypowe, kiedy wielkość popytu rośnie w miarę wzrostu cen nazywamy paradoksami.
Wyróżnić następujące nietypowe rodzaje zachowań nabywców:
Paradoks Giffena dotyczy niektórych dóbr niższego rzędu. w przypadku tych dóbr (zwanych też dobrami Giffena) wzrost ceny powoduje wzrost popytu na nie - konsument nie może sobie już pozwolić na zakup żadnego innego dobra, stąd kupuje wyłącznie dobro Giffena.
Paradoks Veblena – przy wzroście ceny, rośnie zapotrzebowanie na to dobro - dotyczy dóbr luksusowych. Dobra te są chętniej nabywane przez określoną grupę konsumentów, chcących się w ten sposób wyróżnić spośród innych stąd druga nazwa tego paradoksu „efekt snoba”.
Paradoks owczego pędu – popyt na dane dobro wzrasta dlatego, że inni konsumują to dobro. Oznacza on potrzebę utożsamiania się z innymi konsumentami i ich stylem bycia.
Paradoks spekulacyjny – popyt wynikający z oczekiwań co do kształtowania się cen w przyszłości.
TEST 1 (Test jednokrotnego wyboru)
Wzrost popytu może być spowodowany przez:
a) wzrost liczby konsumentów
b) spadek ceny dobra komplementarnego
c) wzrost ceny produktu substytucyjnego
d) wszystkie wyżej wymienione zjawiska
2.Wybierz prawidłowe brzmienie prawa podaży:
a) prawo podaży wyraża dodatnią relację między ceną a podażą
b) prawo podaży wyraża ujemną relację między ceną a podażą
c) prawo podaży wyraża dodatnią relację między ceną a ilością podaży
d) prawo podaży wyraża ujemną relację między ceną a ilością podaży
3.Wzrost podaży może być wywołany przez
a) postęp technologiczny
b) niekorzystne warunki atmosferyczne
c) wzrost dochodów konsumentów
d) żadna odpowiedź nie jest poprawna
4.Jeżeli przy spadku ceny dobra Y popyt na dobro X wzrasta to są to:
a) dobra są substytucyjne
b) dobra są komplementarne
c) X jest dobrem nadrzędnym
d) X jest dobrem Giffena
ZADANIE 15
Jak zmieni się popyt:
- na drzewka jodły i świerku w okresie przedświątecznym, gdy zapanowała moda na sztuczne drzewka.
- na energię elektryczną gdy nadchodzi sroga zima
- na samochody, gdy wzrosła cena paliwa
ZADANIE 16
Jak zmieni się podaż samochodów w kraju gdy:
- wzrosła cena energii elektrycznej
- uchwalono ustawę wprowadzającą dodatkową opłatę za import samochodów używanych z zagranicy
ZADANIE 17
Na rysunku krzywa popytu na pióra uległa przesunięciu z pozycji D do D1.Które czynniki mogły spowodować owe przesunięcie?
a) spadek cen substytutów piór
b) spadek cen produktów komplementarnych
c ) spadek cen surowców stosowanych do wyrobu piór
d) spadek dochodów konsumentów (pióra traktujemy jako dobro niższego rzędu)
e) obniżka podatku VAT
f) spadek dochodów konsumentów (pióra jako dobro normalne)
g ) reklama piór
ZADANIE 18. Rysunek przedstawia przemieszczenie krzywej podaży namiotów z położenie S0 do S1., które z czynników mogły spowodować owe przesunięcie?
a) wdrożenie nowej metody produkcji
b) spadek cen śpiworów i materaców turystycznych
c) wzrost stawek płac pracowników zatrudnionych przy produkcji namiotów
d) wzrost dochodów konsumentów
e) spadek cen materiałów stosowanych do produkcji namiotów
ZADANIE 19 Na rynku ziemniaków popyt opisany jest funkcja Qd = -3P+20 a podaż funkcja Qs = 2P + 10.
ustal punkt równowagi rynkowej
ustal sytuacje rynkową po wprowadzeniu ceny urzędowej =4
czy jest to cena minimalna czy maksymalna?
3. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY
3.1. Jak mierzymy elastyczność popytu?
Jaki jest cel mierzenia elastyczności? Elastyczność mierzy się w celu badania wpływu zmiany różnych czynników na popyt i podaż rynkową. Elastyczność służy zatem do mierzenia reakcji zmiennej zależnej y na zmianę jednej ze zmiennych niezależnych.
Jak mierzymy elastyczność popytu?
Ogólna formuła elastyczności popytu:
ED = % zmiana popytu / % zmiana czynnika wpływającego na popyt
3.2. Jakie wyróżniamy rodzaje elastyczności popytu?
Stopień wrażliwości popytu ze względu na ceny i dochody określają:
współczynnik cenowej elastyczności popytu
współczynnik mieszanej elastyczności popytu
współczynnik dochodowej elastyczności popytu
3.2.1. Czym jest i od czego zależy elastyczność cenowa popytu?
Współczynnik elastyczności cenowej popytu ((PED, price elasticity demand)) jest to stosunek względnej zmiany wielkości popytu na dane dobro do względnej zmiany jego ceny. Elastyczność tę wylicza się ze wzoru:
PED = % zmiana popytu / % zmiana ceny
Elastyczność cenowa popytu zależy od:
Liczby dostępnych substytutów dobra bądź usługi będącej przedmiotem badanego popytu; im większa liczba substytutów, tym elastyczność cenowa popytu większa; substytuty dają możliwość wyboru i – ewentualnie – łatwiejszej rezygnacji z dotychczasowego przedmiotu zakupów; stwarzają też szansę na wzrost zakupów danego dobra, gdy substytuty drożeją.
Czasu, jakim dysponuje nabywca podejmujący decyzję zakupu; im dłuższy czas, tym wyższa elastyczność popytu – większa bowiem szansa na znalezienie ewentualnego substytutu.
Udział danego dobra czy usługi w całkowitych wydatkach nabywcy; im ten udział jest większy, tym popyt jest bardziej elastyczny.
Skuteczności akcji promocyjnej produktu; skuteczna akcja edukacyjno – reklamowa prowadzi do obniżenia elastyczności cenowej popytu wskutek przyczynienia się do wzrostu zaufania czy przywiązania do znaku firmowego.
Współczynnik elastyczności cenowej popytu przyjmuje znak ujemny (odwrotna relacja zmiany wielkości popytu do zmiany ceny). Wyjątki stanowią PARADOKSY
W zależności od wielkości współczynnika elastyczności cenowej wyróżniamy:
popyt elastyczny – gdy PED>1
popyt o elastyczności jednostkowej – gdy PED=1
popyt nieelastyczny gdy PED <1
popyt doskonale nieelastyczny (doskonale sztywny) – gdy PED=0
popyt doskonale elastyczny – gdy PED= nieskończoność
3.2.2. Czym jest i od czego zależy elastyczność dochodowa popytu?
Współczynnik dochodowej elastyczności popytu (income elasticity of demand, IED) jest miarą zmian popytu w zależności od dochodu. Elastyczność tę wyliczamy ze wzoru:
IED = % zmiana popytu / % zmiana dochodu
Rodzaje dóbr ze względu na wysokość współczynnika elastyczności dochodowej popytu: Posługując się elastycznością dochodową popytu możemy też dokonać klasyfikacji dóbr, dzieląc je na: dobra normalne (tu dwie podgrupy: luksusowe i podstawowe) oraz dobra podrzędne.
dobra normalne - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie wraz ze wzrostem dochodu i maleje wraz ze spadkiem dochodu (elastyczność dochodowa ied>0).
dobro podstawowe - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie wolniej niż dochód i maleje wolniej niż dochód; IED <0,1> (reaguje z mniejszą siłą na zmianę dochodu)
dobro luksusowe - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie w większym stopniu niż dochód i maleje w większym stopniu niż dochód; IED > 1 (reaguje z większą siłą na zmianę dochodu)
dobra podrzędne - dobro, którego ilość nabywana maleje wraz ze wzrostem dochodu i rośnie wraz ze spadkiem dochodu, IED < 0 (reakcja odwrotna).
Ernest ENGEL (1821-1896) statystyk z Saksonii, badając budżety domowe rodzin robotniczych ustalił trzy prawa (na temat elastyczności popytu)
Wraz ze wzrostem przychodów (dochodów) spada proporcja wydatków na żywność
W miarę wzrostu dochodów wydatki na mieszkania, opał i światło wzrastają skokowo
W miarę wzrostu dochodów zwiększa się proporcja (udział) wydatków na potrzeby dalsze lub luksusowe
Rysunek 3.1. Zależność pomiędzy dochodami i wydatkami w odniesieniu do rodzaju nabywanych dóbr
3.2.3. Czym jest i od czego zależy elastyczność mieszana popytu?
Współczynnik mieszanej elastyczności popytu (cross elasticity of demand, CED) jest miarą zmian popytu w zależności od zmiany ceny innego produktu. Elastyczność tę wyliczamy ze wzoru:
CED = % zmiana popytu / % zmiana ceny innego dobra
Mieszana elastyczność popytu wskazuje na siłę rynkową dobra. Jeśli jest niska, wówczas dane dobro ma wysoką siłę monopolową. Wysoka wartość mieszanej elastyczności popytu wskazuje na dobra, będące substytutami, z kolei wartość ujemna wskazuje na dobra komplementarne.
3.3. Co mierzy elastyczność podaży?
Elastyczność cenowa podaży – wyraża siłę reakcji wielkości podaży danego dobra na zmianę jego ceny
ESP = procentowa zmiana wielkości podaży/ procentowa zmiana cen
Tabela1.1. Szacunki elastyczności cenowej popytu w Wielkiej Brytanii (1977 r.)
Dobra Dobra (szerokie kategorie) Elastyczność popytu (wąskie kategorie) Elastyczność popytu |
|---|
Paliwa i energia -0,47 Mleko -0,05 Żywność -0,52 Pieczywo -0,22 Alkohol -0,83 Rozrywki -1,40 Usługi -1,02 Podróże zagraniczne -1,63 |
Tabela1.2. Szacunki elastyczności dochodowej popytu w Wielkiej Brytanii (1977 r.)
| Szerokie kategorie dóbr Elastyczność dochodowa popytu Wąskie kategorie dóbr Elastyczność dochodowa popytu |
|---|
Tytoń -0,50 Węgiel -2,02 Opał, paliwo, światło 0,30 Chleb i wyroby z mąki -0,50 Żywność 0,45 Mleko i przetwory 0,53 Alkohol 1,14 Warzywa 0,87 Odzież 1,23 Wycieczki zagraniczne 1,14 Usługi 1,75 Wino i wyroby spirytusowe 2,60 |
3.3.1. Jakie czynniki wpływają na elastyczność cenową podaży?
Zadanie 20. Oblicz elastyczność cenową i utarg całkowity dla poniższych danych:
| Cena jednego biletu | Wielkość zapotrzebowania na bilety | ED | Utarg |
|---|---|---|---|
| 500 | 200 | ||
| 450 | 300 | ||
| 400 | 400 | ||
| 350 | 500 | ||
| 300 | 600 | ||
| 250 | 700 | ||
| 200 | 800 |
Zadanie 21. Wielkość popytu na dobro X wynosi 50 sztuk przy cenie 10 zł. za sztukę. W wyniku wzrostu ceny o 20% wielkość popytu spadła o 5 sztuk. Ile wynosiła cenowa elastyczność popytu? O ile wzrosły wydatki na zakup dobra X ? Zrób wykres.
Zadanie 22. Oblicz elastyczność mieszaną popytu na dobro A na podstawie następujących danych. Czy dobra A i B są substytucyjne czy komplementarne?
| Pb | Qa | Ep a/b |
|---|---|---|
4 2 |
10 12 |
Zadanie 23. Oblicz elastyczność dochodową popytu na dobro X na podstawie następujących danych:
| I | Qx |
|---|---|
10000 12000 |
100 110 |
Zadanie 24. Ilość kurcząt oferowanych na rynku wzrasta ze 130 do 180 tys. , gdy ich cena wzrasta z 5 do 6 zł za kilogram ceteris paribus. Oblicz elastyczność cenową podaży
Zadanie 25. Proste i mieszane elastyczności cenowe popytu w Wenecji
Względna zmiana w stosunku do 1% zmiany ceny: zapotrzebowania na: żywności wina piwa |
|---|
Żywność -0,25 0,06 0,01 Wino -0,13 -1,20 0,27 Piwo 0,07 0,41 -0,85 |
zinterpretuj proste cenowe elastyczności popytu na trzy wymienione dobra i wskaż, które z nich charakteryzują się popytem elastycznym, a które nieelastycznym.
Jaki wpływ na spożycie wina i piwa wywierają zmiany cen żywności? Jaka zależność występuje między żywnością a pozostałymi dobrami?
Narysuj jak przesunie się krzywa popytu na wino jeśli wzrosną ceny żywności i piwa.
4. PRZEDSIĘBIORSTWO
5.1. Co wyróżnia przedsiębiorstwa spośród innych podmiotów gospodarczych?
Podmiotem gospodarczym jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka nie posiadająca osobowości prawnej (np. spółka cywilna).
Ważną kwestię stanowi nazewnictwo – przedsiębiorstwo – jest kategorią obejmującą mniejszy zakres podmiotowy niż pojęcie podmiotu gospodarczego. I tak podmiotem jest indywidualne gospodarstwo rolne, które nie jest przedsiębiorstwem.
Przedsiębiorstwo jest podmiotem gospodarczym, wyodrębniony pod względem ekonomicznym, organizacyjnym i prawnym, którego działanie ukierunkowane jest na przynoszenie zysku (maksymalizację zysku)
Jakie wyróżniamy kryteria podziału przedsiębiorstw?
I. Kryterium prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności:
Wyróżniamy przedsiębiorstwa:
-produkcyjne
-usługowe
-handlowe
Stosując podziały wprowadzone w ustawie z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej możemy wyróżnić przedsiębiorstwa zajmujące się działalnością
- wytwórczą
- budowlaną
- handlową
- usługową
- poszukiwaniem, rozpoznawaniem i wydobyciem kopalin ze złóż
- przedsiębiorstwa zajmujące się inną działalnością zawodową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły
II. Kryterium własności:
-przedsiębiorstwa stanowiące własność publiczną (państwowe i komunalne)
-przedsiębiorstwa stanowiące własność prywatną
Przebieg procesów prywatyzacyjnych w Polsce po 1989 roku
Przedsiębiorstwa państwowe w końcu 2004 r. Według stanu w dniu 31 XII 2004 r. w Polsce istniało 912 przedsiębiorstw państwowych. W ponad połowie z nich (54,3%) prowadzone było postępowanie upadłościowe lub proces likwidacji ze względu na złą kondycję ekonomiczną. W 18,4% przedsiębiorstw nie prowadzono żadnych działań zmierzających do ich reorganizacji, w 9,1% rozpoczęto postępowanie przygotowawcze przed prywatyzacją bezpośrednią, a 2,4% jednostek znajdowało się w trakcie tej prywatyzacji. Jedynie 1,0% przedsiębiorstw wystąpiło z wnioskiem o komercjalizację.
5.3. Jak prowadzić dokumentację finansowo-księgową?
Tabela 5.1. Podmioty gospodarcze w Polsce w podziale na własność w III kwartale 2005 roku
|
|
|
|---|---|---|
|
|
|
III. Kryterium wielkości:
Wyróżniamy na rynku:
mikro przedsiębiorstwa
małe przedsiębiorstwa
średnie przedsiębiorstwa
duże przedsiębiorstwa.
Mikro przedsiębiorstwo jest przedsiębiorstwem, które:
- zatrudnia średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
- jego roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych w ciągu co najmniej jednego z ostatnich dwóch lat obrotowych nie przekracza 2 milionów euro lub całkowity bilans roczny nie przekracza 2 milionów euro.
Małe przedsiębiorstwo jest przedsiębiorstwem, które:
- zatrudnia średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz
- jego roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych w ciągu co najmniej jednego z ostatnich dwóch lat obrotowych nie przekracza 10 milionów euro lub całkowity bilans roczny nie przekracza 10 milionów euro.
Średnie przedsiębiorstwo – jest przedsiębiorstwem, które:
- zatrudnia średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz
- jego roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych w ciągu co najmniej jednego z ostatnich dwóch lat obrotowych nie przekracza 50 milionów euro lub całkowity bilans rocznie nie przekracza 43 milionów euro.
Duże przedsiębiorstwo– jest przedsiębiorstwem, które:
- zatrudnienie średniorocznie powyżej 250 pracowników
- jego roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych w ciągu co najmniej jednego z ostatnich dwóch lat obrotowych przekracza 50 milionów euro lub całkowity bilans rocznie przekracza 43 miliony euro.
Tablica 5.3. Podmioty gospodarcze w Polsce w podziale na wielkość w II kwartale 2005 roku
|
|
|
|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
IV. Kryterium formy prawnej i organizacyjnej prowadzenia działalności.
Najczęściej przedsiębiorstwa przyjmują jedną z niżej wymienionych organizacyjnych form prowadzenia działalności:
jednoosobowa działalność gospodarcza - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą
spółki
1.cywilne
2.handlowe
2.1.osobowe:
- spółka jawna,
- partnerska,
- komandytowa
- komandytowo-akcyjnej.
2.2.kapitałowe
- spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
- spółkę akcyjną,
spółdzielnie
przedsiębiorstwa państwowe
5.4. Jak ocenić sprawność gospodarowania w jednostkach gospodarczych?
5.5. Koszty i przychody, czyli jak gospodarować, aby wyjść na swoje
Rodzaje kosztów i przychodów przedsiębiorstwa:
Koszt całkowity (total cost – TC) – to suma kosztów stałych i zmiennych
Koszty stałe (fixed cost- FC) – koszt ponoszony przez przedsiębiorstwo niezależnie od wielkości produkcji
Koszty zmienne (variable cost – VC) – koszt, który zmienia się wraz ze zmianą ilości produkcji, a więc wraz ze zmianą nakładu zmiennych czynników produkcji.
Koszt marginalny (krańcowy) (marginal cost –MC) – przyrost kosztu całkowitego spowodowany zwiekszeniem produkcji o jednostkę.
MC=ΔTC / ΔQ
Przeciętny koszt stały (averadge fixed cost – AFC)- koszt stały przypadający na jednostkę produktu. AFC= FC / Q
Przeciętne koszty zmienne (average variable cost – AVC) – koszt przeciętny przypadający na jednostkę produkcji AVC = VC / Q
Przeciętny koszt całkowity (average total cost – AC) – koszt całkowity przypadający na jednostkę produktu ATC = TC/ Q
Utarg całkowity (przychód) – wpływy firmy ze sprzedaży towarów i usług
Utarg krańcowy – przyrost utargu całkowitego uzyskany w skutek zwiększenia produkcji(lub sprzedaży) o jednostkę.
Zysk całkowity = utarg całkowity – koszty całkowite
5.6. Jakie czynniki zewnętrzne powodują zmianę kosztów w krótkim okresie i przesunięcie krzywych kosztów?
5.7. Jakie koszty ponosi przedsiębiorstwo w okresie długim?
5.8. Jaką wielkość produkcji wybiera przedsiębiorstwo?
Zasada podejmowania decyzji produkcyjnych przez przedsiębiorstwa odbywa się poprzez wyznaczenie następujących wskaźników:
1. Próg rentowności, umożliwiający osiąganie zysku: utarg całkowity > kosztu całkowitego
2. Optimum techniczne, kiedy produkcja wytwarzana jest po najniższych kosztach:
koszt marginalny = koszt przeciętny całkowity
3. Optimum ekonomiczne, kiedy wielkość produkcji zapewnia przedsiębiorstwu osiąganie maksymalnego zysku :
utarg marginalny = koszt marginalny
5.9. Jak kalkulujemy ryzyko i niepewność w działalności przedsiębiorstwa?
Formalności przy zakładaniu firmy jednoosobowej
1.W pierwszej kolejności w urzędzie gminy następuje nadanie numeru ewidencyjnego (wpis do ewidencji podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.)
2.Po uzyskaniu wpisu do ewidencji można udać się po REGON (numer statystyczny) wydawany w Wojewódzkim Urzędzie Statystycznym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy.
3.Do załatwiania formalności w urzędach oraz banku, a także do wystawiania rachunków i faktur, potrzebna jest pieczątka przedsiębiorcy z podstawowymi informacjami na temat firmy. W wyrobionej pieczątce można umieścić następujące dane:
- pełna nazwa przedsiębiorstwa oraz imię i nazwisko właściciela
- adres pod którym będzie prowadzona działalność gospodarcza
- można również umieścić numer telefonu kontaktowego, numer REGON i NIP.
4.Każda firma posiada swój oddzielny rachunek bankowy. Obowiązkiem przedsiębiorcy jest więc założenie wniosku o otwarcie rachunku bankowego.
5.Przedsiębiorca jest zobowiązany do uzyskania numeru identyfikacji podatkowej ( w skrócie NIP). Ponieważ numer NIP przedsiębiorcy będzie także numerem NIP jego firmy wystarczy tylko wypełnić zgłoszenie aktualizacyjne.
6.Na zakończenie należy udać się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, by zgłosić fakt opłacania składki ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.
W Polsce systematycznie dążymy do upraszczania formalności związanych z zakładaniem firmy, tak by wszelkie formalności z tym związane można by dopełnić w jednym miejscu.
Niemniej jednak wciąż są to procedury czasochłonne i zbyt skomplikowane. Daleko jeszcze polskiej rzeczywistości do krajów, w których firmę zakłada się przez Internet, ograniczając formalności do minimum
Jak prowadzić dokumentację finansowo – księgową?
Wyróżniamy następujące formy dokumentów finansowo-księgowych w przedsiębiorstwach:
BILANS
Bilans przedsiębiorstwa pokazuje stan majątku na określony dzień (najczęściej ostatni dzień roku) w podziale na AKTYWA (czyli to co firma ma) i PASYWA (to co firma jest winna innym).
Konstrukcja bilansu warunkuje równość aktywów i pasywów. Przykładowe pozycje bilansu
|
|
|---|---|
|
|
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
Rachunek zysków i strat przedstawia wszystkie najważniejsze zdarzenia finansowe w firmie wpływające na zwiększanie przychodów lub kosztów
Ramka 5.6. Przykładowy rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa
|
|
|---|---|
|
|
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNO – GOTÓWKOWYCH CASH FLOW
Rachunek zysków i strat nie zawsze wskazuje zgodny z rzeczywistą chwilą stan środków pieniężnych w firmie. Należności lub zobowiązania księgowane są w momencie ich powstania i mogą się różnić od faktycznego czasu ich uregulowania. Rachunki mogą przecież przedsiębiorstwa uregulować z opóźnieniem. Dlatego też w celu uzyskania informacji o aktualnym stanie płynności finansowej firmy tworzony jest Rachunek przepływów pieniężnych i gotówkowych - CASH FLOW.
Rachunek CASH FLOW przedsiębiorstwa (czerwiec 2006)
|
|
|---|---|
|
|
Zadanie 26. Jak następujące wydarzenia wpłynęły na poziom kosztów zmiennych i stałych w firmie produkującej motorynki Very Small Motor for Everyone
a)blacha stalowa, z której tłoczone są ramy nośne motorynek, znacznie podrażała
b)obniżył się czynsz za wynajem ziemi i budynków, płacony przez przedsiębiorstwo.
c)nastąpił wzrost ceny energii elektrycznej
d)przedsiębiorstwo podwoiło wydatki na reklamę.
KOSZT KRAŃCOWY UTARG KRAŃCOWY
|
|
|
|
|
|
|
|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
Zadanie 1. Uzupełnij tabelę i przedstaw graficznie krzywe kosztów
| Q | FC | VC | TC | MC | AFC | AVC | ATC |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 0 | 35 | ||||||
| 1 | 35 | ||||||
| 2 | 35 | ||||||
| 3 | 35 | ||||||
| 4 | 35 | ||||||
| 5 | 35 | ||||||
| 6 | 35 | ||||||
| 7 | 35 | ||||||
| 8 | 35 |
ZADANIE 27
STRUKTURY (FORMY) RYNKU
Struktury rynku to formy (modele) rynków pojedynczych produktów lub pokrewnych ich grup, które kształtują się w wyniku walki konkurencyjnej lub umowy producentów. Można wyróżnić następujące kategorie struktur rynkowych
(czystą, wolną) konkurencję
konkurencję monopolistyczną
oligopol
monopol
Różnicowanie cen
30 PLN = (20 + 10)
500 X 10 PLN = 5 000
50 PLN = (20 +30)
300 X 30 PLN = 9 000
RÓŻNICOWANIE CEN:
100 X 50 = 5 000
300 X 15 = 4 500
100 X 5 = 500
RAZEM : 5 000+4 500+ 500 = 10 000
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
ekonomika z prezentacji
Ekonometria prezentacja
więcej podobnych podstron