1. Porównaj podstawowe kategorie produktu społecznego.

Wielkość produktu krajowego brutto to miara wielkości produkcji wytworzonych przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. Jest on najpopularniejszym modelem liczenia dochodu w kraju. Obliczanie wartości realnego PKB polega na oszacowaniu jednej z trzech - równych co do wartości - kategorii makroekonomicznych:

· z punktu widzenia tworzenia - jako suma wartości dodanej,

· z punktu widzenia podziału - jako suma dochodów,

· z punktu widzenia ostatecznego wykorzystania - jako suma wydatków na zakup dóbr finansowych.

Inne mierniki produktu społecznego:

· PKN (produkt krajowy netto)- to PKB pomniejszone o amortyzacje,

· PNB (produkt narodowy brutto) - to miara całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji. Jest równy PKB skorygowanemu o wartość dochodów netto z tytułu własności za granicą,

· PNN (produkt narodowy netto)- PNB pomniejszony o amortyzacje,

· RDO (rozporządzalny dochód osobisty) – dochód osobisty pomniejszony o podatki dochodowe,

· DO (dochód osobisty) – dochód narodowy pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne i nierozdzielone zyski przedsiębiorstw, a jednocześnie powiększony o płatności transferowe,

· DN (dochód narodowy) – to produkt narodowy netto wyrażony w cenach czynników wytwórczych, czyli pomniejszony o wartość produktów pośrednich.

Inne pochodne PKB:

· Dochód nominalny – mierzy wartość bieżącej produkcji w cenach bieżących,

· Dochód realny - mierzy wartość bieżącej produkcji w cenach stałych (posługuje się cenami z roku bazowego).

· Wykorzystanie PKB jako miary aktywności gospodarczej społeczeństwa w porównaniach międzynarodowych wymaga uwzględnienia potencjału demograficznego kraju. Pozwala na to PKB per capita, czyli PKB w przeliczeniu na osobę,

· PKB PPP (w parytecie siły nabywczej)- to przeliczenie wartości dochodu w zależności od siły nabywczej waluty,

· PKB w cenach rynkowych – szacowany w cenach, które płaci ostateczny odbiorca, a więc z uwzględnieniem podatków pośrednich i datacji do produkcji,

· PKB w cenach czynników wytwórczych – skorygowany o podatki pośrednie i datacje do produktów.

1. Omów okrężny obieg dochodów w gospodarce narodowej.

Obieg okrężny dóbr, usług i płatności, przepływ strumieni dóbr, usług oraz czynników wytwórczych i płatności za nie pomiędzy podmiotami gospodarczymi w zamian za dokonywane płatności.

Obieg pokazuje, w jaki sposób funkcjonuje wymiana między rządem, przedsiębiorstwami i gospodarstwami domowymi.

Gospodarstwa domowe otrzymują strumień płatności w postaci rent, emerytur, płac itd. od firm, same natomiast oddają firmom strumień płatności przeznaczony na dobra i usługi konsumpcyjne. Część dochodu gospodarstw domowych oddawana jest na podatki oraz przeznaczana na oszczędności, w zamian otrzymują usługi i dobra publiczne. Podobnie firmy oddają część dochodu na podatki i przeznaczają na oszczędności, otrzymując od państwa inwestycje rządowe. Równocześnie gospodarstwa domowe generują pracę i usługi produkcyjne na rzecz przedsiębiorstw, które dzięki niej tworzą dobra.

Oznaczenia:

GD – gospodarstwa domowe, P –przedsiębiorstwa, G – rząd;

C- konsumpcja, I – inwestycje, S – oszczędności, G – wydatki rządowe, Td – podatki pośrednie, Te – podatki bezpośrednie, B – transfery;

1. Wskaż zależności między rozwarstwieniem dochodów a PKB.

Niedostatki dochodu narodowego jako miernika dobrobytu wynikają także z tego, że nie zawiera on informacji o rzeczywistych proporcjach podziału dochodów w danej społeczności. Wysoki poziom dochodu narodowego na jednego mieszkańca może towarzyszyć sytuacji, w której olbrzymia część dochodów przypada nielicznej mniejszości, a potrzeby większości obywateli są niedostatecznie zaspakajane. Nawet jeśli w danym społeczeństwie rzadko spotyka się przypadki skrajnej nędzy, to nierównomierność w podziale dochodów sprawią, że w subiektywnym odczuciu konsumentów ich potrzeby nie są zaspakajane w wystarczającym stopniu.

Krzywa Kuznetsa – ukazuje zależność pomiędzy wzrostem przeciętnego dochodu per capita oraz rozwarstwieniem dochodu/zanieczyszczeniem środowiska. Ma kształt dzwonowaty (podobny do krzywej Laffera). Istotą tej krzywej jest ukazanie faktu, że rozwarstwienie dochodu PKB per capita rośnie do pewnego momentu. Osiągając wartość krytyczną przeciętnego dochodu zaczyna spadać. Podobnie jest z zanieczyszczeniem środowiska – rozwój i wzrost dochodów początkowo powodują nasilenie się zjawiska zanieczyszczenia, aby po osiągnieciu wartości krytycznej spadać.

1. Omów mechanizm mnożnika inwestycyjnego według szkoły keynesowskiej.

lJest stosunkiem zmiany dochodu narodowego do zmiany czynnika, który tę zmianę wywołał.

lCzynnikiem tym mogą być tylko wielkości autonomiczne.

ponieważ Y = C + I oraz C = a + cY to mamy Y = a + cY + I

dlatego Y - cY = a + I ⇒ Y = (a + I)/1 - c = (1/1-c)(a + I)

wiemy że a + I to wydatki autonomiczne

czyli 1/1 - c to mnożnik keynesowski

można go również zapisać jako 1/1 - MPC lub 1/MPS

Jak widać zmiana wydatków autonomicznych powoduje dodatkową zmianę dochodu

spowodowaną zmianą poziomu konsumpcji i tym samym dodatkową zmianę poziomu

produkcji.

Interpretacja: o ile wzrośnie dochód narodowy w wyniku wzrostu inwestycji o jednostkę

Wzrost inwestycji powoduje zwielokrotniony przyrost dochodu narodowego. Np. dla współczynnika krańcowej skłonności do konsumpcji c = 0,8 wartość mnożnika jest równa 5, co oznacza, że wzrost wydatków inwestycyjnych np. o 100 mln zł spowoduje wzrost dochodu narodowego o 500 mln zł.

W stanie niepełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych wzrost inwestycji poprzez efekty mnożnika prowadzi do wzrostu wydatków konsumpcyjnych i w konsekwencji wywołuje zwielokrotniony wzrost popytu ( i podaży, ponieważ w gospodarce istnieją rezerwy niewykorzystanych czynników produkcji).

1. Przedstaw teorię konsumpcji w długim okresie.

-bardziej współczesna

-ważne oczekiwania dotyczące przyszłości

-racjonalne podomioty biorą pod uwagę przyszłe wydatki i dochody

-planowanie, przewidywanie - hipoteza racjonalnych oczekiwań - podmioty czerpią z wiedzy z przeszłosci i wyciągają wnioski co pozwala im przewidywać możliwe scenariusze w przyszłości

• nie popełniają systematycznych błędów

• mogą ulec zmianie pod wpływem systematycznych błędów

- decyzje dotyczące konsumpcji podejmowane są na podstawie miedzyokresowych ograniczeń budżetu (MOB):

• bieżący dochód

• oczekiwania dochodowe

• posiadany majątek

-gospodarstwa domowe mogą sie zadłużać lub pożyczać część swojego dochodu tym samym kształtować wydatki konsumpcyjne w długim okresie biorąc pod uwagę MOB

- mogą starać się kształotwąć bieżące i oczekiwane dochody z racji tego że moga sie zadłużać:

Teoria dochodu pernamentnego Friedmana: ludzie dążą do utrzymania względnie stałego poziomu konsumpcji i nieznacznie reagują na krótkookresowe zmiany dochodu. Podczas decyzji konsumpcyjnych kierują się dochodem permanentnym, tj. przewidywanym przeciętnym dochodem w trakcie trwania życia. Wahania dochodu przejściowego (tymczasowego) są niwelowane m.in. przez pożyczki lub wzrost oszczędności.

Teoria cyklu życia Modiglianiego zakłada, że ludzie dążą do utrzymania poziomu konsumpcji na względnie stałym poziomie podczas trwania całego życia. W szczególności oszczędzają w okresie aktywności zawodowej po to, by móc sfinansować konsumpcję w okresie emerytalnym. Indywidualna konsumpcja zależy od bieżącego dochodu oraz zgromadzonego wcześniej majątku. Cały okres życia dzieli się na dwie części:

- trwającym N lat okres pracy zarobkowej, kiedy dochód rozporządzalny jest stały i wynosi Y.

- okresie emerytalnym trwającym (L - N) lat, kiedy wcale nie osiąga się dochodów.

Osoba planuje utrzymywać swoją konsumpcję na stałym poziomie C w okresie pracy zarobkowej i w okresie pozostawania na emeryturze. Aby to sobie umożliwić w warunkach braku jakiegokolwiek zabezpieczenia emerytalnego, osoba ta musi gromadzić oszczędności podczas okresu pracy zarobkowej. Maksymalny poziom zakumulowanych oszczędności zostaje osiągnięty w momencie przechodzenia na emeryturę.

1. Wyjaśnij od czego zależą inwestycje w długim okresie.

2. Równowaga na rynku pracy i na rynku towarów według szkoły klasycznej.

3. Założenia szkoły keynesowskiej i ich implikacje dla rynku pracy i rynku towarów.

Rynek pracy:

a)Według Keynes’a występuje bezrobocie przymusowe - jest ono wynikiem zbyt niskiego efektywnego popytu, który powoduje, że poziom produkcji jest niższy od produkcji potencjalnej

b) Płace nominalne najczęściej są sztywne

c) Efekt Keynes’a w warunkach elastycznych płac: recesja -> spadek płac -> spadek cen ->spadek stóp procentowych -> wzrost popytu

(ale pułapka płynności)

Generalnie rzecz ujmując tak dzieje się w warunkach płac nominalnych sztywnych , ale Keynes uważa, że nawet jakby płace były elastyczne to sytuacja niekoniecznie musi ulec poprawie, ponieważ zjawisko recesji prowadzi do spadku płac, cen, stóp procentowych , co z kolei powinno prowadzić do wzrostu popytu, ale może pojawić się pułapka płynności, czyli sytuacja, w której stopy procentowe spadną - stopy procentowe powinny spadać aż nie osiągną poziomu zerowego i wówczas pojawia się nieskończenie wysoki popyt na pieniądz, który będzie ciągnął stopy procentowe ponownie w górę.

Rynek towarowy:

a) Popyt – popyt globalny zależy od popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego. Inwestycje mają charakter autonomiczny i wynikają z oczekiwań przedsiębiorców co do przyszłego punktu globalnego, co powoduje, że często podlegają fluktuacji.

b) Podaż – Keynes zakłada, że podaż nie musi być sztywna, może być elastyczna, ponieważ producenci dostosują poziom podaży, jeśli tylko znajdzie się na ta podaż popyt. Tak więc podaż nie musi kształtować się na poziomie produkcji potencjalnej, ale po osiągnięciu jej poziomu dalszy wzrost popytu prowadzi jedynie do wzrostu cen

1. Rola państwa w gospodarce według założeń szkoły neoklasycznej.

Szkoła neoklasyczna jest bezpośrednią kontynuacją ekonomii klasycznej. Do tej szkoły należą tacy ekonomiści jak W.S. Jevons, A. Marshall, R. Lucas. Prace z tego nurtu powstały w latach 70 XX wieku (kryzysy finansowe). W swoich pracach podważali skuteczność polityki pobudzania popytu globalnego, zdolność stosowanych modeli ekonomicznych (jak np. IS-LM) do wyjaśniania i prognozowania zmian gospodarczych. Sformułowali podstawy mikroekonomicznych zachowań konsumenta i producenta. Fundamentalne znaczenie dla analizy miała koncepcja równowagi ogólnej sformułowana przez L. Warlsa ( makroanaliza oparta na podstawach mikroekonomicznych)

Szkoła neoklasyczna postuluje ograniczenia roli państwa w gospodarce i uznaje dobrowolny charakter bezrobocia.

Współczesny nurt neoklasyczny obejmuje takie szkoły jak monetaryzm, nową ekonomię klasyczną i szkołę realnego cyklu koniunkturalnego.

Implikacje modelu nowoklasycznego dla polityki państwa:

- nieefektywność polityki (szczególnie monetarnej)- zmiany M mogą powodować jedynie krótkookresowe odchylenia od poziomu równowagi długookresowej; systematyczna polityka BC jest przewidywalna

- zerowe koszty dezinflacji, ponieważ inflacja jest zjawiskiem pieniężnym to rolę w jej zwalczaniu odgrywa polityka pieniężna, wskaźnik poświęcenia wynosi 0

- znaczenie mikroekonomicznej polityki wzrostu łącznej podaży- redukcja zasiłków dla bezrobotnych, ograniczenie roli związków zawodowych, wzrost mobilności, wzrost efektywności działania rynków

1. Omów tabelę przepływów międzygałęziowych jako model tworzenia i podziału dochodów w gospodarce narodowej.

Każda gospodarka narodowa składa się z wielu różnych gałęzi powiązanych ze sobą. Stąd produkty jednych zużywane są jako nakłady u innych, które bez nich w ogóle nie mogłyby prowadzić działalności produkcyjnej. Istnienie przepływów produktów między gałęziami tworzy zapotrzebowanie na analizę nakładów i wyników w skali poszczególnych gałęzi, jak też całej gospodarki. Model pozwala na ustalenie ilościowych związków między różnymi gałęziami produkcji prowadzących do ogólnej równowagi gospodarczej. Przepływy międzygałęziowe poprzez analizę związków typu dostawca - odbiorca konkretyzują ideę funkcjonowania mechanizmu gospodarczego, jego zewnętrzne powiązania i zależności.

• Model przepływów międzygałęziowych - to model nakładów – efektów

• Model input – output (tabele przepływów międzygałęziowych opracowywane przez urzędy statystyczne różnych krajów – publikowane z 3-letnim opóźnieniem)

• Twórcą podstaw (inicjatorem) tej tabeli był Leontief – noblista, nagrodzony w 1973 właśnie za tę tabelę przepływów międzygałęziowych – uczony amerykański, rosyjskiego pochodzenia, krwi żydowskiej, wybitny matematyk, ekonometryk.

• Założenie wyjściowe: gospodarka składa się z wielu powiązanych ze sobą gałęzi, pomiędzy którymi wzajemnie przepływają produkty. Podczas gdy dla jednych gałęzi dany produkt będzie efektem, dla innych będzie nakładem.

• Rozróżniamy przepływy rzeczowe (stosowane w gospodarce centralnie zarządzanej) oraz przepływy pieniężne (używane w gospodarce rynkowej).

Przepływy rzeczowe: MPS – system rachunkowości gospodarki narodowej – do PKB włączamy tylko produkcję materialną i usługi związane tylko z tą produkcją i pracę produkcyjną.

Przepływy pieniężne: SNA – System of National Accounts – do PKB włącza się wszystko to, co za chcemy zapłacić (zatem również usługi o charakterze nieprodukcyjnym).

Cel: Pomagają ekonomistom w ocenie efektywności różnych gałęzi gospodarki.

Budowa tabeli input-output

I PRZEPŁYWY PRODUKCJI POŚREDNIEJ (wartość popytu pośredniego w całej gospodarce)	II POPYT KOŃCOWY (FINALNY) I RESTYTUCYJNY (co i ile poszczególne gałęzie w gospodarce sprzedają konsumentom finalnym produkty finalne np. państwu, inwestorom, gospodarstwom domowym, zagranicy)
III DOCHODY TWORZONE W POSZCZEGÓLNYCH GAŁĘZIACH (jest to ćwiartka dochodowo-kosztowa – pokazuje ile i jakie dochody wytwarzane są w poszczególnych gałęziach produkcyjnych)	IV PODZIAŁ WYTWORZONYCH DOCHODÓW (jak wytworzone w III ćwiartce dochody dzielone są między konsumentów finalnych z ćwiartki II)

Nakłady – w kolumnach

Efekty – w wierszach

Taka konstrukcja tablicy gwarantuje możliwość obserwacji zarówno strony rzeczowej, jak i finansowej przepływów.

1. Omów czynniki wzrostu gospodarczego i zależności pomiędzy nimi.

Czynniki wzrostu gospodarczego

3 klasyczne, a technologie uwzględnia się współcześnie

- Kapitał (K) jest zasobem przetworzonym. Obejmuje wszelkiego typu maszyny i narzędzia oraz inne środki, których kombinacja z ziemią i pracą pozwala na wytworzenie określonych dóbr ekonomicznych. Są to budynki, narzędzia i maszyny.

- Praca (L) Jest zasobem ludzkim, niezbędnym do wytworzenia dóbr. Im większa specjalizacja pracy i im wyższe wymagane umiejętności, tym wkład pracy w wytworzenie dobra jest większy. Jest to celowa i świadoma działalność ludzka mająca na celu zaspokojenia potrzeb.

- Ziemia (Z) to inaczej zasoby naturalne. To nie tylko grunty, ale i woda, zasoby mineralne, roślinność.

- Technologia-nawet jeśli zasób K,L,Z nie ulegną zwiększeniu można uzyskać przyrost poprzez nowoczesne technologie. Postęp technologiczny może być kapitałochłonnym, może być pracochłonny, ale może być również neutralny.

Zależności pomiędzy czynnikami wzrostu

- techniczne uzbrojenie pracy =K/L ilość kapitału przypadającego na jednego zatrudnionego

- wydajność pracy = Y/L wielkość produkcji przypadająca na jednego zatrudnionego

- kapitałochłonność =K/Y’ ; ilość kapitału niezbędna do wytworzenia określonej ilości produkcji

- produktywność kapitału Y/K’ ; wielkość produkcji przypadająca na jednostkę kapitału

1. Rola inwestycji w modelu wzrostu gospodarczego M. Kaleckiego.

Model Kaleckiego analizuje w dynamice podażowe aspekty wpływu czynników inwestycyjnych i pozainwestycyjnych na poziom i tempo wzrostu dochodu narodowego.

Przy takiej samej stopie inwestycji możemy uzyskać różne tempo wzrostu gospodarczego. Wzrost podażowy to taki, gdy mamy zagwarantowaną podaż, bazuje się na zasobach (założenie dostępności do czynników). Jest to funkcja liniowa y=ax+b. Różne tempo wzrostu wynika z produktywności inwestycji, czyli od trafności podjętych decyzji. Krzywe I, II i III różnią się kątem nachylenia, który wynika ze wzrostu zatrudnienia i wydajności. Jest to model jednoczynnikowy, bazujący na stopie inwestycji. Model ten zakłada, że tempo wzrostu jest wprost proporcjonalne do stopy inwestycji a odwrotnie proporcjonalne do kapitałochłonności (czyli odwrotności produktywności). Przy takim samym poziomie inwestycji stopa wzrostu będzie wyższa, gdy kapitałochłonność inwestycji będzie najniższa (tzn. gdy produktywność inwestycji będzie najwyższa). Niższe nachylenie to niższa produktywność.

1. Popytowa i podażowa strona nakładów inwestycyjnych w modelu Domara.

Popytowy aspekt związany jest z wydatkami na inwestycje które tworzą rynek zbytu na dobra inwestycyjne.

Strona podażowa - DYz= I * d

DYz - przyrost zdolności produkcyjnych

I – potencjalna produkcyjność inwestycji mierzona stosunkiem potencjalnego przyrostu dochodu narodowego do poniesionych nakładów.

Strona popytowa (efekt mnożnikowy) - DYp=Di * 1/a

DYp – potencjalny przyrost dochodu narodowego

DI – przyrost wydatków inwestycyjnych

1/a - odwrotność KSO która z założenia jest stała i określa wielkość mnożnika inwestycyjnego.

trochę inna wersja tej odpowiedzi

Model Domara uwzględnia zarówno podażowy jak i popytowy aspekt nakładów inwestycyjnych. Inwestycje są elementem składowym popytu globalnego mają więc aspekt popytowy. Tutaj popytowy aspekt związany jest z wydatkami na inwestycje, które tworzą rynek zbytu na dobra inwestycyjne. Efekt podażowy inwestycji to przyrost możliwości produkcyjnych – inwestujemy by móc więcej wytwarzać.

a)strona podażowa

∆Yz= ρ* ϐ

∆Yz jest to przyrost dochodu rozumiany jako przyrost zdolności produkcyjnych. Jest zależny od inwestycji i produktywności tych inwestycji

b) strona popytowa

∆Yp= ∆I*1/α

Efekt popytowy to efekt mnożnikowy

∆Yp – potencjalny przyrost dochodu narodowego, który zależny jest od przyrostu inwestycji razy mnożnik

∆I – przyrost wydatków inwestycyjnych

Efekt popytowy to efekt mnożnikowy

1/α – jest to krańcowa zdolność do oszczędzania

1. Zależności pomiędzy stopami wzrostu w modelu Harroda.

Gw - gwarantowana stopa wzrostu (wyraża wzrost dochodu narodowego przy pełnym wykorzystaniu istniejących możliwości produkcyjnych. Nie musi oznaczać jednak pełnego zatrudnienia)

Gn - naturalna stopa wzrostu (jest miarą potencjalnych możliwości wzrostu danej gospodarki narodowej, określonych przez naturalne czynniki związane z przyrostem naturalnym ludności oraz możliwym postępem)

Gf - faktyczna stopa wzrostu

Trzy przypadki:

1) Gw = Gf = Gn - stan równowagi dynamicznej - pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych i pełne zatrudnienie - społeczeństwo tyle oszczędza, a inwestorzy tyle inwestują ile jest niezbędne do wytworzenia agregatowego popytu zapewniającego zrównoważony wzrost, ale jest to wzrost niepewny, gdyż inwestycje podlegają wahaniom	2) Gw > Gf < Gn - mechanizm depresyjny - skoro Gw > Gf to k > kw, gdyż zaczynają gromadzić się nie sprzedane zapasy, spada dochód, spadają inwestycje, itd. (ani kapitał, ani praca nie są w pełni wykorzystane)	3) Gw < Gf <Gn - ścieżka wzrostu przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych leży poniżej ścieżki wzrostu wyznaczonej przez potencjalne rezerwy siły roboczej oraz postęp techniczny - kw > k - następuje zjawisko zmniejszenia zapasów, co pobudza wyższe wydatki inwestycyjne - tej fazie towarzyszyć będzie inflacyjny wzrost cen, bo popyt będzie rósł szybciej niż podaż

1. Ścieżka wzrostu zrównoważonego w modelu Solowa.

Model Solowa implikuje, że:

- bez względu na punkt wyjścia, gospodarka zmierza w kierunku ścieżki wzrostu zrównoważonego (kiedy k= k*), czyli ilość kapitału na efektywną jednostkę pracy jest słaba,

-każda zmienna modelu rośnie w stałym tempie. Zasób siły roboczej i wiedza rosną w tempie, odpowiednio n i g.

-wielkość zasobu kapitału można zapisać wzorem: K= ALk, a k jest stałe w punkcie k= k*, to K rośnie w tempie (n+g),

-funkcja produkcji charakteryzuje się stałymi efektami skali. Oznacza to, iż także produkt rośnie w tempie (n+g). Zarówno kapitał na pracownika (K/L), jak i produkt pracownika (Y/L) rosną w tempie g.

- Tempo wzrostu wydajności pracy oraz technicznego uzbrojenia pracy na ścieżce zrównoważonego wzrostu jest równe stopie postępu technicznego. Czyli wzrost gospodarczy w długim okresie jest zależny od stopy postępu technicznego. Tylko poprzez zmianę stopy postępu technicznego możliwe jest przejście gospodarki na wyższą ścieżkę zrównoważonego wzrostu.

1. Porównaj współczesne modelu wzrostu z założeniami modelu Solowa.

Model Solowa założenia:

- model neoklasyczny,

- model długookresowy,

- ceny doskonale elastyczne,

- występuje dodatnia elastyczność substytucji między kapitałem a pracą; gospodarka znajduje się w stanie pełnego zatrudnienia oraz oszczędności równają się inwestycjom,

- postęp techniczny zasilający pracę(pracownicy nabywają nowych umiejętności, ich produktywność rośnie=>powiększa się podaż pracy efektywnej, stałe efekty skali,

- w długim okresie gospodarka stopniowo zmierza w kierunku ścieżki wzrostu,

- poziom dochodu na osobę na ścieżce wzrostu zrównoważonego zależy od stopy oszczędności i tempa wzrostu liczby ludności,

- tempo wzrostu dochodu na ścieżce wzrostu zrównoważonego zależy od stopy przyrostu wiedzy i postępu technicznego,

- na ścieżce wzrostu zrównoważonego zasób kapitału i produkcja globalna rosną w tym samym tempie , wiec stosunek K/Y pozostaje stały,

- na ścieżce wzrostu zrównoważonego produkt marginalny kapitału jest stały a produkt marginalny pracy rośnie zgodnie z tempem przyrostu wiedzy.

WSPÓŁCZENE MODELE:

a) modele modyfikujące model Solowa:

- model Ramseya- Cassa- Koopmansa

- model Mankiwa- Romera- Weila

b) model wzrostu endogenicznego

- Model AK

Model R-C-K

- stopa wzrostu siły roboczej i wiedzy są stałe i egzogeniczne,

- stopa oszczędności nie jest egzogeniczna i nie musi być stała- zmiana w stosunku do Modelu Solowa,

- kapitał zależy od wzajemnego odziaływania na siebie gospodarstw domowych i przedsiębiorstw kierujących się maksymalizacją zysku,

- przedsiębiorstwa najmują kapitał i pracowników na konkurencyjnych rynkach czynników produkcji i sprzedają produkty na konkurencyjnych rynkach,

- gospodarstwa domowe maksymalizują uzyteczność dożywotnią dzieląc dochód pomiędzy konsumpcję i oszczędności,

wzrost zrównoważony:

- gospodarka po wejściu na ścieżkę wzrostu zrównoważonego zachowuje się tak samo jak w modelu Solowa,

- ponieważ kapitał, produkcja i konsumpcja na jednostkę pracy efektywnej są stałe, to stopa oszczędności również jest stała

- K,Y,C rosna w tempie (n+g)

-k,y,crosną w tempie (g)

Model M-R-W

- jest rozszerzeniem Modelu Solowa,

- oprócz kapitału rzeczowe wyróżnia się również kapitał ludzki,

- siła robocza i wiedza zmieniają się według stałych, egzogenicznych stóp,

- część oszczędności służy finansowaniu inwestycji w kapitał rzeczowy, a część w kapitał ludzki, nie ma amortyzacji

wzrost zrównoważony:

- gospodarka zmierza do ścieżki wzrostu zrównoważonego , na której k i h są stałe

- K,H,Y rosną w tempie (n+g)

- k,h,y rosną w tempie (g),

- długookresowa stopa wzrosty produktu na pracownika jest wyznaczana przez egzogeniczną stopę postępu technicznego(tak jak w Modelu Solowa).

Model AK

- prawo malejącego produktu marginalnego nie zawsze działa,

- stopy postępu technicznego i oszczedności są endogeniczne,

- stały wzrost produktu na pracownika

- “learning by doing” ( uczenie się przez praktykę)- ( efekt zewnętrzny, rozprzestrzenianie się wiedzy, wzrost produktywności wszystkich przedsiębiorstw),

- zmiana technologi zachęca do inwestycji( akulmulacji kapitału) przyczynia się to do wzrostu wydajności pracy,

- postęp techniczny jest wynikiem świadomego działania innowatorów, wyższy produkt na pracownika jest sposobem ich wynagrodzania,

- innowacja nie jest dobrem konkurencyjnym ,raz poniesione nakłady na innowacje, umozliwiają jej wykorzystanie (bez dodatkowych kosztów),

- stopa wzrostu gospodarczego jest zależna od poziomu inwestycji w gospodarce,

- występują rosnące przychody względem skali produkcji.

17. Dokonaj ogólnej charakterystyki cyklu koniunkturalnego w gospodarce rynkowej.

W każdym kraju o gospodarce rynkowej, wielkości agregatowe takie jak: dochód narodowy, produkcja, zatrudnienie, inwestycje – nie rosną równomiernie, lecz ich tempo wzrostu charakteryzuje się okresowymi zmianami. Te okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej nazywamy cyklem koniunkturalnym.

Łączny, najbardziej typowy cykl koniunkturalny w gospodarce trwa zazwyczaj kilka lat. Na cykl ten składają się 4 fazy. Pomiędzy tymi fazami zachodzi oczywiście związek przyczynowo-skutkowy. Oznacza to, że mechanizmy i procesy zachodzące w jednej fazie cyklu oddziałują na mechanizmy i procesy w fazie następnej.

A) FAZA KRYZYSU – to gwałtownego spadku aktywności gospodarczej.

· Przyczyną kryzysu było „ogólne przesycenie”, nazywane przez Marksa nadprodukcją – mamy więc do czynienia z nadwyżką podaży nad popytem i wzrostem zapasów u producentów.

· Konsekwencją narastających zapasów – jest decyzja o ograniczeniu produkcji.

· Uruchamia to ujemne sprzężenia zwrotne w gospodarce. Zmniejszenie zatrudnienia powoduje dalsze zmniejszenie popytu, to z kolei — dalsze ograniczenie produkcji i zatrudnienia.

· Zmniejszaniu produkcji i zatrudnienia towarzyszy spadek cen dóbr i usług oraz wysokość płac.

· Spadek cen powoduje natomiast zmniejszanie się zysków oraz bankructwo najmniej efektywnych przedsiębiorstw.

B) FAZA DEPRESJI – to stabilizacja aktywności gospodarczej na niskim poziomie.

· Charakterystyczną cechą tej fazy jest niższy poziom produkcji niż konsumpcji.

· Wzrost liczby bezrobotnych wywołuje spadek płac, co daje przedsiębiorcom podstawę do obniżenia cen.

· Rośnie realna podaż pieniądza i obniża się stopa procentowa.

· Po wyprzedaniu zapasów popyt przewyższa podaż. Daje to impuls do przejścia do kolejnej fazy — ożywienia.

C) FAZA OŻYWIENIA – jest wyjściem z depresji i charakteryzuje się wzrostem produkcji, która osiąga po pewnym czasie poziom z przed kryzysu.

· W celu zrównoważenia rynku należało zwiększyć produkcję. Wymagało to zwiększenia zatrudnienia, co z kolei powodowało wzrost popytu.

· W gospodarce zaczyna działać dodatnie sprzężenia zwrotne.

· W miarę zbliżania się do pełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych – zaczynają rosnąć ceny, płace oraz zyski.

· Przedsiębiorcy zaczynają podejmować decyzje o inwestycjach, czego skutkiem jest dalsze zwiększanie zatrudnienia i popytu.

· Zwiększający się popyt na dobra inwestycyjne prowadzi do wzrostu ich cen i poprawy rentowności produkcji.

D) FAZA ROZKWITU – szczyt koniunkturalny, boom – ostatnia faza cyklu.

· Cechą charakterystyczną są wysokie ceny.

· Wszystkie istotne wielkości gospodarcze tj. produkcja, zatrudnienie, płace, ceny, inwestycje, stopa zysku osiągają poziom wyższy od poziomu z przed kryzysu.

· Następuje stabilizacja i równowaga na wysokim poziomie produkcji (wysoka sprzedaż, wysoki poziom zatrudnienia, wysokie stopy zysku).

18. Porównaj właściwości cyklu klasycznego i zdeformowanego. Wskaż na różnice.

	Cykl klasyczny (druga połowa XIX w.)	Cykl współczesny (zdeformowany) (po II wojnie światowej)
budowa cyklu	4-fazowy : ożywienie, rozkwit, kryzys, depresja	2-fazowy : wysokiej aktywności gospodarczej, niskiej fazy gospodarczej
charakter punktów zwrotnych (dno, szczyt)	gwałtowne zmiany	łagodne przejścia
długość - fazy pomyślnej - fazy spadkowej - cyklu	4-6 lat 4-6 lat 8-12 lat	2 - 3 lata 1,5 - 2 lata 3,5 - 5 lat
częstotliwość cyklu	niska	wysoka
amplituda faz cyklu	ampl. fazy pomyślnej = ampl. fazy spadkowej	ampl. f. pomyślnej > ampl. f. spadkowej
Intensywność	wysoka	niska
(siła tendencji zwyżkowych lub zniżkowych występujących w poszczególnych latach)
charakter przebiegu	symetryczny	asymetryczny

19. Omów teorię cyklu koniunkturalnego M. Kaleckiego.

W celu teoretycznego wyjaśnienia zjawiska cykliczności Kalecki sformułował następującą funkcję:

I_t+1=a*St+b∆I_t - m∆F_t, gdzie:

- I_t+1 to inwestycje w roku następnym (t+1),

-S_t to środki własne przedsiębiorstw przeznaczone na akumulację,

- ∆I_t to przyrost lub zmniejszenie wydatków inwestycyjnych,

- ∆F_t to przyrost lub zmniejszenie zdolności produkcyjnych w gospodarce narodowej spowodowane różnicą między inwestycjami brutto a zużyciem zasobów kapitału,

- t to czynnik czasu (kolejne lata w cyklu koniunkturalnym),

- a, b, m to parametry funkcji liniowej.

Punktem wyjścia teorii cyklu Kaleckiego jest teza, że o poziomie dochodu narodowego decyduje proces inwestycyjny. Na przebieg procesu wpływa przewidywana rentowność, określająca rozmiary nakładów inwestycyjnych.

Przyjęcie przez Kaleckiego wzajemnej zależności między rentownością a inwestycjami pozwoliło na przedstawienie cyklu koniunkturalnego w kategoriach dochodu narodowego. Stało się także podstawą matematycznego rozwiązania problemów wahań koniunkturalnych. Analizował wpływ rynku pieniężnego, produkcji, cen i płac oraz karteli na przebieg cyklu. Zapotrzebowanie na środki obiegowe podnosi się w okresie ożywienia gospodarczego i rozkwitu a spada w fazie kryzysu i depresji. Towarzyszy temu wzrost i spadek stopy %.

Występuje przeciwko fałszywemu jak twierdzi poglądowi, że obniżka płac przyspiesza wyjście z kryzysu. Przeciwnie, uważa że spadek płac spowodowałby spadek cen i w ten sposób, to co przedsiębiorcy zyskaliby na płacach, utraciliby na cenach. Wykazuje, że obniżka płac nominalnych prowadzi do obniżki płac realnych w wyniku sztywności cen, w rezultacie spada popyt konsumpcyjny i zatrudnienie i rosną zapasy.

Podważa pogląd, ze wysokie ceny przyspieszają poprawę koniunktury. Odwrotnie, obniżka cen (zwłaszcza artykułów konsumpcyjnych) pobudza popyt globalny i tworzy podstawę do wyjścia z kryzysu.

20. Omów typy inflacji ze względu na różne kryteria.

I. Tempo

1. pełzająca - kilkuprocentowa

2. krocząca - kilkunastoprocentowa

3. galopująca - dwucyfrowa, powyżej 20%

4. hiperinflacja - nawet 1mln %

II. Ruch cen

1. jawna (otwarta, cenowa) - nominalne zmiany

2. ukryta (tłumiona) - nawis inflacyjny - w warunkach administracyjnego regulowania cen (rośnie popyt, ceny powinny rosnąć, ale nie rosną)

III. Czas

1. sekularna - chroniczna

2. okresowa, sezonowa - najczęściej dotyczy grup produktów

IV. Możliwość oddziaływania

1. kontrolowana - nie zaskakuje podmiotów gospodarczych, polityka gospodarcza kontroluje, można się przygotować (ale tylko, jeśli pełzająca, ewentualnie krocząca)

2. żywiołowa - galopująca, hiperinflacja

V. Źródło pochodzenia

1. wewnętrzna - powstająca np. w wyniku źle prowadzonej polityki pieniężnej lub fiskalnej

2. importowana - przenosi się z zagranicy z importowanymi produktami lub czynnikami produkcji

21. Przedstaw współczesne teorie inflacji.

-monetarna (jako zjawisko pieniężne)- jej podstawą jest ilościowa teoria pieniądza i równanie Fishera (M*V= P*Y). Wywoływana nadwyżką podaży pieniądza w obiegu. [M*V i Y są stałe, zatem zmiany poziomu cen zależą od zmian ilości pieniądza w obiegu].

-popytowa: jej zwolennikami są głównie keynesiści, opracował ją sam Keynes. Wywoływana przez nadwyżkę popytu nad podażą na rynku dóbr→ powstanie tzw. luki inflacyjnej. [Koncepcja luki inflacyjnej- rozmiar luki wyznaczany jest przez różnice pomiędzy wielkością łącznego popytu na towary a wielkością dochodu narodowego odpowiadającego pełnemu wykorzystaniu zdolności wytwórczych, w warunkach swobodnego kształtowania się cen pojawienie się luki inflacyjnej wywołuje inflację].

-kosztowa (podażowa)- wywoływana wzrostem cen czynników produkcji. [Gdy koszty produkcji wzrastają, przedsiębiorstwa przerzucają ten wzrost na ceny wyrobów gotowych, obciążając nabywców].

-inercyjna- wynikająca z oczekiwań inflacyjnych (adaptacyjnych lub racjonalnych)-->”samospełniająca się przepowiednia”

22. Krzywa Philipsa i jego teoria inflacji.

Krzywa Phillipsa obrazuje ujemną wymienność między bezrobociem a inflacją, dostarczając

serii możliwych rozwiązań, spośród których rząd może dokonać wyboru. Przykładowo, rząd

mógłby utrzymać bezrobocie na niskim poziomie (punkt A) kosztem wysokiej inflacji bądź

ograniczyć inflację (punkt B), godząc się na wysokie bezrobocie.

Phillips zbadał zależność między zmianami płac i cen a zmianami bezrobocia w Wielkiej

Brytanii na przestrzeni 100 lat.

Im wyższe oczekiwania inflacyjne, tym wyżej w układzie współrzędnych jest umiejscowiona

dana krótkookresowa krzywa Phillipsa. Krzywa długookresowa jest pionowa, a jej położenie

określa tzw. naturalna stopa bezrobocia. W krótkich okresach możliwe są odchylenia

rzeczywistej stopy bezrobocia od stopy naturalnej. Dokonuje się wtedy ruch po

krótkookresowych krzywych Phillipsa, np. ekspansywna polityka pieniężna prowadzi do

zmniejszenia bezrobocia i zwiększenia inflacji, a restrykcyjna polityka pieniężna do

zwiększenia bezrobocia i zmniejszenia inflacji. W długim okresie zmiany podaży pieniądza

powodują zmianę oczekiwań inflacyjnych i przejście na kolejną krzywą Phillipsa. Bezrobocie

powraca do poziomu naturalnego, a trwałej zmianie ulega inflacja. Oznacza to, że odwrotna

zależność między inflacją a bezrobociem, opisana przez Phillipsa, występuje w krótkich

okresach, nie występuje natomiast w długim okresie.

23. Neomonetarystyczna interpretacja krzywej Philipsa.

Zmodyfikowana krzywa Philipsa

Oczekiwania inflacyjne mają znaczenie przy analizie związków między inflacją, bezrobociem i stanem koniunktury gospodarczej. Ważne miejsce w tych analizach zajmują prace M. Friedmana i E.S. Phelpsa, którzy, odwołując się do krzywej Philipsa, przeanalizowali zależność między stopą bezrobocia a tempem inflacji w krótkim i długim okresie, przy przyjęciu hipotezy oczekiwań adaptacyjnych. Z ich badań wynika, ze skutki działań podmiotów i ich wpływ na całą gospodarką są różne w zależności od okresu, a tym samym zamienność inflacji i bezrobocia nie jest stabilna. W krótkim okresie może wystąpić zamiana stopy bezrobocia i inflacji, ze względu na fakt błędnych oczekiwań podmiotów. W sytuacji zastosowania ekspansywnej polityki monetarnej i formułowania przez podmioty oczekiwań w sposób adaptacyjny, następuje krótkookresowy spadek bezrobocia, ale kosztem wzrostu inflacji. Mechanizm tych zmian jest następujący. W wyniku wzrostu podaży pieniądza następuje spadek stopy procentowej i wzrost popytu globalnego. Przedsiębiorcy interpretują ten wzrost jako wzrost popytu na ich dobra i zwiększają swoje ceny oraz produkcję. Zwiększają również popyt na pracę, oferując wyższe stawki płacy nominalnej nowo zatrudnionym pracownikom. W takich warunkach pracownicy podejmują pracę. Podobnie działają inni przedsiębiorcy, co oznacza, że następuje wzrost cen produktów i półproduktów nabywanych od innych przedsiębiorstw, a to wpływa na wzrost kosztów. W efekcie takich działań w gospodarce zwiększa się inflacja, a zmniejsza bezrobocie. Tą zamienność przedstawia krótkookresowa krzywa Phillipsa.

Jednakże po pewnym czasie podmioty uświadamiają sobie, że popełniły błąd, gdyż był to wzrost popytu w całej gospodarce, a nie na ich konkretne dobra. Wzrost popytu globalnego wywołał wprawdzie wzrost płac nominalnych i cen, ale realne wielkości (płace, zyski) się nie zmieniły. Podmioty dokonują więc korekty swojego działania, tzn. pracownicy rezygnują z pracy, a pracodawcy obniżają popyt na pracę. Stopa bezrobocia powraca do poziomu wcześniejszego, wyznaczonego przez naturalną stopę bezrobocia (U*), lecz przy wyższym poziomie inflacji. Zatem w długim okresie nie występuje stabilna zamienność pomiędzy inflacją a bezrobociem, co przedstawia długookresowa krzywa Phillipsa.

24. Przyczyny bezrobocia w Polsce w okresie transformacji.

W okresach najwyższego bezrobocia politykę rynku cechowała swoista pasywność. Była ona związana z faktem, że przytłaczająca część środków na wydatki związane z rynkiem pracy przeznaczana była na finansowanie pasywnych form polityki rynku pracy, a głownie zasiłków dla bezrobotnych.

Przyczyny:

• Szybko zmieniająca się pod wpływem przemian własnościowych i wprowadzania zasad gospodarki rynkowej struktura gospodarki oraz przekształcenia wynikające z dążenia gosp. rynkowej do nadążania za postępem technicznym i technologicznym

• Restrukturyzacją przedsiębiorstw (w tym górnictwa węgla kamiennego, przemysłu stalowego i transportu publicznego). W następstwie przemian strukturalnych niektóre działy gosp. i branże przemysłu straciły na znaczeniu, zmniejszając produkcję, a w ślad za tym zatrudnienie. (Podobnie było w przypadku zatrudnionych w państwowych gosp. rolnych. PGR-y obecnie już zupełnie nie istnieją)

• Wygaśnięcie zobowiązań zawartych w traktatach prywatyzacyjnych, dotyczących utrzymania zatrudnienia w firmach, które sprywatyzowano w połowie lat dziewięćdziesiątych.

• Skupienie się władz państwa na nie konstruowaniu mechanizmów aktywizujących bezrobotnych i ożywiających rynek pracy, lecz na rozbudowie systemów społecznego wsparcia dla bezrobotnych (uprawnienia do korzystania ze świadczeń dla bezrobotnych, którzy zarejestrowani byli w biurze pracy, prawo to nie było ograniczone czasowo)

• Perspektywa otrzymywania zasiłku w wysokości najniższego wynagrodzenia zniechęcała do podjęcia pracy (demotywacja bezrobotnych do poszukiwania zatrudnienia, wywołało to straty społeczne nie do nadrobienia)

• Proces decentralizacji uprawnień realizowany był często w sposób dość żywiołowy i nieuwzględniający konieczności zapewnienia JST odpowiednich środków fin. Utrudniało to pozyskanie inwestorów oraz utworzenie nowych miejsc pacy, jak także zachowanie dotychczasowych.

• Kryzysem na rynkach rosyjskich, który zamknął część rynków zbytu dla krajowych producentów

25. Wyjaśnij zjawisko bezrobocia ukrytego.

Nazywane również agrarnym, gdyż często występuje w rolnictwie. Oznacza to sytuację, w której osoba pozostaje bez zatrudnienia, jest gotowa do podjęcia pracy, ale nie szuka jej, gdyż na podstawie wcześniejszych doświadczeń jest przekonana, że jej nie znajdzie lub zjawisko braku odpowiedniej pracy dla osób wykształconych, które mają nieraz jedynie wybór między byciem bezrobotnym lub wykonywaniem pracy nieodpowiedniej do wykształcenia. Produkt marginalny pracy =0 → kolejny pracownik zatrudniony lub zwolniony nie powoduje żadnych zmian w produkcji (wzrost liczby pracowników nie powoduje wzrostu produkcji). Bezrobocie ukryte nie jest wykazywane w oficjalnej ewidencji statystycznej.

26. Omów typy i przyczyny bezrobocia według różnych szkół ekonomicznych.

1. Bezrobocie związane z niedopasowaniem struktury popytu i podaży (naturalne)

• Frykcyjne- Stanowi nieunikniony skutek dynamicznych procesów zachodzących na rynku pracy, w tym normalnego procesu powstawania i zanikania miejsc pracy. Wielkość bezrobocia frykcyjnego zależy nie tylko od tempa i skuteczności dopasowania do siebie ludzi i miejsc pracy, lecz także od liczby zwolnień i liczby miejsc pracy, oczekujących na obsadzenie. Bezrobocie frykcyjne jest tym większe, im wyższa jest stopa zwolnień i im niższa jest stopa podjęć pracy.

Przyczyny powstania bezrobocia frykcyjnego:

1. Niedoskonała informacja - informacja o potencjalnych pracodawcach lub pracownikach jest kosztowna oraz często trudna do uzyskania;

2. Poszukiwanie pracy - przeprowadzane zarówno przez pracodawców jak i pracowników - obydwie strony poszukują dla siebie najlepszej dostępnej oferty i będą kontynuować te poszukiwania aż koszty poszukiwań i korzyści płynące z poszukiwania wyrównają się.

• Strukturalne- jest spowodowane niewłaściwym poziomem płac, które nie mogą osiągnąć wysokości odpowiadającej rynkowej równowadze. Wynika to z wielu przyczyn. Zwykle na popyt i podaż wpływają różne instytucje i regulacje. W przeciwieństwie jednak do bezrobocia frykcyjnego ma ono charakter trwały.

Przyczyny:

1. Rozwój nowych technologii

2. Wahania w gustach konsumentów

3. Zmiana lokalizacji pewnych przedsiębiorstw

2. Bezrobocie związane z nadwyżką podaży nad popytem (nienaturalne)

• Dobrowolne (wg neoklasyków)- Dobrowolne wybranie przez ludzi bezrobocia. Niepodejmowanie pracy. Nie tylko ludzie bogaci nie podejmują pracy, Również osoby mające dochód z innych źródeł (np. dochody od współmałżonków, doch.od państwa) uznają niekiedy, że płaca netto, na którą mogą liczyć, nie jest wystarczającą rekompensatą za utracony czas wolny i utracone możliwości działania poza rynkiem, w tym prace domowe lub wychowywanie dzieci.

Przyczyny występowania:

1. Bezrobocie dobrowolne może dotyczyć osób o niskich kwalifikacjach, które nie są w stanie wiele zarobić

2. Pojawia się ono w krajach, w których podatki są tak wysokie, że dochód netto z pracy jest niewielki

3. Koszt podjęcia pracy jest jak najbardziej oczywisty w przypadku rodzin z dziećmi. Wysoki koszt opieki nad dziećmi i niedostępność takich usług stanowią przyczynę ego, że rodziny w których pracują dwie osoby są względnie rzadkim zjawiskiem w niektórych krajach.

• Przymusowe (wg keynesistów) – wywołane nadwyżką podaży pracy nad popytem na pracę. Pojawia się kiedy ludzie chcą i są w stanie pracować przy danej płacy, ale nie są w stanie znaleźć zatrudnienia. Trwała sztywność płacy realnej wymaga, żeby przymusowo bezrobotni pracownicy nie byli w stanie przeciętnie oferować swoich usług za płacę niższą od płacy min. Lub żeby przedsiębiorstwa nie mogły przyjmować takich ofert ani same ich wysuwać. Do instytucji wpływających na działanie rynków pracy należą związki zawodowe (stanowią organizację pracobiorców, które na wiele sposobów reprezentuje ich interesy, dbają o prawa pracowników, warunki pracy i co najważniejsze-płace). ich partnerami są stowarzyszenia pracodawców. Związki zawodowe zwykle reprezentują interesy insajderów, którzy mają pracę, a nie autsajderów którzy są bezrobotną mniejszością. Niewystępowanie bezrobocia przymusowego oznacza istnienie ogólnej równowagi na rynku pracy przy przewadze popytu nad podażą siły roboczej.

Przyczyny występowania:

1. Sztywność płacy realnej (to właśnie niemożność obniżenia się płacy utrwala bezrobocie) (wg teorii neoklasycznych)

2. Niedostateczny popyt konsumpcyjny i inwestycyjny, który powoduję niski stopień wykorzystania istniejących zdolności produkcyjnych (wg teorii keynesowskiej)

27. Omów funkcje polityki fiskalnej i główne instrumenty stosowane w ramach poszczególnych funkcji.

Polityka fiskalna – podstawowy sposób oddziaływania państwa na przebieg procesów gospodarczych, proces kształtowania dochodów oraz wydatków publicznych w celu sterowania przebiegiem koniunktury gospodarczej, obejmuje politykę podatkową (określającą przedmiot, podmiot, zakres i skale opodatkowania) i wydatków budżetowych jej głównym zadaniem jest regulowanie poziomu i struktury globalnego popytu oraz finansowanie kosztów działalności sektora publicznego, funkcje polityki fiskalnej:

a) redystrybucyjna – „korygowanie” podziału dochodu i majątku (wtórny podział dochodu) związany ze zróżnicowaniem poziomu dochodów osiąganych przez poszczególne podmioty, redukowanie dochodów pierwotnych jednych jednostek gospodarczych oraz uzupełnianie dochodów innych jednostek w celu zaspokajania ich podstawowych potrzeb (dochód zapewniający socjalne minimum egzystencji), do realizacji tej funkcji służą podatki (przede wszystkim progresywny podatek dochodowy), transfery socjalne, subwencje zarówno dla gospodarstw domowych, jak i przedsiębiorstw (np. by doszło do obniżenia cen na produkty danego przedsiębiorstwa, by nie dopuścić do upadku przedsiębiorstwa, co mogłoby skutkować bezrobociem strukturalnym), wydatki państwa na niektóre dobra publiczne i społeczne (np. opieka zdrowotna)

b) alokacyjna – oddziaływanie na kształtowanie się alokacji zasobów, ingerencja w sferę rozdziału czynników produkcji, gdy zawodzi mechanizm rynkowy, dążenie do takiego podziału zasobów, by ogólny poziom dobrobytu był jak najwyższy, wykorzystanie podatków do rozwinięcia i ograniczenia produkcji, co pośrednio wpływa na rozmieszczenie pracy i kapitału, udzielanie subwencji (transferów) podmiotom prywatnym prowadzącym działalność gospodarczą, wywieranie wpływu na decyzje sektora prywatnego – ulgi inwestycyjne, zwolnienia podatkowe, podejmowanie własnych inwestycji

c) stabilizacyjna – działanie na rzecz trwałego i zrównoważonego wzrostu w warunkach stabilnego poziomu cen oraz wysokiego zatrudnienia, oddziaływanie na kształtowanie się koniunktury poprzez stabilizujące oddziaływanie na kształtowanie się popytu, a także dostosowywanie polityki budżetowej do przebiegu koniunktury – w okresie wzrostu gospodarczego prowadzenie polityki restrykcyjnej, np. poprzez zwiększanie podatków, co prowadzi do ograniczenia dochodów, a tym samym zmniejszenia popytu, co może prowadzić do ograniczenia inflacji, możliwość uzyskania nadwyżki budżetowej, którą można wykorzystać na pokrycie deficytu powstałego w okresie kryzysu, gdyż podczas kryzysu prowadzi się politykę stymulacyjną, np. zwiększa się wydatki budżetowe (inwestycje, transfery socjalne, subwencje), co prowadzi do wzrostu ogólnego popytu, który oddziałuje na ożywienie gospodarcze, instrumenty wykorzystywane, by spełnić funkcję stabilizacyjną powinny same reagować na skutki wahań koniunktury, chodzi tu przede wszystkim o automatyczne stabilizatory koniunktury, np. progresywny podatek dochodowy (w okresie kryzysu dochodzi do spadku dochodów poszczególnych jednostek gospodarczych, spadek dochodów może spowodować przejście do niższego progu podatkowego, a tym samym zmniejszenia kwoty podatku dochodowego, w okresie wzrostu gospodarczego ma miejsce sytuacja odwrotna)

28. Omów krzywą Laffer'a.

Krzywa Laffera pokazuje związek między wysokością stawki podatkowej (na osi poziomej) i łącznym dochodem, który państwo uzyskuje z tytułu poboru podatku (na osi pionowej). Jak duże będą wpływy przy stawce podatku równej 0%? Zerowe, bo nie trzeba będzie płacić podatku. Jeśli stawkę zwiększymy, wpływy będą odpowiednio większe. Jeśli państwo zwiększy stawkę podatku do 100% również będą zerowe, bo jeśli wykazujący aktywność gospodarczą człowiek musiałby całość swojego dochodu oddawać państwu, zaprzestałby jakiejkolwiek działalności albo przeniósłby do szarej strefy.

Skoro przy stawce 0% dochody są zerowe, przy wzroście stawki rosną, ale przy stawce 100% są ponownie zerowe, to znaczy, że istnieje punkt, przy którym dalsze podnoszenie stawki podatkowej powoduje nie wzrost, lecz spadek dochodu. Innymi słowy, istnieje stawka podatkowa, przy której budżet osiąga maksymalne korzyści.

Krzywa Laffera jest koronnym argumentem zwolenników obniżek podatków. Obniżenie w Polsce akcyzy na alkohol w 2003 r. przyniosło nie spadek, a właśnie wzrost dochodów budżetowych. Nawet jeśli w wyniku obniżki podatków budżet traci, zyskują podmioty prywatne. Ponieważ niskie podatki służą rozwojowi gospodarczemu, łączny dochód rośnie, a zyski sektora prywatnego (firm i gospodarstw domowych) są zdecydowanie większe, niż straty poniesione przez budżet.

Prawdziwość koncepcji krzywej Laffera nie jest jednak niepodważalna. Jeśli np. spadkowi podatków towarzyszy wzrost deficytu budżetowego, negatywne konsekwencje mogą przeważyć nad pozytywami.

29. Równowaga na rynku dóbr i rynku pieniądze w modelu IS-LM.

Krzywa IS - kombinacje poziomu stopy procentowej (i) oraz realnej wielkościi (produkcji (PKB) przy których - dla danych wielkości zmiennych egzogenicznych - rynek dóbr pozostaje w równowadze.

Krzywa LM - kombinacje realnej wielkości produkcji (PKB) i poziomu stóp procentowych przy których - dla danych wilekości zminnych egzogenicznych i poziomu cen rynek pieniądza znajduje się w stanie równowagii.

Równowaga makroekonomiczna istnieje kiedy zarówno rynek dóbr jaki i rynek pieniądza znajdują się w równowadze (punkt A w którym przecina się krzywa IS i LM), nie występuje ani nadwyżka popytu ani nadwyżka podaży.

Egzogeniczny wzrost popytu przesuwa krzywą IS w prawo o odcinek którego długość odzwierciedla siłę działania mnożnika keynsowskiego (IS przesówa się do IS’). W punkcie B w nowym miejscu przecięcia krzywych IS’ i LM okazuje się że stopa procentowa i produkcja wzrosły. Egzogeniczny wzrost realnej podaży pieniądza przesuwa krzywą LM do położenia LM’. Powstaje nowa równowaga w punkcie C. W porównaniu z wyjściowym punktem równowagi A produkcja rośnie, a stopa procentowa maleje. Kombinacja tych dwóch zdarzeń przesuwa krzywą IS do położenia IS’ a krzywa LM do położenia LM’. Cała gospodarka przemieszcza się z puntu A do punktu D.

30. Przyczyny i skutki efektu wypierania (crowding out) w modelu IS-LM.

31. Luka recesyjna i inflacyjna w polityce gospodarczej - instrumenty i kierunki działania

Luka inflacyjna, stan braku równowagi rynkowej polegający na istnieniu nadwyżki globalnego popytu nad globalną podażą, niedobór podaży. W warunkach gospodarki rynkowej luka inflacyjna wywołuje proces dostosowawczy przejawiający się wzrostem ogólnego poziomu cen (inflacja), ograniczeniem popytu i zwiększeniem podaży, w rezultacie którego rynek wraca do równowagi (równowaga rynkowa). Chcąc zlikwidować lukę inflacyjną państwo powinno zmniejszyć swoje wydatki i możliwie najwięcej zwiększyć swoje przychody. Działa restrykcyjna polityka fiskalna i monetarna.

Luka recesyjna - stan braku równowagi rynkowej polegający na istnieniu nadwyżki globalnej podaży nad globalnym popytem, niedobór popytu. W gospodarce rynkowej wystąpienie luki deflacyjnej wywołuje proces dostosowawczy przejawiający się obniżką ogólnego poziomu cen (deflacja), w rezultacie której popyt wzrasta, podaż obniża się i rynek wraca do równowagi. Rząd powinien zwiększyć zakupy dóbr i usług. Państwo powinno prowadzić politykę aktywizacji życia gospodarczego.Działanie polityki ekspansywnej.

32. Jakie zależności występują między popytem na pieniądz (transakcyjnym i spekulacyjnym), dochodem narodowym oraz stopą procentową?

Z przechowywaniem pieniądza wiążą się korzyści i koszty, przechowywanie pieniądza będzie trwało póki korzyść krańcowa z posiadania dodatkowej jednostki pieniądza zrówna się z jego kosztem krańcowym, koszt krańcowy (MC) to wysokość odsetek, z których się rezygnuje, jeśli nie inwestuje się posiadanych jednostek pieniądza w obligacje, koszt ten zależny jest od wysokości stopy procentowej, realny dochód narodowy związany jest z korzyścią krańcową z utrzymywania pieniądza (MB), jest to miara skali przeprowadzanych transakcji, przy tej skali możliwe jest radzenie sobie dysponując niewielkimi realnymi zasobami pieniądza, jednak konieczne jest śledzenie wszystkich swoich wpływów i wydatków, by inwestować pieniądze natychmiast po ich otrzymaniu i zamieniać obligację na gotówkę tuż przed potrzebą jej wykorzystania, zasoby związane z popytem przezornościowym muszą być również niewielkie, w takiej sytuacji krańcowa korzyść z dodatkowej jednostki pieniądza jest wysoka, gdyż ogranicza uciążliwości w zamianie gotówki na obligacje i odwrotnie, im wyższe realne zasoby pieniądza, tym mniejsza korzyść krańcowa z ostatniej jednostki pieniądza przy danej wielkości dochodu realnego.

W punkcie E jest optimum – koszt krańcowy zrównuje się z korzyścią krańcową, wzrost stopy procentowej powoduje przesunięcie krzywej MC do góry (MC’), co sprawia, że zamierzone zasoby pieniądza spadają z L do L’, wyższa stopa procentowa powoduje zmniejszenie popytu na pieniądz w ujęciu realnym, natomiast wzrost dochodu realnego powoduje przesunięcie krzywej MB do góry (MB’), wzrasta korzyść krańcowa ze zwiększenia się realnych zasobów pieniądza, dochodzi do wzrostu planowanej wielkości realnych zasobów pieniądza do L’’ (przy koszcie krańcowym wyznaczanym przez MB), w ujęciu globalnym oznacza to, że wraz ze wzrostem realnego dochodu narodowego wzrasta popyt na pieniądz

33. W jaki sposób polityka pieniężna może oddziaływać na dochód narodowy i łagodzić wahania koniunkturalne?

34. Przedstaw miary podaży pieniądza i opisz proces jego kreacji

Podaż pieniądza określa zasoby pieniężne znajdujące się w posiadaniu społeczeństwa danego kraju i w określonym czasie. Zasoby te, jako sumę wszystkich identyfikowanych form/rodzajów pieniądza, dzieli się zwykle, biorąc pod uwagę takie kryteria jak płynność oraz dochodowość, na 4 zasadnicze zbiory: M0, M1, M2, M3.

M0- najbardziej płynny; najmniejszy poziom dochodowości; pieniądz „wielkiej mocy”

M3- najmniej płynny; najwyższy poziom dochodowości

Najmniejszym (choć o zasadniczym znaczeniu) zasobem pieniądza w gospodarce jest zasób M0 tzw. baza monetarna. Jest to łączna gotówka (liczba banknotów oraz monet) znajdująca się w obiegu pozabankowym (czyli w posiadaniu gosp. domowych i przedsiębiorstw) oraz w posiadaniu samego systemu bankowego (banków komercyjnych i banku centralnego) jako jego rezerw gotówkowych. Baza monetarna w podstawach kształtowana jest przez emisję określonej wartości banknotów i monet.

M1 obejmuje wkłady ludności i przedsiębiorstw oraz innych podmiotów na tzw. bieżących rachunkach bankowych (a vista), a także depozyty czekowe i czeki podróżne. Tzw. podaż pieniądza „w wąskim znaczeniu”. Zasoby M1 obejmują sumę pieniądza krajowego w obiegu pozabankowym i wartość wkładów „na żądanie”, w poczet których (w bankach komercyjnych) sektor prywatny wystawiać może swoje czeki (czyli wartość jego rachunków czekowych), czyli depozyty i zobowiązania bieżące.

M2 obejmuje również krótkoterminowe depozyty i inne zobowiązania z terminem pierwotnym do 2 lat i zablokowane oraz depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy

M3 to ponadto także dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 2 lat raz operacje z przyrzeczeniem odkupu.

Proces kreacji pieniądza

Kreacja pieniądza przez banki komercyjne - jest to proces polegający na wprowadzanie do obiegu przez banki komercyjne dodatkowych ilości pieniądza. Ma charakter bezgotówkowy a dokonywana jest na drodze operacji kredytowych. W celu zapewnienia bezpieczeństwa depozytariuszy i niedopuszczenia do inflacji bank centralny reguluje rozmiary kreacji pieniądza kredytowego poprzez ustalanie stopy rezerw obowiązkowych i stóp oprocentowania kredytów udzielanych bankom komercyjnym.

M0=R+C

M1=C+D

r – stopa rezerw; R – zasób gotówki banku; D – wkłady płatne (depozyty) na każde żądanie; g - skłonność sektora pozabankowego do trzymania gotówki; C – ilość gotówki utrzymywana przez sektor pozabankowy

Mnożnik kreacji pieniądza - wartość pokazująca zmianę podaży pieniądza wraz ze zmianą bazy monetarnej

kp=M1/M0=(C+D)/(C+R)=(C/D+D/D)/(C/D+R/D)=(g+1)/(g+r)

Rezerwa obowiązkowa - ilość depozytu z którego bank nie może udzielić kredytu. Wprowadzona jest w celu poddania kontroli procesu kreacji pieniądza; odprowadzana przez bank komercyjny do banku centralnego Rez=D*RR

Mnożnik depozytowy (MM) – mnożnik pieniężny - odwrotność stopy rezerwy obowiązkowej; określa wysokość możliwej kreacji nowego pieniądza przez banki komercyjne na cele kredytowe

MM=1/RR

Rezerwa nadwyżkowa (ER) – różnica między rezerwą gotówkową ogółem (całkowitym depozytem) a rezerwą obowiązkową

ER=C-RR

Suma kredytów (jakie mogą udzielić banki) – iloczyn rezerwy nadwyżkowej i mnożnika depozytowego

SK=ER*MM

http://www.nbportal.pl/pl/np/animacje/prezentacje/system_bankowy/mechanizm-kreacji

35. Formy, funkcje i cechy pieniądza we współczesnych gospodarkach rozwiniętych.

Pieniądz- to środek regulowania zobowiązań powszechnie akceptowalny.

Funkcje:

1) Miernik wartości-f. wyobrażeniowa, można skorzystać nawet jak się nie ma pieniądza. Np. patrzymy na chleb i wiemy (lub widzimy) że kosztuje on powiedzmy 3zł.

2) Środek wymiany i środek płatniczy-trzeba mieć pieniądz aby skorzystać z tej funkcji, gdy płacimy za jakieś dobro i ktoś jest nam wstanie wydać rzecz w zamian za to że damy mu kilka świstków papieru lub kupkę monet;)

3) Środek przechowywania wartości-trzeba mieć pieniądz aby skorzystać z tej funkcji, składamy w skarpete i myślimy że jesteśmy bogaci.

Formy:

gotówkowa- bilety banku centralnego+bilon metalowy

bezgotówkowa- depozyty na rachunkach w BC i w BK: pieniądz skrypturalny, NIE KARTA BANKOWA

Cechy:

Pieniądz musi być podzielny, trwałym przenośny, tani, trudny do podrobienia

np. złoto nie jest tanie bo nie ma go dużo

wymiana barterowa- brak podzielności (nie urwie się nogi krowie w zamian za małego kurczaka)

zboże nie może być pieniądzem bo jest mało trwałe (więdnie czy coś tam)

etc.

36. Wpływ banku centralnego na podaż pieniądza.

Bank centralny kontroluje ilość pieniądza w obiegu (podaż pieniądza) poprzez: emisje pieniądza gotówkowego, operacje otwartego rynku, ustalanie stopy rezerw obowiązkowych oraz ustalanie stopy procentowej. Narzędzia wpływu na podaż pieniądza:

a) rezerwy obowiązkowe - stopa rezerw obowiązkowych określa jaką część każdego depozytu banki komercyjne muszą przeznaczyć na rezerwę obowiązkową. Jeżeli stosuje się RO, to banki komercyjne mogą utrzymywać większe od minimalnych rezerwy gotówkowe, ale nie mogą utrzymywać ich mniejszych. Jeżeli ich zasób gotówki spadnie poniżej wymaganego poziomu, to muszą one pożyczyć pieniądze, aby przywrócić wymaganą stopę RO. Podwyższenie stopy RO powoduje zmniejszenie podaży pieniądza.

b) operacje otwartego rynku - polegają na sprzedaży lub zakupie papierów wartościowych. Jest to bezpośredni instrument przez który bank centralny wpływa na podaż pieniądza. Sprzedając papiery wartościowe bank centralny zmniejsza ilość pieniądza w obiegu, natomiast skupując papiery wartościowe zwiększa ilość pieniądza w obiegu.

c) Stopa redyskontowa to stopa procentowa pobierana przez bank centralny od pożyczek udzielanych bankom komercyjnym pod zastaw poprzednio przez nie zdyskontowanych weksli lub innych papierów wartościowych. Jej wysokość wpływa na wielkość pożyczek zaciąganych przez banki komercyjne w banku centralnym. Wzrost stopy redyskontowej podnosi koszt kredytu i ogranicza działalność kredytową banków komercyjnych oraz obniża podaż pieniądza w gospodarce. Obniżenie stopy redyskontowej zwiększa podaż pieniądza w gospodarce.

37.Rola wskaźnika rezerwy obowiązkowej, stopy depozytowej, lombardowej i redyskontowej w kształtowaniu podaży pieniądza przez bank centralny.

Podaż pieniądza (ang. money supply) - całkowita ilość pieniędzy będąca w obiegu w danym czasie. Jest to suma wszystkich rezerw gotówkowych ludności i wartości wkładów na rachunkach bieżących.

Bank centralny odpowiada za podaż pieniądza, choć nie może dokładnie kształtować jej zmian. Ma za to bezpośredni wpływ na dwa czynniki: wielkość bazy monetarnej oraz stopę rezerw obowiązkowych banków komercyjnych.

Rezerwa obowiązkowa (ang. requirement reserve) – (3,5%) wyrażona w złotych minimalna wartość rezerw gotówkowych, jaką banki komercyjne powinny utrzymywać na rachunkach NBP wobec środków pieniężnych zdeponowanych w banku.

Podwyższenie stopy rezerwy obowiązkowej powoduje zmniejszenie możliwości udzielania kredytów przez banki komercyjne, wpływa więc na ograniczenie podaży pieniądza.

Stopy procentowe NBP - podstawowe narzędzie banku centralnego w kształtowaniu polityki pieniężnej. Stopy te są przede wszystkim punktem odniesienia dla stóp procentowych kształtujących się na rynku pożyczek między bankami, a te z kolei są punktem odniesienia dla oprocentowania kredytów udzielanych przez banki osobom fizycznym i przedsiębiorstwom. Poprzez zmiany stóp procentowych bank centralny wpływa na to, jak wiele kredytów udzielają banki komercyjne. Jeśli bank centralny podnosi swoje stopy procentowe, rośnie także oprocentowanie kredytów na rynku i spada (lub wolniej wzrasta) podaż pieniądza.

Stopa depozytowa –(1,00%) wyznacza poziom oprocentowania jednodniowych depozytów składanych przez banki komercyjne w banku centralnym.

Stopa lombardowa –(4,00%) wyznacza po jakiej cenie (oprocentowaniu) bank centralny udziela bankom komercyjnym pożyczek pod zastaw papierów wartościowych.

Stopa lombardowa określa maksymalne oprocentowanie pieniędzy na rynku międzybankowym.

Stopa redyskontowa (redyskonto weksli) - (2,75%) wyznacza cenę (oprocentowanie) po jakiej bank centralny udziela pożyczek bankom komercyjnym odkupując od nich weksle.

Bazę monetarną powiększają też dokonywane przez NBP operacje redyskonta weksli. Sprzedając weksle bankowi centralnemu, według stopy redyskontowej, banki komercyjne zwiększają swoje rezerwy gotówkowe, a zatem i możliwości udzielania kredytów. Podobnie dzieje się w przypadku udzielenia przez NBP bankom komercyjnym kredytu lombardowego.

Dodatkowo Narodowy Bank Polski ma do dyspozycji instrumenty pośredniego oddziaływania na ilość pieniądza w obiegu. Przede wszystkim są to operacje otwartego rynku: kupując lub sprzedając bony pieniężne w transakcjach z bankami komercyjnymi zmienia stan posiadanych przez nie rezerw gotówkowych. Kupując powiększa rezerwy banków, które mogą przeznaczyć je na nowe kredyty. Odwrotna operacja zmniejsza środki będące podstawą do kreacji pieniądza bankowego.

Obecnie NBP koncentruje się na realizacji celu inflacyjnego, czyli ustalonego przedziału liczbowego, w jakim powinien się zawrzeć wzrost ogólnego poziomu cen. Podaż pieniądza jest zaś jednym ze wskaźników pomocnych w ustaleniu ewentualnych zagrożeń.

38. Operacje otwartego rynku w działalności banku centralnego.

Operacje otwartego rynku - jedno z narzędzi banku centralnego służących kontrolowaniu podaży pieniądza. Polega na sprzedaży lub zakupie papierów wartościowych, przeważnie państwowych, na otwartym rynku. Jest to najczęściej stosowane, elastyczne oraz skuteczne narzędzie polityki pieniężnej.

Operacje otwartego rynku prowadzone są z bankami komercyjnymi z inicjatywy banku centralnego. Polegają one na zakupie lub sprzedaży papierów wartościowych, dewiz oraz bonów pieniężnychemitowanych na własny rachunek przez bank centralny. Ich sprzedawanie i kupowanie umożliwia bankowi centralnemu wpływać na:

• płynność i zdolności emisyjne banków komercyjnych;

• wysokość stóp procentowych;

• efektywność funkcjonowania rynku pieniężnego.

Operacje otwartego rynku są skutecznym instrumentem wykorzystywanym do regulowania podaży pieniądza. Charakteryzują się one elastycznością oraz łagodnym i płynnym oddziaływaniem na gospodarkę. Nie można ich jednak wykorzystywać do realizowania dwóch podstawowych celów polityki pieniężnej jednocześnie: do utrzymywania rynkowych stóp procentowych na ustabilizowanym poziomie i do dostosowania podaży pieniądza do potrzeb gospodarczych kraju. Realizacja jednego z nich odbywa się kosztem niemożności zrealizowania drugiego.

Interpretacja własna, niepoparta żadnymi danymi źródłowymi:

OOR absorbujące: są przeprowadzane w celu absorbcji płynności z rynku, czyli jest to sprzedawanie papierów wartościowych: duża podaż pieniadza, Bank Centralny chce obniżyć inflację-> musi zmniejszyć kreację pieniądza, sprzedaje papiery wartościoweinni płacą mu pieniądzem za papierki)->zmniejsza się ilość pieniądza w obiegu->mniejsza kreacja pieniądza, gdyż pieniądza jest mało więc jest drogi.

OOR zasilające: analogicznie: Bank Centralny chce pobudzić gospodarkę, chce kupić papiery wartościowe (zapłacić kasą za świstki papieru) wpuszcza więcej pieniądza na rynek, pieniądz staje się automatycznie tańczy, bo jest go więcej na rynku, banki szybko to podłapują i zaczynają kreować pieniądz, udzielają tanich kredytów etc.

OOR krótkoterminowe: 1-14 dni

OOR długoterminowe pow. 14 dni

39. Mechanizm stałego i płynnego kursu walutowego.

W systemie kursu płynnego o cenie waluty decydują jej podaż i popyt na nią. System z racji swoich cech jest wygodny do wprowadzenia w gospodarkach dużych, otwartych, o ustabilizowanej sytuacji gospodarczej. Ważne jest, aby w momencie wdrażania polityki kursu płynnego inflacja była niska lub najlepiej jednocyfrowa. W odróżnieniu do kursów sztywnych lub pośrednich kurs płynny nie nadaje się do zastosowania w gospodarkach wdrażających reformy strukturalne, wychodzących z kryzysów lub transformujących się. Jest mechanizmem całkowicie rynkowym i pozbawionym „opiekuńczego charakteru”. Dlatego też podmioty gospodarcze, i państwo muszą podejmować racjonalne decyzje. Doświadczenia wielu krajów wskazują, że przyjęcie płynnego kursu można uznać za etap końcowy reformowania gospodarki. Kraje charakteryzujące się takim systemem uznawane są najczęściej za rozwinięte lub wysoko rozwinięte. Ważną cechą kursu płynnego jest całkowita niezależność banku centralnego w prowadzeniu polityki pieniężnej. W przypadku systemu kursu płynnego całkowicie rezygnuje się z celu, jakim jest stabilność kursu walutowego na rzecz niezależności polityki pieniężnej i integracji finansowej (pełnej liberalizacji przepływów kapitałowych). W tej grupie kursów wymienia się kurs płynny i kierowany kurs płynny.

W gospodarkach małych, otwartych lub też mocno związanych z jednym partnerem handlowym (z reguły z dużo większą gospodarką) często stosuje się system izby walutowej lub dolaryzację. Z kolei wśród krajów o specyficznej sytuacji geograficznej, silnych związkach handlowych, spełniających kryteria optymalnego obszaru walutowego stosowaną formą polityki kursowej jest unia walutowa. Waluty krajów zrzeszonych związane były z frankiem francuskim, i były to tzw. strefy franka francuskiego. Najbardziej znaną w ostatnich latach unią walutową jest strefa euro – ostatni etap procesu formowania Unii Gospodarczej i Walutowej. Wspomniane wcześniej reżimy walutowe należą do grupy sztywnych systemów kursowych. Systemy te zwiększają wrażliwość kraju na możliwość wybuchu przede wszystkim kryzysu bankowego, ale i walutowego.

40. Teoria parytetu siły nabywczej a oczekiwania wobec zmian kursu walutowego.

- jeżeli kurs rynkowy jest niższy od parytetu siły nabywczej, wtedy waluta jest niedowartościowana i należy oczekiwać jej aprecjacji,

-,jeżeli kurs rynkowy jest wyższy od parytetu siły nabywczej, wtedy waluta jest przewartościowana, i należy oczekiwać jej deprecjacji,

-index McDonald ’s może uprzedzać inwestorów czy dana waluta jest przewartościowana czy niedowartościowana,

- przeliczanie PNB wg. Parytetu siły nabywczej

-pozwala realnie ocenić dochody w danym kraju

- każdy kraj dokonuje corocznie najróżniejszych transakcji z zagranicą.