26. Cykl hemodynamiczny serca

Cykl pracy serca - jest indukowany przez układ bodźco-przewodzący serca, który pobudza kardiomiocyty do skurczu w odpowiedniej kolejności wymuszając przepływ krwi. Na układ bodźco-przewodzący wpływa impulsacja z układu autonomicznego regulując rytm serca i dostosowując go do aktualnych potrzeb ustroju.

W czasie cyklu wyróżnia się dwie fazy. W pierwszej z nich, fazie rozkurczu, zastawki przedsionkowo-komorowe są otwarte, zaś zastawki półksiężycowate zamknięte. Dochodzi do biernego napływu krwi przez przedsionki do komór, po czym następuje skurcz przedsionka zwiększający objętość krwi znajdującej się w komorach. W rezultacie zwiększa się ciśnienie panujące w komorach, dochodzi do skurczu komór i zamknięcia zastawek przedsionkowo-komorowych (ton pierwszy serca). Rozpoczyna się faza skurczu. W fazie skurczu ciśnienie w komorach wzrasta, a objętość komór nie ulega zmianie. Kiedy ciśnienie panujące w komorach zrówna się z ciśnieniem panującym w aorcie i pniu płucnym otwierają się zastawki półksiężycowate i dochodzi do wyrzutu krwi. Mięsień ponownie ulega rozkurczowi, a ciśnienie panujące w komorach spada, co powoduje zamknięcie zastawek półksiężycowatych (drugi ton serca). Zastawki przedsionkowo-komorowe otwierają się wówczas, gdy ciśnienie w komorach będzie niższe niż w przedsionkach.

27. Zjawiska akustyczne w sercu

Tony serca: to efekty akustyczne, które fizjologicznie powstają w wyniku drgania zastawek wywołanego przez uderzenie w nie krwi podczas skurczu i rozkurczu serca. Wyróżnia się cztery tony serca, z których dwa są fizjologiczne (I i II) i występują u wszystkich ludzi, a dwa pozostałe, tzw. tony dodatkowe (III i IV) mogą występować w stanach patologicznych lub u osób zdrowych, szczególnie u dzieci.

1. Ton pierwszy (skurczowy) - jest wynikiem gwałtownego zamknięcia się zastawek oddzielających przedsionki serca od komór (zastawek przedsionkowo-komorowych). Jest najlepiej słyszalny w piątej przestrzeni międzyżebrowej po obu stronach mostka.

2. Ton drugi (rozkurczowy) - jest wynikiem zamknięcia zastawek oddzielających komory i tętnice (zastawek półksiężycowatych). Ton rozkurczowy jest najlepiej słyszalny w drugiej przestrzeni międzyżebrowej po obu stronach mostka.

3. Ton trzeci - powstaje podczas wypełniania się i rozszerzania komór serca podczas rozkurczu, jest najlepiej słyszalny na koniuszku serca. Występuje jako ton fizjologiczny u dzieci lub w przypadku powiększenia prawej lub lewej komory.

4. Ton czwarty - powstaje podczas skurczu przedsionków

Szmery serca - zjawiska akustyczne, które są wywołane wibracjami powstającymi w tkankach serca i naczyń krwionośnych, a także w samym strumieniu krwi przy jego przejściu z przepływu warstwowego w turbulentny. Akustycznie jest to stosunkowo długo trwająca seria drgań, które różnią się częstotliwością, głośnością, czasem trwania i czasem pojawienia się w trakcie cyklu pracy serca. Szmery sercowe odgrywają istotną rolę w rozpoznawaniu chorób serca i naczyń, jednak większość szmerów nie ma znaczenia chorobowego.

28. Objętość wyrzutowa (SV)

Jest to ilość krwi, która jest wyrzucana z jeden z komór serca do zbiornika naczyniowego (pnia płucnego lub aorty) w czasie pojedynczego skurczu serca. W stanie spoczynku objętość ta wynosi ok. 70-80 ml. Objętość wyrzutowa serca jest zależna od: ciśnienia tętniczego, kurczliwości komór, objętości krwi w komorze na początku jej skurczu.

29. Pojemność minutowa serca i jej rozkład na poszczególne narządy

Jest to objętość krwi wytłoczonej przez jedną z komór serca do naczynia krwionośnego w ciągu jednej minuty. Pojemność minutową oblicza się mnożąc objętość wyrzutową przez liczbę skurczów w czasie jednej minuty. (ok. 6 l/min)

Narząd	Spoczynek (6l/min.)	Wysiłek (17,5 l/min.)
Mózg	13%	3-4%
Serce	5%	4-5%
Nerki	20%	2-4%
Mięśnie	20%	80-85% + skórny
Skóra	5%
Narządy wewnętrzne	25%	3-5%
Inne (kości, szpik)	10%	1-2%

 

Duże tętnice- 6%

Tętnice – 8%

Naczynia włosowate – 6%

Żyły – 64%

Śledziona i naczynia płucne – 16%

30. Elektrokardiografia- zasady wykonania, rodzaje odprowadzeń

Odprowadzeniem w EKG - nazywa się lokalizację elektrod na powierzchni ciała oraz sposób ich połączenia z rejestratorem.

Rodzaje:

1. Dwubiegunowe :

- Odprowadzenie I – elektroda ujemna na prawym przedramieniu i elektroda dodatnia na lewym przedramieniu;

- Odprowadzenie II - elektroda ujemna na prawym przedramieniu, elektroda dodatnia na lewym podudziu;

- Odprowadzenie III – elektroda ujemna na lewym przedramieniu i elektroda dodatnia na lewym podudziu.

1. Jednobiegunowe :

- Kończynowe – aVR (na prawym przedramieniu), aVL (na lewym przedramieniu), aVF (lewe podudzie);

- Przedsercowe – mają oznaczniki – V 1 –V 6 – są to elektrody umieszczone koło serca.

By badanie było wiarygodne, spełnione muszą być następujące zasady:

·         w po­miesz­cze­niu, w któ­rym wy­ko­ny­wa­ne jest EKG po­win­no być cicho i winno być ono w od­po­wied­ni spo­sób ogrza­ne – brak ha­ła­sów za­pew­ni pa­cjen­to­wi spo­kój, zaś wyż­sza tem­pe­ra­tu­ra za­po­bie­gnie drże­niu mię­śni wy­wo­ła­ne­mu chło­dem – w trak­cie ba­da­nia pa­cjent jest ro­ze­bra­ny do po­ło­wy,

·         pa­cjent musi mieć moż­li­wość wy­god­ne­go po­ło­że­nia się na wznak w taki spo­sób, by nie krzy­żo­wał rąk ani nóg i by mógł uło­żyć ręce wzdłuż tu­ło­wia, nie do­ty­ka­jąc go – to po­zy­cja, która za­gwa­ran­tu­je wła­ści­wy prze­pływ im­pul­sów – naj­le­piej, by była to sze­ro­ka, drew­nia­na le­żan­ka,

·         na­le­ży umie­ścić elek­tro­dy koń­czy­no­we na ze­wnętrz­nych czę­ściach pod­udzi oraz przed­ra­mion w na­stę­pu­ją­cym ukła­dzie: prawa ręka – elek­tro­da czer­wo­na, lewa ręka – elek­tro­da żółta, prawa noga – elek­tro­da czar­na, lewa noga – elek­tro­da zie­lo­na,

·         elek­tro­dy przed­ser­co­we umie­ścić na­le­ży na przed­niej ścia­nie klat­ki pier­sio­wej w taki spo­sób, by nie sty­ka­ły się one ze sobą,

·         przed na­ło­że­niem elek­trod za­sto­so­wać na­le­ży żel do EKG -  służy to zmniej­sze­niu oporu mię­dzy skórą a elek­tro­da­mi.

Le­karz upew­nić się po­wi­nien rów­nież, że szyb­kość prze­su­wu pa­pie­ru jest od­po­wied­nia –naj­czę­ściej sto­so­wa­ne war­to­ści to 25mm/s lub 50mm/s, a pisak zo­stał wła­ści­wie ska­li­bro­wa­ny tak, by zapis był na pewno pra­wi­dło­wy.

Pra­wi­dło­wo prze­pro­wa­dzo­ne ba­da­nie EKG, wy­ko­na­ne z dba­ło­ścią o każdy szcze­gół spo­śród wy­mie­nio­nych po­wy­żej po­mo­że w dia­gno­zo­wa­niu róż­ne­go ro­dza­ju cho­rób serca i bę­dzie wia­ry­god­nym źró­dłem in­for­ma­cji dla kar­dio­lo­ga. Warto zatem, także jako pa­cjent, przy­pil­no­wać, czy opi­sa­ne po­wy­żej za­sa­dy są w trak­cie ro­bie­nia ba­da­nia wpro­wa­dzo­ne w życie.

31. Analiza krzywej EKG

EKG - elektrokardiogram jest to najprostsze i najczęściej przeprowadzane badanie w diagnostyce chorób serca. Aparat EKG zapisuje aktywność elektryczną serca w postaci graficznego obrazu na papierze milimetrowym, są to zmiany potencjałów w trakcie depolaryzacji i repolaryzacji komórek mięśnia sercowego. Przyjęto umownie, że główne załamki (wychylenia zapisu aktywności elektrycznej) EKG są określane literami P, Q, R, S, T, U. Każdy załamek odpowiada depolaryzacji (rozładowanie elektryczne) albo repolaryzacji (ponowne naładowanie) pewnego określonego obszaru serca. EKG pozwala również określić czas trwania poszczególnych zjawisk w sercu. Przy stałej prędkości przesuwu papieru w aparacie - 25 mm/s - możesz zmierzyć np. czas trwania depolaryzacji przedsionków, której odpowiada załamek P. Badanie EKG doskonale nadaje się do obrazowania niedokrwienia mięśnia sercowego, zawału, zaburzeń rytmu.

Załamek P - czas przewodzenia depolaryzacji w mięśniu przedsionków (100ms)

Odcinek PQ - przejscie depolaryzacji przez węzeł przedsionkowo-komorowy i pęczek przedsionkowo-komorowy (50 ms)

Odstęp PQ - przewodzenie depolaryzacji od węzła zatokowo przedsionkowego do mięśnia komór (150 ms)

Zespół QRS - rozprzestrzenianie się depolaryzacji w mięśniu komór (90ms)

Odcinek ST - wolna repolaryzacja mięśnia komór (120 ms) Załamek T - szybka repolaryzacja mięśnia komór (120 ms)

Odstęp ST - wolna i szybka repolaryzacja mięśnia komór (280 ms)

Odstęp PQ - potencjał czynnościowy mięśnia komór (370 ms)

Odstęp RR - jeden cykl pracy serca (800 ms)

32. Wpływ układu współczulnego i amin ketecholowych na serce

Działanie adrenaliny polega na bezpośrednim pobudzeniu zarówno receptorów α- jak i β-adrenergicznych . Wyraźny wpływ na receptory α widoczny jest wobec naczyń krwionośnych, ponieważ w wyniku ich skurczu następuje wzrost ciśnienia tętniczego. Adrenalina przyspiesza czynność serca jednocześnie zwiększając jego pojemność minutową, w nieznaczny sposób wpływając na rozszerzenie naczyń wieńcowych. Zwiększa ciśnienie rozkurczowe w aorcie oraz zwiększa przepływ mózgowy i wieńcowy. Poprawia przewodnictwo i automatykę w układzie bodźcotwórczo-przewodzącym. Zwiększa amplitudę migotania komór, przez co wspomaga defibrylację. Podobne działanie do adrenaliny wykazuje pokrewna jej noradrenalina. Noradrenalina stosowana w ciężkich stanach niewydolności krążenia również podnosi ciśnienie krwi.

33. Wpływ układu przywspółczulnego i acetylocholiny na serce

Acetylocholina: powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, obniża ciśnienie krwi, zwalnia częstość akcji serca, zmniejsza siłę skurczu mięśnia sercowego

34. Funkcje poszczególnych odcinków układu krążenia

W skład tego układu wchodzą:

• układ krwionośny

• układ limfatyczny

Układ krwionośny:

Układ naczyniowy, którego zadaniem jest rozprowadzanie krwi po organizmie składa się z : żył , tętnic , naczyń kapilarnych oraz serca.

1. Tętnice wyprowadzają krew z serca do wszystkich narządów ciała organizmu. Są one zbudowane ze sprężystych, kurczliwych ścian, mocniejszych i grubszych w przeciwieństwie do żył wytrzymują one duże ciśnienie krwi.

2. Żyły z kolei mają za zadanie odprowadzenie z tkanek odtlenowanej krwi do serca. Zbudowane są ze ścian cieńszych wiotkich. Żyły posiadają zastawki, które uniemożliwiają cofaniu się krwi.

3. Naczynia kapilarne są najmniejszymi naczyniami, które w tkankach tworzą gęste sieci łączące tętnice i żyły o najmniejszej średnicy. Między krwią a komórkami dochodzi do wymiany gazowej, substancji odżywczych oraz wszelkich produktów przemiany materii.

4. Serce, jako najważniejszy narząd w organizmie stanowi pompę tłoczącą krew do żył i tętnic, które z kolei rozprowadzają ją pod ciśnieniem do tkanek, komórek lub do płuc.

Układ limfatyczny:

1. Naczynia limfatyczne- transportują limfę do węzłów chłonnych, skąd po przefiltrowaniu trafia ponownie do układu krwionośnego.

2. Tkanka limfatyczna:

węzły chłonne- Węzły oczyszczają chłonkę z obumarłych komórek, bakterii i wirusów, unicestwiają każdego intruza, który chce się przedostać do układu krwionośnego

grasica- decyduje o cechach immunologicznych organizmu i produkcji limfocytów T

migdałki-

śledziona- jest narządem odpowiedzialnym za niszczenie bakterii. Zadaniem śledziony jest wytwarzanie immunoglobulin i usuwanie z organizmu zbędnych substancji, np. zużytych erytrocytów.

35. Zasady przepływu krwi w naczyniach krwionośnych

Prędkość przepływu krwi w tętnicach ustroju zmienia się pulsacyjnie, zgodnie z czynnością serca. W skurczu krew płynie odsercowo, w rozkurczu zaś zależnie od oporu naczyń oporowych na obszarze zaopatrywanym przez tętnicę (płynie albo wyłącznie odsercowo, albo przepływ jest dwukierunkowy).

Profil prędkości na przekroju poprzecznym naczynia zależy od odległości od serca. W aorcie wstępującej stwierdza się profil płaski, w tętnicy na obwodzie zaś paraboliczny. Przy przepływie laminarnym (tj. wówczas, gdy krwinki przepływają naczyniem w sposób uporządkowany, wzdłuż linii równoległych do ścian naczynia) krew płynie najszybciej w centrum, a warstwa krwi w bezpośrednim sąsiedztwie ściany naczynia się nie porusza (prędkość przepływu krwi przy ścianie maleje do zera). Przepływ laminarny występuje w większości prawidłowych tętnic oraz w dużych żyłach.

Prędkości poszczególnych warstewek płynu przepływającego tętnicą na obwodzie różnią się zarówno pod względem maksimów prędkości, jak i czasowych proporcji fazy przepływu odsercowego do fazy przepływu dosercowego .

Przepływ turbulentny cechuje się ruchem niejednolitym i nieuporządkowanym. W obszarze turbulencji krwinki "koziołkują", tworzą się lokalne zawirowania - rejestruje się przepływy zarówno w kierunku fizjologicznym, jak i wsteczne oraz duże zróżnicowanie prędkości. Przepływ taki obserwuje się tuż za znacznymi zwężeniami naczyń.

Miejscowe zawirowania (turbulencje) przepływu tworzą się również na wysokości podziałów naczyń oraz tam, gdzie naczynie nagle się poszerza. Zawirowania te zwężają strumień efektywnego przepływu w kierunku obwodowym i stanowią przyczynę zwiększenia maksymalnej prędkości przepływu w stosunku do dalszego odcinka naczynia. Praktyczne znaczenie tego faktu dla badań doplerowskich polega na występowaniu w stanach fizjologii lokalnego zwiększenia maksymalnej prędkości przepływu w odejściu naczynia w stosunku do jego dalszego odcinka. Przypuszcza się, że zmiany prędkości i turbulencje przyczyniają się do powstawania zmian miażdżycowych w okolicy podziału tętnic.

36. Ciśnienie krwi

Ciśnienie tętnicze - ciśnienie wywierane przez krew na ścianki tętnic. W momencie skurczu serca, kiedy porcja krwi wypychana jest z lewej komory do aorty, w tętnicach panuje najwyższe ciśnienie, wynoszące zazwyczaj u zdrowego dorosłego człowieka od ok. 90 do 135 mm(ciśnienie skurczowe) , w chwili rozkurczu jest najniższe ok. 50 do 90 mm Hg ( ciśnienie rozkurczowe). W praktyce medycznej do oceny stanu zdrowia badanej osoby istotna jest wartość zarówno ciśnienia skurczowego, jak i rozkurczowego, toteż podawane są obie wartości, co zapisuje się np. 120/80 mm Hg.

37. Tętno

Puls (tętno) – falisty ruch naczyń tętniczych zależny od skurczów serca i od elastyczności ścian tętniczych. Badanie tętna dokonuje się na tętnicach powierzchniowych, najczęściej tętnicy promieniowej, tętnicy szyjnej zewnętrznej, ramiennej, udowej, podkolanowej, skroniowej i grzbietowej stopy.

Cechy:

Częstotliwość: jest to liczba uderzeń na minutę. U dorosłych wynosi ok. 60-80, a u dzieci 90-110.

Miarowość: miarowe lub niemiarowe, miarowe gdy wszystkie uderzenia wykazują jednakową siłę, a odstępy między nimi są jednakowe

Wypełnienie: określa wysokość fali tętna i zależy od wypełnienia tętnicy krwią. Może być wysokie, małe nitkowate, równe nierówne, dziwaczne

Napięcie: oceniamy siłę oporu, jaki przeciwstawia tętnica przy badaniu palpacyjnym. Może być miękkie lub twarde

Chybkość: szybkość wypełniania i opróżniania się tętnicy. Może być chybkie lub leniwe.

Symetria: fizjologicznie powinno być takie samo po lewej i po prawej stronie

38. Przepływ krwi w żyłach

W żyłach znajduje się krew odtleniona, która płynie do serca. Siły wspomagające przepływ krwi w żyłach: tłocząca serca, ssące działanie ruchów klatki piersiowej, pompa mięśniowa, zastawki.

39. Ośrodek sercowo- naczyniowy

Ośrodek sercowo-naczyniowy Znajduje się w rdzeniu przedłużonym. Jest to ośrodek kontrolujący krążenie krwi. Tworzą go ośrodek sercowy i ośrodek naczynioruchowy. Efektorami są tutaj mięsień sercowy oraz mięśnie gładkie w ścianach naczyń krwionośnych. Główny mechanizm ośrodka kontrolującego przepływ krwi wiąże się z wyładowaniami współczulnych włókien naczyniozwężających. Wywołują one skurcze mięśni gładkich naczyń tętniczych. Impulsy docierające nerwami współczulnymi do układu sercowo-naczyniowego powodują uwalnianie z nich noradrenaliny(która pobudza receptory adrenergiczne alfa; pobudzenie tych receptorów powoduje skurcz naczyń).

40. Odruchy z baroreceptorów tętniczych

Układ baroreceptorów reguluje ciśnienie systemowe krwi. Baroreceptory, podobnie jak ciałka Paciniego w skórze, reagują na bierne rozciąganie ścian zatoki. Główna ich rola, polega na utrzymaniu homeostazy ciśnienia tętniczego krwi, na drodze ujemnego sprzężenia zwrotnego.

Wyróżniamy:

∀ baroreceptory zatoki szyjnej

∀ baroreceptory łuku aorty

Baroreceptory zaopatrywane są przez impulsy z nerwów aferentnych (nerw IX i X), jednakże częstość impulsacji wzrasta w czasie skurczu serca, a maleje w czasie rozkurczu. Wyładowania z baroreceptorów rozpoczynają się już przy ciśnieniu 60 mmHg w zatoce tętnicy szyjnej. Wraz ze wzrostem ciśnienia obserwuje się stopniowe zwiększanie impulsacji w nerwach aferentnych, osiągające szczyt przy ciśnieniu 160 mmHg. Największy przyrost częstości impulsacji przypada na zakres ciśnień 80 – 120 mmHg.

Należy zaznaczyć, że baroreceptory reagują w większym stopniu na rozciągnięcie lub odkształcenie ściany naczynia, niż na samo ciśnienie śródnaczyniowe. Niemniej jednak, im wyższe ciśnienie tętnicze, tym wyższa impulsacja w nerwach aferentnych. Baroreceptory wykazują pewien stopień adaptacji, i gdy podwyższone ciśnienie utrzymuje się zbyt długo, wówczas impulsacja w nerwach aferentnych stopniowo zmniejsza się.

Impulsy powstające w baroreceptorach, pod wpływem wzrostu ciśnienia docierają nerwami buforowymi (są to odgałęzienia nerwu IX i X) do rdzenia przedłużonego tu, na zasadzie sprzężeń zwrotnych ujemnych, zmieniają aktywność neuronów ośrodkowego naczynioruchowego i sercowego.

Ten mechanizm kontroli ciśnienia działa dwukierunkowo, tzn. przy wzroście ciśnienia tętniczego hamuje ośrodek wazopresyny, a pobudza ośrodek wazodepresyjny i ośrodek sercohamujący nerwów błędnych. Prowadzi to do rozszerzenia naczyń oporowych i zwolnienia akcji serca.

Ostatecznym skutkiem działania baroreceptorów, jest spadek ciśnienia tętniczego krwi na skutek zwolnienia akcji serca i rozszerzenia naczyń krwionośnych – głównie naczyń mięśni szkieletowych, śledziony, wątroby i wielkich żył jamy brzusznej. Natomiast naczynia płucne, wieńcowe, nerkowe nie ulegają wyraźnemu rozszerzeniu, a mózgowe pozostają bez zmian.

Przy spadku ciśnienia natomiast, zmniejsza się impulsacja aferentna w nerwach buforowych, aktywacji ulega opuszkowy ośrodek naczynioskurczowy, a zahamowaniu ulegają ośrodki naczyniodepresyjny i sercowo-naczyniowy. W tym wypadku naczynia mięśni szkieletowych, śledziony, wątroby, wielkie żyły jamy brzusznej oraz jelit, ulegają skurczowi. Zwiększa się ponadto częstość i siła skurczów serca.

41. Odruchy z chemoreceptorów tętniczych

Chemoreceptory znajdują się w kłębkach szyjnych i aortalnych reagują na zmiany w składzie chemicznym krwi” wzrost pCO2, spadek pO2 oraz wzrost stężenia H+. Bodźce te powodują również pobudzenie chemoreceptorów rdzenia przedłużonego, utworzonych przez neurony zlokalizowane w pobliżu ośrodka oddechowego. Impulsacja wysyłana przez podrażnione chemoreceptory pobudza ośrodek wdechu.

42. Odruchy z receptorów objętościowych

Do interoreceptorów odgrywających istotną rolę w regulacji oddychania zaliczyć należy mechanoreceptory małych oskrzeli. Mechanoreceptory inflacyjnie pobudzone są rozciągnięciem płuc, co inicjuje zakończenie fazy wdechu i wyzwolenie wydechu. Natomiast zmniejszenie stopnia rozciągnięcia płuc w czasie wydechu pobudza mechanoreceptory deflacyjne, co wyzwala wdech. Są to tzw. Odruchy Heringa- Breurera. Receptory ponadbłonkowe typu I zlokalizowane są pod błoną śluzową tchawicy i dużych oskrzeli . Są pobudzane np. przez substancje dymu papierosowego . Ich pobudzenie powoduje odruchowy kaszel, skurcz mięśniówki oskrzeli, nadmierne wydzielanie śluzu i zatrzymanie oddychania . Receptory J znajdują się w tkance łącznej płuc , sa pobudzane przez rozciągnięcie naczyń płucnych oraz substancje egzogenne. Ich pobudzenie powoduje początkowy bezdech , po którym następuje szybkie i płytkie oddychanie.

43. Nerwy naczynioruchowe

Nerwy naczynioruchowe, autonomiczne, dochodzą do błony środkowej ze zwojów autonomicznych, których neurony otrzymują włókna z komórek rdzenia kręgowego. Aksony tych komórek wychodzą przez korzonki brzuszne i za pośrednictwem gałązki łączącej białej wnikają do pnia współczulnego, a następnie kończą się przy komórkach zwojów współczulnych. Włókna współczulne odgrywają rolę nerwów zwężających naczynia i wytwarzają zakończenia w komórkach mięśniowych gładkich. Nie wyjaśniono dotychczas, jak przedstawiają się nerwy rozszerzające naczynia. Wiadomo jedynie, że w odniesieniu do naczyń głowy nerwami takimi są włókna przywspółczulne.

44. Regulacja hormonalna krążenia

45. Miejscowa regulacja krążenia

46. Przepływ krwi przez skórę

Krążenie skórne

Przepływ skórny służy głównie regulacji ciepłoty ciała i odżywianiu skóry, ale ma też swój udział w ogólnym krążeniu krwi. Dopływ krwi do skóry zależy od wielu czynników, takich jak temperatura krwi, zwężenie lub rozszerzenie tętnic, stężenie produktów przemiany materii rozluźniających mięsnie gładkie naczyń. Przede wszystkim jednak jest on pod kontrolą współczulnego układu autonomicznego. Poszerzenie naczyń może się też odbywać na zasadzie lokalnego odruchu, zwanego odruchem osiowym. Regulacja przepływu krwi przez skórę ma duże znaczenie dla krążenia w całym ustroju. Rozszerzeniu naczyń skóry towarzyszy zmniejszenie przepływu przez łożysko trzewne; zwężenie naczyń skóry wiąże się z przemieszczeniem krwi do naczyń głębiej położonych. Bodźce z narządów wewnętrznych hamują ośrodkowe neurony autonomiczne, co na drodze odruchowej prowadzi do rozszerzenia naczyń skóry. Dlatego podrażnienie narządów wewnętrznych może wywołać spadek ciśnienia.

Termoregulacja drogą krwi

Jednym z najważniejszym mechanizmów termoregulacji jest podgrzewanie skóry drogą krwi oraz oddawanie tą drogą ciepła. Krew bowiem nie tylko dotlenia i odżywia skórę, ale i ją podgrzewa oraz oddaje ciepło - wypromieniowując je przez skórę. Ważną rolę w termoregulacji skóry odgrywają tzw. anastomozy naczyniowe - wbudowane w siatkę kolagenową tkanki łącznej. Są to specyficzne struktury naczyniowe (sploty naczyniowe) kontrolujące tempo przepływu krwi przez skórę - żywo reagujące na zmiany temperatury. Kiedy temperatura ciała się obniża - anastomozy naczyniowe mocniej się otwierają i zwiększa się przepływ krwi. Moc energetyczna tej termoregulacji jest jednak ograniczona. Wiadomo, że pod wpływem silnego mrozu palce i policzki bieleją, a niekiedy sinieją. Wynika z wpływu zimna na drobne naczyńka krwi, które wówczas silnie się kurczą, a mikrokrążenie w skórze ustaje. Obrazem chwilowego braku krwi w skórze jest jej bielenie lub sinienie. Kiedy mroźną zimą przerwa w napływie krwi trwa zbyt długo – może dojść do nieodwracalnych szkód w strukturze skórze właściwej i okolicznych tkankach – tj. do popękania naczyń krwionośnych, a nawet denaturacji delikatnych białek. Oznacza to tzw. odmrożenia, które najczęściej dotyczą palców, uszu lub policzków. Zapobiegawcze rozgrzanie na czas skóry powoduje rozszerzenie naczyń i przywrócenie należytego krążenia i termoregulacji drogą krwi, co widać jako intensywne zaczerwienienie. 

47. Rola układu chłonnego

Funkcje:

• odpornościowa – w węzłach limfatycznych powstają niektóre leukocyty (limfocyty)

• neutralizująca – zwalczanie ciał oraz substancji obcych i szkodliwych dla organizmu (makrofagi oczyszczają limfę z ciał obcych)

• odprowadzająca – odprowadzenie limfy z powrotem do krwi

48. Czynność poszczególnych odcinków układu oddechowego

Układ oddechowy:

1. Drogi oddechowe

-jama nosowa - ogrzewanie powietrza, oczyszczanie (obecność w nosie włosów i komórek z rzęskami wychwytującymi nieczystości), nawilżanie (obecność śluzu)

-gardło, krtań, tchawica, oskrzela - stanowią drogę, którą powietrze dociera do płuc. Tchawica i oskrzela mają dodatkowo chrząstkowe pierścienie, by się nie zapadać.

2. Narząd oddechowy

-pęcherzyki płucne - tu zachodzi wymiana gazowa (za pomocą dyfuzji). Ich cienkie ścianki pozwalają na sprawną wymianę gazową. Są również oplecione licznymi naczyniami włosowatymi. W płucach jest bardzo dużo pęcherzyków, aby zwiększyć wydajność oddechową.

49. Mechanika oddychania

Płuca i klatka piersiowa są strukturami elastycznymi. Płuca pokryte są opłucną płucną, a klatka piersiowa opłucną ścienną. Pomiędzy tymi błonami znajduje się niewielka ilość płynu, który zapobiega oderwaniu się tych błon od siebie.

Wdech: proces aktywny, wymaga aktywności mięśni wdechowych. Skurcz tych mięśni zwiększa objętość klatki piersiowej. Płuca ulegają rozciągnięciu, spada w nich ciśnienie i powietrze zostaje zassane do dróg oddechowych.

Wydech: podczas spokojnego oddychania jest aktem biernym , który nie wymaga aktywności mięśni wydechowych. W końcowej fazie wdechu siła sprężystości płuc prowadzi do ich obkurczenia i klatka piersiowa powraca do pozycji wydechowej. Ciśnienie w drogach oddechowych staje się dodatnie i powietrze zostaje usunięte z płuc.

50. Wentylacja i perfuzja płuc. Spirometria.

Spirometria – rodzaj badania medycznego, podczas którego mierzy się objętości i pojemności płuc oraz przepływy powietrza znajdującego się w płucach i oskrzelach w różnych fazach cyklu oddechowego. Spirometria ma na celu określenie rezerw wentylacyjnych układu oddechowego. Badanie wykonuje się przy pomocy urządzenia zwanego spirometrem.

Perfuzja- przepływ krwi przez łożysko naczyń włosowatych pęcherzyków płucnych. Dostateczna perfuzja jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania narządów i tkanek. W wyniku zmniejszenia perfuzji dochodzi do hipoksji oraz zatrzymania produktów metabolizmu w obrębie tkanki. Skutkuje to upośledzeniem funkcji komórek, możliwe jest również powstanie ogniska martwicy.

Wentylacja- odruchowe usuwanie powietrza z płuc przez wydech i napełnianie ich przez wdech. Zmiany objętości płuc zapewniające wymianę gazów między przestrzenią pęcherzykową a otoczeniem. Także ilość powietrza wchodząca do płuc i wychodząca z nich w jednostce czasu (wentylacja płuc wynosi u dorosłego człowieka średnio 6-8 l na min). Dla określenia wymiany gazów większe znaczenie ma wentylacja pęcherzyków płucnych.

51. Wymiana gazowa w płucach

Gaz dyfunduje z obszaru wyższym ciśnieniu do obszaru o niższym ciśnieniu. Szybkość dyfuzji zależy od różnicy ciśnień i przepuszczalności przegrody pomiędzy dwoma obszarami. Ciśnienie wywierane przez dowolny gaz w mieszaninie gazów nazywane jest ciśnieniem parcjalnym i jest równe ciśnieniu całkowitemu pomnożonemu przez ułamek, jaki gaz stanowi w całkowitej objętości mieszaniny gazów. Ciśnienie gazów w cieczach nazywane jest prężnością gazu w cieczy.

Tlen stale dyfunduje z powietrza w pęcherzykach płucnych do krwi naczyń włosowatych, które oplatają pęcherzyki płucne. Dwutlenek węgla ulega dyfuzji w kierunku przeciwnym (z krwi włośniczkowej do pęcherzyków płucnych) Wymiana tych gazów odbywa się przez cienką błonę pęcherzykowo- włośniczkową, utworzoną z nabłonka oddechowego, śródbłonka naczyń włosowatych i ich zespolonych błon podstawnych.

Ciśnienie parcjalne tlenu w powietrzu pęcherzykowym wynosi 100 mm Hg, a tlenu we krwi naczyń włosowatych 40 mm Hg . Zgodnie z gradientem ciśnień tlen dyfunduje do krwi tętniczej, gdzie ciśnienie parcjalne tlenu wzrasta do 97 mm Hg.

We krwi żylnej docierającej do płuc prężność dwutlenku węgla (pCO2) wynosi 46 mm Hg, a w powietrzu pęcherzykowym 40 mm Hg. Zgodnie z gradientem CO2 dyfunduje z krwi do pęcherzyków płucnych . We krwi opuszczającej płuco pCO2 wynosi 40 mm Hg.

52. Regulacja oddychania

Mięśnie oddechowe są pobudzane przez ośrodkowy układ nerwowy za pośrednictwem odpowiednich neuronów ruchowych. Ośrodek oddechowy zlokalizowany jest w rdzeniu przedłużonym i składa się z dwóch ośrodków o przeciwnej funkcji.

Ośrodek wdechu- tworzą neurony, za pośrednictwem których pobudzenie jest przeakzywane na motoneurony unerwiające przeponę i mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne- główne mięśnie wdechowe.

Ośrodek wydechowy- wysyła impulsację do motoneuronów unerwiających przede wszystkim mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne- głównie mięśnie wydechowe.

Gdy ośrodek wdechu jest pobudzany, wówczas ośrodek wydechu jest hamowany. Pobudzenia w ośrodku oddechowym pojawiają się samoistnie, ale są modyfikowane przez neurony w moście, które tworzą pneumotaksyczny. Pobudzenie tego ośrodka skraca czas wdechu oraz powoduje przyspieszenie i spłycenie oddychania.