WYKŁAD NR. 31
Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności.
Art.199 – dotyczy wykorzystywania seksualnego przez doprowadzenie osób do obcowania seksualnego, kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec tej osoby do innych czynności seksualnych , bądź w celu zaspokojenia seksualnego prezentuje małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnych podlega karze pozbawienia wolności do lat 3,
Kto w celu popełnienia przestępstwa określonego w art. 197§3 p.2, gdzie chodzi o zgwałcenie małoletniego do lat 15 lub art. 200, czyli obcowanie płciowe z małoletnim , produkowanie lub utrwalanie treści pornograficznych za pośrednictwem systemu
tele - informatycznego lub sieci telekomunikacyjnej zmierzając do wprowadzenia małoletniego w błąd.
Nawiązanie kontaktu z małoletnim jest przestępstwem formalnym .Wypełnienie znamion tego przestępstwa jest sam fakt złożenie takiej propozycji z użyciem tych systemów.
O przestępstwie możemy mówić tylko wtedy , jeśli wszystkie znamiona przestępstwa zostaną spełnione , jeżeli sprawca swoim zachowaniem wszystkie znamiona wypełni (chyba ,że niektóre z nich ukryte są alternatywnie ) to dopiero wtedy możemy mówić o odpowiedzialności z danego przepisu,
Z tego samego zakresu art .200 – kto publicznie propaguje lub pochwala zachowania o charakterze pornograficznym ,
art. 201 – kazirodztwo – kto dopuszcza się obcowania płciowego w stosunku do wstępnego , zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego , brata lub siostry podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Kazirodztwo jest karane (uznawane za przestępstwo ) od bardzo dawna .Uważano , że narusza dobre obyczaje , stosunki rodzinne , pojawienie się kazirodczego potomstwa , które uważano za mniej wartościowe.
Należy zwrócić w tym miejscu także uwagę na zestaw osób wymienionych w tym artykule. Są to osoby nie tylko spokrewnione , ale także ma znaczenie warstwa obyczajowa.
Pornografia
przeciwdziałanie karno – prawne pornografii koncentruje się wyłącznie na osobach produkujących i rozpowszechniających , a nie na samych konsumentach,
w latach wcześniejszych zastanawiano się nad zależnością między dostępnością pornografii od poziomu przestępczości seksualnej. Okazało się , że brak jest jakichkolwiek zależności między nimi. Dziś możemy mówić , że przedmiotem tych rozważań jest obyczajność, z jednym wyjątkiem a mianowicie , że istnieje pojęcie pornografii miękkiej i twardej.
Pornografia twarda powszechnie uważane jest, że jest to pornografia z udziałem dzieci, zwierząt i przemocy. Taki rodzaj pornografii powinien być zakazany albo jego dostępność powinna być znacznie ograniczona .
Największym problemem okazały się także prezentacje treści pornograficznych w czasach , gdy nie było jeszcze takiego dostępu do internetu, gdy filmy video bądź czasopisma o tematyce pornograficznej były wystawiane w witrynach sklepów,itd. Problem uregulowano w art. 202 § 1 – kto publicznie prezentuje treści pornograficzne w taki sposób , że może to narzucać ich odbiór osobie , która sobie tego nie życzy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2,
art. 202 § 2 – prezentowanie małoletniemu poniżej lat 15 treści pornograficznych lub udostępnianie mu w taki sposób albo rozpowszechnianie w sposób umożliwiający małoletniemu zapoznanie się z nim ,
inne zachowania : art. 202 § 3 – kto w celu rozpowszechniania produkuje , utrwala lub sprowadza, przechowuje lub posiada albo rozpowszechnia lub prezentuje publicznie treści pornograficzne z udziałem małoletniego albo treści pornograficzne związane z prezentowaniem przemocy lub posługiwanie się zwierzęciem podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12,
art 202 § 4 – kto utrwala treści pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat 15 podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10,
art 202 § 4a ( dodane w 2005r.) - kto sprowadza, przechowuje lub posiada treści pornograficzne z udziałem małoletnich poniżej lat 15 podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Kontrowersyjny przepis , bo jeżeli produkowanie , rozpowszechnianie , nawet utrwalanie mogą być czymś , gdzie przedmiot ochrony będzie się nam jawił jako sam małoletni , to tutaj powstaje problem , jeżeli ktoś ogląda sobie taka pornografię i nic więcej nie czyni .Dotyczy to zachowania samego konsumenta i wprowadza karalność posiadania. Należy zwrócić uwagę na fakt, że paragraf ten dotyczy pornografii twardej,
art. 202 § 4b – kto produkuje , rozpowszechnia , prezentuje, przechowuje lub posiada treści pornograficzne przedstawiające wytworzony albo przetworzony wizerunek małoletniego uczestniczącego w czynności seksualnej podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.
warto też zauważyć , że w Polsce nie ma pełnego dopuszczenia i niekaralności rozpowszechniania magazynów pornograficznych nawet pornografii miękkiej, jak ma to miejsce w niektórych innych krajach. Wzmożona jest silna kontrola wszelkiego rodzaju pornografii z udziałem nieletnich. Samo posiadanie takiej pornografii jest karalne.
Prostytucja
prostytucja w Polsce jest w tzw. ''szarej strefie ''. Karane jest podrzeganie, nakłanianie i zmuszanie do prostytucji.
Art. 203 – kto przemocą , groźbą bezprawną, podstępem lub wykorzystując stosunek zależności albo krytyczne położenie, doprowadza inną osobę do uprawiania prostytucji podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10,
trzy zjawiska , które polegają na czerpaniu korzyści majątkowych z prostytucji :
- stręczycielstwo - nakłanianie innej osoby do uprawiania prostytucji , ale nakłanianie musi odbywać się w celu osiągania korzyści majątkowej . Nakłanianie w języku prawniczym i języku kodeksu/ karnistów znaczy wywoływanie zamiaru . Utrwalanie w zamiarze nie jest karalne,
- sutenerstwo – art. 203 § 2 – karę określono w paragrafie 1, kto czerpie korzyści
majątkowe z uprawiania prostytucji przez inne osoby, wtedy mamy na myśli sutenera , który jest ich '' opiekunem'',
- kuplerstwo – ułatwianie prostytucji również z chęci zysku. Karalność tego jest wątpliwa , ponieważ w ułatwianiu może brać udział każda działalność usługowa na rzecz osób prostytujących się , która jest konieczna tym osobą do należytego wypełnienia swojego zawodu i te osoby mają pełną świadomość kogo obsługują , np. taksówkarz, kosmetyczka, właściciel mieszkania , który świadomie wynajmuje je danej osobie, recepcja hotelowa itd. Osoby te świadczą usługi osobą , których zajęcie nie jest moralne ani zabronione . Przestępstwo , które cały czas czeka na swoją rekodyfikację. Głównym ich moralności są względy czysto obyczajowe.
Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece .
Art. 206 – bigamia – kto zawiera małżeństwo pomimo , że pozostaje w związku małżeńskim, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności i albo pozbawienia wolności do lat 2,
art. 207 – znęcanie się nad osobą najbliższą lub niezależną – kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy lub małoletnim lub osobą nieporadną
na jej stan psychiczny bądź fizyczny , podlega karze pozbawinia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jest to typ kwalifikowany nie z uwagi na następstwo , a z uwagi na sposób działania,
art.207 § 2 – jeżeli czyn określony w §1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa , sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10,
art. 207 §3 – jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 i 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie , sprawca podlega karze pozbawiania wolności od lat 2 do 12. W tej sytuacji mamy najwyższe zagrożenie i mamy tutaj kolejny przypadek winy kombinowanej .
Art. 208 – rozpijanie małoletniego- kto rozpija małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego , ułatwiając mu spożycie lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju , podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Wyrażenie '' rozpija '' powoduje problem w interpretacji przepisu, bo stanowi ono nośnik wielorazowości . Chodzi o pewną powtarzalność, czyli wielokrotne, powtarzające się zachowanie sprawcy, który stwarza niebezpieczeństwo przyzwyczajenia się do alkoholu. Zwrot '' rozpija '' wskazuje na wielorazowość.
Art. 209- uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego – kto uporczywie uchyla się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych , podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2,
niealimentowanie , aby stało się przestępstwem wymaga szczególnie nasilonego działania i dużego nasilenia złej woli , bo ma to być działanie uporczywe , bardzo powtarzające się , uchybianie się , czyli nie wykonywanie jakiegoś obowiązku w sposób zawiniony , wtedy kiedy mamy inną możliwość.
Art. 209 §2 – jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne lub inne, wypłacane w przypadku nie skuteczności wypłacalności alimentów , to są to wypłaty z funduszu alimentacyjnego , ale nie tylko , to wówczas ściganie odbywa się z urzędu , z uwagi na to , że już w tej sytuacji środki publiczne zostały zaangażowane ,
art. 211 a. - dodany w 2010roku , ograniczenie adopcji wbrew przepisów ustawy w celu osiągnięcia korzyści majątkowych – kto w celu korzyści majątkowych , zajmuje się organizowaniem adopcji dzieci wbrew przepisom ustawy podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Łączy się to z wieloma zagrożeniami. Jeśli ktoś kogoś przez takie działanie uszczęśliwił i w sumie działała pozytywnie to wtedy możemy stwierdzić , że jego zachowanie nie miało społecznej szkodliwości , a nawet jeśli to społeczna szkodliwość była, to była ona znikoma.
Wykład 32
Przestępstwa przeciwko działalności instytucji Państwowych oraz samorządu terytorialnego (rozdział 29)
Chodzi tutaj przede wszystkim o przestępstwa funkcjonariuszy publicznych i przestępstw przeciwko funkcjonariuszom publicznym.
Ochrona funkcjonariusza publicznego:
Kto jest funkcjonariuszem publicznym art. 115 § 13. Funkcjonariuszem publicznym jest:
1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
2) poseł, senator, radny,
2a) poseł do Parlamentu Europejskiego,
3) sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,
4) osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,
5) osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,
6) osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,
7) funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej,
8) osoba pełniąca czynną służbę wojskową.
9) pracownik międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie
czynności usługowe.
Ochrona funkcjonariuszy:
§ 1. Kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 wywołało niewłaściwe zachowanie się funkcjonariusza lub osoby do pomocy mu przybranej, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
§ 1. Kto, działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą lub używając broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 2. Jeżeli w wyniku czynnej napaści nastąpił skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
§ 1. Kto przemocą lub groźbą bezprawną wywiera wpływ na czynności urzędowe organu administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego albo osoby do pomocy mu przybranej do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest skutek określony w art. 156ciężki uszczerbek na zdrowiu, § 1 lub w art. 157 inne uszkodzenie ciała - średni i lekki uszczerbek na zdrowiu, § 1, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Kto wiedząc, że zagrożenie nie istnieje, zawiadamia o zdarzeniu, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób lub mieniu w znacznych rozmiarach lub stwarza sytuację, mającą wywołać przekonanie o istnieniu takiego zagrożenia, czym wywołuje czynność instytucji użyteczności publicznej lub organu ochrony bezpieczeństwa, porządku publicznego lub zdrowia mającą na celu uchylenie zagrożenia,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 1. Kto znieważa funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną, podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 2. Przepis art. 222 naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego, § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Kto publicznie znieważa lub poniża konstytucyjny organ Rzeczypospolitej Polskiej,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 19. Osobą pełniącą funkcję publiczną jest funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi (zob. ustawa o środkach publicznych), chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową.
Łapownictwo, korupcje dzielimy na dwie grupy:
osoby które udzielają korzyści w zamian za wykonanie przez funkcjonariusza czy osobę pełniącą funkcję publiczną określonej czynności na ich rzecz (nazywa się to łapownictwo czynne - przekupstwo)
osoby które biorą, przyjmują korzyść majątkową (nazywa się to łapownictwo bierne - sprzedajność)
(łapownictwo bierne)
§ 1. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. (każda korzyść majątkowa i osobista to jest np. pokaźny obiad, wyjazd na weekend, usługi seksualne, bukiet pokaźnych kwiatów)
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę za zachowanie stanowiące naruszenie przepisów prawa,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Karze określonej w § 3 podlega także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, uzależnia wykonanie czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub takiej korzyści żąda.
§ 5. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową znacznej wartości albo jej obietnicę,
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
§ 6. Karom określonym w § 1-5 podlega odpowiednio także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści żąda, albo uzależnia wykonanie czynności służbowej od jej otrzymania.
(łapownictwo czynne)
§ 1. Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa, aby skłonić osobę pełniącą funkcję publiczną do naruszenia przepisów prawa lub udziela albo obiecuje udzielić takiej osobie korzyści majątkowej lub osobistej za naruszenie przepisów prawa,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Kto osobie pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji, udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej znacznej wartości,
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
§ 5. Karom określonym w § 1-4 podlega odpowiednio także ten, kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej, w związku z pełnieniem tej funkcji.
§ 6. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 1-5, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte przez osobę pełniącą funkcję publiczną, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.
(odpowiada za nią pośrednik jak i ten kto udziela korzyści lub obiecuje udzielenie takiej korzyści)
§ 1. Kto, powołując się na wpływy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi albo wywołując przekonanie innej osoby lub utwierdzając ją w przekonaniu o istnieniu takich wpływów, podejmuje się pośrednictwa w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 1. Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, polegające na bezprawnym wywarciu wpływu na decyzję, działanie lub zaniechanie osoby pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 1 albo w § 2, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.Inne zachowania korupcyjne:
korupcja sportowa (ustawianie meczy) jest o tym w ustawie o sporcie
korupcja wyborcza art. 250a
§ 1. Kto, będąc uprawniony do głosowania, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo takiej korzyści żąda za głosowanie w określony sposób,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto udziela korzyści majątkowej lub osobistej osobie uprawnionej do głosowania, aby skłonić ją do głosowania w określony sposób lub za głosowanie w określony sposób.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1 lub 2
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 albo w § 3 w związku z § 1 zawiadomił organ powołany do ścigania o fakcie przestępstwa i okolicznościach jego popełnienia, zanim organ ten o nich się dowiedział, sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet może odstąpić od jej wymierzenia.
Korupcja gospodarcza (korupcja menedzerska) art. 296a
(korupcja w sektorze prywatnym)
§ 1. Kto, pełniąc funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą lub pozostając z nią w stosunku pracy, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, żąda lub przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, w zamian za nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku mogące wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową albo stanowiące czyn nieuczciwej konkurencji lub niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto w wypadkach określonych w § 1 udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1 lub 2
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 wyrządza znaczną szkodę majątkową,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 5. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 2 albo w § 3 w związku z § 2, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.Przedmiot ochrony:
nadużycia
straty finansowe
zakłócenie wolnego rynku (np. udzielenie kredytu pomimo braku zdolności kredytowej)
Korupcja wierzycielska
§ 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, spłaca lub zabezpiecza tylko niektórych, czym działa na szkodę pozostałych,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Kto wierzycielowi udziela lub obiecuje udzielić korzyści majątkowej za działanie na szkodę innych wierzycieli w związku z postępowaniem upadłościowym lub zmierzającym do zapobiegnięcia upadłości,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 3. Tej samej karze podlega wierzyciel, który w związku z określonym w § 2 postępowaniem przyjmuje korzyść za działanie na szkodę innych wierzycieli albo takiej korzyści żąda.WYKŁAD 33
Przestępstwa przeciwko mieniu (rozdział 35)
Kradzież:
§ 1. Kto zabiera w celu przywłaszczenia (mam te prawa co właściciel danej rzeczy) cudzą rzecz ruchomą,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Jeżeli kradzież popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§ 5. Przepisy § 1, 3 i 4 stosuje się odpowiednio do kradzieży energii lub karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego.
§ 1. Kto kradnie z włamaniem,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 2. Jeżeli kradzież z włamaniem popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§ 1. Kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności,
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
§ 2. Jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem,
podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
Kto, w celu utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, bezpośrednio po dokonaniu kradzieży, używa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej użyciem albo doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
(nie ma nic wspólnego z kradzieżą)
Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przemocą, groźbą zamachu na życie lub zdrowie albo gwałtownego zamachu na mienie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym albo do zaprzestania działalności gospodarczej,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w art. 279 kradzież z włamaniem § 1, art. 280 rozbój § 1 lub w art. 281 kradzież rozbójnicza lub art. 282wymuszenie rozbójnicze,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 1. Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi lub przywłaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Jeżeli przywłaszczenie nastąpiło na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§ 1. Kto, włączając się do urządzenia telekomunikacyjnego, uruchamia na cudzy rachunek impulsy telefoniczne,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub wyrządzenia innej osobie szkody, bez upoważnienia, wpływa na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie danych informatycznych lub zmienia, usuwa albo wprowadza nowy zapis danych informatycznych,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. Jeżeli oszustwo popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§ 1. Kto cudzą rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto przerywa lub uszkadza kabel podmorski albo narusza przepisy obowiązujące przy zakładaniu lub naprawie takiego kabla.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§ 1. Kto zabiera w celu krótkotrwałego użycia cudzy pojazd mechaniczny,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 pokonuje zabezpieczenie pojazdu przed jego użyciem przez osobę nieupoważnioną, pojazd stanowi mienie znacznej wartości albo sprawca następnie porzuca pojazd w stanie uszkodzonym lub w takich okolicznościach, że zachodzi niebezpieczeństwo utraty lub uszkodzenia pojazdu albo jego części lub zawartości,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 3. Jeżeli czyn określony w § 1 popełniono używając przemocy lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. W wypadkach określonych w § 1-3 sąd może wymierzyć grzywnę obok kary pozbawienia wolności.
§ 5. Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
(chodzi o sam wyrąb drzewa, nie wywiezienie go z lasu)
§ 1. Kto w celu przywłaszczenia dopuszcza się wyrębu drzewa w lesie,
podlega odpowiedzialności jak za kradzież.
§ 2. W razie skazania za wyrąb drzewa albo za kradzież drzewa wyrąbanego lub powalonego, sąd orzeka na rzecz pokrzywdzonego nawiązkę w wysokości podwójnej wartości drzewa.
Wykład 34
Problematyka przestępstw przeciwko mieniu
Przestępstwo paserstwa
Polska formuła paserstwa, czyli skala zachowań, uznawanych przez polskie prawo za paserstwo jest bardzo szeroka.
W świadomości społecznej – paser skupuje skradzione mienie.
Art. 291. § 1 – Polska formuła paserstwa:
Kto rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Uzyskaną za pomocą czynu zabronionego – w tym rzecz pochodząca z przemytu, nielegalnej produkcji i t.in. – nabywca też będzie paserem.
Nabywa lub pomaga do jej zbycia (nawet jeżeli bezpłatnie).
Albo tę rzecz przyjmuje (na przykład w drodze darowizny – odpowiadają również ci, które przyjmują).
Paserstwo nieumyślnie Art. 292.
Art. 292. § 1. Kto rzecz, o której na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i może przypuszczać, że została uzyskana za pomocą czynu zabronionego, nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. – Stopień świadomości niższa niż w art. 291 (na przykład bardzo tani towar).
Typ kwalifikowany Art. 292. § 2.
Art. 293. § 1. Przepisy art. 291 i 292 stosuje się odpowiednio do programu komputerowego – rozciągnięcia 291-292 na programy komputerowe.
Typ kwalifikowany – znaczna wartość.
Znaczna wartość – zależy od charakteru przedmiotu.
Art. 295. – Przypadek czynnego żalu
Art. 295. § 1. Wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 278, 284–289, 291, 292 lub 294, który dobrowolnie naprawił szkodę w całości albo zwrócił pojazd lub rzecz mającą szczególne znaczenie dla kultury w stanie nieuszkodzonym, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
§ 2. Wobec sprawcy przestępstwa wymienionego w § 1, który dobrowolnie naprawił szkodę w znacznej części, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Nie chodzi o odstąpieniu, a o zwróceniu tego co się ukradło czy nabyło, albo też wyrównanie szkody materialnej.
Szkoda powinna być naprawiona w całości, albo rzecz powinna być zwrócona w stanie nieuskodzonym.
Jeżeli chodzi o dobrowolne naprawienie szkody nie w całości, ale w znacznej części, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary art.- 295 § 2.
Od czynnego żalu różni się tym, że nie znajdziemy tu uwolnienie od kary-
Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu.
Ich można spotkać jeszcze w wiele innych ustawach szczególnych.
Tutaj będą rozpatrywane przestępstwa „kodeksowe”
Art.- 296 – to jest przestępstwo, które w języku prawniczym po różnemu nazywane – niegospodarność, niegospodarność z nieumyślnym zachowaniem, nadużycie zaufania.
Art. 296. § 1. Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza znaczną szkodę majątkową – a więc, jest to przestępstwo skutkowe – materialne (skutkiem musi być wyrządzenie znacznej szkody materialnej, a sposób działania polegał na przekroczeniu przydzielonych uprawnień, lub niedopełnienia ciążącego obowiązku).
Czasami są spory, czy to dotyczy spraw działalności gospodarczej czy też prywatnego zarządzania prywatnym majątkiem osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej – Pan profesor jest zdania, że oznacza to przyjęcie karalności szerszego kręgu osób, a znaczy to również osoba zarządzająca z prawami majątkowymi osoby fizycznej nawet nie profesjonalne a nawet umowne powoduje odpowiedzialność tego przepisu, bo jest – sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą – więc to mogą być sprawy majątkowe osoby fizycznej.
Drugi spór dotyczy tego, czy to mają być menedżerowe, kierownicy, czy może to być również osoba szeregowo zajmująca się – nigdzie nie ma powiedziano, że chodzi tutaj o menedżerów czy kierowników – może to być dowolna osoba, byle ona zajmowała się sprawami majątkowymi, lub działalnością gospodarczą.
Jeżeli zaopatrzeniowiec hotelu, mający zaopatrywać w artykuły papierowe zakupuje towar po wyższej cenie, ale wie że tak czyni i suma by przekraczała 200 tys. zł, to dla czego miał by nie odpowiadać z tego przepisu
Jako argument przemawiający za zwężenie wykładni – że tu chodzi o prawidłowość obrotu gospodarczego, ale zawsze jest dodatkowy przedmiot ochrony, którym jest również mienie tej osoby, której sprawami ja się zajmuję.
§ 4. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 3 działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Zwłaszcza tu mamy do czynienia z winą nieumyślną, więc jeżeli ja lekkomyślnie trwonię majątek osoby małoletniej, czy nieporadnej i przyjmuję na siebie obowiązek zarządzania sprawami majątkowymi i przez zarządzanie niestaranne wyrządzam jej znaczną szkodę majątkową.
§ 1a. Jeżeli sprawca, o którym mowa w § 1, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Ten paragraf dodany już po kilkunastu latach w wyniku potrzeb praktyki.
Jeżeli sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wtedy mamy do czynienie z typem kwalifikowanym w §2.
§ 2. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 1a działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 3. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 2 wyrządza szkodę majątkową w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 3 działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 4a. Jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie przestępstwa określonego w § 1a następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Art. 296a – przekupstwo menadżerskie – łapownictwo w sektorze prywatnym.
Art. 296b. była kiedyś umieszczona korupcja sportowa, ten typ przestępstw przeszedł do innej ustawy.
Oszustwo kapitałowe, oszustwo majątkowe.
To przestępstwo ma dwa typy i dwa rodzaje zachowań:
Chodzi tutaj o korzystanie z różnego rodzaju wsparcia finansowego - na przykład, ubieganie się o kredyt. Dla tego muszę uwiarogodnić się jako osoba mająca zdolność kredytową.
W związku z tym, bank, udzielający kredytów bada to i żąda różnego rodzaju dokumentów, oświadczeń i powinien to sprawdzić w ochronie własnych interesów
Art. 297. § 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
W celu uzyskania, przedkłada – kluczowe słowa.
Art. 297. § 2. Dotyczy osoby, która już takie wsparcie otrzymała.
Umowa kredytowa zawsze zawiera taką klauzulę, na podstawie której kredytobiorca zobowiązuje się powiadomić kredytodawcę o pogorszeniu jego sytuacji finansowej, czy innej zmianie, która może wpłynąć na zdolność obsługi tego kredytu, ale kredytobiorcy często zatajają ten fakt licząc nie wiadomo na co i potem powstaje sytuacja przykra i kredyt może stanąć złym kredytem.
Art. 297. § 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew ciążącemu obowiązkowi, nie powiadamia właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia finansowego, określonego w § 1, lub zamówienia publicznego albo na możliwość dalszego korzystania z instrumentu płatniczego.
W Art. 297. § 3. Mamy przypadek czynnego żalu.
Art. 297. § 3. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu płatniczego, określonych w § 1, zrezygnował z dotacji lub zamówienia publicznego albo zaspokoił roszczenia pokrzywdzonego.
Art. 299 – przestępstwo prania pieniędzy. Dotyczy wszelkiego rodzaju walorów:
Art. 299. § 1. Kto środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, przyjmuje, posiada, używa, przekazuje lub wywozi za granicę, ukrywa, dokonuje ich transferu lub konwersji, pomaga do przenoszenia ich własności lub posiadania albo podejmuje inne czynności, które mogą udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Chodzi o to, że mienie uzyskane nielegalnie chcemy wprowadzić do legalnego obrotu.
Ale trudno to robić samemu, musi zawsze ktoś z nim współdziałać, kto uczestniczą w legalizacji nielegalnie nabytego mienia, pochodzącego z nielegalnych źródeł.
§ 2. Karze określonej w § 1 podlega, kto będąc pracownikiem lub działając w imieniu lub na rzecz banku, instytucji finansowej lub kredytowej lub innego podmiotu, na którym na podstawie przepisów prawa ciąży obowiązek rejestracji transakcji i osób dokonujących transakcji, przyjmuje, wbrew przepisom, środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, dokonuje ich transferu lub konwersji, lub przyjmuje je w innych okolicznościach wzbudzających uzasadnione podejrzenie, że stanowią one przedmiot czynu określonego w § 1, lub świadczy inne usługi mające ukryć ich przestępne pochodzenie lub usługi w zabezpieczeniu przed zajęciem.
W celu przeciwdziałania praniu pieniędzy mamy rozbudowany system przepisów administracyjnych, które nakazują w systemie bankowym i innych instytucji finansowych i nie tylko (notariuszy) rejestracje transakcji przekraczających określoną wartość, jak również transakcji, które mogą budzić w tej płaszczyźnie pewne wątpliwości. Jest obowiązek rejestracji tych transakcji, przekazywanie ich dalej, aż do komórki centralnej, którą w Polsce jest generalny inspektor nadzoru finansowego w randze wiceministra finansów.
Konwersja – zamiana waloru – na przykład długu na udziały w spółce.
Blok przepisów przeciwko wierzycielom
Art. 300. § 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
To jest wyprowadzanie mienia przez nieuczciwego dłużnika, wie, że grozi jemu niewypłacalność, że cały jego majątek będzie w trybie egzekucji zajęty i przeznaczony na zaspokojenie wierzycieli. Chodzi o to, żeby ten majątek w tym momencie, który nadchodzi był jak najmniejszy.
Czy to będzie osoba fizyczna, mająca majątek prywatny, czy osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, czy osoba prawna, to już nie ma większego znaczenia.
Art. 301. To jest również droga wyprowadzania pieniędzy:
Art. 301. § 1. Kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie ich należności przez to, że tworzy w oparciu o przepisy prawa nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Taka spółka w języku potocznym nazywa się wydmuszką, a w języku angielskim – muszelką – w środku pusta, bez zawartości.
Oszukańcze bankructwo:
Art. 301. § 2. Tej samej karze podlega, kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli doprowadza do swojej upadłości lub niewypłacalności.
Korupcja wierzycielska:
Art. 302. § 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, spłaca lub zabezpiecza tylko niektórych, czym działa na szkodę pozostałych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
To niekiedy łączy się również z udzieleniem takiemu wierzycielowi korzyści majątkowej, a umowa polega na tym, że to mienie kiedyś wróci i o tym mowa w §2 i §3.
§ 2. Kto wierzycielowi udziela lub obiecuje udzielić korzyści majątkowej za działanie na szkodę innych wierzycieli w związku z postępowaniem upadłościowym lub zmierzającym do zapobiegnięcia upadłości, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 3. Tej samej karze podlega wierzyciel, który w związku z określonym w § 2 postępowaniem przyjmuje korzyść za działanie na szkodę innych wierzycieli albo takiej korzyści żąda.
Przestępstwo lichwy – polega na wykorzystaniu przymusowej sytuacji jakiejś osoby, przy zawarciu umowy, ale umowy gdzie wzajemnie świadczenia są niewspółmierne.
Art. 304. Kto, wyzyskując przymusowe położenie innej osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, zawiera z nią umowę, nakładając na nią obowiązek świadczenia niewspółmiernego ze świadczeniem wzajemnym, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Kodeks + podręcznik = dobre rezultaty : ).
Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości
Przestępstwo fałszywych zeznań
Art. 233. § 1. Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
- mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy - postępowanie przygotowawcze, administracyjne, podatkowe – każde postępowanie na podstawie ustawy, w tym również dyscyplinarne.
W Polsce jest blisko 100 postępowań dyscyplinarnych uregulowanych ustawą – na przykład studenci są potencjonalnymi podmiotami postępowania dyscyplinarnego, ponieważ podlegają dyscyplinarną odpowiedzialności, przewidzianą w ustawie prawo o szkolnictwie wyższym.
Każde zaznanie złożone również w takim postępowaniu, polegające na zatajeniu prawdy, lub oświadczeniu nieprawdy będzie karalnym na podstawie tego przepisu.
- zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę - zarówno pozytywne zeznanie nieprawdy, jak i zatajenie prawdy (nie wiem, nie pamiętam) jest takim samym fałszywym zeznaniem.
Chocza ż w tym wypadku trudniej z kwestią dowodową.
Dodatkowe warunki odpowiedzialności karnej świadka za fałszywe zeznania.
Art. 233. § 2. Warunkiem odpowiedzialności jest, aby przyjmujący zeznanie, działając w zakresie swoich uprawnień, uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie lub odebrał od niego przyrzeczenie.
Ważne jest, żeby przyjmujący zeznanie uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej przed zeznaniem, żeby on już był uprzedzony w momencie zeznania.
Art. 233. § 3. Nie podlega karze za czyn określony w § 1a (Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym), kto składa fałszywe zeznanie, nie wiedząc o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania.
Zgodnie z kpk osoba, która obawia się że udzielenie odpowiedzi na pytanie może uważać że udzielenie tej odpowiedzi może jego samego, albo bliskiego narazić na odpowiedzialność karną może odmówić udzielenia odpowiedzi na to pytanie, ale musi być o tym uprzedzony.
Jeżeli jest uprzedzony i decyduje się odpowiedzieć, wtedy spoczywa na nim obowiązek mówienia prawdy.
W wypadkach, określonych kpk istnieje również prawo do odmowy zeznań (względne i bezwzględne), zakazy dowodowe - kiedy świadka w ogóle nie można przesłuchać co do pewnych okoliczności, zwłaszcza też kiedy chodzi o osoby najbliższe:
„Kim Pan jest dla oskarżonego” – „bratem” – „przysługuje Panu prawo do odmowy zeznań, czy Pan korzysta z tego prawa, czy nie” – „korzystam” – „dziękuję”.
Jeżeli nie korzysta – ma obowiązek mówienia prawdy.
Tak samo jak świadkowie, są traktowani rzeczoznawcy, biegli lub tłumaczy które przedstawiają fałszywą opinie albo tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu prowadzonym na postawie ustawy.
W §5 mamy możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary, a nawet od odstąpienia od jej wymierzenia w następujących dwóch przypadkach:
Art. 233. § 5. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli:
1) fałszywe zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy,
2) sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.
Fałszywe oskarżenie
W art. 234 mamy spenalizowane zachowania polegające na fałszywym oskarżeniu:
Art. 234. Kto, przed organem powołanym do ścigania lub orzekania w sprawach o przestępstwo, w tym i przestępstwo skarbowe, wykroczenie, wykroczenie skarbowe lub przewinienie dyscyplinarne, fałszywie oskarża inną osobę o popełnienie tych czynów zabronionych lub przewinienia dyscyplinarnego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Sankcja nie jest zbyt wysoką, ale fałszywie oskarżenie nawet przy przewinieniu dyscyplinarnym jest karalne, ale tylko wtedy, kiedy ono jest złożone przed jednym z tych organów.
Fałszywe dowody
Art. 235. Kto, przez tworzenie fałszywych dowodów lub inne podstępne zabiegi, kieruje przeciwko określonej osobie ściganie o przestępstwo, w tym i przestępstwo skarbowe, wykroczenie, wykroczenie skarbowe lub przewinienie dyscyplinarne albo w toku postępowania zabiegi takie przedsiębierze, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Zatajenie dowodów niewinności
Art. 236. § 1. Kto zataja dowody niewinności osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego, wykroczenia, wykroczenia skarbowego lub przewinienia dyscyplinarnego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Do art. 234-236 stosuje się przepis art. 233 § 5 pkt 2 (nadzwyczajne złagodzenie kary – czynny żal) – znaczy sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe oskarżenie, czy ujawni schowane przez niego dowody niewinności, czy ujawni, że dowody które stworzył nie są prawdziwe.
Zawiadomienie o przestępstwie nie popełnionym
Art. 238. Kto zawiadamia o przestępstwie, lub o przestępstwie skarbowym organ powołany do ścigania wiedząc, że przestępstwa nie popełniono, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Na przykład – osoba w celu otrzymania premii asekuracyjnej mówi, że został skradziony jej samochód – będzie odpowiadał za oszustwo i za zawiadomienie o przestępstwie nie popełnionym.
Poplecznictwo
Art. 239. § 1. Kto utrudnia lub udaremnia postępowanie karne, pomagając sprawcy przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego uniknąć odpowiedzialności karnej, w szczególności kto sprawcę ukrywa, zaciera ślady przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego albo odbywa za skazanego karę, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Nie mylić z pomocnictwem – pomocnictwo jest instytucją z zasad odpowiedzialności i wyodrębnia określoną kategorie współdziałających, określa definicję pomocnika, pomocy i zakres karalności pomocnika. Pomocnik to jest osoba, która pomaga w popełnieniu przestępstwa, a więc w jego usiłowaniu, lub dokonaniu, czasami w przygotowaniu.
Natomiast, poplecznictwo nie jest wyodrębnione takie zachowanie w części ogólnej, tylko stanowi typ przestępstwa, tak zwany delictum sui generis (przestępstwo odrębnego (samodzielnego) typu), i dotyczy sytuacji, w której udzielamy pomocy po popełnieniu przestępstwa.
Do popełnienia przestępstwa – pomocnictwo, po popełnieniu – poplecznictwo.
Art. 239. § 1. penalizacją nie jest objęte poplecznictwo w wypadku sprawców wykroczeń, oraz przewinień dyscyplinarnych – dotyczy tylko przestępstw i przestępstw skarbowych.
Art. 239. § 2. Nie podlega karze sprawca, który ukrywa osobę najbliższą.
§ 3. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli sprawca udzielił pomocy osobie najbliższej albo działał z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym.
To nie jest czynny żal, tylko możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary, albo nawet odstąpienia od jej wymierzenia w sytuacji szczególnej.
Nie zawiadomienie o przestępstwie
Art. 240. § 1. Kto, mając wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego określonego w art. 118, 118a, 120–124, 127, 128, 130, 134, 140, 148, 163, 166, 189, 252 lub przestępstwa o charakterze terrorystycznym, nie zawiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Określa w wypadku których przestępstw spoczywa na nas prawno-karny obowiązek denuncjacji, którego nie dopełnienie grozi nam odpowiedzialnością karną.
To może być jakikolwiek organ powołany do ścigania przestępstw (nie obowiązujące właściwy terytorialnie), chodzi o to, żeby wiadomość dotarła „do organów” niezwłocznie – bez zwłoki, którą może uzasadniać tylko przeszkoda fizyczna – zepsuty telefon i zwichnięta noga.
Okoliczność wyłączająca przestępność takiego zachowania
Art. 240. § 2. Nie popełnia przestępstwa określonego w § 1, kto zaniechał zawiadomienia, mając dostateczną podstawę do przypuszczenia, że wymieniony w § 1 organ wie o przygotowywanym, usiłowanym lub dokonanym czynie zabronionym; nie popełnia przestępstwa również ten, kto zapobiegł popełnieniu przygotowywanego lub usiłowanego czynu zabronionego określonego w § 1.
Mamy obowiązek denuncjowania, ale jest on bardzo ścisłe określony w określonych ramach i poza te ramy ten obowiązek nie sięga.
Naruszenie tajemnicy postępowania przygotowawczego.
Postępowanie przygotowawcze nie jest postępowaniem jawnym, jest to postępowanie in kamera, może przy nim być tylko organ prowadzący i uczestnik, w niektórych bardzo ścisłe określonych w ustawie wypadkach może być przy nim obrońca, a czasami inne osoby uczestniczące, na przykład technik, biegły.
Te osoby zapoznają się z informacjami dotyczącymi przebiegu tego postępowania. Jest zakaz rozpowszechniania publicznej takich wiadomości – art. 241.
Art. 241. § 1. Kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego, zanim zostały ujawnione w postępowaniu sądowym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia publicznie wiadomości z rozprawy sądowej prowadzonej z wyłączeniem jawności.
Samouwolnienie się osoby pozbawionej wolności.
Art. 242. § 1. Kto uwalnia się sam, będąc pozbawionym wolności na podstawie orzeczenia sądu lub prawnego nakazu wydanego przez inny organ państwowy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Chodzi nie tylko o ucieczkę więźnia z zakładu karnego, ale są inne formy pozbawienia wolności, które są prawnym pozbawieniem wolności i samouwolnienie się z tego jest przestępstwem.
„pozbawionym wolności na podstawie orzeczenia sądu” – skazanie, aresztowanie tymczasowe, umieszczenie na obserwację w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym, areszt porządkowy nałożony przez są za zakłócanie przebiegu sprawy, zatrzymanie domniemanego sprawcy przestępstwa do chwili podjęcia przez sąd decyzji o aresztowaniu tymczasowym, inne wypadki aresztowania.
Ucieczka, art.- 242 – dotyczy osoby, pozbawionej wolności
Art. 242. § 2. Kto, korzystając z zezwolenia na czasowe opuszczenie zakładu karnego lub aresztu śledczego bez dozoru albo zakładu psychiatrycznego dysponującego warunkami podstawowego zabezpieczenia, bez usprawiedliwionej przyczyny nie powróci najpóźniej w ciągu 3 dni po upływie wyznaczonego terminu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. Karze określonej w § 2 podlega, kto, korzystając z przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, bez usprawiedliwionej przyczyny nie powróci do zakładu karnego najpóźniej w ciągu 3 dni po upływie wyznaczonego terminu.
§ 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa w porozumieniu z innymi osobami, używa przemocy lub grozi jej użyciem albo uszkadza miejsce zamknięcia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Do 3 dni – odpowiedzialność dyscyplinarna.
art.- 243 – dotyczy osoby, która spółdziała z osobą pozbawioną wolności
Art. 243. Kto osobę pozbawioną wolności na podstawie orzeczenia sądu lub prawnego nakazu wydanego przez inny organ państwowy uwalnia lub ułatwia jej ucieczkę, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.