Wykład1.

1.Pasza - jest to materiał pochodzenia roślinnego, zwierzęcego

lub mineralnego charakteryzujący się wartością odżywczą

dla zwierząt i nie zawierających substancji szkodliwych dla

zdrowia zwierząt i mogących ujemnie wpływać na produkty

zwierzęce.

2. Metoda oznaczania składników pokarmowych:

pasza woda sucha masa
popiół surowy


substancja organiczna



Białka ogólne
związki azotowe
substancje i związki azotowe



białko związki
właściwe azotowe węglowodany tłuszcz surowy
niebiałkowe ekstrakt eterowy
(NPN)



włókno surowe bezazotowe
wyciągowe

3. Współczynnik strawności składnika pokarmowego- jest liczbą wskazującą, w jakim stopniu składnik pokarmowy pobrany przez zwierze został strawiony w jego przewodzie pokarmowym. Współczynnik strawności oznacza się metodami:

- In vivo- współczynnik strawności oznacza się wykonując badanie str. na zwierzętach

- In vitro— współczynnik strawności oznacza się laboratoryjnie

4. Obliczanie współczynnika strawności:

- Metoda bilansowa (klasyczna)- polega na oznaczeniu strawności na podstawie różnicy między całkowitą ilością składników pokarmowych w paszy a ilością wydaloną w kale.

Należy znać: ilość pobranej paszy, skład chemiczny paszy, ilość wydalonego kału, skład chemiczny kału.

- Metoda wskaźnikowa- do paszy dodaje się wskaźnika lub wykorzystuje naturalne substancje zawarte w paszy. Współczynnik strawności oblicza się na podstawie stosunku ilościowego badanego wskaźnika do badanego składnika pokarmowego w paszy i kale.

Należy znać: skład chemiczny paszy, skład chemiczny kału, zawartość składnika w paszy i w kale.

Wykład2

5. Pasza - jest to materiał pochodzenia roślinnego, zwierzęcego

lub mineralnego charakteryzujący się wartością odżywczą

dla zwierząt i nie zawierających substancji szkodliwych dla

zdrowia zwierząt i mogących ujemnie wpływać na produkty

zwierzęce.

6. Wartość pokarmowa - zawartość składników pokarmowych, w tym białka,

tłuszczu, włókna, cukrów, skrobi, poszczególnych aminokwasów, kwasów tłuszczowych, składników mineralnych, witamin oraz energii.

Wartość pokarmowa pasz - wyraża się ilością danego składnika na jednostkę

wagową paszy o ustalonej wilgotności lub na jednostkę suchej masy paszy.

Wartość odżywczą (pokarmową) - zawartość w paszy składników strawnych, wchłanianych w przewodzie pokarmowym i wykorzystywanym w procesach metabolizmu.

7. Mierniki wartości pokarmowej paszy: skład chemiczny, strawność składników, wartość energetyczna, wartość białka, zawartość witamin i związków mineralnych, zawartość substancji antyodżywczych

8. Na przydatność żywieniową paszy składa się:działanie dietetyczne, walory smakowe, zawartość substancji antyodżywczych (antyżywieniowych), wpływ na jakość produktów zwierzęcych, negatywnie oddziaływanie na organizm zwierzęcy

9. Wartość gospodarcza paszy będzie zależeć od: przydatności żywieniowej wysokich czy niskich kosztów produkcji, od wielkości plonów, łatwości zbioru, transportu, łatwości przechowywania, łatwości konserwacji łatwości przyrządzania przed skarmianiem

10. Składniki pokarmowe pasz: fizyczne i chemiczne

Składniki fizyczne pasz roślinnych, zwierzęcych i mineralnych

W paszach pochodzenia roślinnego - są to:

tkanki wegetatywne roślin – pochodzące z łodyg, liści, kłosów

i wiech, bulw, kłączy i korzeni,

tkanki generatywne roślin – pochodzące z nasion i owoców

11. W paszach pochodzenia zwierzęcego - są to:

rozdrobnione na mączkę tkanki zwierząt - (tkanka mięsna,

tłuszczowa i kostna), keratyna (pierze, rogi, racice, kopyta, włosie

i szczecina)

mleko i produkty jego przerobu - (serwatka, kazeina,

maślanka, laktoza)

poddane obróbce termicznej ciśnieniowej, jak autoklawowanie, hydroliza i suszenie.

12. W paszach pochodzenia mineralnego - są to cząsteczki zmielonych minerałów lub substancji chemicznych;

kopalnych (kreda pastewna, dolomit, sól kopalna, zeolit),

z chemicznego przerobu kopalin (fosforany paszowe)

z syntezy chemicznej (chlorki, siarczany, tlenki, węglany- magnezu,

cynku manganu, miedzi, kobaltu, żelaza, a także mocznik, aminokwasy

syntetyczne i inne)

13. Białko ogólne – to suma związków zawierających azot. Składa się ono z:

białka właściwego

związków azotowych niebiałkowych (NPN)

BIAŁKO OGÓLNE (N * 6,25) 16% N N w 100g białka czyli 100g/16g= 6,25

1) Białko właściwe (czyste):
a) białka proste
* globularne:

- albuminy,
- globuliny,
- histony.

*strukturalne:
- keratyna,
- kolagen,

- elastyna

b) białka złożone:

- fosfoproteidy,

- nukleoproteidy,

- chromoproteidy,

- metaloproteidy,

- glikoproteidy,

- lipoproteidy
2) Związki azotowe niebiałkowe

a) amidy,

b) zasady purynowe,

c) zasady pirymidynowe,

d)sole amonowe,

e)mocznik

f) wolne aminokwasy,

g) azotany,

h) azotyny,

i) betaina

14. Białko w organizmach zwierzęcych pełni bardzo ważna role – są to przede wszystkim : funkcja strukturalna, funkcja regulacyjna, funkcja transportowa, udział w procesie widzenia, funkcja przekazywania cech genetycznych

15.Tłuszcz surowy(ekstrakt eterowy)

Tłuszcze właściwe
-tłuszcz obojętny,
-woski,
- kwasy tłuszczowe

2) Związki tłuszczopodobne:

a)fosfolipidy glicerolowe (fosfatydy)

b)sfingolipidy

3) lipidy izoprenowe

16. Biologiczne znaczenie tłuszczu

Tłuszcz jest niezbędnym składnikiem organizmu. Tkanki pozbawione tłuszczu są

niezdolne do życia. Lipidy wchodzące w skład tkanek i płynów ustrojowych

spełniają następujące funkcje: izolacyjną, strukturalną ,energetyczną, transportową, funkcjonalną informacyjna

17. Wielocukrowe:

1. Jednoskładnikowe 2. Wieloskładnikowe:

a) celuzloza a) hemiceluloza

b) pektyny

c) ligniny

d) gumy

e) śluzy

f) kleje

18. ZWIĄZKI BEZAZOTOWE WYCIĄGOWE

1) Jednocukrowce- Monosacharydy

a) Pentozy
- arabinoza,
- ksyloza,
- ryboza,
b) Heksozy
- glukoza,

-fruktoza,

- galaktoza,

- mannoza,

2) Kilkucukrowce – Oligosacharydy

a) Dwucukrowce

- sacharoza,

- maltoza,

- laktoza,

- celobioza,

b)Trójcukrowce

- rafinoza

3) Wielocukrowce – Jednoskładnikowe

a)Pentozany
- arabany,

- ksylany,

b) Heksany

- skrobia,

- glikogen,

- inulina.

WŁÓKON SUROWE

1) Wielocukrowce - jednoskładnikowe

- Celuloza

2) Wielocukrowce- wieloskładnikowe

- hemicelulozy,

- pektyny,

- ligniny,

- gumy,

- śluzy,

- kleje

19. Składniki mineralne (popiół surowy): Makroelementy – występują w organizmie zwierząt w ilościach powyżej

50 mg/1kg.

Zalicza się dno nich: Ca, P, Na, K, MG, Cl i S.

Mikroelementy (pierwiastki śladowe) – występują w organizmie

zwierząt w ilościach mniejszych niż 50 mg/1kg.

Zalicza się do nich: Fe, Mn, Zn, Co, Se, Cr, J, Mo, Ni, F, Si, V, Sn.

20. Składniki mineralne pełnia w organizmie zwierząt wiele

różnorakich funkcji:

-stanowią elementy strukturalne organizmu, zarówno układu

kostnego, jak i tkanek miękkich

- są składowymi częściami różnych ważnych życiowo związków

organicznych, takich jak białka, hormony witaminy

-odgrywają ważna rolę w utrzymaniu właściwego ciśnienia

osmotycznego w komórkach i płynach ustrojowych

- regulują koncentrację jonów wodoru w płynach ustrojowych

i tkankach

- zwierząt, wpływają na prawidłowy przebieg przewodnictwa

mięśniowo- nerwowego

- biorą udział w budowie licznych enzymów lub je aktywują

21. Dodatki paszowe - są to substancje pojedyncze lub ich mieszaniny wpływające

na poprawę jakości mieszanek paszowych, zdrowia zwierząt i produktów

pochodzenia zwierzęcego Premiksy paszowe- są to dodatki paszowe produkowane na nośnikach, celem lepszego mieszania się z innymi materiałami paszowymi

22. Do dodatków paszowych zalicza się: witaminy prowitaminy i substancje o podobnym działaniu, pierwiastki śladowe, antybiotyki paszowe, probiotyki, przeciwutleniacze, substancje zapachowe i wzmacniające apetyt, kokcydiostatyki, emulgatory, wypełniacze, substancje wiążące, substancje przeciwzbrylające, barwniki, konserwanty, detoksykanty , regulatory kwasowości, sole buforujące, dezodoranty (preparaty dezodoryzujące), zioła, inne stymulatory wzrostu

23. Mieszanka pełnodawkowa – jest to mieszanina pasz, która zawiera składniki pokarmowe w odpowiedniej ilości i proporcjach

Skarmiana do woli lub normowana, pokrywa zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki pokarmowe i pod względem struktury fizycznej odpowiada gatunkowi oraz grupie produkcyjnej zwierząt – mieszanka zbilansowana pełnowartościowa

Mieszanka uzupełniająca - jest to zestaw pasz, który służy do uzupełniania poziomów składników w dawce pokarmowej. Mieszanka ta cechuje się wyższą od wymaganej potrzebami dziennymi zwierząt zawartością białka, energii i dodatków paszowych.

Koncentraty białkowe i witaminowo-mineralne

Mieszanki specjalnego przeznaczenia – to pasze dietetyczne i lecznicze

24. Najbardziej rozpowszechnionym systemu jest podział pasz na:

-treściwe - >4,1 MJ [EN] dla przeżuwaczy (w 1kg suchej masy)

- objętościowe – zawierają < 4,1MJ [EN] dla przeżuwaczy i < 18 % włókna

surowego (w 1 kg suchej masy)

- mineralne - nie zawierają energii

W grupie pasz objętościowych wyróżnia się:

-objętościowe suche -siano, słomy i plewy

-objętościowe soczyste – zielonki, kiszonki i okopowe, a także pasze wodniste

pochodzenia przemysłowego , np. wywar gorzelniany, pulpę ziemniaczaną

25. W grupie pasz treściwych i objętościowych wyróżnia się:

• niskobiałkowe

• średniobiałkowe

• wysokobiałkowe

W zależności od miejsca produkcji wyróżnia się pasze

• gospodarskie

• pochodzące z zakupu

Biorąc pod uwagę rodzaj pasz dzieli się je na pochodzenia

• roślinnego

• zwierzęcego

• mineralnego

26. Ze względu na ilość składnika najbardziej charakterystycznego lub występującego w ilości

dominującej pasze dzielimy na: węglowodanowe, białkowe, witaminowe , mineralne

dietetyczne, tuczące

Można wyróżnić pasze które wpływające na ilość i jakość wytwarzanego produktu np.: pasze mlekopędne, wpływające rozmiękczająco na zwierzęcą tkankę tłuszczową

wpływające utwardzająco na zwierzęcą tkankę tłuszczową

27. Uwzględniając najczęściej stosowane kryteria, przyjmuje się następujący podział pasz:

I – Pasze objętościowe

1. Pasze objętościowe soczyste;

a) zielonki z trwałych użytków zielonych – łąk i pastwisk,

b) zielonki z upraw polowych,

c) kiszonki i sianokiszonki,

d) okopowe,

e) wodniste produkty uboczne pochodzenia przemysłowego

II – Pasze treściwe

1. Roślinne:

a) niskobiałkowe, zawierające do 20% białka – ziarna zbóż i produkty ich przerobu

(otręby), susz z okopowych,

b) o średniej zawartości białka, 20-30% - nasiona roślin strączkowych,

c) wysokobiałkowe o zawartości ponad 30% białka – makuch, ekspelery i śruty

poekstrakcyjne,

2. Pochodzenia zwierzęcego o zawartości białka ponad 30%:

a) maczki mięsne, maczki z krwi, mączka mięsno-kostna, mączka kostna

b) mączki rybne z odpadów i mączki z całych ryb,

c) mączka z mleka – mleko odtłuszczone suszone,

3. Pochodzenia zwierzęcego – naturalne

III – Przemysłowe mieszanki paszowe

1. pełnodawkowe

2. uzupełniające

3. koncentraty białkowe

IV – Dodatki uzupełniające

1. mineralne

2. witaminowe i witaminowo - minerlane