RODZAJE MAP
1) Mapa ogólnogeograficzna –zawiera wszystkie elementy krajobrazu wyróżniane na przyjętym poziomie uogólnień, w odpowiednim uporządkowaniu, zgodne z celem (przeznaczenie mapy) i skalą, (z której wynika stopień generalizacji) prezentacji.
2) Mapy topograficzne i przeglądowe- Obejmują one z reguły duże obszary, stąd dla większych skal konieczny jest ich podział na arkusze – obecnie najczęściej prowadzony wzdłuż linii siatki kartograficznej. Na każdy arkusz mapy ogólnogeograficznej składają się zarówno obraz kartograficzny, jak i elementy pozaramkowe.
3) Mapa tematyczna - mapa eksponująca jeden lub kilka wybranych elementów treści mapy ogólnogeograficznej, bądź określone zjawiska i procesy (łącznie z dynamiką zmian w czasie i przestrzeni) przyrodnicze, gospodarcze, społeczne.Źródło: "http://pl.wikipedia.org/wiki/Mapa_tematyczna"
4)mapy przyrodnicze,
5)mapy społeczno-gospodarcze
6) Mapa zasadnicza - nazywana również Podstawową Mapą Kraju to podstawowe opracowanie geodezyjno-kartograficzne wykonywane w danym kraju. Powinno obejmować swoim zasięgiem obszar całego państwa. Służy celom ewidencyjnym, gospodarczym, planistycznym i strategicznym. Jest podstawą do wykonywania robót budowlanych.
7) fotogrametryczne i teledetekcyjne zdjęcia lotnicze,
8) zdjęcia satelitarne,
MAPA I JEJ SKŁADNIKI:
Mapa to rysunek powierzchni Ziemi przedstawiony na płaszczyźnie, w odpowiednim zmniejszeniu, w siatce południków i równoleżników za pomocą znaków umownych. Każda mapa zawiera trzy grupy składników:
– matematyczne – odwzorowanie kartograficzne i skala;
– geograficzne – treść mapy, czyli elementy fizycznogeograficzne i ekonomiczno-geograficzne, oraz nazewnictwo i opisy cyfrowe;
– opis pozaramkowy (legenda) – tytuł mapy, jej skala i objaśnienia zastosowanych znaków umownych.
SKALA MAPY:
Przez skalę mapy rozumiemy stosunek odległości na mapie do odpowiadającej jej odległości poziomej w terenie – nie zaś do odległości rzeczywistej uwzględniającej ukształtowanie powierzchni. Na mapie skala może być zapisana w postaci:
– liczbowej – np. 1: 300 000, co oznacza, że 1 jednostce długości na mapie odpowiada 300 000 takich samych jednostek w terenie ( na mapie równa się w terenie)
– mianowanej – np. -> , co oznacza, że na mapie odpowiada w terenie
– liniowej (podziałki) – tj. skali wyrażonej w sposób graficzny w postaci odcinka prostej podzielonego na równe części i opisanego w metrach lub kilometrach:
Zmniejszając skalę mapy, przy zachowaniu jej wymiarów, zwiększamy powierzchnię obszaru na niej przedstawioną. Zachodzi wtedy konieczność opuszczenia wielu szczegółów uznanych za mniej istotne. Proces uogólniania mapy, polegający na selekcji i upraszczaniu treści oraz zmianie znaków szczegółowych na bardziej ogólne, nazywamy generalizacją mapy. Ze względu na kryteria selekcji treści możemy wyróżnić generalizację:
– ilościową – polegającą na eliminowaniu mniejszych obiektów, upraszczaniu rysunku, zamianie znaków powierzchniowych na sygnatury.
– jakościową – polegającą na eliminacji niektórych treści w celu wyeksponowania innych zagadnień – przy tworzeniu map tematycznych.
TWORZENIE MAP:
Tworzenie mapy rozpoczyna się od przeniesienia siatki geograficznej na płaszczyznę, czyli odwzorowania kartograficznego.
Siatka geograficzna po przeniesieniu na płaszczyznę to siatka kartograficzna.
Odwzorowania kartograficzne dzieli się na:
– wiernokątne – zachowujące wierność kątów – tylko kierunki wyznaczane przez południki i równoleżniki, odpowiadają kierunkom w rzeczywistości;
– wiernoodległościowe – zachowujące jedynie wierność odległości – odległości na mapie przeliczone przez jej skalę odpowiadają odległościom w terenie;
– wiernopowierzchniowe – zachowujące tylko wierność powierzchni, tzn. pole powierzchni przeliczone przez skalę odpowiada powierzchni w terenie;
– dowolne (umowne) – niezachowujące żadnego z warunków wierności.
RODZAJE POWIERZCHNI RZUTOWANIA
Ze względu na rodzaj powierzchni rzutowania odwzorowania dzielimy na:
– płaszczyznowe (azymutalne) – otrzymywane z rzutowania powierzchni Ziemi na płaszczyznę styczną w jednym punkcie z kulą ziemską (na biegunie, równiku lub w innych szerokościach geograficznych). Odwzorowania płaszczyznowe stosuje się do przedstawiania obszarów okołobiegunowych i map planiglobów;
– walcowe – uzyskiwane w wyniku rzutowania siatki geograficznej na pobocznicę walca, który może być styczny z kulą wzdłuż równika, dwóch przeciwległych południków lub w położeniu pośrednim między biegunem a równikiem. W odwzorowaniu walcowym zachowany jest warunek wierności kątów, co sprawia, że siatki walcowe wykorzystuje się w żegludze i do przedstawiania obszarów okołorównikowych;
– stożkowe – powstające w wyniku rzutowania powierzchni kuli na pobocznicę stożka – stożek może być styczny z kulą wzdłuż jednego równoleżnika, oś stożka może leżeć w płaszczyźnie równika lub mieć położenie między równikiem i osią ziemską. W siatkach stożkowych przedstawia się najczęściej obszary jednego kontynentu lub jednego państwa;
– umowne (dowolne) – są przekształceniami wymienionych wyżej odwzorowań klasycznych (pseudoazymutalne, pseudowalcowe, pseudostożkowe).
W odwzorowaniach kartograficznych uzyskuje się tylko jeden punkt lub jedną linię wiernie przeniesioną z powierzchni kuli. Jest to miejsce styczności kuli z powierzchnią rzutowania. Im dalej od tego miejsca, tym zniekształcenia są większe.