Klasyfikacja wyrobów budowlanych z uwagi na reakcję na ogień

Mirosław Kosiorek 1. Klasyfikacja według przepisów polskich Wyroby budowlane z uwagi na reakcję na ogień dzieli się na palne i niepalne, z kolei wyroby palne dzieli się na niezapalne, trudnozapalne i łatwozapalne. Do wyrobów klasyfikowanych jako niepalne, bez konieczności potwierdzania wynikami badań, należą produkty pochodzenia nieorganicznego według podanego niżej zestawienia: Jako niezpalane klasyfikuje się także wyroby wykonane z dwóch lub więcej wyrobów wymienionych, także klejone, pod warunkiem, że ilość użytego kleju nie przewyższa 0,1% masy lub objętości wyrobu - miarodajna jest wartość niższa. Wyroby i materiały palne - produkty pochodzenia organicznego: drewno, płyty drewnopochodne, płyty z innych włókien roślinnych (płyty paździeżowe), tworzywa sztuczne, guma, bawełna, wełna itp. Wyroby i materiały składające się z części nieorganicznych i organicznych, jak np. płyty z wełny mineralnej, wełny szklanej, płyty wiórowo-cementowe, strużkobetony, tynki akrylowe, dzieli się na palne i niepalne na podstawie badań według normy PN-93/B-02862. Klasyfikacja zależy od zawartości części organicznych i jest podawana w aprobatach technicznych. Wyroby palne, takie jak: okładziny ścian i sufitów, sufity podwieszone, dzieli się na: niezpalane, trudnozapalne, łatwozapalne, na podstawie wyników badań według normy PN-B-02874:1996 lub PN-91/P-04720 (tekstylia, zasłony, kotary itp.). Materiały trudnozapalne to wyroby z drewna liściastego o gęstości nie mniejszej niż 800 kg/m 3 i grubości min. 12 mm. Pozostałe wyroby z drewna i materiałów drewnopochodnych uzyskują klasyfikację niezapalnych lub trudnozapalnych w wyniku dodania antypirenów w procesie produkcji lub wykonania zabezpieczeń za pomocą środków ogniochronnych. Wykładziny podłogowe i podłogi dzieli się na trudnozapalne i łatwozapalne na podstawie wyników badań według normy PN-B-02854. Klasyfikację z uwagi na toksyczność produktów spalania i dymotwórczość przeprowadza się na podstawie badań. Badania wydzielania lotnych, toksycznych produktów spalania prowadzi się zgodnie z normą PN-88/B-02855. Badanie polega na analitycznym oznaczeniu ilościowym produktów decydujących o toksyczności środowiska pożaru (CO, CO2 , HCN, HCl, NOx ), powstałych w temperaturze rozkładu 450, 550 i 750 !C. Na podstawie wartości otrzymanych wskaźników toksymetrycznych materiały klasyfikuje się jako bardzo toksyczne (BT), toksyczne (T) lub umiarkowanie toksyczne (UT). Badania właściwości dymotwórczych prowadzi się według normy PN-89/B-02856 dla określenia współczynnika zaniku kontrastu (lub szybkości jego zmiany). Na podstawie wartości współczynników materiały dzieli się na: bardzo dymiące (BD), o średniej (D) i o umiarkowanej intensywności dymienia (UD). Wymagania dotyczące klasyfikacji materiałów i wyrobów budowlanych oraz wyrobów służących do wykończenia i wyposażenia wnętrz zestawione w tablicy 1. Oznaczenia przepisów: WT - Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 10/1995, z późniejszymi zmianami; jednolity tekst: Dz. U. nr 15/1999), WTR - Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7 października 1997 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie (Dz. U. nr 132/1997), WP - Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 92/1995; zmiany: Dz. U. nr 102/1995), WTG - Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14 listopada 1995 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. nr 139/1995), WTP - Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 sierpnia 1996 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. nr 122/1996). EUROKLASY W ciągu najbliższych 2-3 lat w Polsce zostaną wprowadzone EUROKLASY, czyli klasyfikacja wyrobów dotycząca reakcji na ogień według ustaleń UE. EUROKLASY obejmują dwie odrębne klasyfikacje: 1) wyrobów budowlanych z wyłączeniem podłóg i wykładzin podłogowych, 2) podłóg i wykładzin podłogowych. Zasady klasyfikacji podano w tablicach 2 i 3. Przepisy polskie operując określeniami: materiały niepalne, niezapalne, trudnozapalne i łatwozapalne zostaną prawdopodobnie nie tylko dostosowane do nowej klasyfikacji w zakresie zamiany klasyfikacji, ale także wzbogacone z uwagi na większe możliwości różnicowania wyrobów, a przez to i wymagań. (1) Dla wyrobów homogenicznych i zasadniczych elementów wyrobów heterogenicznych. (2) Dla zewnętrznych drugorzędnych elementów wyrobów heterogenicznych. (2a) Alternatywnie, jakikolwiek zewnętrzny drugorzędny składnik o PCS ??2,0 MJYm -2 , przy założeniu, że wyrób spełnia następujące kryteria EN xxxx (SBI): FIGRA ??20 WYs -1 ; i LFS < krawędź próbki; i THR 600s ??4,0 MJ; i s1; i d0. (3) Dla dowolnego wewnętrznego drugorzędnego składnika wyrobu heterogenicznego. (4) Dla całego wyrobu. (5) s1 = SMOGRA ??30 m 2 Ys -2 i TSP 600s ??50 m 2 ; s2 = SMOGRA ??180 m 2 Ys -2 i TSP 600s ??200 m 2 ; s3 = nie s1 lub s2. (6) d0 = nie występują spadające krople/cząstki w badaniu według En xxxx (SBI) w czasie 600 s; d1 = nie występują spadające krople/cząstki trwające dłużej niż 10 s w badaniu wg En xxxx (SBI) w czasie 600 s; d2 = nie d0 lub d1; zapalenie papieru w metodzie wg EN ISO 11925-2 powoduje klasyfikację d2. (7) "Spełnia wymaganie" = brak zapalenia papieru (klasyfikacja "no"); "Nie spełnia wymagania" = zapalenie papieru (klasyfikacja d2). (8) W warunkach powierzchniowego oddziaływania płomienia i, jeśli dotyczy przypadku wyrobu z wykończeniem, krawędziowe oddziaływanie płomienia. (1) Dla wyrobów homogenicznych i zasadniczych elementów wyrobów heterogenicznych. (2) Dla zewnętrznych drugorzędnych elementów wyrobów heterogenicznych. (3) Dla dowolnego wewnętrznego drugorzędnego składnika wyrobu heterogenicznego. (4) Dla całego wyrobu. (5) Czas badania = 30 minut. (6) Krytyczny strumień jest to taki strumień promieniowania cieplnego, przy którym płomień na próbce gaśnie samoistnie lub jest to strumień określony po 30 minutach badania, dla wartości mniejszej (tzn. strumień odpowiadający większemu zasięgowi płomienia na próbce). (7) s1 = Dym ??750%Ymin; s2 = nie s1. (8) W warunkach powierzchniowego oddziaływania płomienia i, jeśli dotyczy przypadku wyrobu z wykończeniem, krawędziowe oddziaływanie płomienia. Oznaczenia/symbole (odnoszące się do odpowiednich metod badania) DT przyrost temperatury, deg Dm ubytek masy, kg t f czas spalania płomieniowego, s PCS ciepło spalania, MJ/kg FIGRA szybkość rozwoju pożaru (ang. fire growth rate), W/s THR 600s całkowite ciepło wydzielone, MJ LFS zasięg poprzecznego rozprzestrzeniania płomienia (ang. lateral flame spread), mm SMOGRA szybkość wydzielania dymu (ang. SMOke Growth RAte), m 2 /s 2 TSP 600s całkowite wydzielanie dymu, m 2 Fs zasięg rozprzestrzeniania płomienia, mm Literatura FANGRAT J.: Reakcja na ogień według klasyfikacji CEN i wprowadzenie tej klasyfikacji w Polsce. Seminarium ITB - Reakcja na ogień wyrobów budowlanych., Katowice 2000 PN-ISO 8421 Ochrona przeciwpożarowa. Terminologia PN-88/B-02855 Ochrona przeciwpożarowa budynków. Metoda badania wydzielania toksycznych produktów rozkładu i spalania materiałów (z wyłączeniem p. 2.6, 2.7 i 3.1) Lista obowiązujących przepisów znajduje się w haśle Klasyfikacja wyrobów budowlanych z uwagi na rozprzestrzenianie ognia.