Przeznaczeniewyrobówpapierniczych
Wyrobypapierniczejakjuż sama nazwa wskazuje wykonane są z papieru, więc zaczniemy od ogólnego pojęcia papieru, oraz procesów powstania.
Obecniepapierklasyfikujesię na dwie zwyczajowe grupy towarowe:
-Wytworypapierniczeoraz
-Przetworypapiernicze.
Papier jest produktemprzemysłowym w postaci arkuszy lub wstęg, otrzymywanym w wyniku spilśnienia i dalszej obróbki rozdrobnionych i zawieszonych w wodzie włókien, głównie pochodzenia roślinnego (drewno takich drzew jak: topola, sosna, świerk, brzoza, jodła oraz osika,a także trzcina, len, konopie, słoma zbożowa itp.), rzadziej pochodzenia zwierzęcego (np. ścinki skór, wełna), z ewentualnym dodatkiem wypełniaczy (np. siarczanu barowego, kredy, talku), substancji klejących (np. parafiny, kalafonii, klejów zwierzęcych), barwników oraz innych środków nadających specjalne własności.
Specjalnewypełniacze są przeważnie wykorzystywane do produkcji papieru papierosowego, gazetowego, papieru przeznaczonego na banknoty i papiery wartościowe.
Papierycharakteryzują się:
składem włóknistym
gramaturą
przeznaczeniem
rodzajempowierzchni
barwą
Przetworypapiernicze– to produktyotrzymywaneprzezpoddaniewyrobówpapierniczychobróbcechemicznejifizykochemicznej (np. powlekanie) lubmechanicznej (np. wykrawanie, przetłaczanie, sklejanie, zszywanie itp. ) lub poddanie obu tym procesom jednocześnie.
Inna definicjapodaje, że papier to produkt papierniczy mający postać arkusza albo wstęgi i posiadający maksymalną masę jednostkową 250 g/m2.
Surowcepomocniczeprzy wyrobie papieru to:
woda - wchodzi w skład masy papierniczej, jest używana przy myciu oraz płukaniu, najlepsza jest woda miękka o dużej czystości.
wypełniacze - białe pigmenty, które nanoszone są na włókna; dzięki nim otrzymany wyrób ma większą przeźroczystość i jest bielszy
środki zaklejające - kleje zwierzęce lub żywiczne,
barwniki
środki koagulujące
pigmenty
środki wodo utrwalające.
Cały proces powstania papieru, który pomoże nam zrozumieć jego funkcje to nic innego jak:
1) Sporządzenie masy papierniczej
Proces mieleniamasypapierniczej - noże mielące rozgniatają, tną oraz gładzą masę; działanie to nadaje większość dalszych cech papieru
Zaklejanie papieru - ten etapnadajepożądany stopień zaklejenia, odpowiedzialny za odporność na rozlewanie różnorodnych cieczy i ich przenikanie; odbywa się to na zasadzie dodatku kleju do samej masy lub tylko na jej powierzchnię
Wypełnianie papieru - za pomocą wypełniaczy; dodaje się na włókna oraz do samej masy białe pigmenty nadające papierowi wysoką białość, gładkość powierzchni, miękkość oraz nieprzeźroczystość, wypełniacze obniżają jednak wytrzymałość oraz stopień zaklejania papieru.
Barwienie - używa się w tym procesie paru substancji koloryzujących pozwalających nadać wyrobowi papierniczemu pożądaną barwę, zastosowanie pigmentów barwiących oraz barwników.
Rozwodnienie
Proces oczyszczania
2) Spilśnianie papieru
Przykłada się masę papierniczą do odpowiednich sit i prowadzi odwodnienie, poprzez oczka sita przepływa woda składająca się z masy papierniczej
Następnie specjalnym walcem naciska się na masę, która ulega spilśnieniu oraz w odpowiedni sposób rozkłada się na niej włókna; możliwe jest jednoczesne wygniatanie znaków wodnych
Odciśnięcie wody - włókna papieru rozkłada się na taśmie, którą wprowadza się między walec wyżymaka wyciskającego ze wstęgi papieru wodę
3) Proces formowania wstęgi papieru
Dalsza utratawodyprzezwstęgi odbywa się dzięki prasom
Kolejno wstęga papieru zostaje poddana sprasowaniu i przenosi się ją na cylindry, gdzie jest suszona dzięki podgrzewaniu jej do temperatury 1200C -w tej temperaturze żywica ulega stopieniu a pozostała część wody odparowuje, wstęga papieru zostaje równomiernie uformowana
Cały ten proces ma na celu utworzenie formy z której powstanie wyrób o grubszej lub cieńszej strukturze w zależność do jakich celów ma papier służyć.
Struktury powstałego papieru możemy przyporządkować do 10 klas. Klasa artykułu papierniczego bierze pod uwagę zawartość procentową surowców włóknistych, używanych przy produkcji materiału. Pierwszym kryterium jest udział włókien szmacianych, następnie zwraca się uwagę na ilość włókien pochodzących od celulozy drewnianej, a następnie ilość ścieru drzewnego oraz włókien pochodzących z mieszanej makulatury.
W zależności od składu włóknistego (rodzaju i zawartości podstawowych surowców) papiery dzieli się na 10 klas (pierwsza klasa odpowiada najwyższej jakości papieru, klasa dziesiąta - najniższej).
Jaskrawość papieru jest głównym elementem umożliwiającym przyporządkowanie papieru do danej klasy. Jaskrawość natomiast jest to ilość światła jaka jest odbijana od powierzchni materiału. Im więcej światła jest odbijane od powierzchni papieru, tym większa jest jego jaskrawość i wyższa klasa. Papier o większej jaskrawości polepsza kontrast pomiędzy tłem i obrazem i umożliwia wierne odtworzenie dokumentu. Jest to szczególnie istotne w przypadku kopii pełno kolorowych.
Jaskrawość nie powinna być mylona z kolorem papieru (jego "białością") gdyż są to odmienne od siebie parametry.
Biel (białość) jest to stopień, w jakim papier odbija światło. Mierzy się przy pomocy specjalnych przyrządów i pod określonym kątem, pod jakim światło odbija się od papieru.
Papierklas I oraz II - odznaczasię bardzo dobrą trwałością oraz wytrzymałością. Jest używany przy produkcji betonów oraz wykorzystuje się go do sporządzania priorytetowych dokumentów.
Papierklasy III – nazywanybezdrzewnymzewzględu na 100% zawartość celulozy, jest uważany za papier specjalny o wieloletnim czasie przechowywania bądź ciągłego użytkowania (zeszyty szkolne)
Papierklasy IV – posiadadobrą wytrzymałość i trwałość jak w klasie III, używane do druków specjalnych
Papierklas V i VI - o dość dobrych właściwościach, odznaczający się wysoką wytrzymałością, trwały przez wiele lat (np. do szeregu książek)
Papierklasy VIII używany wyłącznie do wydruku gazet.
Wszystkieartykuły papiernicze poddaje się następującym badaniom:
Oględziny zewnętrzne,
Sprawdzeniewymiarówiprostokątności,
Oznaczeniegramaturlubgrubości,
Oznaczeniestopniazaklejenia,
Oznaczenie cętkowatości,
Stwierdzeniewystępowania wad.
Ponadtobadasię dodatkowo:
Chłonność liniową wody (w bibułach),
Ścieralność i wsiąkliwość tuszu (w kartonach i kalce kreślarskiej),
Przesiąkliwość tłuszczu (w pergaminie oraz papierze pakowym pergaminowym),
Rozwarstwianiesię arkuszy (w tekturach i kartonach wielowarstwowych).
Oględziny zewnętrzne są badaniami wspólnymi dla wszystkich wytworów i przetworów papierniczych i polegają na sprawdzeniu:
Zanieczyszczeń wyrobu,
Uszkodzeń mechanicznych,
Zamoknięcia, poplamienia,
Barwy,
Sfalowania,
Staranności ciecia arkuszy,
Twardości,
Stanupowierzchni,
Przezroczystości lub nieprzezroczystości,
Wystąpienia wad.
Badaniem właściwym wyrobów papierniczych i wykrywaniem wad zajmuje się metrologia papiernictwa.
Za wadę wyrobu papierniczego uważa się: obniżenie wskaźników jakościowych (np. właściwości fizycznych, chemicznych, wymiarów), przekroczenie odchyleń wskaźników (np. gramatury), niewłaściwe opakowanie, niewłaściwe oznakowanie wyrobów, nieprawidłowe wykonanie i mała trwałość wyrobów
W zależności od przeznaczenia papiery dzieli się na grupy (np.papier drukowy, przemysłowo-techniczny, elektrotechniczny, pakowy) oraz rodzaje ( zależnie od szczególnej przydatności), np. papier drukowy gazetowy, elektrotechniczny, do oklejania blach.
Zewzględu naradzaj powierzchni rozróżnia się papiery: szorstki, gładki, matowy, satynowany, żeberkowany, marszczony, prążkowany, karbowany, tłoczony i inne.
Papierymogą być również uszlachetniane przez powlekanie (np. kredowanie, gumowanie, parafinowanie), nasycanie (np. olejem, parafiną), laminowanie (np. papier na opakowania), drukowanie (np. tapety), lakierowanie (np. pudelka ozdobne, teczki firmowe).
Specjalistycznewyrobypapierowe
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Lakmus"ekHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Lakmus"lakmusowy-Najczęściej stosowany w formie nasyconych nim pasków bibuły, którezwilża się badanym roztworem. Wilgotnepapierkilakmusowepozwalają także stwierdzać obecność kwasów w gazach.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Papier_milimetrowy&action=edit&redlink=1"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Papier_milimetrowy&action=edit&redlink=1"milimetrowy-stosowany w medycynienp.przyrejestracjiczynności serca (EKG), rysunek techniczny
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_rysunkowy"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_rysunkowy"rysunkowy- Nadajesię on do stosowania w większości drukarek laserowych i atramentowych oraz kserokopiarek. Największą jego zaletą jest niski koszt zakupu.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_%C5%9Bcierny"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_%C5%9Bcierny"ścierny- jeden z rodzajówwyrobówściernychprzeznaczonych do obróbkiściernejpowierzchniprzedmiotówwykonanych z takichmateriałów jak drewno, metal, tworzywasztuczne. Rozróżniamy papiery grubo i drobnoziarniste. W zależności od rodzaju papieru i użytego kleju papiery ścierne dzielimy na zwykłe i wodoodporne. Tych drugich po zwilżeniu wodą lub naftą używa się do polerowania powierzchni.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_toaletowy"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_toaletowy"toaletowy-to rodzajpapieruprzeznaczony do utrzymywaniahigienyintymnej. Obecnienarynku dostępnych jest wiele rodzajów papieru toaletowego. Tak więc mamy papier toaletowy perforowany, papier toaletowy z nadrukiem (np. popularny papier z politykami), szary, kolorowy, makulaturowy i dwuwarstwowy.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Papier_japo%C5%84ski&action=edit&redlink=1"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Papier_japo%C5%84ski&action=edit&redlink=1"japoński- chrakteryzujący się niezwykle wysoką jakością. Jest wybitnie wytrzymały na rozrywanie i zaginanie, można go składać bez uszkodzenia niemal nieskończoną ilość razy.Ważne obszary wykorzystania takich papierów obejmują konserwację cennych obiektów książkowych, dokumentów, listów itp. Papiery te wykorzystuje się również do: pisania ręcznego – kaligrafii. W elektronice papier taki stosuje się w celach izolacyjnych. W branży biurowej przy druku sitowym (szablon trwały), do produkcji przekładek segregatorowych. W rzemiośle artystycznym do robienia orgiami. Należy także wspomnieć o dużym zapotrzebowaniu na japoński papier czerpany do produkcji pięknych wydawnictw i opraw książkowych.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_termiczny"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_termiczny"termiczny- używa się w urządzeniach drukujących za pomocą druku termicznego: paragony, bilety wstępu, faksy, nalepki. Zastosowanie papieru termicznego może rozszerzyć się w przypadku rozpowszechnienia się trwałego papieru termicznego, tj. takiego który nie blaknie nawet po kilkuletnim przechowywaniu.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Papier_papierosowy&action=edit&redlink=1"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Papier_papierosowy&action=edit&redlink=1"papierosowy- stosowanyprzyprodukcjipapierosów.
Podział papieru ze względu na jego strukturę
bibuła-cienkiwyróbpapierniczycharakteryzujący się dobrymi właściwościami chłonnymi. Wykorzystywana m.in. do sączenia, dekorowania, do suszenia tekstów napisanych atramentem lub tuszem;
bibułka (bletka)-to bardzocienkikawałek papieru używany do zawijania tytoniu, bądź innych specyfików przeznaczonych do palenia;
brystol (bristol)-rodzaj papieru. Grubykartonkreslarskilubrysunkowy, sprzedawany w arkuszach. Najczęściej biały, wytwarzany też w wersjach kolorowych. Brystol charakteryzuje się dużą odpornością na ścieranie (ołówka, atramentu, tuszu – za pomocą gumki);
celofan-to przezroczysta (lubbarwiona), szeleszcząca folia celulozowa. Używana głównie do produkcji opakowań ochronnych i dekoracyjnych (np. w przemyśle spożywczym). Tworzywo to jest łatwopalne i silnie chłonie wodę;
karton (tektura)-najgrubszymateriał papierniczy (ma do 5 mm grubości). Powstaje przez sprasowanie kilkunastu warstw masy papierniczej. Do jej wyrobu używa się grubszych włókien ścieru drzewnego, szmat, makulatury, nie dodaje się jednak wypełniaczy. Tektura nie nadaje się do pisania. Rozróżnia się kilka gatunków tektury: białą, brązową, szarą, techniczną. Wyróżnia się tekturę litą oraz falistą. Tektura falista powstaje z połączenia kilku warstw papieru falą papierową, która powoduje znaczne zwiększenie sztywności arkusza. Jest używana przeważnie do produkcji opakowań zbiorczych (kartonów). Tektura lita zabezpiecza produkty w transporcie. Swoje zastosowanie znajduje w produkcji opakowań, które są wykorzystywane w wielu branżach, np. kosmetycznej, spożywczej, przemysłowej czy też farmaceutycznej.
Tektura 2-warstwowa-składa się z jednej warstwy pofalowanej i jednej warstwy płaskiej. Występuje w formie zwojów (rolek) lub w arkuszach. Używane są do pakowania towarów nieforemnych m.in. szkła, mebli, materiałów budowlanych.
Tektura 3-warstwowa składa się z dwóch warstw płaskich oraz warstwy pofalowanej. Dostarczana jest w formie arkuszy lub opakowań.
Tektura 5-warstwowa składa się z trzech warstw płaskich oraz z dwóch warstw pofalowanych. Dostarczana jest w formie arkuszy lub opakowań. Używana jest do produkcji opakowań o dużej wytrzymałości.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_bezdrzewny"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_bezdrzewny"bezdrzewny- jest pozbawianyligninywystępującej we włóknach drzewnych. Do produkcji tego papieru używa się celulozy. Usuwanie ligniny odbywa się metodami: siarczynową i siarczanową. Papier bezdrzewny w porównaniu do drzewnego jest odporniejszy na procesy starzenia się, ale jest bardziej przezroczysty.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_czerpany"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_czerpany"czerpany-to rodzaj papieru wytwarzanego w procesieczerpania, naktóryskłada się etap wyodrębnienia pojedynczych włókien z surowców roślinnych oraz etap formowania papieru z wodnej zawiesiny włókien, odwadnianej na sicie.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Papiery_ekologiczne&action=edit&redlink=1"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Papiery_ekologiczne&action=edit&redlink=1"ekologiczny-wiąże się przede wszystkim z recyklingiem, który opiera się na ponownym przetwarzaniu surowców w celu uzyskania materiałów (lub substancji) przeznaczonych do użytku pierwotnego lub też jakiegokolwiek innego. Za recyklingiem przemawia fakt, że celuloza jest tak mocna, iż można ją wykorzystać niemal siedmiokrotnie do produkcji nowego papieru.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_kalibrowany"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_kalibrowany"kalibrowany-papier o stałej, precyzyjnej grubości na całej swojej powierzchni, stosowany np. jako podkład pod gumę obciągową, tworząc wraz z nią obciąg w technice drukowania offsetowego (druku płaskiego). Podczas produkcji papieru kalibrowanego papier jest mocno sprasowywany, dzięki czemu jest stosunkowo mało podatny na odkształcenia (wgniecenia) podczas działania ciśnień, jakim jest poddawany w czasie użytkowania w maszynach drukarskich.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_drzewny"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_drzewny"drzewny-to rodzaj papieru określany pod względem zawartości ligniny. W skład masy papierowej wchodzi lignina i celuloza. Papier drzewny w porównaniu do bezdrzewnego jest mniej odporny na procesy starzenia się, ale jest mniej przezroczysty.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_kredowy"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_kredowy"kredowy-papierpowlekanycienką warstwą mieszaniny białego pigmentu mineralnego (zazwyczaj siarczanu baru i kaolinu) oraz kleju; charakteryzuje się obniżoną wsiąkliwością.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_powlekany"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_powlekany"powlekany-papierdodatkowouszlachetnionymetodą nakładania na powierzchnię papieru podkładowego, mieszanekpigmentowo-klejowych lub metodą wylewania i żelatynowania w podwyższonej temperaturze, następnie wygładzania specjalnymi walcami, przeznaczony przede wszystkim na druki wielobarwne.
papierHYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_syntetyczny"HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_syntetyczny"syntetyczny-jest syntetyczna imitacja papieru wytworzoną z polimerów czyli substancji chemicznych o bardzo dużej masie cząsteczkowej. Cechuje go bardzo wysoka odporność na środki chemiczne, promienie UV, wodę, tłuszcz, odporność na przedarcie. Jest dobrym materiałem do produkcji np. map, instrukcji, przywieszek.
preszpan- rodzaj wielowarstwowej, mocno prasowanej tektury. Powierzchnia preszpanu jest gładka, trudno nasiąkalna. Posiada dużą wytrzymałość mechaniczną na ścieranie i zginanie. Preszpan używany jako materiał izolujący w elektrotechnice. Używano go jako materiał na oprawę teczek, do wyrobu brulionów.
Recykling
Jednym z podstawowychsurowcówprzemysłu papierniczego jest makulatura. Po spełnieniu swojej roli wyroby z papieru mogą potem trafić na wysypisko, lub stać się surowcem wtórnym. Oczywiście nie każdy papier można produkować z masy makulaturowej. Papier z odzysku ma w zasadzie szerokie zastosowanie - począwszy od produkcji opakowań i tektur specjalnych, poprzez produkcję papieru toaletowego i ręczników, a skończywszy na papierze gazetowym. Recykling jest oczywiście zarówno najbardziej ekologicznym jak i ekonomicznym zagospodarowaniem makulatury.
Bibliografia
Karpiel Ł., Skrzypek Ł. “Towaroznawstwoogólne”