Tyborowska Marta II rok biologii nr indeksu: 58913

Temat: Zmiana klimatu

W przeciągu ostatnich lat możemy zauważyć , że klimat na Ziemi ulega zmianie. Na dzień dzisiejszy szukając danych na temat mian klimatycznych na świecie, możemy dowiedzieć się, że klimat ociepla się( roczna średnia temperatura na świecie podwyższyła się o 0,7 st. C), wzrasta liczba opadów, coraz częściej są obserwowane: gwałtowne zjawiska pogodowe (np. huragany), podwyższenie poziomu wód, erozje nabrzeży, topnienie lodowców, częstsze susze i powodzie, oraz pożary lasów. Do głównych przyczyn zmian zachodzących w klimacie zaliczamy : efekt cieplarniany, efekt aerozolowy, zmiany cyrkulacji oceanicznej, wybuchy wulkanów, zmienność aktywacji Słońca, zmiany w ozonosferze. Możemy również tu wyróżnić przyczyny długoterminowe takie jak : zmiany parametrów orbity ziemskiej, gryf kontynentów czy zmiana składu atmosfery.

Analizując historię Ziemi pod kontem panującego na niej klimatu dowiadujemy się, że dominował na niej klimat znacznie cieplejszy od dzisiejszego, ale nie jednokrotnie też dochodziło do oziębienia klimatu. W ubiegłym tysiącleciu po okresie ciepłym (Ocieplenie Średniowieczne), z końcem XIII wieku, rozpoczął się okres chłodny (Mała Epoka Lodowcowa) trwający do połowy XIX w. Po nim znów nastąpiło ocieplenie. Na tej podstawie możemy sądzić, że takie zmiany są zapisane w naturę naszej planety. Więc czy w związku z tymi faktami powinniśmy przyjąć do świadomości, że klimat musi się zmieniać bo zawsze tak było? Należy jednak pamiętać jak wielkie konsekwencje dla życia na Ziemi w tym dla człowieka może spowodować zmiana średniej temperatury nawet o 0,1 st. C. Obserwowane zmiany nie zachodzą drastycznie lecz stopniowo, a już możemy zaobserwować ich negatywne skutki, które najboleśniej dotykają krajów rozwijających się, gdyż często utrzymują się one z działalności które są zależne od klimatu ( np. rolnictwo), a nie posiadają one wystarczających źródeł pieniężnych aby dostosować się do zachodzących zmian.

Naturalne zmiany klimatu w przeszłości ilustrują jego czułość na zaburzenia równowagi energetycznej. Jeśli planeta akumuluje ciepło, średnia globalna temperatura wzrasta. Obecnie szybki wzrost koncentracji dwutlenku węgla powoduje akumulację energii poprzez zwiększony efekt cieplarniany. Przeszłe zmiany klimatu dostarczają tak naprawdę dowodów na to, jak bardzo nasz klimat jest czuły na zmiany ilości dwutlenku węgla w atmosferze. W związku z tym aby ograniczyć i spowolnić zmiany zachodzące w klimacie Ziemi należy ograniczyć emisję tzw. gazów cieplarnianych, aby nie ogrzewać naszej planety dodatkowo gdyż promieniowanie cieplne emitowane z naszej planety jest lepiej pochłaniane przez atmosferę niż promieniowanie słoneczne. W dodatku promieniowanie Ziemskie w dużej mierze jest pochłaniane przez gazy cieplarniane i reemitowane w kierunku ziemi i kosmosu, a to promieniowanie zwrotne jest silnie pochłaniane przez Ziemię co przyczynia się do efektu cieplarnianego. Ociepleniu towarzyszy wzrost zawartości gazów cieplarnianych a wśród nich dominuje para wodna. Mniejszy udział mają dwutlenek węgla, metan, tlenki azotu i ozon.

W dzisiejszych czasach słyszymy, że obserwuje się większą aktywność słońca, jednak aktywność ta miała miejsce do lat 60. XX w., a obecnie obserwuje się jej zmniejszenie. Aktywność ta jednak podlega zmianom w cyklu 11 letnim oraz w 80 letnim cyklu plam na Słońcu, co nie wyklucza możliwości wpływu tych cykli na zmiany klimatu Ziemi.

Z badań wynika, że największy wpływ na ocieplenie klimatu ma emisja gazów cieplarnianych oraz „ wymuszenia radiacyjne” czyli nierównowaga w przepływie energii pomiędzy Ziemią a kosmosem. Chcąc zminimalizować efekt cieplarniany rządy różnych państw - gdyż jest to problem ogółu i pojedyncze państwo nie będzie sobie w stanie samo poradzić z rozwiązaniem tego problemu na własną rękę - postanowiły podjąć konkretne działania które mają na celu zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych. Między innymi do takich działań należało spotkanie w Kioto gdzie wiele państw zgodziło się podpisać „ protokół z Kioto”, który zakładał, że emisja gazów zostanie do roku 2012 zredukowana o 5-8 % w stosunku do roku 1990. Protokół ten wszedł w życie w 2005 roku, formalnie podpisało go 183 państwa w tym UE.

Żeby zauważyć fakt o zmieniającym się klimacie nie musimy szukać potwierdzeń w świecie, możemy to zaobserwować nawet jedynie tylko odnosząc się do naszego kraju – Polski. O cyklicznych zmianach klimatu możemy dowiedzieć się z kart historii Polski, podczas trwania Małej Epoki Lodowcowej morze Bałtyckie było skute lodem, a za czasów panowania króla Kazimierza Wielkiego panujące warunki pozwalały na uprawę wina. Obecnie natomiast od kilku lat obserwujemy w naszym kraju liczne anomalie pogodowe. Zimy są coraz krótsze, cieplejsze, mniej śnieżne, zwiększa się liczba opadów, a okres wegetatywny roślin przesuną się w czasie – jest wcześniej co powoduje katastrofalne skutki przede wszystkim w rolnictwie. W związku z tym można twierdzić, że zmiany klimatu nie dotknęły całego globu ze wzglądu na większość państw ale dotknęły każde z państw przynosząc szkodliwe skutki. Dla tego też, każde państwo powinno zmniejszyć i zminimalizować możliwie do najmniejszego stopnia dalsze oddziałowywanie efektu cieplarnianego na zmiany klimatu na Ziemi.

Najprostszym (przynajmniej teoretycznie) sposobem ograniczania efektu cieplarnianego jest zmniejszenie emisji dwutlenku węgla przez redukcję spalania paliw. 
W ostatnich latach na konferencjach międzynarodowych postanowiono utrzymać pod kontrolą proces globalnego ocieplenia. W 1992 roku na szczycie Ziemi w Rio de Janeiro 153 państwa, w tym także Polska, podpisały konwencję w sprawie zmian klimatu. Nasz kraj zobowiązał się utrzymać emisję dwutlenku węgla w poziomie z roku 1988, uruchomić system monitoringu gazów cieplarnianych, zwiększyć obszary zalesione (Polska zajmuje 11 miejsce w światowej produkcji dwutlenku węgla i 4 w produkcji metanu).
W pierwszej kolejności musimy zmniejszyć (nawet o 35%) spalanie węgla, (co 4 Polak jest właścicielem komina), a następnie: sprawdzić sprawność urządzeń elektrycznych i silników spalinowych, poprawić izolację cieplną budynków, używać gazu ziemnego zamiast ropy naftowej, zastąpić centralnym ogrzewaniem instalacje indywidualne, wprowadzać nowe technologie do przemysłu.
Dodatkowo można wzbogacać gaz wodorem i zmniejszyć dopuszczalną maksymalną prędkość dla samochodów. Stosując się do powyższych zaleceń możliwe jest ograniczenie emisji nawet o połowę. 
Osiągnięcie radykalnej poprawy na terenie Śląska w tej dziedzinie oznaczać musi zasadnicze ograniczenie liczby niskich emitorów, a więc zamykanie kotłowni osiedlowych i zakładowych, ograniczenie niezorganizowanej emisji ze źródeł przemysłowych, oraz poprawę stanu technicznego samochodów.

Polska przystępując do UE zobowiązała się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych zgodnie z „ protokołem w Kioto”. W związku z danym protokołem i ustaleniami UE powinna zmniejszyć emisję gazów o 6% w stosunku do roku 1990. Polska jako jedna ze stron konwencji NZ w sprawi zmian klimatu opracowała stosowanie przedsięwzięć tak aby zredukować emisję i wzrost wychwytu GC. Ważniejsze ograniczenia skali stosowania przedsięwzięć redukcji gazów cieplarnianych zostały zamieszczone w tabeli.

W Polsce zmniejszenie emisji gazów jest wdrożone w życie i przynosi efekty jednak nasz kraj jest w dużym stopniu uzależniony od elektrowni węglowych. Ze względu na klimat oraz środowisko w jakim żyjemy stosowanie alternatywnych źródeł energii jest mało efektowne i drogie na co niestety stanowi duży problem dla budżetu państwa. W związku z tym mimo spadku emisji gazów cieplarnianych prawdopodobieństwo do jej zmniejszenia w tak znacznym stopniu jak zostało to założone jest nie wielkie. Mimo to należy starać się w jak największy możliwy sposób aby pomóc naszej planecie i nie doprowadzić do katastrof ekologicznych. Analizując tabelę możemy zauważyć, że tak naprawdę każdy z nas osobiście może przyczynić się do zmniejszenia ilości GC w atmosferze dodatkowym działaniem ze strony osoby prywatnej może być jeszcze np.: recykling, oszczędzanie ciepłej wody czy gaszenie światła kiedy wychodzimy z pokoju. Powinniśmy dbać o nasz kraj jak i o naszą planetę gdyż nie korzystne skutki zmiany klimatu odczujemy na własnej skórze jeszcze w większym stopniu niż dziś, jeżeli zbagatelizujemy niepokojące czynniki które obserwujemy na tą chwilę. Pamiętajmy jednak, że nie można cofnąć tego co już miało miejsce dla tego powinniśmy nauczyć się żyć i dostosować do zmian w klimacie które nadchodzą.

Literatura:

http://ec.europa.eu/clima/publications/docs/kh-81-08-360_pl.pdf

http://naukaoklimacie.pl/fakty-i-mity

http://www.igf.fuw.edu.pl/meteo/stacja/praca/Zmiany_klimatu.pdf

http://www.ekoportal.gov.pl/prawo_dokumenty_strategiczne/PolitykaOchronySrodowiskaUE/ZmianyKlimatu.html

http://www.cieplej.pl/imgturysta/file/podglad/strategia%20redukcji%20gazow_2020.pdf