1. Podstawowe prawa opisujące obwody prądu stałego

Prawo Ohma

$U = IR \rightarrow \ \ U = \frac{\text{IR}}{I} \rightarrow UI = I^{2}R = P \rightarrow Pt = UIt \rightarrow W = Pt$ gdzie: U – jed. Napięcia [V], I – jed. Natężenia [A], R – jed. Oporu [Ω], P – moc elektryczna [W], W – energia elektryczna – [Ws]

Prawa Kirchoffa

1. $\sum_{k = 1}^{n}I_{k} = 0 \rightarrow we\text{ze}l \rightarrow$ algebraiczna suma prądów w węźle jest równa 0

2. $\sum_{k = 1}^{n}U_{k} = \sum_{L = 1}^{n}I_{L}*R_{L} \rightarrow \text{oczko} \rightarrow$ w zamkniętym oczku elektromagnetycznym suma napięć jest równa zero

1. Pola elektryczne, kondensatory, energia pola elektrycznego

Pole elektryczne - stan przestrzeni otaczającej ładunki elektryczne lub zmienne pole magnetyczne. W polu elektrycznym na ładunek elektryczny działa siła elektrostatyczna. (gdy stałe to pole elektrostatyczne, gdy zmienne to fala elektromagnetyczna) (różnoimienne się przyciągają, jednoimienne się odpychają)

Natężenie pola elektrycznego - podstawowa wielkość opisującą pole elektryczne (i niekiedy samo jest nazywane krótko polem elektrycznym). Jest to pole wektorowe E, zdefiniowane w danym punkcie pola jako stosunek siły F wywieranej przez pole na ładunek próbny q umieszczony w tym punkcie do wartości tegoż ładunku q: $E = \frac{F}{q} = \frac{Q}{4\pi\varepsilon_{0}r^{2}}$, dla punktowego ładunku Q natężenie pola w pkt P oddalonym o r od źródła pola wartość natężenia elektrycznego wynosi: $E = \frac{\text{kQ}}{r^{2}}$ gdzie k to wsp. proporcjonalności

Energia pola elektrycznego - W polu elektrycznym zgromadzona jest energia. Jest ona równa pracy potrzebnej do ułożenia układu ładunków wytwarzających dane pole elektryczne, można więc stwierdzić, że energia potencjalna układu ładunków jest równoważna energii w wytworzonym przez nie polu elektrycznym. $\eta = \frac{1}{2}\varepsilon_{0}\left| E \right|^{2}$

Kondensatory - nazywa się celowo wykonany układ dwóch elektrod podzielonych dielektrykiem. Dwie elektrody płaskie, równoległe do siebie, przedzielone dielektrykiem tworzą kondensator płaski. Elektrody kondensatora nazywamy okładzinami. Jeżeli jedna okładzina połączona z + a druga z – to na pierwszej pojawi się ładunek +Q, a na drugiej –Q, przy czym ładunek Q jest proporcjonalny do napięcia U. Kondensator charakteryzuje pojemność C i napięcie znamionowe Un. $C = \frac{Q}{U}\ \lbrack F\rbrack$ Fahrad jest dużą jednostką. W praktyce stosuje się μF = 10⁻⁶F. Pojemność kondensatora zależy od jego kształtu i wymiarów geometrycznych dielektryka. Płaski $C = \frac{\varepsilon s}{d}$, kulisty $C = \frac{4\text{πε}}{\frac{d}{r_{1}} - \frac{d}{r^{2}}}$, walcowy $C = \frac{2\text{πε}l}{\ln\left( \frac{r_{2}}{r_{1}} \right)}$. Kondensatory można łączyć szeregowo $U = U_{1} + U_{2} + U_{3} \rightarrow \frac{Q}{C} = \frac{Q}{C_{1}} + \frac{Q}{C_{2}} + \frac{Q}{C_{3}} \rightarrow \frac{1}{C_{z}} = \frac{1}{C_{1}} + \frac{1}{C_{2}} + \frac{1}{C_{3}}\ $ (pojemność wypadkowa maleje) lub równolegle Q = Q₁ + Q₂ + Q₃ → C_zU = C₁U + C₂U + C₃U → C_z = C₁ + C₂ + C₃ (pojemność wypadkowa rośnie)

1. Pole magnetyczne, zjawisko magnesowania ferromagnetyków

Pole magnetyczne — stan przestrzeni, w której siły działają na poruszające się ładunki elektryczne, a także na ciała mające moment magnetyczny niezależnie od ich ruchu. Pole magnetyczne, obok pola elektrycznego, jest przejawem pola elektromagnetycznego. W zależności od układu odniesienia w jakim znajduje się obserwator, to samo zjawisko może być opisywane jako objaw pola elektrycznego, magnetycznego lub obu. Może być zjawiskiem stałym lub zmiennym w czasie. Może być wytwarzane w sposób naturalny (kula ziemska) lub sztucznie (magnesy, przewód z prądem, cewka, dwa przewody prądu w różnym kierunku). Pole magnetyczne jest polem wektorowym. Wielkościami fizycznymi używanymi do opisu pola magnetycznego są: indukcja magnetyczna B oraz natężenie pola magnetycznego H. B = μH B – indukcja [T], H – natężenie pola [A/m]

Jeżeli w polu magnetycznym pojawi się q_o i porusza się z prędkością V to działa na niego siła Lorenca $F = q_{0}\lbrack\overset{\rightarrow}{V} \times \overset{\rightarrow}{B}\rbrack$, jeżeli zamiast ładunku występuje przewód z prądem to $F = I\lbrack\overset{\rightarrow}{i} \times \overset{\rightarrow}{B}$]

Prawo Ampera - prawo wiążące indukcję magnetyczną wokół przewodnika z prądem z natężeniem prądu elektrycznegoprzepływającego w tym przewodniku. W fizyce jest to magnetyczny odpowiednik prawa Gaussa. $B = \mu\frac{I}{2\pi a} = \mu H$ gdzie μ = μ₀ * μ_r (przenikalność magnetyczna próżni x przenikalność magnetyczna względna)

Zjawisko magnesowania ferromagnetyków - ferromagnetyk to ciało, które wykazuje własności ferromagnetyczne. Znajdują się w nim obszary stałego namagnesowania (tzw. domeny magnetyczne), wytwarzające wokół siebie pole magnetyczne (jak małe magnesy). Do ferromagnetyków należą m.in. żelazo, kobalt, nikiel i niektóre stopy oraz metale przejściowe z grupy żelaza i metale ziem rzadkich. Podział: twarde, miękkie, półtwarde. Ferromagnetyki twarde stosuje się do wyrobu magnesów trwałych. Pod wpływem zmiennego natężenia i indukcji pola magnetycznego w ferromagnetykach następuje namagnesowanie (np. włożenie do cewki).

1. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej, indukcyjność własna obwodu

indukcja elektromagnetyczna – powstanie siły elektromotorycznej w obwodzie elektrycznym na skutek zmiany strumienia magnetycznego

- strumień pola magnetycznego

- indukcja pola magnetycznego t – czas S – powierzchnia

indukcja własna (samoindukcja) - powstanie siły elektromotorycznej w obwodzie elektrycznym na skutek zmiany natężenia prądu przepływającego przez ten obwód

- indukcyjność cewki I – natężenie prądu t – czas

Samoindukcja przeciwdziała zmianie natężenia prądu: opóźnia wzrost i spadek natężenia prądu, wywołuje przepięcia niszczące obwody, zmniejsza natężenia prądu zmiennego

1. Zasada działania silnika elektrycznego i prądnicy

silnik elektryczny – urządzenie zamieniające energię elektryczną na energię mechaniczną. Zasada działania silnika elektrycznego wykorzystuje działanie pola magnetycznego na przewodni z prądem. Zasadnicze elementy to nieruchomy stojan wytwarzający pole magnetyczne oraz ruchomy wirnik. Prąd do wirnika doprowadza się za pomocą elektrod tzw. szczotki, które ślizgają się po komutatorze. Zadaniem komutatora jest zmiana przepływu prądu w uzwojeniach wirnika, tak aby moment sił działających na wirnik miał cały czas taki sam zwrot.

prądnica – urządzenie wytwarzające prąd elektryczny kosztem energii mechanicznej (odrotnie niż silnik elektryczny). Wykorzystuje zjawisko indukcji magnetycznej. Najprostsza prądnica prądu przemiennego (alternator) składa się z jednego zwoju obracającego się w polu magnetycznym magnesu stałego. Jeżeli ramka o powierzchni S obraca się z prędkością kątową w jednorodnym polu magnetycznym o indukcji B, którego linie są prostopadłe do osi ramki, to w ramce indukuje się siła elektromotoryczna

1. Prąd sinusoidalnie zmienny, wartość skuteczna, impedancja obwodu

prąd sinusoidalny – prąd elektryczny, którego natężenie jest funkcją sinusoidalną czasu:

- maksymalne natężenia prądu (amplituda natężenia) - częstotliwość - przesunięcie fazowe

napięcie skuteczne – jest to napięcie takiego prądu stałego, który płynąc w obwodzie, wykona taką samą pracę jak prąd zmienny w tym samym czasie. - maksymalne napięcie prądu (amplituda napięcia)

natężenie skuteczne - jest to natężenie takiego prądu stałego, który płynąc w obwodzie, wykona taką samą pracę jak prąd zmienny w tym samym czasie.

impedancja obwodu – zawada, wielkość fizyczna charakteryzująca obwód elektryczny prądu zmiennego zawierającego opór R, kondensator o pojemności C i cewkę indukcyjną L połączone szeregowo. - częstotliwość prądu zmiennego - reaktancja indukcyjna - reaktancja pojemnościowa - reaktancja obwodu gdy: - rezonans napięciowy (zawada ma wartość minimalną)

1. Obwód szeregowy RL zasilany prądem sinusoidalnie zmiennym

$$U = U_{R} + U_{L} \rightarrow U = RI_{m}sin\omega t + x_{L}I_{m}cos\omega t \rightarrow U = I_{m}\left( Rsin\omega t + x_{L}\text{cosωt} \right) \rightarrow U = I_{m}\sqrt{R^{2} + x_{L}^{2}}\left( \frac{R}{\sqrt{R^{2} + x_{L}^{2}}}sin\omega t + \frac{x_{L}}{\sqrt{R^{2} + x_{L}^{2}}}\text{cosωt} \right) = I_{m}Z\left( cos\varphi sin\omega t + sin\varphi cos\omega t \right) = I_{m}\text{Zsin}\left( \omega t + \varphi \right) = U_{m}\sin\left( \omega t + \varphi \right)\ \ \ \ \ \varphi - kat\ przesuniecia\ fazowego$$

$$Z = \sqrt{R^{2} + x_{L}^{2}}$$

1. Połączenie równoległe impedancji

W połączeniu równoległym całkowita rezystancja w połączeniu maleje (im więcej rezystorów tym mniejsza rezystancja) co skutkuje większym przepływem prądu jednak: silniej nagrzewa się przewód, razem z nim izolacja, wydzielają się gazy, możliwe zatrucie lub pożar

1. Prąd trójfazowy, wytwarzanie, rodzaje napięć

Prąd trójfazowy wytwarzany jest w prądnicy wielofazowej. Jest to prądnica, której twornik ma na obwodzie kilka uzwojeń służących do wytwarzania napięcia. Prądnicę wielofazową nazywamy symetryczną, jeżeli napięcia skuteczne poszczególnych faz E_f są sobie równe, a przebiegi napięć są przesunięte względem siebie kolejno o ten sam prąd. W prądnicy symetrycznej o liczbie faz m uzwojenia poszczególnych faz są wykonane identycznie i rozmieszczone symetrycznie tak, żeby kąt przesunięcia między napięciami kolejnych faz wynosił , przy czym k jest liczbą naturalną nie większą niż m, oznaczającą rząd symetrii. Najbardziej rozpowszechniony jest układ trójfazowy symetryczny, w którym kąt przesunięcia między napięciami kolejnych faz wynosi 120­ stopni. Napięcia poszczególnych faz przy przyjęciu napięcia fazy A za podstawowe mają następujące przebiegi.

E_fm – amplituda napięcia fazowego jednakowa, na skutek symetrii, dla wszystkich faz prądnicy

Φ – kąt fazowy, początkowej fazy A, którego wartość dla uproszczenia przyjmuje się często równą zero

W układzie pomiarowym stosujemy sztuczny pkt neutralny .

1. Pomiary mocy w obwodach trójfazowych

Oznaczenia:

L1- faza 1; L2- faza 2; L3- faza 3; N- przewód neutralny

NIEZALEŻNIE OD TEGO JAK POŁĄCZONY JEST UKŁAD, OBOWIĄZUJĄ NASTĘPUJĄCE WZORY:

1. Instalacje elektryczne – definicje i pojęcia podstawowe

część czynna- żyła przewodu lub inna część przewodząca prąd elektryczny, znajdująca się w czasie normalnej pracy pod napięciem, w tym także przewód neutralny N, ale bez przewodu PEN

część przewodząca dostępna- przedmiot przewodzący lub część przewodząca urządzenia, znajdująca się w zasięgu ręki, oddzielona od części czynnych jedynie izolacją roboczą, mogącą znaleźć się pod napięciem. Najczęściej częścią przewodzącą dostępną jest obudowa przedmiotu (najczęściej metalowa) przewodząca prąd ale odizolowana od części czynnej

część przewodząca obca- przedmiot przewodzący nie będący częścią urządzenia elektrycznego, mogący znaleźć się pod napięciem. Przykład: instalacja wodna, gdzie dochodzi do uszkodzenia kabla elektrycznego i na rurze pojawia się napięcie.

części jednocześnie dostępne- części czynne, części przewodzące dostępne, części przewodzące obce, przewody ochronne, wyrównawcze i uziomy, które znajdują się w zasięgu ręki

izolacja robocza- izolacja części czynnej niezbędna do zapewnienia należytej pracy urządzenia elektrycznego, która jednocześnie zapewnia ochronę przeciwporażeniową (to zapewnia producent)

ochrona przeciwporażeniowa podstawowa- ochrona przed dotykiem bezpośrednim części czynnych urządzenia

ochrona przeciwporażeniowa dodatkowa- ochrona przed dotykiem pośrednim części przewodzących urządzenia, na których może pojawić się napięcie w warunkach zakłóceniowych (np. uszkodzenie izolacji)

przewód neutralny N- przewód roboczy wyprowadzony z neutralnego punktu układu sieciowego

przewód ochronny PE- przewód stanowiący element zastosowanego środka ochrony przeciwporażeniowej, do którego przyłącza się części przewodzące dostępne i części przewodzące obce w celu objęcia ich ochroną przeciwporażeniową dodatkową

przewód ochronno- neutralny PEN- przewód spełniający jednocześnie funkcję przewodu neutralnego N oraz przewodu ochronnego PE

energia elektryczna- wynik przetwarzania innych rodzajów energii. Przesył na duże odległości, przy niewielkich startach, łatwość przetwarzania na energię mechaniczną, cieplną, promieniowanie świetlne, elektrochemiczne, promieniowanie elektromagnetyczne np. fale radiowe

system elektroenergetyczny- Zbiór urządzeń wytwórczych, przesyłowych, rozdzielczych i odbiorczych połączonych ze sobą w celu realizacji procesu ciągłego dostawy energii elektrycznej o odpowiednich parametrach jakościowych. SEE- dostarcza energię elektryczną na każde żądanie odbiorcy, przy czym dostarczona energia jest natychmiast konsumowana, przetwarzana na inny rodzaj energii

Energia elektryczna- wynik przetwarzania innych rodzajów energii. Przesył na duże odległości, przy niewielkich startach, łatwość przetwarzania na energię mechaniczną, cieplną, promieniowanie świetlne, elektrochemiczne, promieniowanie elektromagnetyczne np. fale radiowe

1. Urządzenia elektryczne jako źródło zagrożeń

ZAGROŻENIA PRZY UŻYTKOWANIU URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH TO: porażenia i oparzenia prądem elektrycznym, pożar, wybuchy, szkodliwe oddziaływanie pola elektrycznego i elektromagnetycznego na organizm ludzki.

PORAŻENIA I OPARZENIA PRĄDEM ELEKTRYCZNYM POWODOWANE SĄ: wadliwą budową urządzeń, pojawieniem się napięcia na metalowych częściach urządzeń, nie będących normalnie pod napięciem (obudowy), nieprzestrzeganiem przepisów bezpieczeństwa pracy, lekkomyślnością, błędnym postępowaniem człowieka, brakiem odpowiedniej wiedzy o zagrożeniach, łukiem elektrycznym, rutyna.

→ Niewłaściwie eksploatowane urządzenia elektryczne mogą powodować porażenia, awarie, pożary i wybuchy.
→ Działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka może mieć charakter
bezpośredni lub pośredni. Działanie bezpośrednie (porażenie elektryczne) występuje wtedy, gdy przez ciało człowieka popłynie prąd elektryczny. Wywołuje on wiele zmian fizycznych, chemicznych i biologicznych w organizmie, zakłóca działanie układu nerwowego, co może objawiać się uczuciem bólu, kurczami mięśni, zatrzymaniem oddechu, zaburzeniami krążenia krwi, zaburzeniami wzroku, słuchu i równowagi, utratą przytomności czy migotaniem komór serca, a często kończy się nawet śmiercią.
→ Porażenie prądem może wystąpić po zetknięciu się ciała człowieka z częściami metalowymi, które normalnie nie są pod napięciem, czyli są oddzielone od obwodu elektrycznego izolacją roboczą, lub po zetknięciu z przedmiotami metalowymi nie stanowiącymi części urządzeń elektrycznych np. z instalacją wodociągową i grzewczą.

→ Szczególne zagrożenie powoduje obsługa przyrządów ręcznych, których napięcie przekracza napięcie bezpieczne, więc najczęstszą przyczyną porażeń jest zetknięcie się z uszkodzonymi przyrządami takimi jak: wiertarki czy lampy przenośne.
→ Skutki porażenia prądem zależą od jego rodzaju, wartości, czasu oddziaływania oraz drogi przepływu przez ciało.
→ Działanie pośrednie prądu elektrycznego powoduje różnego rodzaju urazy, powstające bez przepływu prądu przez organizm, np. oparzenia łukiem elektrycznym czy uszkodzenia wzroku wskutek dużej jaskrawości łuku elektrycznego.
→ Porażenia i oparzenia prądem elektrycznym mogą być spowodowane: wadliwą budową urządzeń, pojawieniem się napięcia na metalowych częściach urządzeń i konstrukcjach nie będących zwykle pod napięciem (np. w wyniku zwarć), a także nieprzestrzeganiem przepisów bezpieczeństwa pracy oraz instrukcji obsługi urządzeń, lekkomyślnością, czy brakiem odpowiedniej wiedzy o zagrożeniach.
→ W określonych warunkach urządzenia elektryczne mogą także spowodować pożar i wybuch. Pożar powstaje zwykle na skutek niewłaściwego stanu technicznego urządzeń elektrycznych, np. nadmiernego nagrzewania się, iskrzenia połączeń lub nieprawidłowego ich użytkowania.

→Wybuch może być spowodowany nawet przez urządzenie w pełni sprawne technicznie, którego konstrukcja nie jest jednak przystosowana do wymagań danego środowiska pracy.
→ Kontakt z prądem wysokonapięciowym, występującym w liniach energetycznych i napowietrznych przewodach wysokonapięciowych, kończy się zazwyczaj tragicznie. Zawsze powoduje poważne oparzenia, a nagłe skurcze mięśni wywołane porażeniem mogą daleko odrzucić ofiarę, powodując dodatkowe obrażenia, na przykład złamania. Prąd wysokonapięciowy może przeskakiwać między punktami odległymi nawet o (łuk elektryczny). Nie chronią przed nim takie materiały, jak suche drewno czy tkaniny ubraniowe.

1. Warunki klimatyczne i środowiskowe oraz techniczno-organizacyjne jako potencjał źródła zagrożeń porażeniem prądem elektrycznym

Warunki środowiskowe są to miejscowe warunki, w których mają pracować urządzenia i instalacje elektryczne, przystosowane do pracy w tych warunkach.

Przystosowanie to polega na doborze: odpowiednich materiałów, z których są wykonane, rodzaju budowy, rodzaju i sposobu wykonania instalacji, wartości napięć roboczych, rodzaju ochrony przeciwporażeniowej.

W niektórych warunkach środowiskowych urządzenia elektryczne mogą być obsługiwane, nadzorowane i konserwowane jedynie przez osoby odpowiednio przeszkolone, których kwalifikacje są kontrolowane okresowo.

Przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych stosuje się : techniczne i organizacyjne środki ochrony przed porażeniem.

Do środków technicznych zaliczamy : ochronę przed dotykiem bezpośrednim (podstawową); ochronne przed dotykiem pośrednim (dodatkową).

Do środków organizacyjnych zaliczamy :szkolenie pracowników, wymagania kwalifikacyjne, organizację pracy, sprzęt ochronny.

1. Podstawowe środki ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym

Ochrona podstawowa to ochrona przed dotykiem części czynnych urządzenia (części znajdujących się pod niebezpiecznym napięciem w czasie normalnej pracy urządzenia). Zapewnia ochronę przed porażeniem elektrycznych w warunkach normalnych (braku uszkodzenia).

Ochrona podstawowa powinna składać się z jednego lub większej liczby środków:

Izolacja podstawowa części czynnych:

Stała izolacja podstawowa, zapobiegająca dotykowi niebezpiecznych części czynnych, powinna być wykonana z materiału izolacyjnego stałego, który można usunąć tylko przez zniszczenie. Powinna być odporna na wilgoć, ciepło, drgania, zapylenie, na jakie może być narażona w warunkach eksploatacji.

Przegrody lub obudowy:

Przegrody lub obudowy powinny chronić przed dotknięciem palcem części czynnych. Powinny być trwale zamocowane, a usunięcie ich powinno być możliwe jedynie przy użyciu narzędzi lub po wyłączeniu napięcia z części czynnych znajdujących się wewnątrz nich.

Przeszkody i umieszczenie poza zasięgiem:

Mają za zadanie uniemożliwienie przypadkowemu dotknięciu części czynnych, natomiast nie chronią przed zamierzonym dotykiem spowodowanym rozmyślnym działaniem. Są sterowane lub nadzorowane przez osoby wykwalifikowane lub poinstruowane. Przeszkody mogą być usuwane bez użycia klucza lub narzędzia, jednak muszą być zabezpieczone przed niezamierzonym usunięciem.

1. Dodatkowe środki ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym

Ochrona przed dotykiem pośrednim ma na celu ograniczenie skutków porażenia w razie dotknięcia części przewodzących dostępnych, które niespodziewanie znalazły się pod niebezpiecznym napięciem (np. wyniku uszkodzenia izolacji).

Działanie takie powinno być realizowane poprzez: uniemożliwienie przepływu prądu przez ciało człowieka lub zwierzęcia; ograniczenie wartości prądu rażeniowego lub czasu jego przepływu.

Ochrona przed dotykiem pośrednim w urządzeniach elektrycznych niskiego napięcia może być osiągnięta przez zastosowanie co najmniej jednego z poniżej wymienionych środków: samoczynnego wyłączania zasilania; urządzeń II klasy ochronności lub o izolacji równoważnej; izolowanie stanowiska; nie uziemionych połączeń wyrównawczych; separacji elektrycznej.

1. Instalacje elektryczne niskiego napięcia TN-C, TN-S, TN-C-S

TN-S - oddzielnym przewodem ochronnym PE. Przewód ten służy wyłącznie do ochrony urządzeń, nie można włączać go w jakikolwiek obwód prądowy, służy do tego oddzielny przewód neutralny N.

TN-C - wspólnym przewodem ochronno-neutralnym PEN

TN-C-S - w części bliższej transformatorowi wspólnym przewodem PEN, w dalszej części sieci odseparowane

TN-STN-C-S

T - terra - ziemia,

N - neutrum - neutralny,

I - isolate - izolowane,

C - common - wspólny,

S - separate - rozłączny,

L1, L2, L3 – przewody fazowe

1. Instalacje elektryczne niskiego napięcia typu TT i IT

TT - punkt neutralny transformatora jest uziemiony (przewód neutralny połączony z uziomem roboczym transformatora), natomiast punkty PE odbiorników oraz części przewodzące dostępne (np. metalowe obudowy urządzeń) są uziemione niezależnie od sieci energetycznej, najczęściej bezpośrednio w miejscu zainstalowania, uziemieniem ochronnym oddzielnie dla każdego odbiornika. Wyróżnia się uziemienia indywidualne, grupowe oraz zespołowe

IT - punkt neutralny transformatora izolowany (podłączony przez bezpiecznik iskiernikowy z uziomem), punkty PE połączone z uziemieniem ochronnym oddzielnie dla każdego odbiornika

IT

1. Przewody instalacyjne i sposoby montażu

pierwsza litera oznacza z czego jest rdzeń przewodu, druga litera oznacza rodzaj izolacji
D - drut; L – linka; l.g – linka gięta
G- izolacja gumowa; Y – izol. polwinitowa
- przewody o izolacji gumowej (DG LG LGz DGm DGc), na żyłach jedna lub kilka warstw powłok gumowych, na zewnątrz odzież włóknista odporna na wpływy chemiczne i atmosferyczne
- przewody o izolacji poliwinitowej – (DY, LY, LYg, LYc) przewody jedno lub wielożyłowe, przeznaczone do układania pod tynkiem
- przewody kablowe – (kGp, kGo), wielożyłowe z powłokami z ołowiu lub polinitu, odporne na działanie czynników chemicznych & atmosferycznych
- przewody oporowe – (OM, OW, OD) wielożyłowe izolowane gumą lub polianitem, otoczone wspólną oponą gumową lub polinitową

Przewody instalacji elektrycznej można układać: w rurkach, w korytkach, pod tynkiem w rurkach, w tynku, w podłodze, w stropie

1. Nagrzewanie i obciążalność prądowa przewodów

Obciążalność prądowa długotrwała przewodu inaczej prąd długotrwale dopuszczalny - jest to skuteczna wartość prądu, który przepływając w czasie nieskończenie długim przez przewód spowoduje podwyższenie temperatury przewodu od standardowej wartości temperatury otoczenia ϑ_o do wartości granicznej dopuszczalnej długotrwale ϑ_dd. Dobór przekroju przewodów ze względu na obciążalność prądową długotrwałą wykonuje się na podstawie tablic obciążalności długotrwałej przewodów zawartych w normie.

Temperatura otoczenia - jest to najwyższa temperatura powietrza występująca w ośrodku otaczającym użytkowane urządzenia i instalacje elektryczne.

Temperatura graniczna dopuszczalna długotrwale - jest to najwyższa temperatura, do jakiej mogą się nagrzewać żyły przewodów przez czas nieograniczony, w zależności od rodzaju izolacji i warunków otoczenia.

Prąd długotrwały w dowolnej żyle przewodu w warunkach normalnej eksploatacji powinien mieć taką wartość, aby nie została przekroczona odpowiednia temperatura graniczna dla izolacji. Przepływ prądów przekraczających zarówno obciążalność prądową przewodów jak i prąd znamionowy odbiorników i urządzeń elektrycznych, a także pogorszenie się warunków chłodzenia, przerwanie pracy urządzeń zapewniających wymuszone chłodzenie powodują zwiększenie się temperatury żył przewodów i uzwojeń urządzeń elektrycznych, co z kolei powoduje przyspieszone starzenie się izolacji, a niekiedy może być przyczyną jej zniszczenia, powstania pożaru lub wybuchu. Z tych względów przewody i kable oraz różnorodne urządzenia elektroenergetyczne i niektóre złożone układy zasilania powinny mieć skuteczne zabezpieczenia przeciwprzetężeniowe oraz inne, powodujące samoczynne wyłączenie zasilania w przypadku zwarć i przeciążeń oraz nieprawidłowej pracy innych urządzeń zapewniających właściwe warunki chłodzenia.

1. Zasady projektowania instalacji elektrycznych

Instalacje elektryczne powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w przewidywanym okresie użytkowania spełniały wymagania dotyczące mocy zapotrzebowanej i pozostawały w pełnej sprawności technicznej, a w odniesieniu do instalacji w budynkach mieszkalnych również wymagania wynikające z pożądanego komfortu życia mieszkańców. Podstawowe właściwości techniczne instalacji elektrycznych w budynkach o dowolnym przeznaczeniu powinny być co najmniej takie, aby zapewniały one: niezawodną dostawę energii elektrycznej o parametrach technicznych, określających jakość energii, właściwych dla zasilanych urządzeń; nieuciążliwe i bezpieczne użytkowanie urządzeń elektrycznych, a szczególnie ochronę przed porażeniem elektrycznym, przetężeniami zagrażającymi nadmiernie szybkiemu zużywaniu się instalacji, pożarem, przepięciami łączeniowymi i atmosferycznymi oraz innymi zagrożeniami powodowanymi pracą urządzeń elektrycznych; ochronę ludzi i środowiska przed skażeniami oraz emitowaniem drgań, hałasu, temperatury i pola magnetycznego o wartościach i natężeniach większych od granicznych dopuszczalnych.

Instalacje elektryczne w obiektach przemysłowych powinny być tak zaprojektowane i wykonane, aby było stosunkowo łatwe ich przystosowanie do nowych zadań przy zmianie profilu lub technologii produkcji.

Inaczej natomiast są formułowane wymagania w odniesieniu do instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych. Instalacje takie powinny charakteryzować się takimi właściwościami technicznymi, aby ich użytkownicy mogli korzystać bez ograniczeń z posiadanych urządzeń gospodarstwa domowego, sprzętu RTV, teletechnicznego i innego zarówno teraz, jak i przez okres co najmniej 25-30 najbliższych lat, bez konieczności wykonywania znaczącej modernizacji instalacji. Powinny one zatem być tak zwymiarowane i wykonane, aby były w stanie sprostać nowym wymaganiom wynikającym ze zmian w wyposażeniu mieszkań w urządzenia elektryczne i zmian stylu życia mieszkańców.