DEFINICJE W HANDLU MORSKIM

Właściciel statku (shipowner): osoba fizyczna lub prawna posiadająca uprawnienia korzystania i rozporządzania statkiem morskim. Stanowi podmiot praw i obowiązków wynikających z ustawodawstwa państwa bandery, w którego rejestr został wpisany statek. Może eksploatować statek na własny rachunek lub oddać prawo do korzystania z niego innej osobie.

Armator: (shipowner; ship operator; owner; manageowner) ten, kto w swoim imieniu uprawia żeglugę statkiem własnym lub cudzym. Jest stroną we wszystkich umowach wiążących się z eksploatacją statku. Jeżeli armator używa swojego statku do przewozu jest przewoźnikiem (carrier).

Przewoźnik (carrier): może nim być armator, ale również czarterujący, który we własnym imieniu podejmuje się umów przewozu wyczarterowanym statkiem. Osoba fizyczna lub prawna podejmująca się na podstawie umowy, odpłatnego przewozu towaru lub osób drogą morską.

Właścicielładunku (cargo owner): osoba fizyczna lub prawna, ma prawo władania, korzystania i rozporządzania towarem przewożonym statkiem.

Frachtujący (shipper, freighter): osoba fizyczna lub prawna zawierająca z przewoźnikiem umowę o przewóz towarów drogą morską na rachunek swój lub cudzy. Może być właścicielem towaru, ale częściej jest nim osoba działająca na jego upoważnienie. Odpowiada za terminowe dostarczenie uzgodnionego towaru do miejsca załadunku na swój koszt i ryzyko. W zależności od rodzaju żeglugi rozróżniamy dwa pojęcia frachtującego:

1. Czarterujący (charterer – żegluga nieregularna) zawiera z przewoźnikiem/armatorem umowę o odpłatne oddanie części lub całej przestrzeni ładunkowej statku do przewozu konkretnego towaru w określonej relacji (czarter na podróż) lub czasowe oddanie mu całego statku w użytkowanie wraz z załogą (czarter na czas)

2. Bukujący (shipper – regularna) zawiera umowę o przewóz poszczególnych rzeczy statkiem od miejsca nadania do miejsca odbioru.

Maklermorski ( ships broker/ maritime broker) podejmuje się za wynagrodzeniem na podstawie każdorazowego zlecenia pośredniczyć w zawieraniu umów kupna/sprzedaży statku, umów przewozu, czarteru na czas, umów ubezpieczenia morskiego.

Załadowca (shipper) osoba fizyczna lub prawna dostarczająca ładunek przewoźnikowi w wykonaniu obowiązku frachtującego. Osoba równoznaczna z frachtującym dla kierownictwa statku. Osoba zawszedostarczająca ładunek, z którą kierownictwo uzgadnia wszystkie sprawy dotyczące ładunku przyjęcia, rozmieszczenia i wydanie koniecznych dokumentów. Posiada on uprawnienia w stosunku do przewoźnika, ale i obowiązki względem niego:

• Przysługuje prawo żądania wydania konosamentu przez przewoźnika za zwrotem kwitu sternika

• Prawo domagania się od przewoźnika w konosamencie wpisania stanu ładunku

Odpowiada za szkody poniesione przez przewoźnika, pasażerów, załogę i właścicieli innych ładunków spowodowane niedokładnym lub nieprawidłowym zadeklarowaniu towarów i ich właściwości.

Odbiorca (receiver, consainee): osoba, której lub na zlecenie, której ma zostać wydany towar w porcie przeznaczenia. Jest legitymowanym posiadaczem konosamentu a towar często odbiera w jego imieniu osoba upoważniona. Powiązany jest z przewoźnikiem konosamentem i jest zobowiązany terminowo odebrać towar ze statku, zapłacić przewoźnikowi wszelkie należności z tytułu przewozu ładunku. Przysługuje mu prawo reklamowania braków i uszkodzeń ładunku na piśmie, najpóźniej w chwili odbioru (do 3 dni).

Spedytor (forwarder/shipping/forwarding agent) osoba fizyczna lub prawna podejmująca się we własnym imieniu, lecz na rachunek zlecającego przesłania towarów drogą lądową, śródlądową, morską lub powietrzną oraz załatwienie związanych z tym formalności, koniecznych czynności oraz czynności pomocniczych jak przechowywanie przesyłki, dostawa do i ze środka transportu. W przypadku transportu drogą morską może spełniać rolę frachtującego/załadowcy/odbiorcy.

T/C owner- (time charter owner) czarterujący na czas

Shipsownerrepresentative – przedstawiciel armatora – delegowany przez armatora reprezentujący jego interesy w danym czasie i miejscu.

Recarrier – następny przewoźnik

Precarrier – poprzedni przewoźnik

Merchant – kontrahent armatora przy przewozie ładunku

Agentmorski (ship’sagent) podejmuje się stałego przedstawicielstwa armatora na danym obszarze.

• Czynności handlowo eksploatacyjne – zakupy

• Formalno prawne i reprezentacyjne

Ształer (stevedore) osoba dokonująca na zlecenie za wynagrodzeniem koniecznych prac przy przeładunku towarów do i ze statku oraz układająca towar w jego wnętrzu.

Ekspert osoby przeprowadzające ekspertyzy – testy, certyfikaty (do jakości towarów, do kompensacji kompasu)

Cechy umowy czarterowej:

- jest umową realną- realnośc umowy wynika z wyraźnie zdefiniowanego jej przedmiotu np. może nim być przewóz ustalonego ładunku na ustalonej trasie,

-wzajemną- wzajemność umowy oznacza, że w jej wyniku rodzą się wzajemne prawa i obowiązki stron umowy szczegółowo w niej sformułowane,

- odpłatną- odpłatność umowy oznacza, że za świadczone usługi przysługuje wynagrodzenie uzgodnione w umowie,

-konsensualną- oznacza, że do jej zawarcia dochodzi w wyniku wyrażenia zgodnej woli stron umowy.

Cechy trampingu:

-trasa przewozu wynika z umowy o przewóz,

-przedmiotem przewozu są przeważnie ładunki masowe,

-umowa o przewóz:czarter na: podróż, podróż pojedynczą, podróż okrężną, kolejne podróże,

-wysokość wynegocjowanej stawki frachtowej zależy od sytuacji na rynku frachtowym,

-tempo przeładunku jest dokładnie określone i polega na uzgodnieniu między armatorem a czarterującym rat przeładunkowych zwanych normami.

Umowa czarterowa - Przez umowę czarteru, armator zobowiązuje się za wynagrodzeniem oddać czarterującemu do dysponowania statek obsadzony załogą na oznaczony czas albo na okres jednej lub kilku następujących po sobie podróży w celu określonym umową. Rodzaje umów czarterowych: 1) Czarter na podróż pojedynczą (single voyage charter party) jest to umowa zawierana jednorazowo na przewóz ładunku na umówionej trasie (z portu zał. do portu wył.). 2)Czarter na podróż okrężną: (aroundvoyage charter party)- jest to umowa zawierana na przewóz ładunków w obie strony na tej samej trasie, lecz każdorazowo z inną partią ładunku. 3) Czarter na kolejne podróże po sobie następujące (consecutivevoyage charter party). Jest to umowa zawierana na przewóz ładunku na jednakowych warunkach po sobie następujących podróżach. W wyżej wymienionych czarterach ważna jest ilość (ton) ładunku, ponieważ fracht to iloczyn liczby ton ładunku i stawki frachtowej. 4) Czarter na czas (time charter party). Jest to umowa, w której właściciel zobowiązuje się przekazać czarterującym swój statek w pełni wyposażony, w gotowości eksploatacyjnej, zdatny do żeglugi i obsadzony załogą w umówionym miejscu i czasie na ustalony okres umowy. Czarter gołej burty (Bareboat charter ) - zawierany na okres zwykle kilkuletni, czarterujący przejmuje obowiązki armatora w zakresie technicznego utrzymania statku, czarterujący wykazany jest w „Certificate of Registry”, ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez statek, czarterujący obsadza statek własną załogą, może zmienić banderę, odpowiada za dokumenty i certyfikaty stakowe, odpowiada za wyposażenie statku.

Czarter na czas - rodzaje

1.czarter na czas podróży (vovagetime charter), polegający na przekazaniu do dyspozycji czarterującego statku na czas niezbędny do wykonania podróży na trasie wyznaczonej portem załadowania i wyładowania; 2.czarter na czas, (time charter), wyznaczony terminami przyjęcia i zdania statku, określany jako zwykły czarter na czas, który może występować jako: - czarter długookresowy (long term time charter), o okresie trwania ponad rok - czarter krótkookresowy (short term time charter).