GOSPODARKA ODPADAMI

1. OGÓLNE ZASADY PRAWIDŁOWEGO POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI

Ogólne zasady postępowania z odpadami określone zostały w Ustawie o odpadach.

Nakazują one: zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ich ilość;

jeśli odpady powstały, powinny być zbierane w sposób selektywny - zakazane jest mieszanie

odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne, w szczególności

dotyczy to odpadów w postaci baterii lub akumulatorów oraz zużytego sprzętu

elektrycznego i elektronicznego, które zbiera się oddzielnie od pozostałych rodzajów

odpadów.

należy zapewnić odzysk zgodny z zasadami ochrony środowiska; jeśli nie udało się dokonać odzysku należy odpad unieszkodliwić.

Należy prowadzić ilościową i jakościową ewidencję odpadów, w której wytwórcy

odpadów zobowiązani są umieszczać informację dotyczącą miejsca przeznaczenia

odpadów. Ewidencję prowadzi się stosując: kartę ewidencji odpadów prowadzoną

dla każdego rodzaju odpadu oddzielnie, kartę ewidencji zużytego sprzętu

elektrycznego i elektronicznego oraz kartę przekazania odpadu

Na podstawie art. 25 ustawy o odpadach wytwórca odpadów może zlecić

wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi

odpadów, który uzyskał zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie

gospodarki odpadami. W takim przypadku odpowiedzialność za

zagospodarowanie odpadów przenosi się na tego następnego posiadacza

odpadów.

1. HIERARCHIA POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI

1. STRUKTURA PRAWA GOSPODARKI ODPADAMI UE

Podstawowe obowiązki państw UE:

Zapobieganie lub ograniczanie produkcji odpadów oraz ich szkodliwości, w szczególności przez:

- rozwój czystych i bardziej oszczędnych technologii,

- rozwój technologii oraz wprowadzanie do obrotu produktów zaprojektowanych w taki sposób aby nie przyczyniały się lub przyczyniały się w najmniejszym stopniu do wzrostu ilości odpadów lub ich szkodliwości oraz zagrożeń związanych z zanieczyszczeniami,

- rozwój właściwych technik unieszkodliwiania substancji niebezpiecznych zawartych w odpadach przeznaczonych do odzysku

- Odzysk odpadów w drodze recyklingu, ponownego wykorzystania, regeneracji lub dowolnego innego procesu w celu uzyskania surowców wtórnych

lub wykorzystanie odpadów jako źródła energii

Państwa Członkowskie przy wzajemnje współpracy (jeśli to niezbędne), podejmują właściwe środki w celu stworzenia odpowiedniej zintegrowanej sieci urządzeń do unieszkodliwiania odpadów, spełniającej wymagania najlepszej dostępnej techniki nie powodujące nadmiernych kosztów. Sieć musi umożliwiać Wspólnocie jako całości samowystarczalność w zakresie unieszkodliwiania odpadów, a Państwom Członkowskim stopniowe osiąganie tego celu indywidualnie, biorąc pod uwagę warunki geograficzne lub potrzebę specjalnych urządzeń dla niektórych rodzajów odpadów. Sieć urządzeń musi umożliwiać unieszkodliwianie odpadów w jednym z najbliższych urządzeń, za pomocą najodpowiedniejszych metod i technologii w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego oraz zdrowia publicznego.

1. POLSKIE PRAWO GOSPODARKI ODPADAMI, ZASADY IMPLEMENTACJI PRAWA UE

Członkostwo w UE zobowiązuje państwa do implementacji (wdrożenia) wspólnotowego dorobku prawnego (acquis). W przypadku prawa pisanego implementacja ta składa się generalnie z trzech elementów:

• transpozycji, czyli przeniesienia norm wspólnotowych do krajowego porządku prawnego (dotyczy ona w zasadzie tylko dyrektyw, bo rozporządzenia, jako obowiązujące bezpośrednio nie tylko nie muszą, ale nawet nie mogą być przepisywane do prawa krajowego – państwa członkowskie mają tylko ustanowić przepisy regulujące pewne kwestie organizacyjne związane ze stosowaniem rozporządzenia, np. wskazać kompetentne organy),

• stosowania,

• przestrzegania tych norm.

Podstawowe ustawy:

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. nr 62, poz. 627)

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. 62,poz. 628)

• Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. nr 132, poz. 622)

• Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. nr 63, poz. 638)

• Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi rodzajami odpadów oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. nr 63, poz. 639)

1. Zintegrowana gospodarka odpadami

Proces systematycznego wprowadzania rozwiązań strategicznych i technologicznych, które zapewniają ochronę środowiska. W koncepcjach planów strategicznych tworzenia gospodarki zintegrowanej przyjmuje się okres 20 - 30 lat.

Uwzględnianie w scenariuszach gospodarki odpadami kombinacji kilku metod unieszkodliwiania to najważniejszy element. Chodzi tu o nie dyskryminowanie na wstępie żadnej z metod, pamiętając, że uwzględnienie wzajemnego ich oddziaływania może pozwolić na uzyskanie lepszych efektów, niż stosowanie jednej metody lub rozwiązań nawzajem sobie przeszkadzających.

Metody te, nazywane elementami ZGO, przedstawia się z reguły w następującej

zhierarchizowanej formie:

• minimalizacja masy (objętości) i toksyczności potencjalnych odpadów,

• elementy recyklingu, w tym odzysk wybranych składników (także niebezpiecznych),

• fizyko-chemiczne i biotermiczne unieszkodliwianie odpadów (np. utylizacja termiczna, kompostowanie, metanizacja), połączone z odzyskiem energetycznym i materiałowym,

• składowanie pozostałych odpadów w sposób nie zagrażający zdrowiu ludzkiemu i środowisku naturalnemu.

1. ODZYSK, RECYKLING, RECYKLING ORGANICZNY, UNIESZKODLIWIANIE – WYJAŚNIENIE POJĘĆ ZGODNIE Z USTAWĄ O ODPADACH

Odzysk - wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla

środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące

do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone w

załączniku nr 5 do ustawy.

Recykling - taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny,

z wyjątkiem odzysku energii

Recykling organiczny - obróbka tlenowa, w tym kompostowanie, lub beztlenowa odpadów,

które ulegają biodegradacji w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów, w wyniku której powstaje materia organiczna lub metan (składowanie na składowisku odpadów nie jest traktowane jako recykling organiczny)

Unieszkodliwianie odpadów – poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonym w załączniku nr 6 do ustawy w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska

1. Klasyfikacja odpadów

01 - Odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin

1. SELEKTYWNE I NIESELEKTYWNE ZBIERANIE ODPADÓW

Selektywny system zbierania odpadów - sortowanie odpadów u źródła, tj. oddzielaniu poszczególnych asortymentów i składowaniu ich w odrębnych pojemnikach lub workach.

W zależności od przyjętego w danej miejscowości sposobu odbioru odpadów, mogą być stosowane następujące systemy:

• dwupojemnikowy, w którym oddzielnie składa się odpady organiczne i pozostałe odpady,

• wielopojemnikowy (, w którym segreguje się odpady na: organiczne, makulaturę i szmaty oraz szkło, tworzywa sztuczne i metale,

• workowy , gdy w foliowych kolorowych workach segreguje się odpady podobnie jak w systemie wielopojemnikowym.

• Jednopojemnikowy,, w którym wszystkie rodzaje odpadów składowane są do jednego pojemnika.

Selektywny sposób sortowania odpadów u źródła ich powstawania obniża koszty sortowania przez przedsiębiorstwo oczyszczania, a tym samym opłaty dla ludności za wywóz i utylizację. Poza tym dzięki niemu odzyskuje się surowce wtórne i kieruje do dalszego wykorzystania. Niestety, w większości miast i miejscowości w Polsce zbiórka odpadów odbywa się poprzez gromadzenie różnych odpadów w pojemnikach lub kontenerach i ich wywóz na wysypiska, bez odzyskiwania surowców wtórnych. 

1. SKŁAD I WŁAŚCIWOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH

• Odpady kuchenne ulegające biodegradacji

• Odpady zielone

• Papier i tektura nieopakowaniowe

• Opakowania z papieru i tektury

• Opakowania wielomateriałowe

• Tworzywa sztucznie nieopakowaniowe

• Pakowania z tworzyw sztucznych

• Tekstylia

• Szkło nieopakowaniowe

• Opakowania ze szkła

• Opakowania z aluminium

• Opakowania z blachy stalowej

• Metale

• Drewno i materiały drewnopochodne

• Opakowania z drewna

Do najważniejszych, niekorzystnych cech odpadów komunalnych zalicza się:
- Znaczną zmienność ilościowo-jakościową w cyklu wieloletnim, rocznym i w poszczególnych porach roku.
- Dużą niejednorodność składu surowcowego i chemicznego, zarówno w postaci mieszanej

(bez selektywnej zbiórki), jak i pozostałości po selektywnej zbiórce lub mechanicznym sortowaniu.
- Potencjalne zagrożenie zakażeniem (higieniczno-sanitarne) związane z obecnością drobnoustrojów chorobotwórczych w :

a)mieszanych odpadach komunalnych,
b)selektywnie gromadzonej frakcji mokrej lub w odpadach kuchennych,
c)ciekłych odpadach komunalnych (z osadników gnilnych, w osadach ściekowych i innych odpadach z oczyszczalni ścieków).

- Niestabilność, podatność na zagniwanie i wydzielanie uciążliwych odorów frakcji organicznej (mokrej) zawartej w odpadach, zarówno w miejscu powstawania, gromadzenia, jak i podczas utylizacji lub unieszkodliwiania.

- Obecność odpadów niebezpiecznych, tj. chemikaliów domowych, przeterminowanych leków, zużytych świetlówek, baterii etc.

- Zanieczyszczenia poszczególnych składników odpadów komunalnych (frakcji, surowców, materiałów) substancjami niebezpiecznymi organicznymi i nieorganicznymi (głównie metalami ciężkimi), co generalnie wynika z niskiej jakości materiałów stosowanych w gospodarce, niskiego stopnia przetworzenia i oczyszczania surowców, przestarzałych technologii przemysłowych oraz zanieczyszczenia środowiska w Polsce, głównie wskutek emisji przemysłowych pyłów i gazów do powietrza atmosferycznego i gleb (opad pyłów).

1. RECYKLING SUROWCÓW Z ODPADÓW KOMUNALNYCH

Organizując recykling części odpadów, trzeba się koncentrować jedynie na odzyskiwaniu tych materiałów, których przerób jest opłacalny i dostosowany do możliwości rynku.

Aktualnie do grupy surowców, które mogą być odzyskane z odpadów komunalnych, zalicza się głównie złom metali, niektóre gatunki makulatury (głównie tzw. mocną) i podzieloną na kolory stłuczkę szkła. Ponadto wydzielenie ze strumienia odpadów komunalnych wielu szkodliwych materiałów (odpady niebezpieczne: baterie, świetlówki, lekarstwa, środki ochrony roślin, farby, lakiery, stężone kwasy) ułatwi w zdecydowany sposób ich unieszkodliwianie.
Stosowanie technologii odzyskiwania surowców wtórnych ma uzasadnienie z gospodarczego punktu widzenia ze względu na:
- istniejące ograniczenia w pozyskiwaniu surowców naturalnych,
- konieczność respektowania zasad ochrony środowiska,
- ograniczoną pojemność składowisk.

W Polsce funkcjonują 52 sortownie (stan na 2002 r.),w których wyselekcjonowano i poddano recyklingowi od 118 tyś Mg odpadów, co stanowiło 1,1% ogólnej ilości, recyklingowi organicznemu poddano ok. 2%, a na składowiska trafiała reszta, tzn. 97% całości wytwarzanych odpadów komunalnych(...)

1. KOMPOSTOWANIE ODPADÓW

Warunki kompostowania

Temperatura: Należy utrzymywać odpowiednio wysoką temperaturę aby proces przechodził szybko i nastąpiła destrukcja patogenów szczególnie w I fazie. Temperatura zależy od napowietrzania:

Mało tlenu = niska temperatura = wolny proces = brak higienizacji

Uwodnienie: około 55% ( odpady komunalne uwodnienie ok.: 20 - 40% należy zwiększyć np. dodając osady ściekowe, gdy zbyt duże uwodnienie dodajemy materiał strukturotwórczy np.: trociny)

Stosunek substancji biogennych: optymalny stosunek C/N= 35/1

Odczyn: pH=7-9

Zapotrzebowani tlenu: 2g O₂/g s.m. org. (2 litry powietrza na 1 g świeżych odpadów), objętość powietrza w porach 25-35%

Powierzchnia czynna: jak największa aktywna powierzchnia materiału, przed kompostowanie najlepiej rozdrabniać aby zwiększyć powierzchnię aktywną

Fazy kompostowania:

I faza początkowa: temperatura rośnie do ok. 50^oC aktywne mikroorganizmy mezofilowe i termofilowe, degradacja głównie tłuszczów, białek i cukrów

II faza termofilowa: temperatura rośnie do 70^oC, najlepiej aby nie przekraczała 65^oC. Aktywne bakterie termofilowe, rozkład substancji łatwo rozkładalnych , trwa 2-4 tygodni

III faza mezofilowa: temperatura spada do 35- 40^oC, aktywne organizmy mezofilowe: bakterie, grzyby, promieniowce, dominuje rozkład materii trudno biodegradowalnej, trwa 4-8 tygodni

IV faza wychładzania i dojrzewania: temperatura spada do temperatury otoczenia, aktywność mikrobiologiczna jak w glebie naturalnej, trwa 4-12 tygodni

Najważniejsze grupy odpadów do kompostowania: Odpady kuchenne i ogrodowe, odpady z ogrodów i parków, organiczne pozostałości przemysłu spożywczego, osady z oczyszczalni ścieków.

Jakość kompostu:

Jest dobrze shigienizowany, bogaty w związki organiczne i pierwiastki biogenne (N,P,K, Ca i Mg)

Metody kompostowania:

Kompostowanie w pryzmach (napowietrzanie czynne lub bierne), kompostowanie w wydzielonych reaktorach

1. MECHANICZNO-BIOLOGICZNE PRZETWARZANIE ODPADÓW

Mechaniczno – biologiczne przekształcanie, polega na przetwarzaniu odpadów poprzez obróbkę mechaniczną (tj. procesy rozdrabniania, przesiewania, sortowania, homogenizacji, separacji metali żelaznych i nieżelaznych, wydzielania frakcji palnej) na frakcje dające się w całości lub w częściowo wykorzystać materiałowo lub/i na frakcję ulegającą biodegradacji przeznaczoną do biologicznej stabilizacji.

1. FERMENTACJA METANOWA ODPADÓW, ZASTOSOWANIE, WARUNKI PROWADZENIA, PRODUKTY

Biologiczne przekształcenie materii organicznej do CH₄ + CO₂ i H₂O w reaktorze beztlenowym.

Wymagane rozdrobnienie odpadów.

Zastosowanie

Fermentacje metanową stosujemy, gdy odpady:

• Zawierają odpowiednią ilość biogennych substancji organicznych

• Zawierają małą ilość substancji hamujących (np. antybiotyki, środki dezynfekujące)

Głownie stosujemy ją dla odpadów kuchennych (dużo wilgoci i pierwiastków pokarmowych, miękka korzystna struktura), odpadów roślinnych ( trochę gorsze, gdyż zawierają substancje trudno rozkładalne np. ligninoceluloze)

Proces fermentacji metanowej jest także wykorzystywany w technologii unieszkodliwiania odpadów w pryzmach energetycznych. Polega to na wydzielaniu kwater na składowisku, a w nich układane są instalacje odgazowujące oraz nawadniające. Eksploatacja gazu odbywa się po szczelnym przykryciu pryzm i osiągnięciu po 6 miesiącach stabilnej fazy fermentacji.

Odpowiednimi warunkami są:

• rozdrobnienie odpadów,

• ustalenie właściwego stosunku węgla do azotu (60:1-40:1),

• wilgotność 70-80%,

• odczyn pH ok. 7

• podgrzewanie pryzmy w pierwszym okresie do 55 st. C.

Warunki te powodują, że rozkład substancji organicznej następuje o wiele szybciej niż na składowisku odpadów. Po upływie 5 lat pryzma zostaje odsłonięta a przefermentowana masa po oczyszczeniu może być już wykorzystywana jako nawóz.

Może być prowadzona również w reaktorach dla osadu w oczyszczalni ścieków.

1. PORÓWNANIE BIOLOGICZNYCH METOD PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW

Fermentacja metanowa	Kompostowanie
Proces beztlenowy	Proces tlenowy
produkcja biogazu	Parawodna + CO2
Brak korozji	Może występować korozja
Uwodnienie 70-80%	Uwodnienie 30-40%
Nadwyżka energii(biogaz)	Nakład energii (do napowietrzania)
pH=6,5-7,4	pH=7-9
Prowadzona w zamkniętych komorach	Prowadzony na wolnym powietrzu

15.TERMICZNE METODY PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW, OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA I PORÓWNANIE

Suszenie

Polega na redukcji zawartości wody przez jej odparowanie do powietrza.

Max ilość suchej masy 92 %.

Piroliza (odgazowanie/zgazowanie)

Odpady organiczne przekształcane są przez rozkład termiczny przy zamkniętym dostępie powietrza w produkty do składowania, ale zawierające jeszcze nośniki energii.

Odpady tworzyw są ogrzewane pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego powstaje gaz i olej pirolizowy - mieszanina gazowych i ciekłych węglowodorów, w swoim składzie podobna do frakcji destylacyjnej ropy naftowej.

Uwodornienie

Uwodornienie - odpady tworzyw są ogrzewane w atmosferze wodoru.

Pod jego wpływem łańcuchy polimerowe pękają i i powstaje mieszanina ciekłych węglowodorów.

Wszystkie procesy mają na celu:

- Zmniejszenie objętości odpadów

- zniszczenie szkodliwych zanieczyszczeń organicznych lub doprowadzić do zatężenia szkodliwych zanieczyszczeń organicznych.

- zwiększenie wartości opałowej, w celu spalenia

Różnice:

- uwodnienie końcowe

- temperatury prowadzenia procesów

Spalanie odpadów

Ostatni etap przeróbki termicznej. Przekształcenie odpadów w odpady obojętne (inertne), do czego zalicza się niszczenie, jak i zatężanie zanieczyszczeń.

16. SPALANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH

Odpady komunalne charakteryzują się bardzo złożonym składem chemicznym oraz różnorodnymi formami. W ich skład wchodzą substancje toksyczne, palne, wybuchowe, czynne biologicznie, zakażone mikroorganizmami chorobotwórczymi, o znacznej ilości ołowiu oraz innych metali ciężkich, związków chloru itp.

Proces spalania odpadów komunalnych jest trudny do kontrolowania.

Zróżnicowane ich własności wpływają na znaczne fluktuacje temperatury oraz niestabilne właściwości kaloryczne. Może to doprowadzić do niepełnego spalenia, co w konsekwencji zagraża środowisku naturalnemu.

Odpady komunalne, które poddawane są termicznej utylizacji:

- stanowią około 30% odpadów produkowanych w mieście.

- Są to odpady po wcześniejszej segregacji, nienadające się do dalszego przetwarzania.

- Jedyny moment, gdy potrzeba zastosować paliwa konwencjonalne jest przy starcie pieca i osiągnięcie pożądanej temperatury +/-950 stopni Celsjusza.

- Wartość opałowa od. komunalnych po wstępnym przygotowaniu - 7,0 - 10,0 MJ/kg.

- W procesie spalania powstaje żużel paleniskowy - materiał niepalny opadający przez ruszt. (Stanowi on ok. 25% pierwotnej masy odpadów, a ilość ta zależy głównie od składu dostarczanych do spalarni odpadów - Im więcej w nich szkła, puszek, gruzu i popiołu z palenisk domowych, tym redukcja masy w efekcie spalenia będzie mniejsza)

- Po spaleniu żużel jest zbierany i wywożony na wysypisko. Pył zbierany w odpylaczach jest również wywożony na wysypisko.

- Należy stosować instalacje do oczyszczania gazów spalinowych, głównie z substancji toksycznych

17. ODZYSK ENERGII Z ODPADÓW, PALIWA ZASTĘPCZE Z ODPADÓW

Energia uzyskana z odpadów

- paliwo - spalanie odpadów - wytwarzanie z odpadów paliw stałych, ciekłych i gazowych.

Paliwami Alternatywnymi mogą być:

• odpady stałe

• odpady ciekłe

• komunalne

• przemysłowe

Cementownie często zastępują w około 40% paliwa konwencjonalne paliwami zastępczymi. Wykorzystują one głównie gamę odpadów przemysłowych i komunalnych takich jak:

• Zużyte opony

• Tworzywa sztuczne

• Makulatura

• Zużyte drewno

• Wysuszony osad z oczyszczalni ścieków

• Zużyte gumy

• Oleje

• Smoły porafinacyjne itp.

18. SKŁADOWANIE ODPADÓW, TYPY SKŁADOWISK, ZASADY LOKALIZACJI

Typy składowisk:

• składowisko odpadów niebezpiecznych

• składowisko odpadów obojętnych

• składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne

Zasady lokalizacji:

Składowiska odpadów niebezpiecznych oraz składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne nie mogą być lokalizowane:

• w strefach zasilania głównych i użytkowych zbiorników wód podziemnych (GZWP, UZWP);

• na obszarach otulin parków narodowych i rezerwatów przyrody;

• na obszarach lasów ochronnych;

• w dolinach rzek, w pobliżu zbiorników wód śródlądowych, na terenach źródliskowych, bagiennych i podmokłych, w obszarach mis jeziornych i ich strefach krawędziowych, na obszarach bezpośredniego bądź potencjalnego zagrożenia powodzią w rozumieniu przepisów prawa wodnego;

• w strefach osuwisk i zapadlisk terenu, w tym powstałych w wyniku zjawisk krasowych, oraz zagrożonych lawinami;

• na terenach o nachyleniu powyżej 10°;

• na terenach zaangażowanych tektonicznie, poprzecinanych uskokami, spękanych lub uszczelinowaconych;

• na terenach wychodni skał zwięzłych porowatych, skrasowiałych i skawernowanych;

• na glebach klas bonitacji I-II;

• na terenach, na których mogą wystąpić deformacje ich powierzchni na skutek szkód górniczych;

• na obszarach ochrony uzdrowiskowej;

• na obszarach górniczych utworzonych dla kopalin leczniczych;

• na obszarach określonych w przepisach odrębnych.

1. Składowisko odpadów lokalizuje się tak, aby posiadało naturalną barierę geologiczną, uszczelniającą podłoże i ściany boczne.

2. Minimalna miąższość i wartość współczynnika filtracji k naturalnej bariery geologicznej wynosi:

• dla składowiska odpadów niebezpiecznych - miąższość nie mniejsza niż 5 m, współczynnik filtracji k ≤ 1,0 x 10-9m/s;

• dla składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne - miąższość nie mniejsza niż 1 m, współczynnik filtracji k ≤ 1,0 x 10-9m/s.

3. Bariera geologiczna powinna mieć rozciągłość poziomą przekraczającą obszar projektowanego składowiska odpadów.

4. Przewidywany najwyższy piezometryczny poziom wód podziemnych powinien być co najmniej 1 m poniżej poziomu projektowanego wykopu dna składowiska.

5. W miejscach, gdzie naturalna bariera geologiczna nie spełnia warunków określonych w ust. 2-4, stosuje się sztucznie wykonaną barierę geologiczną o minimalnej miąższości 0,5 m, zapewniającą przepuszczalność nie większą niż określona w ust. 2, którą wykonuje się w taki sposób, by procesy osiadania na składowisku odpadów nie mogły spowodować jej zniszczenia.

7. Uzupełnieniem naturalnej lub sztucznej bariery geologicznej jest izolacja syntetyczna, zaprojektowana w sposób uwzględniający skład chemiczny odpadów i warunki geotechniczne składowania; izolacja syntetyczna nie może stanowić elementu stabilizacji zboczy składowiska.

19. Rozwiązania techniczne składowisk

Wszelkiego rodzaju drenaże zapobiegające zanieczyszczeniu gleb, warstwy gleby o odpowiednim współczynniku filtracji oraz miąższości, izolacje syntetyczne.

Instalacje poboru gazu, ewentualnie pochodnie wypalające wydzielający się nad składowiskiem nadmiar gazu.

20. Uciążliwość obiektów gospodarki odpadami dla otoczenia, metody jej ograniczania

Obiekty gospodarki odpadami, w tym składowiska odpadów są źródłem przede wszystkim:

• zanieczyszczeń chemicznych,

• nieprzyjemnych zapachów,

• pyłów,

• zanieczyszczeń mikrobiologicznych.

Dużą uciążliwością są zanieczyszczenia gruntów, aby im zapobiegać należy lokalizować składowiska na gruntach o odpowiednich współczynnikach filtracji (w zależności od rodzaju składowiska), stosować izolacje, membrany oraz drenaże odcieków.