Klatka piersiowa

 

Projekcja boczna (co widzimy na zdjęciu):

• żyła główna tylna

• łuk aorty

• cień naczyń płucnych

• płaty przeponowe płuc= pola tylne płuc

• przed sercem- płaty wierzchołkowe/ szczytowe= przednie pola płuc

• kąt sercowo przeponowy (jego spłycenie oznacza powiększenie lewej komory serca

• kąt kręgosłupowo- przeponowy

• przed sercem- śródpiersie przednie (naczynia, przełyk- niewidoczne, tchawica)

• między sylwetką serca a przeponą- więzadło osierdziowo- przeponowe

• tchawica- część szyjna i piersiowa- szerokość tchawicy powinna być równa szerokości (światłu) krtani albo stanowi 1/5 wpustu do klatki piersiowej

 

Żeby zrobić zdjęcie, psa kładziemy na boku, łapy wyciągamy maksymalnie do przodu, głowę ustawiamy tak, żeby szyja tworzyła jedną linię z grzbietem (szczególnie, jeśli chcemy określić szerokość tchawicy). Nadgarstkami powinien dotykać pyska.

 

rozwidlenie tchawicy znajduje się na wysokości podstawy serca

 

Esowate wygięcie tchawicy na wysokości łuku aorty- u psów ras brachycefalicznych i u osobników starych jest normalne

 

Pectus excavatum- klatka lejowata:

Zaburzenie rozwojowe występujące u niektórych psów i kotów. Polega na wciśnięciu wyrostka mieczykowatego mostka w głąb klatki piersiowej, co powoduje również wygięcie żeber. Może powodować to np. ucisk na serce czy płuca-> duszności, zaburzenia pracy serca, ale nie musi.

Należy odróżnić od złamania mostka.

 

Zmiany w mostku mogą decydować o objawach klinicznych lub nie.

 

Skóra powłok kończyn przednich- pojawia się na zdjęciu, jeśli łapy są cofnięte do tyłu.

 

Grasica:

Maksymalny czas "trwania"- do 2 lat- w kształcie żagla. Bardzo cienka, trójkątna, tuż przed sylwetką serca po stronie lewej.

 

Pogrubienie opłucnej płucnej i mostkowej:

Na skutek gromadzenia tkanki tłuszczowej lub płynu, następuje odsunięcie od siebie blaszek opłucnej.

zmiany rozrostowe, nowotworowe- nie można odróżnić od stanów zapalnych

Opłucna płucna jest widoczna tylko wtedy, gdy jest zgrubiała (przesięk, wysięk w przestrzeni międzypłatowej) i gry promień główny lampy biegnie stycznie do niej.

 

Przełyk:

Niewidoczny na zdjęciu RTG. Uwidacznia się dopiero wtedy, gdy jest w nim gaz.

Prawidłowo, gaz może się pojawić w przełyku psa, który jest poddany sedacji; gdy występuje duszność lub, gdy zwierzę jest zdenerwowane- łyka wtedy powietrze.

Aby uwidocznić przełyk, podajemy baryt i natychmiast po podaniu robimy zdjęcie.

U psa, fałdy przełyku na całej długości są podłużne.

U kota, 2/3 przednie- fałdy podłużne, 1/3 tylna- obraz jodełki.

 

Węzły chłonne:

Prawidłowo niewidoczne. Gdy są powiększone- w 3 punktach anatomicznych okrągłe lub owalne cienie:

• tchawiczo oskrzelowe- nad sylwetką serca, przed rozwidleniem tchawicy

• śródpiersiowe- naciskają na płat płucny od góry

• mostkowe- naciskają na płat od dołu

Limfadenopatia uogólniona- powiększenie wszystkich węzłów chłonnych-> może wskazywać na chłoniaka.

Badanie krwi może nie wykazać zmian, dlatego, do zdiagnozowania chłoniaka, konieczna jest biopsja lub histopatologia.

 

Sylwetka serca:

• kształt owalny

• między 3-7 żebrem

• zajmuje około 3 przestrzenie międzyżebrowe

• u psów z wąską klatka piersiową- 2,5

• u psów z beczkowatą klatką- 3,5

• oś długa serca- od wierzchołka do podstawy serca; odchyla się nieco do tyłu

• najwyższy punkt serca- na poziomie 5 żebra na wysokości 3/4 klatki piersiowej

• do 4-6 miesiąca życia- pozorne powiększenie narządów (w tym serca!!!)- należy ostrożnie oceniać radiogram

• po 6 miesiącach- norma

• pozorne powiększenie może wystąpić też u mocno wytrenowanych zwierząt lub u otłuszczonych (tłuszcz wokół worka osierdziowego, nieraz w worku)

 

Podział serca na komory i przedsionki:

• zegarowy:

  • 12- 2-> lewy przedsionek

  • 2- 5-6-> lewa komora

  • 5-6- 9-> prawa komora

  • 9- 11-> prawy przedsionek

  • 11- 12-> tętnice płucne i czasem aorta

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• granice sylwetki serca- przy niektórych chorobach następuje zatarcie danej granicy:

  • przednia- od aorty w dół, ogranicza prawy przedsionek i prawą komorę

  • dolna- równoległa do mostka- ogranicza obie komory

  • tylna- ogranicza lewą komorę- przy wydechu łączy się z przeponą

  • górna- najmniej widoczna, bo jest przesłonięta przez duże naczynia, tchawicę i oskrzela; ogranicza oba przedsionki

 

 

 

 

 

 

 

 

Wcięcia tworzące talię serca:

• 1- między aortą a przedsionkiem prawym- jeśli przedsionek jest powiększony- wcięcie zanika

• 2- między lewym przedsionkiem i lewą komorą- powiększenie lewej komory- wcięcia brak

 

 

 

 

• wyznaczanie linii:

  • od rozwidlenia tchawicy do wierzchołka serca prowadzimy linię- dzieli nam serce na prawą i lewą część (2/3 z przodu- prawa; 1/3 z tyłu- lewa)

  • druga linia między godziną 2 a 9 dzieli nam na przedsionki i komory

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[Współczynnik VHS- zmienia się w zależności od wieku i rasy zwierzęcia.]

 

Aorta:

Nakłada się na prawy przedsionek i biegnie do tyłu. U starszych, na wysokości, na której "mija się" z tchawicą, może być esowate ułożenie.

 

Żyła główna doogonowa:

• między lewym przedsionkiem a przeponą

• tworzy cień prosty

• wdech- płaty płuc się rozprężają, naciskają na żyłę- może być węższa przy przeponie

• wydech- równa szerokość na całej długości; kąt sercowo- przeponowy wydaje się być mniejszy przy wydechu, bo przepona zbliża się do serca

• zwężenie żyły głównej na całej długości= hypowolemia- jeśli jest zaawansowana to mamy też zmniejszenie sylwetki serca

 

Żeby móc ocenić tkankę płucną, musimy najpierw ocenić jakość techniczną zdjęcia. Patrzymy wtedy na kręgosłup. Jeśli jest on słabo widoczny-> dobre zdjęcie.

Jeśli dobrze widoczny kręgosłup-> zdjęcie jest zbyt twarde, aby móc oceniać tkankę płucną.

W bardzo twardym zdjęciu, widać naczynia wieńcowe.

 

 

Ułożenie brzuszno- grzbietowe= pies leży na brzuchu= projekcja grzbietowo- brzuszna

 

cień środkowy- cień utworzony przez:

• tchawicę

• śródpiersie przednie

• sylwetkę serca

• śródpiersie tylne

• żyłę tylną

 

Wierzchołek serca zawsze schodzi na stronę lewą.

Żyła główna tylna- zawsze po prawej.

 

W tej projekcji:

• widoczne łopatki zwierzęcia

• kąt żebrowo- przeponowy prawy i lewy

• sylwetka serca

 

Sylwetka serca:

• 1-2- tt. płucne

• 2-3- lewy przedsionek

• 3- 5-6- lewa komora

• 5-6- 9- prawa komora

• 9- 11- prawy przedsionek

• 11- 1- przednie śródpiersie (żyła główna doczaszkowa, prawe uszko, łuk aorty)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• szerokość- 1/2- 2/3 szerokości klatki piersiowej na wysokości 5 żebra

 

Duże naczynia:

• na zewnątrz oskrzela- tętnice

• wewnątrz- żyły

 

Różnice:

• młody pies do 4-6 miesiąca- pozorne powiększenie sylwetki serca

• żebra u młodego- nie jest widoczna część chrzęstna

• żebra u starego- zwyrodnienia, nieregularne zrosty- norma

 

Podczas skurczu, serce nieznacznie się zmniejsza, ale nie jesteśmy w stanie tego zauważyć na RTG.

 

Wdech- cofnięcie przepony- pozorne powiększenie kąta sercowo- przeponowego.

Wydech- na odwrót.

 

Zmiany powodujące spadek przejrzystości tkanki płucnej:

• zmiany pęcherzykowe

• śródmiąższowe

• cień okrągły

• zwapnienia

Mogą występować przy dowolnych chorobach. Zestawienie ich z wynikami badań klinicznych i innych pozwala na postawienie rozpoznania.

 

• Zmiany pęcherzykowe

Gdy pęcherzyki wypełnią się czymś (wysięk, przesięk, krew, komórki). Występują przy:

• zapaleniu płuc

• obrzęku

• krwotokach

Bardzo delikatne i drobne, widoczne jako zaciemnienia (jakby zamglone). Zmiany mogą być lokalne lub rozlane.

Zatarte krawędzie- charakter ostry.

Ostro odgraniczone- charakter przewlekły.

 

• Zmiany śródmiąższowe:

Tkanka śródmiąższowa:

• osiowa (okołooskrzelowa i okołonaczyniowa)

• pęcherzykowa (stanowi podporę dla pęcherzyków)

• obwodowa (między opłucną płucną a płucami)

Prawidłowo, u osobnika zdrowego może nie być widoczna.

U starszych, zwiększa się gęstość- widoczne drobne pojedyncze zmiany.

Widoczna, gdy gromadzi się płyn albo rozrasta się tkanka łączna-> zaburzenia krążenia, zapalenia, zmiany pozapalne, zmiany nowotworowe.

Rodzaje zmian śródmiąższowych:

• siateczkowate:

  • najdrobniejsze

  • na zdjęciu bocznym

  • w okolicy łuku aorty- delikatne linie nakładające się na rysunek płuc

  • uogólnione lub lokalne

• guzkowate:

  • guzki 2-3mm

  • owalne, zwykle bardzo dobrze widoczne

  • tylko kilka chorób:

    • gruźlica- teoretycznie też powiększenie ww. chłonnych; jeśli ww. chłonne są zwapniałe, to na 100% mamy gruźlicę

    • pylica

    • sarkoidoza

    • hemosyderoza

    • rakowatość prosówkowa

• pasmowate:

  • wyraźne grube linie

  • dość intensywnie cieniują, ostre brzegi

  • różny przebieg

  • pojedyncze lub kilka

  • obraz szyn tramwajowych- po zapaleniu płuc- zmiany bliznowate; przy zaawansowanych zmianach mogą się wiązać z dusznością

 

Zwłóknienia tkanki płucnej- stan zaawansowany:

• obszary mocno cieniujące

• nie można ocenić sylwetki serca- rokowanie niepomyślne; sylwetki nie można też ocenić, jeśli w jamie klatki piersiowej znajduje się płyn

 

 

• Cień okrągły:

  • zmiana nieswoista

  • kształt okrągły lub owalny, brzeg ostry, wyraźnie widoczny na tle powietrznej tk. płucnej

  • kilka- kilkadziesiąt mm (>0,5cm)

  • może to być:

    • nowotwór przerzutowy

    • nowotwór pierwotny

    • ropień

    • gruźlica

    • ziarniniak (grzybica)

    • torbiel pasożytnicza wypełniona płynem

 

Przy szukaniu pojedynczej zmiany na zdjęciu, musimy pamiętać o tym, że jeśli pies leży na prawym boku, po kilku minutach tworzą się tzw. zmiany opadowe- spada powietrzność płuca, które jest uciskane. Wszelkie zmiany są gorzej widoczne!

Wtedy przewracamy psa na lewy bok- następuje prawidłowe rozprężenie i mamy kontrast między zmianą a cieniującymi płucami.

 

Jeśli nie można zrobić zdjęcia w ułożeniu brzusznym (gdy zwierzę leży na mostku), to robimy wtedy 2- z prawej i z lewej strony!!!

 

Jeśli robimy kilka badań, takich jak echo serca, RTG itd., musimy wybrać odpowiednią kolejność. Przy robieniu echa serca, pacjent długo leży- zmiany opadowe- zakłócenie obrazu RTG.

 

Przy ułożeniu na lewym boku, sylwetka serca wygląda jakby była ustawiona bardziej pionowo.

 

Zwapnienia:

• fizjologiczne:

  • pierścienie tchawicze- już u 2-letniego psa

  • ściany oskrzeli u starych- ostre, cienkie; nieregularne, pogrubiałe- gdy stan zapalny

  • zwyrodnienia połączeń kostno- chrzęstnych żeber

• patologiczne:

  • ww. chłonne:

    • gruźlica

    • kokcydiomykoza

    • histoplazmoza

  • tkanka płucna:

    • grzybica

    • pylica

    • przerzuty

    • pozostałości po robaczycach

    • choroba Cushinga

 

Zmiany ogniskowe niecieniujące:

Wypełnione powietrzem- duże przejaśnienie ze ścianą.

• torbiele:

  • okrągłe

  • cienka ścianka

  • widoczne na bardzo miękkim zdjęciu

  • mogą pękać

• jamy:

  • ściana gruba i nieregularna

  • powstają gdy jest miejscowa martwica, a następnie tkanka martwicza zostaje odkrztuszona:

    • gruźlica

    • nowotwory

    • przebyte zapalenie płuc

Zmiany te mogą być pojedyncze lub mnogie.

 

Okrągła sylwetka serca- wskazuje na płyn w worku osierdziowym.

 

Można wykonać bronchoskopię.

 

zamknięcie oskrzela-> niedodma płata płucnego

 

BŁĄD: kładzenie na plecach pacjenta z dusznością lub wodobrzuszem!!!!!

 

Przepuklina przeponowa:

• brak linii przepony na pewnym obszarze

Zdjęcie grzbietowo- brzuszne:

• po stronie uszkodzonej:

  • zgrubienie linii przepony

  • … się w kierunku dogłowowym…

  • wzrost gęstości i zajmowanie przez niego większości tej połowy klatki piersiowej; wepchnięcie i stłoczenie płuc

• po stronie przeciwnej:

  • prawidłowy obszar płuc i przesunięcie śródpiersia w tym kierunku

  • przeniesienie do klatki piersiowej przewodu pokarmowego, wątroby, śledziony lub sieci

  • żołądek lub jelito w worku przepuklinowym, mogą być rozpoznane, jeśli zawierają gaz

 

 

Zachłystowe zapalenie płuc:

Aby uniknąć- bezpieczne podawanie kontrastu:

• nie podajemy, gdy zwierzę jest mało przytomne

• nie używamy siły

• podajemy, gdy zwierzę ma opuszczoną głowę w dół

• podajemy w kieszonkę policzkową

 

Zachłyśnięcie barytem- przez wiele lat widoczny w pęcherzykach płucnych lub w ww. chłonnych ale stosunkowo nieszkodliwy.

Olej parafinowy- skleja oskrzela lub pęcherzyki-> zachłystowe zapalenie płuc-> zwłóknienie danego płata płuc-> podatność tego płata na zapalenia.

 

W pozycji pionowej- zachłyst idzie zawsze do prawego płata przeponowego.

W ułożeniu mostkowym- zmiany w okolicy mostka (przymostkowe płaty płuc).