Dnia 23 lipca 2009 r. Minister Gospodarki wydał rozporządzenie (Dz. U. Nr 126, poz. 1043) w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy procesach galwanotechnicznych. Nowe rozporządzenie kładzie nacisk nie tylko na zachowanie wymagań bezpieczeństwa przy pracach związanych z przygotowaniem elementów do galwanotechnicznego pokrywania ich szlachetniejszymi warstwami, lecz także przy pracach związanych z magazynowaniem, rozlewaniem, ważeniem, rozdrabnianiem, odmierzaniem, sporządzaniem preparatów galwanizerskich, przenoszeniem substancji i preparatów oraz ich rozpuszczaniem.

fot. Thinkstock

W Dzienniku Ustaw z dnia 10 sierpnia 2009 r. zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 23 lipca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy procesach galwanotechnicznych (Dz. U. Nr 126, poz. 1043) – dalej r.b.h.p.g., które zastąpiło podobne rozporządzenie z dnia 19 lutego 2002 r. (Dz. U. Nr 19, poz. 192).

Nowe rozporządzenie określa wymagania dotyczące bhp przy pracach galwanotechnicznych, czyli przygotowywaniu powierzchni, nakładaniu, wytwarzaniu i usuwaniu powłok, wykonywanych w procesach elektrolitycznych lub chemicznych, oraz przy magazynowaniu, transporcie wewnętrznym i innych czynnościach z użyciem substancji i mieszanin chemicznych stosowanych w procesach galwanotechnicznych.

Zgodnie z r.b.h.p.g. niedopuszczalne jest przeznaczanie na galwanizernię pomieszczeń usytuowanych poniżej poziomu terenu otaczającego budynek, natomiast dopuszcza się wykonywanie procesów galwanotechnicznych w budynku wielokondygnacyjnym pod warunkiem zapewnienia szczelności stropów nad i pod galwanizernią oraz spełnienia podanych niżej wymagań dotyczących ścian, sufitu i podłogi. Ściany, sufity i podłogi w galwanizerni, magazynach oraz pomieszczeniach przeznaczonych do wykonywania czynności rozlewania, ważenia, rozdrabniania, odmierzania, sporządzania preparatów, przenoszenia substancji i preparatów oraz ich rozpuszczania muszą być odporne na oddziaływanie substancji i kąpieli galwanicznych, stosowanych w procesie galwanotechnicznym, nienasiąkliwe i łatwo zmywalne.

Powierzchnie ścian, sufitów i podłogi, nie mogą mieć pęknięć i innych uszkodzeń, a miejsca połączeń, w szczególności ścian z podłogą, muszą być wykonane w sposób ograniczający gromadzenie się zanieczyszczeń i ułatwiający ich usuwanie oraz zapobiegający przenikaniu substancji i preparatów stosowanych w procesie galwanotechnicznym do elementów konstrukcyjnych budynku. 
Galwanizernia musi być wyposażona w instalację wodno-odpływową, umożliwiającą mycie urządzeń i pomieszczeń oraz odpływ zanieczyszczonej wody. Instalacja wodna doprowadzająca wodę do wanien galwanicznych powinna być wykonana w sposób uniemożliwiający przedostanie się kąpieli z wanien do przewodów doprowadzających wodę. Ponadto w galwanizerni powinny być zastosowane rozwiązania techniczne zabezpieczające przed poślizgiem, wpadnięciem do wanien galwanicznych w przypadku jeżeli odległość górnych krawędzi ręcznie obsługiwanych wanien galwanicznych od poziomu podestu jest mniejsza niż 0,8 m oraz przed rozlaniem kąpieli. Urządzenia te powinny umożliwiać jej bezpieczny odpływ w przypadku wystąpienia wycieku lub pęknięcia wanny oraz zabezpieczać przed niezamierzonym mieszaniem różnych kąpieli lub ścieków galwanicznych i wystąpieniem niekorzystnych reakcji chemicznych.

Proces galwanotechniczny, w szczególności związany z ręczną obsługą urządzeń, należy zaplanować, organizować i prowadzić w taki sposób, aby ograniczyć wysiłek fizyczny oraz poziom i czas narażenia pracowników na szkodliwe czynniki chemiczne. Dopuszcza się ręczne zanurzanie lub wyjmowanie przedmiotów z kąpieli pod warunkiem zachowania wymagań określonych w przepisach dotyczących bhp przy ręcznych pracach transportowych oraz dotyczących wymagań bhp związanych z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych. Prace takie mogą być wykonywane, jeżeli całkowita przenoszona masa nie przekracza 10 kg na pracownika, a odległość między zewnętrzną krawędzią wanny galwanicznej i miejscem zawieszania przedmiotu, nie przekracza 0,8 m. 
Odległość górnych krawędzi ręcznie obsługiwanych wanien galwanicznych od poziomu podestu musi wynosić co najmniej 0,8 m, ale nie może przekraczać 1,1 m.

Przejście pomiędzy urządzeniami do wykonywania procesu galwanotechnicznego, w tym pomiędzy wannami lub zespołami wanien galwanicznych, musi mieć szerokość nie mniejszą niż 1 m - jeżeli przejście nie jest wykorzystywane do obsługi urządzeń, 1,2 m - jeżeli wanny są obsługiwane wyłącznie z jednej strony przejścia oraz 1,5 m - jeżeli wanny są obsługiwane z obu stron przejścia. 
Galwanizernia, magazyny, pomieszczenia przeznaczone do rozlewania, ważenia, rozdrabniania, odmierzania, sporządzania preparatów, przenoszenia substancji i preparatów oraz ich rozpuszczania, a także inne pomieszczenia, w których następuje wydzielanie się szkodliwych czynników chemicznych, powinny być wyposażone, stosownie do potrzeb, w system wentylacji grawitacyjnej oraz mechaniczny - ogólny lub miejscowy. Systemy wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej muszą zapewniać taką wymianę powietrza, aby w środowisku pracy nie były przekroczone najwyższe dopuszczalne stężenia szkodliwych czynników chemicznych. Kierunek zasysania powietrza w systemie wentylacji mechanicznej musi być zgodny z kierunkiem przemieszczania się czynników szkodliwych dla zdrowia. Wentylacja mechaniczna musi być uruchamiana co najmniej 10 minut przed wejściem do pomieszczenia i działać podczas pobytu pracowników. Wyłącznik wentylacji mechanicznej musi znajdować się na zewnątrz pomieszczenia. Identyczne wymagania dotyczące wentylacji należy stosować w przypadku stosowania kąpieli zawierających substancje wykazujące działanie rakotwórcze, mutagenne lub ostre działanie toksyczne. W przypadku awarii lub wyłączenia systemu wentylacji mechanicznej, informacje o awarii lub wyłączeniu tego systemu powinny być przekazywane pracownikom przy pomocy sygnałów dźwiękowych i świetlnych. W przypadku pojawienia się takich sygnałów pracownicy są obowiązani przerwać pracę i niezwłocznie opuścić pomieszczenia, w których wystąpiła awaria lub wyłączenie systemu wentylacji mechanicznej.

Wanna galwaniczna z kąpielą wydzielającą szkodliwy czynnik chemiczny, której obsługa jest związana z bezpośrednim narażeniem pracownika na oddziaływanie tego czynnika, musi być wyposażona w umieszczony na jej dłuższych bokach odciąg szczelinowy - gdy jej wewnętrzna szerokość nie przekracza 0,7 m, albo nawiewnik i odciąg szczelinowy zlokalizowane na przeciwległych bokach wanny albo odciąg szczelinowy dwustronny - gdy jej wewnętrzna szerokość przekracza 0,7 m. Wentylacja mechaniczna ogólna oraz wentylacja mechaniczna miejscowa, muszą działać w sposób ciągły podczas procesu galwanotechnicznego. W przypadku gdy wentylacja mechaniczna jest niesprawna lub wyłączona, prowadzenie procesu galwanotechnicznego jest zabronione.

Rozpoczęcie pracy w galwanizerni, w której stosowane są substancje rakotwórcze, mutagenne lub o ostrym działaniu toksycznym i gdzie nastąpiła awaria lub wyłączenie wentylacji mechanicznej, może nastąpić po upływie co najmniej 10 minut od chwili ponownego uruchomienia tej wentylacji. 
Urządzenia galwaniczne z kąpielami cyjankalicznymi powinny być oddzielone od urządzeń galwanicznych z kąpielami kwaśnymi w sposób wykluczający możliwość połączenia się tych kąpieli, par i ścieków. Stężenie cyjanowodoru na stanowiskach pracy związanych z obsługą urządzeń galwanicznych z kąpielami cyjankalicznymi musi być monitorowane. 
Przy urządzeniach galwanicznych powinny być umieszczone informacje dotyczące składu i temperatury kąpieli, znaki i napisy ostrzegawcze oraz podstawowe dane techniczne dotyczące urządzenia galwanicznego. Przedmioty przeznaczone do obróbki w procesie galwanotechnicznym należy zanurzać i wyjmować w taki sposób, aby nie powodowało to rozlewania lub rozpryskiwania kąpieli. Przedmioty zanurzane w kąpielach o temperaturze powyżej 100° C (373 K) muszą być suche.

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne, natryski ratunkowe do obmycia całego ciała oraz przemycia oczu oraz system pierwszej pomocy, w tym środki do jej udzielania. Wymagania dotyczące pomieszczeń, urządzeń i środków oraz ich doboru i rozmieszczenia określają ogólne przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. W pomieszczeniach przeznaczonych do rozlewania, ważenia, rozdrabniania, odmierzania, sporządzania preparatów, przenoszenia substancji i preparatów oraz ich rozpuszczania niedopuszczalne jest spożywanie posiłków oraz picie napojów. 
Wymagania w zakresie unieszkodliwiania zanieczyszczeń znajdujących się w ściekach galwanicznych, a także sposób zagospodarowania tych zanieczyszczeń określają przepisy dotyczące ochrony środowiska. Substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne stosowane w procesie galwanotechnicznym należy przechowywać w magazynie wyposażonym w instalację wodno-odpływową umożliwiającą mycie pomieszczeń i wyposażenia magazynu, drzwi otwierane na zewnątrz magazynu, wyposażone w zamknięcie otwierane przez dwóch niezależnych pracowników oraz informację zakazującą wstępu osobom nieupoważnionym.

Przed otwarciem magazynu należy włączyć wentylację mechaniczną i wejście do magazynu może nastąpić dopiero po co najmniej 10 minutach działania tej wentylacji i zapewnieniu asekuracji. Wentylacja powinna być również czynna podczas pobytu pracowników w magazynie. Wyłącznik wentylacji mechanicznej musi znajdować się na zewnątrz pomieszczenia. 
Pobieranie z magazynu cyjanków oraz innych substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych stanowiących szczególne zagrożenie dla zdrowia i życia musi być wykonywane przez co najmniej dwie osoby. Podczas pobierania, dostarczania lub wykonywania w magazynie innych prac z udziałem substancji niebezpiecznych lub preparatów niebezpiecznych należy stosować, w zależności od stopnia zagrożenia, odpowiednie środki zabezpieczające, w tym środki ochrony indywidualnej.

Jeżeli stężone kwasy lub ługi nie są przechowywane w oryginalnych opakowaniach, należy je przechowywać w zamkniętych pojemnikach napełnionych nie więcej niż do 90% ich pojemności. Naczynia szklane o pojemności powyżej 5 litrów, w których przechowuje się substancje lub preparaty należy umieścić w odpowiednio wytrzymałych opakowaniach ochronnych z uchwytami. Niedopuszczalne jest używanie uszkodzonych opakowań ochronnych. 
Rozporządzenie wejdzie w życie dnia 11 listopada 2009 r.