T. cruzi – trypomastigota nie dzieli się we KRWI, PLUSKWIAKI, pseudocysty w mięśniach, ksenodiagnostyka
T. cruzi – błona falująca długości komórki, TSE-TSE,
T. rhodesiense – ostrzejszy przebieg śpiączki afrykańskiej
L. donovani – dzieli się w makrofagach, MOSKIT, amastigota w narządach miąższowych
L. tropica – major ostra leiszmanioza, minor leiszmanioza przewlekła, martwica, wrzody, blizny, PRO -> SFERO -> AMASTIGOTA
L. braziliensis – nigdy we krwi obwodowej
A. castellanii - brak trofozoitów wiciowatych, ma AG (brak u fowleri), liczne mitochondria (brak u histolytica), AKANTAPODIA płatowate pojedyncze
P. vivax – WIDLISZEK, schizogonia poza krwinkowa, HEMOZOINA w gametocytach, wzrost IgG, co 48h napad
P. malarie – opasa krwinkę, napad co 72h, jeden pasożyt = jedna krwinka
P. falciparum – nie zmienia krwinek, plamistości dojrzałych erytrocytów, zarażenie mnogie krwinek, co 24-48h lub stałe napady, IgG i IgM nie chroni człowieka, postacie mózgowe, krwotoczne, biegunkowe
P. ovale – trzeciaczka, krwinki postrzępiony brzeg,
W. bancrofti – rytmika dobowa, żylaki, wodniaki jądra
O. volvulus – w tk. podskórnej, MESZKI, mikrofilarie bez otoczki
N. fowleri – lobopodia, do OUN, trofozoit wiciowaty (2 wici) przy zmianie gęstości środowiska
T. vaginalis – brak cyst, HYDROGENOSOMY, zmiany liczebności w cyklu miesięcznym u kobiet, aksostyl, ciałko parabazalne, 5 wici (4 wolne)
P. carinii – cysta z 8 trofozoitami
Toxoplasma gondii – (KOT) -> namnażanie trofozoitu -> gametocyty -> mikro + makrogamety -> oocysta -> (USUWANA z kałem) -> sporozoity w oocyście -> (forma INWAZYJNA) -> (CZŁOWIEK) -> (ekscytacja w jelicie) -> (do makrofagów) -> tachyzoity -> (do narządów) -> cysty -> bradyzoity w cyście -> autoendoinwazje oraz inwazja dalszych żywicieli; Cysta z 3 otoczkami – własną, błoną kom żywiciela, tk łączną, TAKSONEMY wydzielają enzym podczas PENETRACJI, IgN, IgG
P. westermani – łuskowate kolce, 2 ślepe pnie jelita, zatoka płciowa za przyssawką brzuszną, brak CIRRUSA i torebki cirrusa, żywotność 20 lat
E. granulosus – bąblowiec 2 błony – wewn syncytialna tworzy torebki lęgowe 1 rz., zewn oskórkowa, WEZYKULACJA odróżnicowanie protoskoleksów do komórek młodszych (wywołuje bąblowice wtórną)
T. spiralis – brak w SERCU, schistocyty to kom gruczołowe, larwy w mięśniach zaawansowany stopień rozwoju (II stadium)
S. haematobium – brak METACERKARII (wszystkie), sploty żylne pęcherza moczowego, jedno ślepo zakończone jelito, 4-5 jąder, 10-30 jaj w macicy, jaja z OSTRYM KOLCEM, miracidium WOLNOŻYJĄCE, pominięcie REDII, ślimak, furkocerkarie – rozwidlony ogon, przenika przez skórę, SCHISTOSOMULA
S. mansoni – 1-4 jaj w macicy, 6-9 jąder, jajo ze sztylecikiem z BOKU, żyła krezkowa DOLNA, ślimak
S. japonicum – żyła krezkowa GÓRNA, 50-300 jaj w macicy, bardzo mały sztylecik z BOKU, ciężka schistosomatoza
E. coli – precysta, słabe zróżnicowanie na endo i ektodermę, cysta >4 JĄDER, wodniczka jodofilna
E. histolytica – trofozoit POSTAĆ DUŻA pochłania erytrocyty, nibynóżki, enzymy, w przestrzeniach międzykom; POSTAĆ MAŁA nie pochłania erytrocytów, nibynóżki, w świetle jelita; CYSTA bez mitochondriów, 4 JĄDRA; pełzakowica ostra = czerwonka pełzakowa, pełzakowica przewlekła = nieczerwonkowa pełzakowica jelitowa, pełzakowe zapalenie wątroby, pełzakowy ropień wątroby
E.gingivalis - brak CYST, nibynóżki, jama ustna
G. intestinalis (lamblia) – TROFOZOIT 4 wici, 2 jądra, aksonemy, kinetosomy, 2 ciałka trapezoidalne; CYSTA 2/4 jądra, aksonemy, zawiązki wici, cytoplazma ODSTAJE od błony kom; LIMFOCYTY T uwalniają LIMFOKINY uszkadzające enterocyty (pobudzenie mitozy); VIP indukuje wydzielanie wody, cAMP; enterochromatofilna P-neurokinina przewodnictwo bólowe(?)
E. bieneusi - WEWNĄTRZKOM, brak zwalczania, enterocytozoonoza, spory z kałem moczem i plwociną do środ zewn
B. coli - TROFOZOIT gęste rzęski, makro i mikronukleus, cytopyge, cystostom na dnie peristomu, podział poprzeczny; CYSTA z dwuwarstwową otoczką; balantydioza ostra i przewlekła
C. parvum – sporozoity w oocyście tworzone w środowisku ZEWN, WYSTĘPOWANIE WEWNĄTRZ KOM ale poza cytoplazmą(!!!), cieńkie oocysty – autoendoinwazja, grubsze do środ zewn
I. belli – SCHIZOGONIA i SPOROGONIA w jelicie cienkim, przez jamę ustną, w kom NABŁONKOWYCH jelita
C. cayetanensis – w kom. przewodu pokarmowego (ekscytacja – sporozoity – meront I – meront II – gamety – zygota – oocysta)
F. hepatica – DROGI ŻÓŁCIOWE, kolce, 2 ślepe pnie jelita, układ PROTONEFRYDIALNY, wysuwalny cirrus, METRATERM do składania jaj i jako narząd kopulacyjny, kom żółtnikowe chronią zygotę, miracidium żyje do 48h, BŁOTNIARKA MOCZAROWA , gruczoły CYSTOGENNE cerkarii tworzą skorupkę
O. felineus – drogi żółciowe, CERKARIE jedyne stadium wolnożyjące
C. sinensis – żółtaczka mechaniczna
D. latum – zmienność długości ciała w zależności od inwazji, rozbudowany układ rozrodczy, TOKOSTOM służy do składania jaj (poniżej zatoki płciowej), jajo z wieczkiem i guziczkiem, komórki ŻÓŁTNIKOWE okrywają zygotę, pasożytnictwo PARETENICZNE (z ryby na rybę bez zmiany stadium), niedokrwistość MEGALOBLASTYCZNA (złośliwa)
Taenia
Saginata | Solium |
---|---|
Brak ryjka i haków | Ryjek z 2 wieńcami haków |
Pochwa ze zwieraczem mięśniowym | - |
Dwupłatowy jajnik | Trójpłatowy jajnik |
15-35 wtórnych odgałęzień | 7-15 wtórnych odgałęzień |
1000-2000 proglotydów | 800-1000 proglotydów |
- | Mniej pęcherzyków jądrowych |
- | Mniej jaj w proglotydach macicznych |
- | Człowiek może być przypadkowym żywicielem pośrednim (wągrzyca/cysticerkoza – OUN, wodogłowie, zapalenie opon mózgowych) |
Bydło, owca, renifer | Świnia żywicielem pośrednim |
Obecność filamentów nitkowych w osłonce zewnętrznej jaja | - |
APOLIZJA – odrywanie członów macicznych
Saginata – rytmika dobowa wypełzania proglotydów, 2 osłonki embrionalne jaja, onksofera dzięki hakom do naczyń krwionośnych, zdolność do wydłużania się, WĄGIER BYDLĘCY płynny pęcherzyk z szyjką i skoleksem
Solium – WĄGIER w mięśniach łopatki, języka, przepony etc, EGZOINWAZJA – pokarm z proglotydami lub jajmi, AUTOENDOINWAZJA – proglotydy ruchami perystaltycznymi do żołądka
D. caninum – LARWY PCHEŁ żywicielem pośrednim, 4 przyssawki, drobne haki, 60-175 proglotydów, liczne jądra zanikają tworząc torebki z 3-30 jajami inwazyjnymi, ONKOSFERY nie są inwazyjne dla CZŁOWIEKA, spożycie zarażonego OWADA
H. nana – 4 przyssawki, 1 wieniec haków, 100-800 proglotydów, w macicznych 80-180 jaj, brak torebki CIRRUSA, rozwój MONOKSENICZNY szybszy, w zarażeniu naturalnym PCHŁY (17dni)
A. lumbricoides – 3 wargi ząbkowane, AMFID narząd naboczny ze zdolnością chemorecepcyjną, INHIBITORY TRYPSYNY i alfa-CHYMOTRYPSYNY, 200 000 – 250 000 jaj które mogą przetrwać zimę w glebie, NIEZAPŁODNIONE jaja wydłużone = brak samca, 2 i 3 LINIENIE w płucach a 4 w jelicie
T. canis – CZŁOWIEK ŻYWICIELEM NIESPECYFICZNYM nie osiąga dojrzałości płciowej, jelito cienkie młodych psów, u samic przechodzi na szczenięta, IgM, IgA, zespół LARWY TRZEWNEJ wędrującej
T. cati – szersze, krótsze i podwinięte SKRZYDEŁKA OSKÓRKOWE, kot zaraża się larwą II, III stadium rozwoju w ścianach żołądka i jelita cienkiego, ROZWÓJ HETEROKSENICZNY rozpoczęcie cyklu w zarażonej myszy dokończenie w org kota (bez wędrówki przez płuca)
S. stercoralis – 8-12 jaj w macicy, samica pasożytnicza rozmnaża się PARTENOGENETYCZNIE, rozwój HETEROGONICZNY – pośredni, larwy odżywiają się kałem, linieją i tworzą samce i samice, HOMOGONICZNY – larwy po wydaleniu tworzą larwy filariopodobne (FORMA INWAZYJNA), AUTOINWAZJA – larwa w cząstkach kału przekształca się w larwę filariopodobną i wnika do układu krwionośnego/ przy zaparciu składanie jaj w jelicie
A. duodenale – czynnik hamujący NEUTROFILE, 20-30 tys jaj dziennie, rabitopodobna – 2 linienia – filariopodobna, LARWY INWAZYJNE nie pobierają pożywienia(!!), WĘDRÓWKA Z MLEKIEM MATKI, w jelicie 3 i 4 linienie
N. americanus – mniejsze wymiary, inna budowa torebki gębowej, inne położenie szpary sromowej, WYDZIELA acetylocholinoesterazę, dysmutazę ponadtlenkową, S-transferazę glutationową, enzymy rozkładające przeciwciała, 10 000 jaj dziennie
A. marina – człowiek żywicielem PRZYPADKOWYM po zjedzeniu ryb z larwami III stadium
T. trichiura – STICHOCYTY w gardzieli gruczołowej, 1000 -6000 jaj dziennie, karmią się krwią ZAGŁĘBIONE pod błoną śluzową
E. vermicularis – SWOISTY dla CZŁOWIEKA, torebka gębowa bez ząbków, SAMICA ginie po złożeniu 8000- 12 000 jaj POWLECZONYCH KLEISTĄ substancją, AUTOEGZOINWAZJA jaja z dupy do buzi, RETROINWAZJA larwy z dupy do środka przez prostnicę, AUTOENDOINWAZJA samica składa jaja w jelicie, zakażenie przez INHALACJĘ (jaja w kurzu)
Objaw Winterbottoma | T. gambiense |
Objaw Romana | T. cruzi |
Ognisko pierwotne | T. cruzi L. donovani, L. braziliensis |
Człowiek żywicielem pośrednim | T. gondii |
Człowiek żywicielem przypadkowym | E. granulosus A. marina T. canis T. cati |
Rozwój jaja w środowisku zewnętrznym | A. lumbricoides hominis (gleba, I linienie) T. canis (I linienie) |
Rozwój jaja w jaju w środowisku wodnym | F. hepatica (10-42) - miracidium P. westermani (20) – miracidium D. latum – koracydium (onkosfera) |
Jajo z rozwiniętą zygotą | S. haematobium - miracidium O. felineus - miracidium |
Jaja z wieczkiem | P. westermani, F. hepatica, O.felineus D. latum |
Jaja bez wieczka | S. haematobium |
Jaja z czopami | T. trichiura |
3-warstwowa skorupka jaja (lipidy/chityna/białko) | E. vermicularis A. Limbricoides hominis |
Wymagane środowisko wodne | P. westermani, F. hepatica |
2 postacie wolnożyjące | F. hepatica (miracidium/cerkaria) |
2 żywicieli pośrednich | P. westermani (ślimak/ skorupiak) O. felineus (ślimak/ ryba) C. sinensis (ślimak/ ryba) D. latum (skorupiak planktonowy/ ryba) A. marina (skorupiak/ ryba -> normalnie delfin) |
Enzymy histolityczne | T. spiralis |
Jelito cienkie | G. lamblia, B. coli, C. parvum, I. belli D. latum Taenia D. caninum H. nana A. lumbricoides hominis S. stercoralis N. americanus A. duodenale |
Jelito grube | E. coli, E. histolytica T. trichiura E. vermicularis |
Drogi żółciowe | F. hepatica, O. felineus, C. sinensis |
Enzymy proteolityczne | E. histolytica |
Inhibitory | A. lumbricoides hominis (inh proteaz) A. duodenale (AcAP, inh agregacji płytek) N. americanus (inh agregacji płytek) |
Hialuronidaza | E. histolytica, B. coli, A. duodenale |
Ziarnistości Schuffnera | P. vivax, P. ovale |
Kryształy Charcota-Leydena | E. histolytica, I. belli T. trichiura |
Zespół Loefflera (nacieki płucne etc) | A. Lumbricoides hominis S. stercoralis |
Preparat grubej kropli krwi | P. vivax, W. bancrofti |
Badania serologiczne : wiązanie dopełniacza, hemaglutynacja, immunofluorescencja, immunoelektroforeza, ELISA | F. hepatica |
Rozwój MONOKSENICZNY (obok naturalnego) | H. nana – onkosfera do wnetrza kosmka -> cysticerkoid -> cerkomer -> skoleks w jelicie |
Pasożyt monokseniczny | A. lumbricoides hominis |
Zdolność zakażania płodu | T. gambiense P. vivax T. gondii A. Limbricoides hominis |
A. reflexus – 4 pary 6-członowych nóg, stopa z PAZURKIEM, samica pije krew wielokrotnie, 2-3 stadia NIMF (podobne do samicy), 1 stadium LARWALNE (3 pary nóg), rozwój 2-4 lata, głodna samica płaska, u samca masywniejszy hipostom, w gniazdach GOŁĘBI
I. ricinus – SCUTUM tarcza grzbietowa, ALLOSCUTUM rozciągliwa chitynowa powłoka, HIPOSTOM z ZĘBAMI, 4 pary nóg u samca samicy i nimfy, BRUZDA ANALNA wokół otworu odbytowego, u samca większe ostrogi, LARWA 3 pary nóg, wirus kleszczowego zapalenia mózgu
D. gallinae - 4 pary nóg, 4-8 jaj po posiłku, LARWA 3 pary nóg - > PROTONIMFA (samice po 1 posiłku, samce po wielokrotnym) - >DEUTONIMFA (nie odżywia się) -> dorosłe, głównie na ptactwie
D. folliculorum – swoisty dla człowieka, poprzecznie prążkowany tył ciała, 4 pary nóg 3-członowe, LARWA początkowo beznożna potem 3 pary nóg -> PROTONIMFA z 4 parami nóg -> 2 linienia -> dorosłe, PASOŻYT SKÓRY
A. siro – HYPOPUS (stadium spoczynkowe !!!, przyczepia się do owadów = ekspansja), żywi się środkami spożywczymi, charakterystyczny zapach MIODU i MIĘTY, alergie
S. scabiei – prążkowany oskórek, hipostom BEZ ząbków, samica drąży KANALIKI w NASKÓRKU (2/3 jaja dziennie), LARWY 3 pary nóg - > linienie -> LARWY 4 pary nóg -> samce / nimfy II stadium -> samice
P. humanus – brak skrzydeł, para przetchlinek, JAJA (gnidy) z WIECZKIEM i komorami mikropylarnymi, służą do ksenodiagnostyki
P. pubis – 3 pary przetchlinek potem po 1, jaja mniejsze od humanus, wysoko położone komory mikropylarne, 3 stadia nimf, NIEBIESKIE PLAMKI, nie przenosi duru epidemicznego
C. lectularis - SZCZĄTKOWE SKRZYDŁA, gruczoły WONNE, może głodować długi czas, ssanie krwi 3-15 minut, charakterystyczny zapach, plamki na ścianach, jaja po posiłku
P. irritans – chitynowe płytki, brak chitynowych grzebyków, PRZETCHLINKI, 3-5 jaj po posiłku, larwy żywią się kałem dorosłych i odpadkami organicznymi, 3 stadia larwalne, POCZWARKA nieruchliwa, bywa żywicielem TASIEMCÓW
X. cheopis - mniejsza od P. irritans, SZCZUR ŚNIADY, żywiciel tasiemca Hymenolepis diminuta
T. penetrans – brak chitynowych grzebyków, samiec wolnożyjący, samica wdrąża się w SKÓRĘ (płyn międzytkankowy, krew), samica składa jaja na zewnątrz i GINIE (wykrusza się z rany), 2 larwy i poczwarka, wtórne zakażenia bakteryjne
Brak oczu | A. reflexus I. ricinus |
Oczy | P. humanus (proste) C. lectularis (czarne) P. irritans (poniżej szczecinka oczna) |
Pazurek na stopie | A. reflexus I. ricinus (przylgi i pazurki) P. humanus (mocny i ruchomy) P. pubis (zagięty) |
Inne zakończenia odnóży | S. scabiei (2 pary z przyssawkami,, 2 pary ze szczecinkami) |
Szczękoczułki | I. ricinus (1 para, haki i ząbki) D. gallinae (szczypce) S. scabiei (podobne do szczypców) |
Czułki | P. humanus (5-czł) C. lectularis P. irritans (3-czł) |
Kłująco-ssący aparat gębowy | P. humanus (cibarium + 2 sztyleciki) C. lectularis P. pubis P. irritans |
Wydzielina cementowa | P. humanus P. pubis C. lectularis |
Borrelia burgdorferi | I. ricinus |
Pałeczki tularemii | I. ricinus P. irritans |
Tokspolazmowa | D. gallinae |
Cholera | D. gallinae |
Riketsje duru epidemicznego | P. humanus |
Riketsje duru endemicznego | P. irritans |
Dur powrotny | P. humanus |
Pałeczki dżumy | P. irritans X. cheopis |
Nazwa\posiłek z krwi | Samica | Samiec | Larwa | Nimfa |
---|---|---|---|---|
A. reflexus | + (40min./raz) | + | + (5 dni) | + (do 1h) |
I. ricinus (jeden posiłek w ciągu życia, odpada od żywiciela) | + | + | + | + |
D. gallinae | + | - | Proto + Deuto - |
|
P. humanus | + | + | --------------- | (3 stadia) + |
P. pubis | + | + | --------------- | + |
C. lectularis | + | + | --------------- | (5 stadiów) + |
P. irritans | + | - | --------------- | |
T. penetrans | + | + | - | --------------- |