PROTEZY SZKIELETOWE
Jest to ruchome uzupełnienie protetyczne o konstrukcji metalowo-akrylowej. Przenosza one sily zucia przez okostna i ozebna zębów filarowych - sluzowkowo-ozebnowe. Materialem do ich wykonania jest stop chromo-kobaltowy. Zaczeto od niedawna na szersza skale stosowac tytan. Zaletami sa jego biokompatybilnosc, lekkość i przystepna cena. Wady to trudność obrobki termicznej i szybkie odkladanie się tlenkow na jego powierzchni.
Podczas projektowania konstrukcji protezy zwraca się uwage na:
-aspekty biomechaniczne: wytrzymałość, stabilność, retencja i równomierne obciążanie podloza
-aspekty higieniczne: konstrukcja protezy chroniaca podloze przed urazem i odkladaniem się plytki nazębnej.
Wskazania:
Braki zebowe skrzydłowe, rozlegle, miedzyzebowe, mieszane,
W periodontopatiach w postaci szyn i szynorpotez,
Jako protezy nakładkowe w protetycznym leczeniu zaburzen zwarcia, zwłaszcza w przypadkach zgryzu głębokiego, urazowego i rozszczepow podniebienia,
Jako utrwalenie wynikow leczenia ortodontycznego.
Planowanie leczenia.
Wywiad ogolny i specjalistyczny - uzyskanie danych na temat schorzen ogolnych mających wpływ na planowanie leczenia i konstrukcje protezy:
Cukrzyca-ograniczenie do minimum obciążenia blony sluzowej, maksymalne wykorzystanie podparcia ozebnowego
Epileptycy-pogrubione czesci składowe protezy
Parafunkcje-trzeba je wyeliminowac
Protezy szkieletowe powoduja zwiekszone odkladanie się plytki nazębnej. Należy uzgodnic czy wazniejsza jest estetyka czy utrzymanie protezy. Należy wybrac żeby filarowe możliwie najmniej widoczne.
Badanie kliniczne - oceniamy tutaj podloze sluzokowo-kostne. Pozwala to nam zaprojektowac i usytuowac duze i male laczniki. Badamy resztkowe uzębienie, jego wartości jako filarow. Jeżeli jesttylk taka możliwość to wykonujemy protezy stale. Jednak pod warunkiem ze wyrządzone szkody(szlifowanie zębów) nie będą przeważały nad korzyścią. Wazna jest wstepna analiza zwarcia i znalezienie stref podparcia dla protezy.
Wlasciwa ocena jakości zębów, wielkości powierzchni ozebnej, jakości powierzchni klamrowych i miejsc dla cierni nie jest możliwa bez badan dodatkowych: zdjęć radiologicznych, pantomograficznych i celowanych oraz modeli diagnostycznych.
Zdjęcia radiologiczne-ocena stopnia osadzenia zeba w zębodole i możliwości jego podparcia.
Wstepna analiz modeli diagnostycznych-okresla i ewentualnie opracowuje miejsca podparcia dla cierni protezy, ocenia powierzchnie klamrowe oraz tor wprowadzania protezy.
Leczenie przedprotetyczne:
Chirurgiczne - usuwanie zębów, wyrównanie ostrych brzegow kostnych, usuniecie przerośniętej blony śluzowej(grzebien koguci)
Zachowawcze - kariologia i endodoncja
Periodontologia - zahamowanie lub ograniczenie rocesow patologicznych w przyzębiu
Ortodontyczne - zmiana położenia zeba lub zamkniecie przestrzeni miedzy sąsiednimi zebami, w celu otrzymania właściwego toru.
Protetyczne!!!!! - przygotowanie miejsca na cierniwe umożliwiające ozebnowe przenoszenie sil zucia na kosc wyrostka zębodołowego. Obezna dobrze znosi dzialnie pionowych sil wzdłuż dlugiej osi zeba. Nie toleruje poziomych.
Jeśli brak jest miejsc które moglyby służyć zaretencje dla klamry możemy je odbudowac przez nałożenia tworzywa kompozycyjnego lub wykonanie korony pod kontrola paralelometru.
Kiedy pacjent ze względów estetycznych nie akceptuje widocznych ramion klamer to można wykonac eoznego rodzaju zasuwy, zamki i zatrzaski, ale wymagaja one dodatkowych uzupełnień stalych(korony) i sa zwykle kosztowne.
Czesci składowe protezy.
Duze laczniki.
Laczy on w całość wszystkie elementy konstrukcyjne protezy. Redukcja dużego lacznika zalezy od liczby, jakości i rozmieszczenia zębów filarowych. Z uwagi na kształt anatomiczny podloza możliwości redukcji dużego lacznika sa duze w szczece i minimalne w żuchwie. Lacznik w protezie dolnej jest usytuowany na językowej stronie zebiow i wyrostka. W protezie gornej na podniebieniu twardym i stokach podniebiennych wyrostka, niekiedy tez na podniebiennej stronie zębów.
Ogolne zasady projektowania łączników:
-żeby i blona sluzowa powinny być pokryte proteza tylko w obszarze niezbędnego minimum
-cala metalowa konstrukcja protezy powinna być sztywna
Roznice miedzy lacznikami dolnej i gornej protezy:
-w żuchwie lacznik lub jego czesci sluza jako podparcie dalekie, w szczece zdaza się to niezmiernie rzadko
-lacznik gornej protezy sluzy jako oparcie na podłożu, w dolnej tylko w pewnych przypadkach
Laczniki protezy dolnej.
Nie powinien on pokrywac dziąsła brzeznego, w miare możliwości również samych zębów, gdyz utrudnia to samooczyszczanie podloza.
Rodzaje łączników protezy dolnej:
luk podjęzykowy - najbardziej powszechny, zapewnia wystrczjaca sztywność i usuwanie plytki nazębnej i plytki protez. Przylega lub jest lekko odsuniety od sciany wyrostka. Gorny brzeg luku osuniety 3-4mm od dziąsła brzeznego i na 7-8 od dna jamy ustnej.
luk podjęzykowo-zebowy(podwojny luk zebowy) - sklada się z luku podjęzykowego i zebowego polaczonych małymi lacznikami lub dużym lacznikiem. Stosujemy go w przypadkach niskich koron zębów i płytkiego dna jamy ustnej. Jest estetyczny i sztywny, ale stwarza warunki do odkladnaia się plytki oraz jest przeszkoda dla jezyka.
luk zebowy - sklada się z jednolitego paska metalowego usytuowanego na gornokatowej, językowej powierzchni zębów dolnych lub gornych. Zwieksza stabilizacje protezy dolnej. Zadowalajaca sztywność, łatwość higieny.
lacznik plytowy - wskazany w przypadku trudnych warunkow anatomicznych.(krotkie żeby, plytkir dno j.u., wysoki przyczep wędzidełka jezyka.
Laczniki protezy gornej.
Granice gronego lacznika mogą być dalej odsunięte od dzisla brzeznego niż dolnego. Mogą być odsunięte na 6mm. Wszedzie tam gdzie jest to możliwe należy odsłaniać przednia czesc podniebienia twardego. Projektując lacznik gorny jak i czesc akrylowa siodla nalzeby pamiętać, aby stworzyc wolna przestrzen pomiedzy zebem wlasnym ograniczającym luke a pierwszym zebem w protezie w celu umożliwienia samooczyszczania. Redukując licznik grony należy ze względów anatomicznych i czynnościowych pozostawic odslonieta okolice zmarszczek podniebiennych, jak również okolice sterfy gruczołowej(odruchy wymiotne). Najczestszym miejscem dla lacznika jest srodkowa czesc podniebienia.
Rodzaje łączników protezy gornej:
przerzut podniebienny - pasek metalu 8-10mm, brzegi zaookraglone i pogrubion w celu lepszej wytrzymałości i ochrony tkanek miękkich przed urazem
przednio-tylny przerzut podniebienny - doskonala sztywność i wytrzynmalosc przy min.pokryciu tkanek. Sklada się z 2 cienkich przerzutow metalowyc 0,6-0,8mm
przerzut przedni - lokuje się blisko podniebienia miękkiego. Nie zapewnia dobrego podparcia podniebiennego dla protezy. Projektuje się go przy wydatnym wale podniebiennym.
lacznik plytowy - wskazany tylko przyrozleglych brakach zebowych i tylko wówczas gdy sa zanikli wyrostki zębodołowe, a pozostale żeby nieliczne lub dotknięte procesem periodontopatii.
zmodyfikowany lacznik podniebienny - różnoraki kształt i wielkość, wykonywany w celu sprostania specyficznym sytuacjom i wymaganiom.
W szczece plyta lacznika sttyka się na calej przestrzeni z blona sluzowa podloza. W żuchwie stosunek luku podjęzykowego do blony śluzowej jest uzależniony od konfiguracji wyrostka zębodołowego. Gdy układ sciany wyrostka jest równoległy do luku lub rozbieżny może on przylegac do blony śluzowej, natomiast gdy jest zbieżny w kierunku do dna jamu ustnej luk musi być od blony śluzowej odsłonięty, gdyz w miare osiadania protezy stanie się czynnikiem traumatyzujacym. Kolejna zasada jest odsuwanie brzegu dużego lacznika od przyzębia tak daleko jak tylko się da. Szczególne niebezpieczne jest tworzenie waskich szczelin miedzy szyjka zeba a lacznikiem gdzie zalegaja resztki pokarmowe i osadza się plytka nazebna. Pamietamty o miejscu miedzy zebem wlasnym a pierwszym w protezie-samooczyszczanie. Redukujemy lacznik gornej protezy(zmarszczki podniebienne i strefa gruczolowa)
Male laczniki.
Lacza najczęściej klamry lub ciernie z dużym lacznikiem czyli trzonem protezy. Przenosza poziome, pionowe i obrotowe obciążenia pomiedzy zebami filarowymi a miejscem podparcia w odcinkach bezzębnych. Male laczniki sluza najczescie do polaczenia cierni z dużym lacznikiem.
Ciernie.
3