PROTEZY CALKOWITE

Ich zadaniem jest: odbudowa czynnosi żucia, mowy oraz przywrócenie wyglądu estetycznego pacjenta. Powinna być wygodna, a może tak być jedynie przy odpowiedniej retencji i stabilizacji.

Strefa neutralna - powinny być we nia scisle w komponowane protezy całkowite. Jest to potencjalna przestrzeń dla protezy, która powstaje po usunieciu wszystkich zębów i zaniku wyrostkow zębodołowych. Jest ograniczona od góry przez szczeke i podniebienie miękkie, a od dolu przez zuchwe i dno jamy ustnej. Od zewnatrz przez wargi i policzki a od wewnątrz przez jezyk. Sily działające do wewnątrz i na zewnatrz sa bardzo wazne przy projektowaniu protezy.

Stabilizacja - opór w stosunku do sil poziomych i rotacyjnych, chroni proteze przed przemieszczaniem przednio-tylnym i bocznym. Osiągamy ja przez właściwe przystosowanie do strefy neutralnej i sil tam działających oraz przez zrównoważenie okluzji.

Warunki okludalne - sily zucia przenoszone poprzez blone sluzowa i okostna na kosc i działają na cala plyte. Celem w tych protezach jest uzyskanie kontaktow okludalnych w maksymalnej liczbie zębów bocznych podczas alcji sil działających pionowo, prostopadle do podloza. Podczas ruchow bocznych powinien być zachowany kontakt miedzy strona pracujaca i balansujaca, tzw. 3 punktowy kontakt zucia.

Wydolność zucia - zalezna od stanu podloza, stabilizacji, retencji oraz warunkow zwarciowych, nigdy nie jest rowna w6ydolnosci uzębienia naturalnego. Wielkość sily zucia u pacjentow bezzębnych to 2-25kg, gdy normalnie wynosi 70kg. Używają oni tylko czesci energii chroniąc tkanki przed urazem.

Retencja - jest to opor stawiany podczas zdejmowania protez z podłoża, naprzeciw silom pionowym. Ulatwia adaptacje i powoduje ze proteza nie wypada. Ułatwia ja właściwe uksztaltowaneie podłoża oraz brak zaburzen okludalnych. Retencji sprzyjaja:

• adhezja - jest to sila przyciągania pomiedzy molekułami roznych cial, np. kropla wody miedzy dwoma cialami

• kohezja - spójność miedzy czasteczkowa, sila elektromagnetyczna działająca miedzy molekułami tego samego materialu

• napiecie miedzypowierzchniowe - sily utrzymujące dwa ciala stale pomiedzy którymi jest warstwa plynu utrudniajaca ich oddzielenie przez sily pionowe

• uszczelnienie berzezne - ścisły kontakt pobrzeży z przylegającymi tkankami miękkimi podloza. Uzyskuje się je w wyniku czynnościowego kształtowania protezy

• ciśnienie atmosferyczne - dziala na zewnetrzna polerowana strone protezy

• ciążenie - odnosi się do protezy dolnej, ma tylko nieznaczny wpływ na retencje

Jakość i ilość sliny - cienka warstwa lepkiej sliny

Jakość podloza protetycznego - ma bardzo duzy wpływ na utrzymanie protezy, dlatego zawszw wykonujemy analize podloza protetycznego.

WYCISKI W BEZZEBIU

Wycisk taki jest dokladna odbitka pola protetycznego. Anatomiczne odtwarzaja stan tkanek w spoczynku a czynnościowe to odbicie dynamicznej sytuacji, która powstaje w tkankach miękkich podczas zucia, itp.

Wyciski anatomiczne.

To odwzorowanie tkanek w spoczynku wcale takie nie jest. Nastepuje zawsze minimalne przesuniecie tkanek w jamie ustnej i powoduje to naturalne odbicie pola protetycznego. Z wycisku anatomiczego wykonuje się model roboczy(może być tez diagnostyczny i wstępny). Na tym modelu technik wykonuje łyżkę indywidualna. Do pobrania wycisku anatomicznego uzywamy standardowych łyżek wyciskowych metalowych lub akrylowych, płytkich o zaokrąglonych kształtach, dostosowanych do bezzebia. Wazny jest dobor odpowiedniej wielkości łyżki. Za mala nie obejmuje całego pola protetycznego. Za duza powoduje odsuniecie tkanek miękkich pobrzeza. Materialem glownie stosowanym jest masa alginatowa(lyzka perforowana, oklejona plastrem), rzadko gips i masy termoplastyczne.

• przed pobraniem wycisku pacjent przeplukuje jame ustna(usuniecie resztek pokarmowych i sluzu, który uniemozliwia dokładne pobranie wycisku)

• łyżkę z masa wprowadzamy bokiem do jamy ustnej i tam umiejscawiamy, aby uchwyt znajdowal się w linii posrodkowej ciala

• dociskamy lekko i utrzymujemy w danym położeniu przez kilka minut

Wyciski czynnościowe.

Dzielimy je na mukostatyczne, czyli obejmujące tylko teren pokryty nieruchoma blona sluzowa oraz mukodynamiczne, inaczej rozprzestzreniajace lub ekstencyjne, które wykonujemy przy znacznych zanikach wyrostka, zwłaszcza w zuchwie - wykorzystuje się tu tez okolice pokryta ruchoma blona sluzowa. Dzielimy je również na uciskowe, bezuciskowe oraz wybiorczo uciskowe w zależności od metody i materialu oraz przy ustach otwartych i zamkniętych.

Wycisk czynnościowy to negatyw tkanek jamy ustnej podloza protetycznego. Jest odbitka tkanek w stanie dynamicznym. Model roboczy tak uzyskany to pozytyw podloza protetycznego w stanie dynamicznym. Powinien spełniać 5 zadan:

-zapewniac retencje

-stabilizacje

-utrzymanie protezy na podłożu

-estetyke wargom

-umozliwiac zachowanie zdrowych tkanek jamy ustnej

Lyzka indywidualna - wykonujemy na modelu wstępnym po wycisku anatomicznym. Sklada się z plyty podstawowej oraz uchwytu. Powinien obejmowac tylko obszar nieruchomej blony śluzowej. Jako material stosujemy szelak lub akryl.

Przy dostosowywaniu łyżki indywidualnej wykorzystujemy testy Herbsta. Dostosowywanie łyżki polega na ustaleniu jej zasiegu w zależności od ruchomej blony śluzowej przedsionka, guzow szczeki i linii A-H w szczece. W żuchwie zalezne jest od dna jamy ustnej, jezyka i blony śluzowej przedsionka. Wg Herbsta stosuje się 3 testy przy dostosowywaniu łyżek w sczece i 5 testow w żuchwie. Wskazuja one gdzie skracac lub przedłużyć brzegi łyżki.

Testy Herbsta dla szczeki:

• szerokie otwarcie ust - obustronnie od guza sczeki do okolicy zeba 17 i 27

• ściąganie warg jak przy gwizdaniu - odcinek przedni od 13 do 23

• ruchy mimiczne - policzkowo obustronnie od 17 do 14 i 14 do 27

Testy Herbsta dla zuchwy:

• szerokie otwarcie ust - policzkowo obustronnie od trójkąta pozatrzonowcowego do zeba 37 i 47

• oblizywanie warg - językowo obustronnie od trójkąta pozatrzonowcowego do zębów 36 i 46

• dotykanie koncem jezyka wewnętrznej strony policzkow - językowo po przeciwleglej stronie w okolicy przedtrzonowcow i kla

• wysuwanie jezyka do czubka nosa - jazykow na siekaczach

• ściąganie warg jak przy gwizdaniu - wargowo od 33 do 43

Wykonanie wycisku wybiórczo odciążającego(wg Kozłowskiego).

Na łyżce indywidualnej przy uzyciu pasty wyciskowej. Jest to wycisk częściowo uciskowy. Tutaj osiagamy odciążenie miejsc, które w trakcie zucia nie powinny być nadmiernie uciskane:

-okolica walu podniebiennego

-brodawka trzysieczna

-otwory podniebienne wieksze

Podczas badania okresla się okolice podlegające obciążeniu. Pobieramy wycik anatomiczny wykonujemy model gipsowy. Na tym modelu zakreślamy miejsca odciążenia i pokrywamy cienka warstwa rzadkiego gipsu. Wykonujemy łyżkę indywidualna na tak przygotowanym modelu i pobieramy nia wycisk czynnościowy. Wyjmujemy wycisk i na blonie śluzowej zakreślamy okolice odciazen. Wprowadzamy ponownie wycisk celu odbicia na jego powierzchni miejsc zakreślonych. Usuwamy z tych miejsc material wyciskowy, a łyżkę w tych miejscach perforujemy wiertlem. Na taki wycisk nakładamy paste wyciskowa i mocno dociskamy.

Wyciski przy uzyciu elastomerow.

Sa to wyciski mukostatyczne lub mukodynamiczne. Łyżkę wyciskowa powleka się klejem dolaczanym do opakowania w celu lepszego utrzymania masy. Starannie miesza się paste z katalizatorem. Sa to zwykle wyciski dwuwarstwowe. Pierwsza wartwa jest b.gesta, druga dopelniajaca ma konsystencje rzadka. W wyciskach ekstensywnych - mukodynamicznych warstwe podstawowa rozprzestrzenia się poza granice łyżki i ksztaltuje czynnościowo pobrzeże. Nastepnie naklada Se warstwe bardzo plynna umozliwiajaca bardzo dokładne odwzorowanie podloza.

Wycisk przy ustach zamkniętych(wycisk zgryzowy).

Jest to wycisk preferowany przez tych, którzy uważają iż wycisk musi być wykonany przy uzyciu sil miesni wlasnych a nie palcow lekarza. Wyciski te pobiera się na lykach indywidualnych z walami gryzowymi lub na protezie probnej.

-lyzka indywidualna, brzeg oddalony o 1-2mm od ruchomej blony śluzowej

-lyzka zaopatrzona w waly zgryzowe

-ustalamy wysokość zwarcia

-lyzki powlekamy klejem

-nakladamy gesta mase

-wprowadzamy łyżkę gorna i dolna razem na 5 minut - ruchy czynnościowe

-po ukształtowaniu pobrzeży nakładamy mase rzadka na jedna a potem druga łyżkę z pozostawieniem przeciwnej

-usczelnienie strefy A-H

Wycisk mukodynamiczny(ekstensywny) przy znacznym zaniku podloza protetycznego w zuchwie.

W przypadkach trudnych z zaniklym i przesuwalnym wyrostkiem zębodołowym z ruchoma blona sluzowa. Przydatny wycisk anatomiczny na drucie. Przy dostosowywaniu łyżki indywidualnej testy Herbsta tylko w ograniczonym zakresie, tzn. przy niepelnym rozwieraniu ust.

-material nakładamy na łyżkę, wprowadzamy ja na podloze a pacjent wykonuje ruchy kształtujące - kilka razy cala czynność

-wycisk po każdorazowym nałożeniu masy powieksza się w miejscach gdzie napiecie tkanek jest najmniejsze, co powoduje jego rozprzestrzenienie, zwiekszenie zasiegu protezy i lepsze utrzymanie.

ANALIZA WYCISKU CZYNNOSCIOWEGO I MODELU ROBOCZEGO

Stanowi on odwzorowanie pola protetycznego w stanie dynamicznym. Znajduja w nim odbicie elementy tkanek malo podatnych na ucisk i przemieszczenie oraz czynnosiowo ukształtowane pobrzeże, czyli granica miedzy ruchoma i nieruchoma blona sluzowa. Analizy wycisku dokonuje się w obecności pacjenta porównując go z jama ustna.

Szczeka:

- wędzidełko wargi gornej w kształcie rowka

- odbicie blony śluzowej w czesci wargowej i policzkowej przedsionka okresla granice zasiegu protezy

- grzbiet wyrostka zebodolowego tworzy row zębodołowy

- guzy wyrostka zębodołowego szczeki daja zagłębienia na koncach rowu

- więzadło skrzydłowo-zuchowe wytwarza rowek za guzem wyrostka

- na tylno-bocznej scianie wycisku może się odcisnąć przedni brzeg wyrostka dziobiastego zuchwy, ale tylko przy energicznych ruchach czynnościowych bocznych

- doleczki podniebienne tworza symetryczne wyniosłości na tylnej granicy podniebienia twardego

- granica przejscia podniebienia twardego w miękkie(A-H) daje gładkie odbicie

- szew podniebienny daje zagłębienia

- zmarszczki podniebienne tworza w przedniej czesci wycisku rowki

- brodawka sieczna tworzy regularne zgłębienie na srodku przedniego odcinka wycisku

Zuchwa:

- więzadła jezyka i wargi dolnej kształtują rowki

- obrzeza blony śluzowej bardziej wydatne niż w szczece

- linia skosna zewnetrzna jest niewielkim zagłębieniem

- w dystalno-policzkowej czesci wycisku powstaje zagłębienie wywolane uciskiem zwacza na miesien policzkowy

- przestrezn pozatrzonowcowa jako guzowata wkleslosc

- faldy podjęzykowe tworza zagłębienia

- przyczepy miesnia zychowow-gnykowego tworza rowek

- wędzidełko jezyka tworzy rowek

- przestrzen podzuchwowa tworzy wynisolosc

Model roboczy wykonuje się z twardego gipsu. Podstwa modelu dolnego - sześciobok, gornego - siedmiobok. Powinien być gladki, bez pęcherzy, odtwarzac całość pola protetycznego. Musi odtwarzac również pobrzeza wycisku od strony przedsionkowej umożliwiając wykonanie protezy o plycie ukształtowanej czynnościowo.

ZMIANY W BEZZEBNEJ JAMIE USTNEJ

Skutki zmian zanikowych tkanek twardych podloza protetycznego.

• zapadniecie miesni warg i policzkow

• przesuniecie przyczepow miesni i fałdów na grzbiet wyrostka

grzbiet stok podstawa

• powiekszenie się jezyka

• skrocenie dolnego odcinka twarzy

• zmiany w rysach twarzy

• zwiekszenie kata zuchwy

• opuszczenie katow ust

• zniekształcenie mowy

• upośledzenie czynności zucia

Zanik zuchwy.

Bezzebna czesc zebodolowa zuchwy zanika stosunkowo szybko po utracie zębów na skutek nieczynnosci, zanik po ekstrakcjach zębów w odcinku tylnym jest bardzo intensywny. W odcinku przednim zuchwa zanika w kierunku jamy ustenej, w oscinku bocnym do przedsionka.

Zanik szczeki.

W szczece procesy zaniku powoduja zanikanie od zewnatrz w kierunku jamy ustnej. Luk gorny przez to jest mniejszy niż dolny.

Klasyfikacja szczek bezzębnych.

• Typy szczeki bezzębnej wg. Russowa

I typ - zanikly wyrostek, zachowane guzy szczeki, wysokie podniebienie twarde, prawidlowa blona sluzowa, wysoko położone pzrejscie miedzy ruchoma i nieruchoma blona sluzowa.

II typ - zanikly wyrostek, srednie podniebienie z zaznaczonym walem podniebiennym, zanikli guzy szczeki, blona sluzowa o roznej budowie

III typ - zalkowity zanik wyrostka i guzow szczeki, podniebienie plaskie z zaznaczonym walem, nierownomierna i nieprawidlowa blona sluzowa.

Wyrostki zębodołowe w I i II typie mogą mieć kształt zbieżny - niekorzysnt dla utrzymania protezy gornej, równoległy - korzystny lub z nawisami, tzw. kolbowaty - niekorzystny.

• Klasyfikacja zuchwy bezzębnej wg. Kohlera

Typ I - dobrze uksztaltowana cosec zebodolowa, równomierne pokrycie blizny śluzowej, itd.

Typ II - zabodolowa zanikla, blona sluzowa ruchoma w przedsionku i jamie ustnej właściwej, fałdy policzkoe blisko grzbietu

Typ III - całkowity zanik czesci zębodołowej w czesci bocznej, warunki niekorzystne

Typ IV - zanik w odcinku przednim, proteza przesuwa się ku przodowi i utrzymywana jest napieciem warg, policzkow oraz jezykiem.

• Klasyfikacja Supplego

Typ I - podloze idealne, wyrostki zębodołowe i guzy sczeki dobrzez ukształtowane. Sklepienie podniebienia bardzo wysokie. Blona sluzowa twarda i nieprzesuwalna. Przyczepy miesni i fałdów daleko od grzbietu.

Typ II - podloze zanikli, twarde. Wyrostki zębodołowe zanikli. Sklepienie podniebienia twardego niezbyt wysokie. W szczece widoczny wal podniebienny, w żuchwie kresa zuchwowo-gnykowa. Blona sluzowa cienka, twarda, zbita. Przyczepy blisko grzbietu wyrostka.

Typ III - podloze zanikli miękkie. Wyrostki zębodołowe zanikli lub dobrze ukształtowane. Sklepienie podniebienia mniej lub bardziej wysokie. Blona sluzowa o roznej spoistości i podatności na ucisk.

Typ IV - podloze zanikli rozwiezie. Podloze kostne silnie zanikli, pokryte cienka, wiotka blona sluzowa o dużej przesuwalności. W szczece wrostki z ruchomym dziąsłem i ruchomymi guzami szczeki. W żuchwie czesc zębodołowa plaska.

USTALENIE CENTRALNEGO ZWARCIA

Aby wykonac protezy czynnościowe wygodne dla pacjenta należy prawidlowoustalic polozenie zuchwy względem sczeki. Jest to takie polozenie w którym glowy zuchwy zajmuja centralne polozenie w dolach stawowych, a przechodzenie z położenia spoczynkowego do okludalnego odbywa się z wystapieniem minimalnej aktywności mięśniowej.

Zwarcie centralne - inaczej zwane okluzja centralna, wystepuje w momencie koncowego ruchu zawiasowego osi łączącej glowy zuchwy, jaki ma miejsc na zakończenie przywodzenia zychwy do szczeki.

• Fizjologiczne polozenie zuchwy wystepuje kiedy miesnie przywodziciele i odwodziciele sa w stanie minimalnego napiecia.

• Polozenie okludalne zuchwy to takie w którym żeby lub wzorniki zwarciowe sa w centralnym położeniu okludalnym - max kontakty miedzyguzkowe

• Szpara spoczynkowa wystepuje miedzy powierzchniami okludalnymi zębów w czasie kiedy zuchwa jest w położeniu spoczynkowym. Umozliwia ona odpoczynek tkankom podloza i mięśniom. Podwyższenie wysokości zwarcia sprawia trudności w wymowie(stukanie zębów) i meczy miesnie, które sa w stanie napiecia, szybciej zanika podloze kostne.

Polozenie spoczynkowe = polozenie okludalne + szpara spoczynkowa(2-4mm)

Stwierdzono ze brzeg sieczny siekaczy dolnych przysrodkowych znajduje się 2mm od brodawki trzysiecznej. Stosunki miedzy zebami siecznymi ułatwiają wyznaczenie nie tylko centalnego zwarcia, ale tez utrzymanie estetyki. Przecietna odległość miedzy grezbietamiwyrostkow wynosi 12mm, zwieksza się wraz z resorpcja kostna.

Metoda antropometryczna.

Może służyć jako orientacyjna i kontrolna. Polega na ocenie proporcji ciala ludzkiego. Glowa ludzka jest podzielona na 3 rowne czseci: czolowy(od włosów do lukow brwiowych), nosowy(odlukow do skrzydel nosa) i brodkowy(od szkrzydel do brody). W przypadku calkowitej utraty zębów odcinek dolny, brodkowy skraca się.

Metoda anatomofizjologiczna.

Przyrządy pomocnicze:

-wzorniki - ustalenie zwarcia centralnego i relacji lukow zebowych do warg, policzkow i jezyka, zakreślamy na nich linie pomocnicze(posrodkowa, zgryzowa przednia, boczna, klow i uśmiechu. Wysokość walu gornego - 20-22mm i dolnego 16mm; szerokość 10mm.

-podzialka milimetrowa - pomiar odległości miedzy określonymi punktami na twarzy

-metalowa plytka(Foxa) - ustalanie równoległości miedzy powierzchnia zgryzowa boczna a linia Ampera oraz zgryzowa przednia a linia zreniczna

-klucze zwarciowe - utrzymuja wzorniki w ustalonym uprzednio polozeniu

-olowek - wykreślanie linii pomocnizych

-nozyk protetyczny

-palnik

-klucz kolorow i lusterko podręczne

Postepowanie kliniczne - dzieli się na 2 etapy:

-ustelenie wyskosci zwarcia

-wlasciwe polozenie zuchwy względem szczeki w plaszcyznie poziomej

• pacjent siedzi swobodnie, miesnie układu stomatognatycznego zrelaksowane

• wykreślamy linie Campera od skrawka usznego do skrzydla nosa

• na brodzie, czubku nosa i w okolicy podnosowej wyznaczamy punkty orientacyjne

• wprowadzamy gorny wzornik i sprawdzamy dokładność jego przylegania do podloza oraz stabilizacje

• dolny brzeg walu zwarciowego powinien być widoczny na 1-2mm spod wargi gornej oraz równoległy do linii źrenic

• ksztaltuje się linie boczne, które powinny być rownolegle do linii Ampera przyszyciu plytki Foxa

• podczas korygowania wzronik jest na modelu

• bardzo wazne jest poprawne ukształtowanie powierzchni przedsionkowej, aby utrzymywala we właściwym położeniu wargi i policzki, nie powinny być zbyt napiete, ani zapadnięte - miesnie warg i policzkow działają najlepiej gdy sa podpierane na calej długości

• wprowadzamy dolny wal i kształtujemy tak, aby cala powierzchnia przylegal do gornego

• przystepujemy do pomiarow wysokości zwarcia podzialka milimetrowa

• mierzymy szpare - polozenie spoczynkowe(2-4mm)

• aby otrzymac zwarcie ookludalne zbieramy z dolnego wzornik te 2-3mm

• sprawdzamy ponownie rysy twarzy

• przystepujemy do ustalania zuchwy w położeniu centralnym - nawykowe polozenie zwarciowe

• pacjent bezzębny wysywa zuchwe, dlatego pomagamy sobie przez przelykanie sliny, dotkanie koncowka jezyka tylnej granicy wzornika

• stosujemy klucze zwarciowe

• wykreślamy linie pomocnicze w kształcie liter X

• wykreślamy linie orientacyjne po ustaleniu zwarcia - linie pomocne dla technika:

-srodkowa - pionowa w linii posrdokowej ciala, biegnie miedzy zebami siecznymi przysrodkowymi

-klow - w katach ust, szerokość 6 przednich gornych zębów w protezie

-usmiechu - wykreślamy zgodnie z warga gorna podczas uśmiechu, pokazuje układ szyjek zębów w protezie

• umieszczamy wzorniki na modelu i oddajemy do pracowni w celu zamontowania w artykulatorze

Wewnatrzustna rejestracja polozen zuchwy.

Polega na wykonaniu graficznego zapisu poziomych ruchow zuchwy, które w warunkach prawidłowych tworza wykres zwany gotyckim lub punktem strzaly. W gorny wzornik montujemy metalowy rylec, pełniący role pisaka. Naprzeciw na dolnym wzorniku osadzamy płytkę woskowa. Wierzcholek luku gotyckiego wskazuje najbardziej dotylne polozenie zuchwy, czyli polozenie więzadłowe(10% ludzi). Ponieważ tylko tyle ludzi ma to polozenie jako fizjologiczne to należy wierzcholek luku przesunąć o 1 mm do przodu w celu usytuowania zuchwy w polozeniu mięśniowym.

Ustalanie wysokości zwarcia przez pacjenta.

Do akrylowej plyty dolnego wzornika zostaje w linii posrodkowej przymocowana sruba, usytuowana ku tylowi od grzbietu wyrostka. Wolny koniec sruby kontaktuje się z mala, metalowa plytka umieszczona w gronym wzorniku. Pacjent sam reguluje sruba wysokość zwarcia, najlepsze dla niego poloznie nazwano przestrzenia krytyczna.

Właściwe przestrzenne usytuowanie modeli i wzornikow zwarciowych w artykulatorze.

Powinny być zamontowane w takim położeniu w artykulatorze w stosunku do stawow skroniowo-zuchwowych, jakie zuchwa i szczeka zajmuja w układzie stomatognatycznym. Przy artykulatorach odtwarzających tylko fragmenty ruchow stawow korzystamy z trójkąta Bonvilla. Odległość miedzy srodkami glow zuchwy i ich odległość od punktu łączącego brzegi sieczne siekaczy przysrodkowych dolnych tworzy trojkat równoboczny o boku około 10cm. W celu bardziej dokładnego, trójwymiarowego osadzenia wzornikow stosuje się przyrząd zwany lukiem twarzowym. Postepowanie:

• ustalamy zwarcie

• rysujemy linie laczaca skrawek ucha ze skrzydlami nosa(linia Campera)

• na niej zaznaczamy punkt w odległości 12mm od otworu słuchowego - rzut srodka glowy zuchwy na policzek

• ramiona luku twarzowego centruje się na zaznaczone punkt

• wprowadzamy do jamy ustnej uchwyt okludalny luku, którego widelcowate zakończenie laczy się z gornym wzornikiem

• bolec stabilizujący opieramy w okolicy otworu podoczodoolowego

• wyjmujemy luk z wzornikiem z jamy ustnej i wprowadzamy poziome ramiona w otwory czesci zawiasowej artykulatora, odtwarzającej ruchy stawow

• bolec stabilizujący opieramy o odpowiednie miejsce na artykulatorze

Dobor sztucznych zębów.

Jest to koncowy etap wizyty na której ustalamy zwarcie centralne. Lekarz musi dobrac kształt, wielkość oraz kolor zębów sztucznych. Dobiera zwykle 6 zebow przednich, reszte dobiera technik. Pomocne sa modele sprzed okresu poekstrakcyjnego lub zdjęcia.

ZWIERAKI(OKLUDATORY) I ARTYKULATORY.

Zwierak, tak jak artykulator sluzy do zamontowania na nim modeli gipsowych szczeki i zuchwy jakie zostalo ustalone w jamie ustnej. Umozliwia on jednak odtworzenie tylko jednego typu ruchow - ruch zawiasowy. Glownie uzywane do protez częściowych, mostow i koron, do protez całkowitych tylko gdy zaopatrzone sa w pionowy pret ustalający wysokość zwarcia oraz gdy powierzchnia wzornikow zostala uksztaltowana metoda sferyczna lub wzornik zaopatrzony jest w kalote, umozliwiajaca ustawnie zębów zgodnie z krzywa kompensacyjna.

Artululatory, możemy podzielic na te o ruchach przeciętnych; nastawiane indywidualnie metoda pomiarow wewnątrz- i zewnątrzustnych; polprzestawialne zwna inaczej zindywidualizowanymi.

Zgryzadlo anatomiczne Gysiego, kat nachylenia guzka stawowego wynosi 33^o, nachylenia płaszczyzny językowej zębów siecznych gornych 40^o, zas kat pod jakim przecinaja się linie zakreślane przez żeby sieczne dolne podczas ruchow zuchwy wynosi 120^o - kat sieczny ruchow bocznych zuchwy. Jest to kat wykreślany przez srodek dolnego luku zebowego w czasie ruchow bocznych zuchwy. Przecoetnie wynosi 120 lub od 60-120^o.

Artykulatory indywidualne, dziela się na te o prowadzeniu zebowym w ktorycvh dokonujemy pomiarow metoda wewnatrzustna oraz o prowadzeniu stawowym, w których tor glowy zuchwy rejestruje się za pomoca pantografu.

-o prowadzeniu zebowym - pomiarow i rejestracji dokonujemy za pomoca kęsków zwarciowych, polecając pacjentowi przesuwac zuchwe w kontakcie zębów przeciwstawnych max na boki i do przodu. W bezzebiu role lukow zebowych spełniają waly zwarciowe.

-o prowadzeniu stawowym - pomiaty zewnątrzustne aby oznaczyc droge stawowa glow zuchwy. Na wzronikach dostosowanych w jamie ustnej montujemy płytkę oraz 2 cwieki utrzymujące wysokość zwarcia. Na powłokach zewnętrznych zaznaczamy rzut glowy zuchwy na policzek. Montujemy pantograf z pisakiem i kartka piepieru w okolicy rzutu glowy zuchwy. Pacjent wykonuje ruchy poprzednie i dotylne bez odwodzenia zuchwy.

Artukulatory częściowo zindywidualizowane, sa czesciwo nastawialne, dotyczy to kata Benetta oraz kata toru glowy zuchwy.

Łuk twarzowy, znajduje podparcie na zebach lub wzornikach poprzez widelec zgryzowy, na oliwkach usznych wprowadzonych do zewnętrznych otworow słuchowych i na utrzymywaczu nosowym. Poziome ramie luku automatycznie ustawia się w płaszczyźnie frankfurckiej.

OGOLNE ZASADY USTAWIANIA ZEBOW W PROTEZACH

Wykonuje to technik. W protezie i naczej niż w jamie ustnej nacisk nie jest wywierany na pojedynczy zab lecz zab ten jest scisle polaczony z calym lukiem i plyta protezy. Roznice miedzy uzębieniem naturalnym a sztucznym:

-utrzymywane przez tkanki przyzębia

-mogą reagowac niezależnie, każdy osobno, mogą się przemieszczac

-zaburzenia zwarcia nie powoduja takich drastycznych działań ujemnych

-sily inne od pionowych sa dobrze znoszone

-nagryzanie zębów siecznych nie ma wpływu na reszte luku

-drugi zab trzonowy jest korzystny do rozcierania pokarmow, w protezie powoduje przemieszczenie

-dwustronne zrównoważenie jest rzadko spotykane(3 punktowy kontakt zucia)

-kontrola czynności przez układ mięśniowy

W protezie całkowitej nie ustawiamy wiecej niż 14 zebow, brak jest 3 zebow trzonowych. Czasami można zmniejszyc liczbe do 12 zebow. W zgryzie prawidłowym luk gorny ma kształt elipsy, a dolny paraboli. Żeby gorne pokrywaja od strony przedsionkowej czesc zębów dolnych i każdy zab powinien kontaktowac z dwoma zebami przeciwstawnymi, z wyjtkiem dolnych przysrodkowych siekaczy oraz drugich gornych trzonowcow. Żeby boczne powinny być ustawione na srodku grzbietu wyrostka zębodołowego. Ze względów estetycznych żeby przednie trzeba niekiedy ustawic poza grzbietem wyrostka. Wskazane jest ustawianie zebowz zpewnymi odchyleniami, nie idealnie prustych. W metodzie artykulacyjnej ustaia się żeby o kształtach anatomicznych, gdzie układ powierzchni żujących i siecznych w trakcie zucia powinien zapewnic zrownowazona okluzje i artykulacje. W metodzie statycznej ustawiamy żeby bezguzkowe i plaskoguzkowe kontaktujące z plytka sferyczna, co umozliwia wykonywanie ruchow żujących bez wywazania protezy.

Klasyczna metoda ustawiania zębów Gysiego(artykulacyjna).

Ustawianie rozpoczynamy od ustawiania zębów gornych, pamiętając ze powierzchnia przedsionkowa walu zwarciowego stanowi obwod luku zebowego, a powierzchnia zwarciowa walu dolnego podstawe w stosunku do które ustawia się powierzchnie sieczne i żujące.

• Jako pierwszy ustawiamy zab sieczny przysrodkowy gorny, którego wieksza czesc powierzchni przedsionkowej powinna przebiegac zgodnie z krzywizna walu wzornika. Brzeg sieczny dotyka cala powierzchnia plytki kontrolnej.

• Nastepnie ustawia się zab przysrodkowy strony przeciwnej. Powinny być oddzielone od siebie linia srodkowa zaznaczona na wlach wzornikow. Osie dlugie zębów przysrodkowych powinny być zbieżne ku dolowi

• Sieczne gorne boczne nie kontakuja się z plytka, ustawiamy je dystalnie do przysrodkowych

• Kly ustawiamy w taki sposób aby kolec dotykal płaszczyzny gryzowej. Ich powierzchnia przysrodkowa kontaktuj się z bocznymi zebami siecznymi, a odsrodkowa z linia klow zaznaczona na walach. Szyjka kla jest wystawiona nieco na zewnatrz tworząc pewna wyniosłość. Os zeba skierowana jest dośrodkowo. Gore kly podtrzymuja katy ust-duzy wpływ na estetyke

• Boczne trzonowce i przedtrzonowe ustawiamy zgodnie z przebiegiem krzywej kompensacyjnej. Pierwszy trzonowy ustwiamy prostopadle do płaszczyzny zwarcia walow, tak aby jego guzek policzkowy stykal się z nia, a podniebienny bykl odsuniety na 1mm.

Drugi przedtrzonowy ma os analogiczna do pierwszego, ale kontaktuje się z plaszczyzna zwarcia dwoma guzkami.

Pierwszy trzonowy ma os skierowana nieco odśrodkowo i do powierzchni zwarcia dotyka tylko guzkiem podniebiennym przysrodkowym, pozstale odsunięte na 1-2mm.

Drugi trzonowy nie dotyka do powierzchni zwarcia, stanowi przedłużenie pierwszego, jest odchylony na 1-3mm.

• W żuchwie rozpoczynamy od pierwszego zeba trzonowego. 1/3 jego powierzchni żującej kontaktuje się z drugim przedtrzonowcem gornym, a 2/3 z pierwszym trzonowcem gornym.

• Nastepnie ustawia się siekacze przysrodkowe, powinny być rozdzielone ilnia posrodkowa. Szyjki nieco dośrodkowo, a brzegi sieczne wysunięte ku przodowi.

• Kly ustawiamy tak aby w spoczynku nie kontaktowaly się z zebem przeciwstawnym, tylko przy wysuwaniu zuchwy dystalny bok siekaczy bocznych powinien kontaktowac się z czescia brzegu siecznego kla. Os dolna kla pochylona dojezykowo, a szyjka wychylona na zewnatrz.

• Siekacze boczne ustawia się w luce miedzy klem a siekaczem przysrodkowym.

• Dolne przedtrzonowe w dokładnym kontakcie z gornymi, każdy z nich kontaktuje się z dwoma przeciwstawnymi zebami.

• Drugi trzonowiec kontaktuje się z 2 trzonowymi gornymi.

Metoda kalotowa.

Jedna z wielu metod opierajaca się na teorii sferycznej. Fehr dazy do uzykania statyki protez przez indywidualne ukształtowanie powierzchni zwarciowej w ustach pacjenta. Wzorniki zwarciowe po ustaleniu zwarcia centralnego kształtujemy kalota(podgrzewa się ja), bedaca wycinkiem kola o promieniu 11cm. Kalota to instrument zbudowany na podstawie krzywej zwarciowej Monsona. Wal wzornika gonnego przykładamy do wklęsłej powierzchni kaloty, natomiast dolny do powierzchni wypuklej. Tak ksztaltuje się powierzchnie zwarciowe jako wycinki kuli. Koryguje się waly az do momentu kontaktu calej powierzchni przy wysuwaniu zuchwy i na boki (likwidacja fenomenu Christensena). Dalej umocowujemy modele w zwieraku i ustawiamy żeby plaskoguzkowe wg wyznaczonej płaszczyzny zwarciowej wzornikow. Najpierw ustawia się żeby dolne a do nich gorne.

Fenomen Christensena - ruch wysuwania zuchwy prowadzi do utraty kontaktu zębów trzonowych dolnych z gornymi i powstania miedzy nimi trójkątnej przestrzeni. Odstep miedzy powierzchniami żującymi zębów bocznych jest tym, wiekszy im wiekssze jest zachodzenie w obrebie zębów przednich.

Krzywa kompensacyjna Spee(krzywa okluzyjna strzalkowa) - linia laczaca wierzcholki guzkow policzkowych zow dolnych od 1 przedtrzonowca do trzeciego trzonowca włącznie - stanowi wycinek Kola ze srodkiem wewnątrz oczodolu.

Trojkat Bonwille'a - równoboczny, o boku 10cm powstaje z polaczenia punktow zlokalizowanych na obydwu wyrostkach stawowych zuchwy z punktem styku siekaczy przysrodkowych dolnych.

Krzywe transwersalne Monsona(krzywe okluzyjne poprzeczne) - linie poprzeczne łączące guzki policzkowe i jezykowejednoimiennych zębów bocznych po obu stronach luku zebowego. Stanowia wycinek Kola z srodkiem w okolicy gładzizny.

Ruch Benetta - ruch glow zuchwy po stronie pracującej w czasie ruchow bocznych

Kat Benetta - kat utworzony miedzy torem ruchu wysuwania zuchwy(plaszczyzna strzalkowa) a droga klykcia strony balansującej.

KONTROLA W JAMIE USTNEJ PROBNEJ PROTEZY

1

---