1. Mechanizm działania modelu IS-LM

Model IS-LM pozwala na rozwazenie problemu rownowagi na dwoch rynkach jednoczesnie tj. rynku dobr i rynku pieniadza. Pokazuje on wspolzaleznosci zachodzace pomiedzy obu rynkami, a tym samym - skutki prowadzenia roznych polityk na obu rynkach rownoczesnie:

• polityki fiskalnej na rynek dobr i rynek pieniadza,

• polityki pienieznej na rynek pieniadza i rynek dobr.

Model IS-LM przedstawiamy na wykresie w postaci dwóch przecinających się linii w pierwszej ćwiartce układu współrzędnych (na wykresie). Oś pozioma reprezentuje dochód i oznaczana jest jako Y. Oś pionowa oznacza realną stopę procentową, oznaczaną małą literą r. Model ten ukazuje, najprościej to ujmując, następstwa działania danego rządu oraz banku centralnego, które mają miejsce w gospodarce.

• Krzywa IS ukazuje wszystkie kombinacje stopy procentowej i dochodu przy którym zapewnione jest zbilansowanie wydatków

• Krzywa LM ukazuje wszystkie kombinacje stopy procentowej R i dochodu Y przy którym jest zapewniona równowaga na rynku pieniężnym

• Przy danym poziomie cen wykres IS – LM pokazuje w punkcie przecięcia poziom PKB i stopy procentowej. Jest to kombinacja Y i R zapewniająca zbilansowanie wydatków i równowagę na rynku pieniężnym

1. Jak oddziałuje Bank Centralny na rynku międzybankowym stosując stopę depozytową i lombardową (Jak oddziałuje Bank Centralny na rynku miedzybankowym(WIBOR) stosując stopę depozytową i lombardową?)
   

Może się zdarzyć, że pomiędzy sesjami operacji otwartego rynku bank komercyjny pozostaje z różnych powodów z nadmiarem wolnych środków lub nagle ma ich zbyt mało. Taka sytuacja może być wynikiem zaistnienia jakichś nieprzewidzianych wcześniej okoliczności, niemożnością pożyczenia środków na rynku międzybankowym od innych banków lub po prostu błędem w prognozowaniu swego zapotrzebowania na płynne środki przez bank.
Wówczas istnieje możliwość pożyczenia od banku centralnego lub ulokowania w nim nadmiaru środków, jednakże warunki tych operacji są gorsze, niż możliwe do uzyskania w czasie sesji operacji otwartego rynku lub zwykle na rynku.

* stopa lombardowa – podstawowa stopa procentowa banku centralnego, stopa maksymalna. Według stopy lombardowej bank centralny udziela krótkookresowego kredytu bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych. Stopa lombardowa określa krańcowy koszt pozyskania pieniądza na rynku przez banki komercyjne;

* stopa depozytowa – określa oprocentowanie jednodniowych depozytów, składanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Lokaty takie mają na celu zagospodarowywanie nadwyżek, jakimi dysponują od czasu do czasu banki komercyjne.

Operacje kredytowo-depozytwe są uruchamiane z inicjatywy zainteresowanego banku komercyjnego. W polskich warunkach kredyt udzielany po stopie lombardowej nazywany jest kredytem lombardowym lub kredytem w banku centralnym na koniec dnia, zaś depozyt złożony w NBP po stopie depozytowej – depozytem na koniec dnia.

Bank centralny, oferując bankom możliwość korzystania z operacji depozytowo-kredytowych, występuje w roli pożyczkodawcy ostatniej instancji. Stopy operacji depozytowo-kredytowych pełnią ważną rolę ograniczania wahań krótkookresowych stóp procentowych (np. stóp od kredytów/depozytów udzielanych sobie wzajemnie przez banki komercyjne na okres jednego dnia – tzw. overnights).

3. Dlaczego według Keynesa obniżka płac realnych nie wpłynie na zmniejszenie się bezrobocia?

Keynesiści odrzucają twierdzenie neoklasyków, że obniżki płac realnych są w stanie zlikwidować bezrobocie. Po pierwsze, dlatego, że nierealny jest postulat obniżek płac nominalnych przy istnieniu silnych związków zawodowych (u neoklasyków postulat obniżek płac realnych realizowany jest za pośrednictwem obniżek płac nominalnych). Po drugie zaś, dlatego, że ogólne obniżki płac nominalnych zmniejszałyby dochody pracowników i ich wydatki konsumpcyjne, co musiałoby prowadzić do dalszego ograniczenia produkcji i zatrudnienia. W rezultacie Keynes i Keynesiści odrzucają postulat obniżki płac realnych jako lekarstwo na bezrobocie. W swoich analizach przyjmują zazwyczaj założenie o sztywności płac nominalnych. Podstawowe twierdzenia keynesistowskiej teorii bezrobocia zakłada się istnienie danego, niezmiennego poziomu cen. Implikacją tego założenia jest to, że zmiany płac realnych odzwierciedlają zmiany płac nominalnych. Zgodnie z ujęciem keynesistów, podaż pracy jest doskonale elastyczna względem istniejącego poziomu płac nominalnych aż do osiągnięcia pełnego zatrudnienia. Według keynesistów, bezrobocie ma charakter przymusowy, bowiem nawet zaakceptowanie przez pracowników niższych płac realnych nie zlikwidowałoby bezrobocia. Niższe płace realne prowadziłyby, bowiem do spadku dochodów, popytu i produkcji.

4. Zadanie dotyczące zmiany PKB
5. Zadanie dotyczące zmian podaży pieniądz

1. W gospodarce z udziałem państwa ksk wynosi 0,9 t=0,2,ksi=0,1. Autonomiczne inwestycje=2000, konsumpcja=5000, wydatki rządowe=1000, podatki=200, export=500. Jak zmieni się PKB zapewniające równowagę jeśli:
a) Podatki wzrosną o 100
b) Import wzrasta o 500
c) Konsumpcja wzrasta o 1000

3. Opisz politykę, który zakłada obniżkę stóp procentowych bez zmiany dochodu.

4. Zr=10% Um=20% Bm=100 miliardów
a) obliczyć podaż pieniądza
b) jak zmieni się podaż po zmniejszeniu bazy monetarnej o 10 miliardów

1.W gospodarce z udziałem państwa ksk wynosi 0,9 t=0,2,ksi=0,1. Autonomiczne inwestycje=2000, konsumpcja=5000, wydatki rządowe=1000, podatki=200, export=500. Jak zmieni się PKB zapewniające równowagę jeśli:
a) Podatki wzrosną o 100
b) Import wzrasta o 500
c) Konsumpcja wzrasta o 1000

2. Rada Polityki Pieniężnej ustaliła następujące stopy procentowe: 4%, 2%, 6%. Nazwij je.

3. Wykorzystując model IS-LM opisać skutki:
a) Ekspansywnej polityki fiskalnej

EKSPANSYWNA jest polityka gospodarcza, której celem jest zwięk-szenie zagregowanych wydatków, AE_PL, w gospodarce.

EKSPANSYWNA POLITYKA FISKALNA PRZESUWA LINIĘ IS W PRA-WO (IS→IS’). (Dla poszczególnych poziomów stopy procentowej rośnie wielkość produkcji, przy której rynek dóbr jest w równowadze).

b) Restrykcyjnej polityku monetarnej

RESTRYKCYJNA jest polityka gospodarcza, której celem jest zmniej-szenie zagregowanych wydatków, AE_PL, w gospodarce.

RESTRYKCYJNA POLITYKA PIENIĘŻNA PRZESUWA LINIĘ LM W LEWO (LM→LM’’). (Dla poszczególnych poziomów stopy procentowej ma-leje wielkość produkcji, przy której rynek pieniądza jest w równowadze).

(dodatkowo jakby czasem było na odwrót: EKSPANSYWNA POLITYKA PIENIĘŻNA PRZESUWA LINIĘ LM W PRAWO (LM→LM’). (Dla poszczególnych poziomów stopy procentowej rośnie wielkość produkcji, przy której rynek pieniądza jest w równowadze). RESTRYKCYJNA POLITYKA FISKALNA PRZESUWA LINIĘ IS W LE-WO (IS→IS’’). (Dla poszczególnych poziomów stopy procentowej maleje wielkość produkcji, przy której rynek dóbr pozostaje w równowadze).

4. Stopa rezerw całkowitych banków komercyjnych wynosi 10%, a stopa ubytku gotówki z systemu bankowego jest równa 20%. Baza monetarna jest równa 100mld zł.
a) Oblicz wielkości podaży pieniądza.
b) Jak zmieni się podaż jeśli bank centralny zmniejszy bazę monetarną o 10 mld zł

5.Graficznie wyjaśnić mechanizm mnożnika wydatków konsumpcyjnych

A u nas było mniej więcej coś takiego
1. W gospodarce z udziałem państwa ksk wynosi 0,9 t=0,2,ksi=0,1. Jak zmieni się PKB zapewniające równowagę jeśli:
a) Podatki wzrosną o 100
b) Import wzrasta o 200
c) Konsumpcja wzrasta o 1000


4.Stopa rezerw całkowitych banków komercyjnych wynosi 10%, a stopa ubytku gotówki z systemu bankowego jest równa 20%. Baza monetarna jest równa 100mld zł.

5.Opisz jaką rolę pełnią operacje otwartego rynku w kontrolowaniu podaży pieniądza przez bank centralny

Oddziaływanie na podaż i popyt pieniądza jest możliwe, gdyż bank centralny jest jedynym "producentem" pieniądza – towaru, którym się handluje na rynku międzybankowym. W praktyce, aby mieć wpływ na poziom stóp procentowych bank centralny staje się jednym z uczestników rynku i wchodzi w transakcje kredytowe z bankami komercyjnymi. Transakcje te nazywają się operacjami otwartego rynku. Mogą one mieć dwojaki charakter:

    * zasilający banki komercyjne w środki,
    * ściągający wolne środki od banków.

Operacje otwartego rynku są zwykle przeprowadzane co pewien czas – na przykład w Polsce raz na tydzień, w piątki. Organizowana jest wtedy sesja operacji otwartego rynku mająca formę przetargu, na którym banki komercyjne kupują papiery wartościowe emitowane przez bank centralny lub sprzedają bankowi centralnemu posiadane przez siebie papiery wartościowe.

W pierwszym przypadku – kupowania papierów emitowanych przez bank centralny – banki pozbywają się wolnych środków w zamian za papiery banku centralnego. A zatem suma wolnych środków w całym systemie banków komercyjnych ulega zmniejszeniu: nazywa się to spadkiem płynności systemu.
W przypadku drugim – skupowania przez bank centralny papierów od banków komercyjnych – płynność sektora bankowego się zwiększa.

Poprzez operacje otwartego rynku bank centralny może zatem zwiększać lub zmniejszać ilość pieniądza będącego w posiadaniu banków komercyjnych, a w konsekwencji wpływać na jego "cenę" na rynku, czyli stopę procentową.
Bank centralny kontroluje podaż pieniądza poprzez emisje pieniądza gotówkowego, operacje na otwartym rynku, ustalanie stopy rezerw obowiązkowych oraz ustalanie stopy procentowej.
Podaż pieniądza to suma gotówki w obiegu poza systemem bankowym oraz wkładów w bankach komercyjnych i w towarzystwach budowlanych.
Bank centralny stosuje trzy narzędzia za pomocą których może wpływać na podaż pieniądza, są to;

a\. Rezerwy obowiązkowe
b\. Operacje otwartego rynku
c\. Stopa dyskontowa