Ćwiczenia 1, 19.10.2009 r.

5x 2h ćwiczeń, co 3 tygodnie

Zaliczenie końcowe- test jednokrotnego wyboru (3 warianty odp)

10 konkretnych pyt. Za 1 pkt

Min. Liczba punktów wymagana zaliczenia 6 pkt (60%)

1 POPRAWKA

Tematyka ćw:

1. Waloryzacja przyrodnicza kraju – potrzeba, cel. Źródła danych dla oceny środowiska

2. Ekosystemy naturalne i antropogeniczne

3. Bioindykacja i indukcyjne metody oceny siedliska

4. Waloryzacja przyrodnicza cieków wodnych

5. Waloryzacja krajobrazu dla potrzeb turystyki i rekreacji

Waloryzacja przyrodnicza kraju. Potrzeba i cel.

Biorąc pod uwagę intensywność przekształcania środowiska przez człowieka nie ma możliwości realizowania rozwoju gosp. kraju bez uwzględniania środowiska.

Zapis taki znajduje się w Konstytucji RP (art.5), który mówi o zasadzie zrównoważonego rozwoju.

Jest to rozwój:

- uzasadniony ekonomicznie

- oczekiwany społecznie

- dopuszczalny ekologicznie

Zaprzeczenie wszystkich trzech- budowa Nowej Huty pod Krakowem: i ruda do produkcji i węgiel do spalania sprowadzane- nie ekonomiczne, nie ekologiczne, wbrew woli ludu.

Dobry gospodarz musi wiedzieć, co podsiada u siebie i w jaki sposób jego działalność (gospodarowanie) wpłynie na posiadanie dobra (inwentarz).

Zakres rozwoju cywilizacyjnego powoduje stałe przekształcenia środowiska. Każda większa inwestycja wymaga Oceny Oddziaływania na Środowisko (OOŚ).

Konieczne jest zatem poznanie stanu tego środowiska, aby następnie przewidzień zakres jego potencjalnego „odkształcenia” przez inwestycję oraz na tej podstawie określić rodzaj i wielkość działań naprawczych (np. kompensacji przyrodniczej)

DECYDENT

Obecne krajobrazy świata są efektem:

• naturalnych procesów zachodzących na kuli ziemskiej (wpływ człowieka niewielki, próby przewidywania zmian)

• przekształceń antropogenicznych

W PL nie ma wymogów by rekompensować zieleń zlikwidowaną przy budowie czegoś, stworzeniem zieleni w innym miejscu – u nas brak jest przeliczników np. za wycięte drzewo – ile trawnika zasiać?

Antropogeniczne przekształcenia wynikają z dążenia człowieka do:

• Stworzenia bezpiecznych warunków życia

• Dążenia do stałej poprawy warunków życia

Zakres antropopresji:

• Początkowo był niewielki i lokalny

• Obecnie jest bardzo duży i globalny

Drogi rozwoju społeczno-gospodarczego:

• Ignorancja (Średniowiecze- dosłowna interpretacja Pisma Św.)

• Ślepa wiara w postęp

• Rezygnacja („koniec świata jest blisko!”)

• Zrównoważony rozwój (ekorozwój)

Uwzględnianie wymogów ochrony środowiska przyrodniczego wymaga poznania:

• Jego stanu

• Stopnia przekształcenia

FUNKCJE KRJOBRAZU (możliwe zakresy analizy) wg Bastiana, 1991:

1. Produkcyjne – funkcje ekonomiczne:

1. Produkcja biomasy:

• Roślinnej (pola, łąki, lasy)

• Zwierzęcej (rolnictwo, rybactwo, łowiectwo)

1. Zaopatrzenie w wodę:

• Wody powierzchniowe

• Wody podziemne

1. Dostępność surowców nieodnawialnych (kruszywa, paliwa)

1. Regulacyjne w obiegu materii i energii – funkcje ekologiczne:

1. Pedologiczne (ochrona gleb przed erozją, zabagnieniem, przesychanie, zagęszczaniem, właściwości buforowe, filtracyjne)

2. Hydrologiczne (zasilanie wód gruntowych, retencjonowanie wody, samooczyszczenie w wodach powierzchniowych)

3. Meteorologiczne (wyrównywanie temperatury, podwyższanie wilgotności powietrza, wpływ na prędkość wiatru)

4. Regulacja i regeneracja populacji i biocenoz (reprodukcja i regeneracja, regulacja rozwoju populacji)

1. Przestrzeń życuiwa – funkcja socjalna:

   1. Psychologiczne (estetyczne, etyczne)

   2. Informacyjne (dla nauki, oświaty, bioindykacja środowiska)

   3. Podnoszące walory środowiska człowieka (oddziaływania na klimat, właściwości gleby, wody i powietrza)

   4. Rekreacyjne

ANALIZA STANU I OCENA ŚRODOWISKA jest wykonywana m.in. w ramach:

1. Powszechnej inwentaryzacji przyrodniczej

2. Planowania przestrzennego („Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy”)

3. Lokalizowania i projektowania inwestycji (Ocena oddziaływania na środowisko – OOŚ

4. Wydzielania obszarów chronionych

5. Planów ochrony (parki narodowe, krajobrazowe, rezerwat przyrody, obszar NATURA 2000)

6. Monitoringu zintegrowanego środowiska w stacjach bazowych.

Zakres analizy:

• Całościowy – kompleksowy (ogólny obejmujący wszystkie zagadnienia w ramach jednostki administracyjnej/ gospodarczej)

• Szczegółowy (dot. Wybranego zagadnienia, np. gospodarki wodnej, rekreacji)

Szczegółowość badań

Skala map (odniesiona do skali istniejących map tematycznych i topograficznych) dla PL

• 1:500 000-1000 000 – opracowania krajowe i regionalne

• 1:50 000 – opracowania wojewódzkie, powiatowe, parki narodowe i krajobrazowe

• 1:25 000 – opracowania powiatowe, gminne, parki narodowe i krajobrazowe

• 1:10 000 – opracowania gminnne, p.narod, krajobr., rezerwaty przyrode

• 1:2000-5000 – opracowania b.szczegółowe, rezerwaty przyrody

UMIEĆ SKALĘ!! ;D

1: 2000 1 cm na mapie to 2000cm w terenie (czyli 20m)?

Inne materiały i źródła

1. Materiały archiwalne (w tym mapy)

2. Opracowania tematyczne (również naukowe)

3. Raporty GUS/ WUS oraz Inspektoratów Ochrony Środowiska (WIOŚ i GIOŚ)

4. Przewodniki (np.PTTK)

5. Dokumentacje Regionalnych Agencji Ochrony Środowiska (nowa instytucja)

6. Dokumentacje Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków oraz służb archeologicznych

7. Plany zagospodarowania przestrzennego (nawet stare)

8. Wszelkie inne.

Źródła materiałów kartograficznych

1. Główny Urząd Geodezji i Kartografii – GUGiK w Warszawie (gł. Duże skale dla kraju oraz mapy tematyczne i zdjęcia satelitarne i lotnicze)

- Uwaga prowadzi rządowy geoportal: WWW.geoportal.gov.pl

1. Wojewódzkie Ośrodki Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (mapy jw. Głównie dla województwa do skali 1:10 000)

2. Powiatowe Ośrodki Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (mapy dla gmin i powiatów do skali 1:2000 – 1000)

3. Wydziały (Referaty) Geodezji i Gospodarki Gruntami UG (mapy podstawowe głównie 1:1000, 1:500 i dokładniejsze – utrudniony dostęp bo wchodzą pojedyncze działki). Niekiedy w imieniu UG działają specjalne biura np. w Poznaniu GEOPOZ.