Diagnoza-rozpoznawanie na podst. zebranych objawów i znanych ogólnych prawidłowości badanego złożonego stanu rzeczy przez przyporządkowywanie go do typu lub gatunku, przez wyjaśnienie genetyczne i celościowe, określenie jego fazy obecnej oraz przewidywalnego rozwoju (Ziemska) Diagnoza ped. jest opisem aktualnego stanu danej jednostki. Polega na stwierdzeniu występujących objawów i zakwalifikowaniu ich do odpowiedniej klasy zjawisk. Opis ten powinien ujawnić przyczyny i przedstawić przypuszczalną prognozę rozwoju oraz zdążać do likwidacji niepożądanego stanu rzeczy (Doroszewska) Diagnoza ped. polega na wykrywaniu luk w wiedzy i umiejętnościach szkolnych (Kupisiewicz) Diagnoza rozwinięta nie ogranicza się do sprawdzania i oceniania stanu osiągnięć ucznia lecz obejmuje także wyjaśnienie przyczyn tego stanu i przewidywanie rozwoju osiągnięć. Przeszłość jest w niej podstawą i interpretacji obecnych postępów ucznia, a teraźniejszość jest podstawą do przewidywania jego przyszłych postępów. Posiada 5 etapów cząstkowych: 1.D. klasyfikacyjna – odpowiada na pyt. Jakie przyczyny pierwotnie zadziałały. 2.D.genetyczna odp.na pyt.jaki ciąg zdarzeń doprowadził do stanu obecnego 3.D.znaczenia dla całości odp.na pyt.jakie znaczenie dla całości, w kt.znajduje się dany przedmiot czy proces ma jego stan obecny 4.D.fazy odp.na pyt.wjakiej fazie rozwoju znajduje się ten stan 5.D.rozwojowa odp.na pyt.w co ten stan rozwinie się w przyszłości Zasady diagnozy: 1.Dążenie do realizacji diagnozy pełnej- opis stanu rzeczy wyjaśniający źródła i mechanizmy ich powstawania, ustalenie etapu zjawiska oraz znaczenie jego występowania 2.Oceniający charakter diagnozy- polega na ocenianiu obserwowanego zjawiska w stosunku do jego oczekiwanego i pożądanego stadium 3.Realizowanie d. w wymiarze pozytywnym- odkryć siły jednostki i jej środowiska, na kt.można oprzeć postępowanie pedagog. 4.Dążenie do autodiagnozy osób, systemów, środowisk- zaangażowanie osoby, systemu, środowiska jakiego dotyczą 5.Łączenie poznania pośredniego z bezpośrednim- uzyskanie inform.z bezpośredniego kontaktu z drugim człow. Wiedza bezpośrednia umożliwia weryfikację wiedzy pośredniej 6.Realizowanie diagnozy środowiskowej- rozpoznaniu podlega środowisko i jego rola w identyfikowanych stanach+ zasada odpowiedzialności etycznej Prawidłowy kontakt diagnostyczny można to sytuacja w kt.spełnione są warunki pozwalające na otwarte i szczere wyrażanie myśli, uczuć i eksploatację treści ważnych dla rozpoznania diagnostycznego. W sytuacjach gdy te warunki nie są spełnione mówi się o zaburzeniach kontaktu, kt wiąże się ze zwiększonym prawdopodobieństwem błędnej diagnozy. Cechy kontaktu: 1.Asymetria ról- wiąże się z kontrolą przebiegu wywiadu ze wzg.na jego cel i tworzeniem atmosfery dającej szansę otwarcia się badanemu. 2.ASYMETRIA KOMUNIKACJI- badany głównie mówi, a diagnosta słuch, choć na duży wpływ na rozmowę 3. Asymetria funkcji badania- respektowanie etycznej zasady rozpoznawanie wedle reguł wyznaczających bezpośrednio dobro badanego. Czynniki zakłócające dobry kontakt: zbyt obcesowe i szybki przejście do pyt.kt. mogą być odebrane przez badanego jako zagrażające, zadawanie pytań które zawierają ocenę, nadmierna i nienaturalna ekspresj pozytywnego nastawienia do badanego. Czynniki wspomagające dobry kontakt: sygnalizowanie akceptacji, zrozumieni i zainteresowania przekazywane w sposób naturalny, zgodność przekazu werbalnego i niewerbalnego, diagnosta musi być partnerem, a nie osobą zaznaczającą wyższość nad badanym Opór nat. Zjawisko pojawiające się w sytuacjach trudnych, tj.relacja między diagnostą a badanym. Świadome lub nieświadome unikanie przez bad. Penetracji pewnego obszaru treściowego, kt. Może wynikać z poczucia zagrożenia, może przybrać formę kamuflażu lub całkowitego zerwania kontaktu. Sygnały: przedłużające się milczenie- bad.może przeżywać emocje, kt uniemożliwiają mu odp., zmiana tematu rozmowy- mechanizm obronny przed zagrożeniem wynikającym z rozmowy, intelektualizacja- ba dopowiada jak powinno być a nie jak jest, racjonalizacja- podpieranie się abstrakcyjnymi zasadami, bezosobowa forma przedstawiania doświadczeń- przedstawianie treści jakby dotyczyły osób trzecich, zmniejszenie głębokości i konkretności wypowiedzi, zmiana sposobu mówienia- ton głosu, intonacja, zapomnienie pyt- mechanizm obronny, pustka w głowie- wyparcie niepożądanych doświadczeń, objawy somatyczne- pocenie się, drżenie rąk, płacz, czynny atak, świadome kłamstwo, otwarta odmowa- świadome odrzucenie treści. Źródła: lęk, wstyd, poczucie winy. Techniki radzenia sobie z oporem: manipulowanie milczeniem, zmiana lub przeformułowanie pyt, głośne spostrzeżenie trudności badanego, parafraza- troche inne sformułowanie wypowiedzi bad, akceptacja dająca poczucie bezpieczeństwa, udzielanie dodatkowych infor, prośba o konkretyzację wypowiedzi, rozmowa tu i teraz, znaczenie roli i funkcji badania- pomocnej, wyrażenie własnych emocji. Cechy diagnosty: wiedza merytoryczna- procesach myślenia, pamięci, pros. emocjonalnych, mechanizmach społ. funkcjonowania jednostki i jego środowisk, Zdolność wykorzystania tej wiedzy- umiejętność logicznego myślenia, Podst. Umiejętność obserwowania i prowadzenia rozmowy, co wiąże się ze zdolnością do pozyskiwania info, Określone sprawności techniczne, czyli zasób dostępnych technik diagnozy oraz umiejętność łączenia tych technik w celu uzyskania pogłębionego i kompleksowego obrazu diagnostycznego, do tego staranność, wytrwałość i wprawa, pozytywne nastawieni do ludzi, zdolność do empatii, refleksyjność, kompetencja, otwartość, komunikatywność, spostrzegawczość, spokój i opanowanie. Błędy diagnostyczne: Błąd dominacji- brak uwzględnienia perspektywy bad, trzymanie się b. ściśle określonego schematu, Błąd maski zasłanianie się swoją rolą, co ogranicza pole poznania, Błąd sędziego- wartościowanie i etykietowanie badanego, Skupiania się na negatywnych aspektach funkcjonowania jednostki, skupianie się na skutkach bez powiązania ich z kontekstem sytuacyjnym, czy przyczynami błędnego zachowania, Redukcja źródeł wiedzy- brak łacznego i dynamicznego poznania i wykorzystania wiedzy wyrastającej z własnych doświadczeń życiowych i zdobytej wiedzy.