ZESTAWY ĆWICZEŃ
GIMNASTYKI
KOREKCYJNO-KOMPENSACYJNEJ
Opracowała:
Katarzyna Banaszak
WSTĘP
Niniejsze materiały metodyczne opracowane zostały z myślą o ułatwieniu nauczycielom nauczania zintegrowanego, jak i nauczycielom wychowania fizycznego, zdobycia praktycznych umiejętności prowadzenia gimnastyki korekcyjnej w szkole.
I
ROLA SZKOŁY W PRZECIWDZIAŁANIU WADOM POSTAWY CIAŁA
U DZIECI
Wszelkie oddziaływania zapobiegawcze, wyrównujące i kompensujące są integralną częścią programów szkolnych i pozaszkolnych. Do działań w tym zakresie należy między innymi gimnastyka korekcyjna, której głównym celem jest przeciwdziałanie stwierdzonym wadom postawy i wyrównywanie odchyleń fizjologicznych.
W systemie oświaty i wychowania rolę tę spełniają specjalne układy ćwiczeń wyrównawczo - kompensacyjnych, zajęcia z wychowania fizycznego oraz ćwiczenia śródlekcyjne o charakterze korekcji posturalnej.
Dobór ćwiczeń dla dzieci zdrowych nie stanowi większej trudności, natomiast dla pozostałych grup dzieci znaczną. Ćwiczenia te muszą być prowadzone oddzielnie, a niekiedy indywidualnie. Mówimy o ćwiczeniach dla dzieci o słabej budowie, z początkowymi wadami postawy i statyki ciała.
II
WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNE DOTYCZĄCE ZAJĘĆ KOREKCYJNYCH
Istotnym elementem w zajęciach jest stosowanie odpowiednich pozycji wyjściowych, głównie w ćwiczeniach kształtujących. Powinna cechować je różnorodność i zmienność, charakter statyczny i dynamiczny. Duży akcent winno się kłaść na dokładność wykonywanych ćwiczeń i dążność do wyrobienia nawyku utrzymania prawidłowej postawy w czasie stania, chodzenia, biegu itp.
Elementy ćwiczeń korekcyjnych mogą występować:
1. W części wstępnej lekcji:
a) ćwiczenia w przyjmowaniu prawidłowej postawy
b) ćwiczenia oddechowe
c) ćwiczenia stóp
2. W części głównej:
a) ćwiczenia mięśni brzucha
b) ćwiczenia tułowia
c) ćwiczenia obręczy barkowej i mięśni grzbietu
d) zwis czynny
3. W części końcowej:
a) ćwiczenia oddechowe
b) ćwiczenia stóp
c) ćwiczenia w przyjmowaniu prawidłowej postawy.
Jeżeli w klasie są dzieci z wadami ciała, należy stosować indywidualizację ćwiczeń. Pomocne są wówczas metody prowadzenia zajęć i działania organizacyjne takie jak: podział na zespoły, stosowanie zadań dodatkowych lub metody stacyjnej.
Organizując zespoły korekcyjno - kompensacyjne łączy się uczniów wg. rodzaju zaburzeń w następujące zespoły (wg. M. Kutzner - Kozińskiej):
a) grupy korekcyjne (zespół K1) - uczniowie z zaburzeniami statyki ciała; liczba zespołu 5-10 osób,
b) grupy kompensacyjne (zespół K2) - uczniowie z obniżoną sprawnością fizyczną w przebiegu zaburzeń rozwoju somatycznego (np. otyłość) i motorycznego; liczebność 10-15 osób,
c) grupy korekcyjno - kompensacyjne (zespół K3) - uczniowie z obniżoną sprawnością fizyczną i zaburzeniami w zdrowiu; liczebność 5-10 osób.
Do prowadzenia zajęć korekcyjnych pomocne a nawet niezbędne są odpowiednie przyrządy i przybory. Należą do nich: drabinki, ławeczki gimnastyczne, materace, skrzynia, lustro o wymiarach 60x140cm, kocyki, laski gimnastyczne, piłki lekarskie 1 i , piłki gumowe lub inne, szarfy, woreczki, obręcze, a także inne nietypowe przybory.
III
ZESTAWY ĆWICZEŃ GIMNASTYKI KOREKCYJNO-KOMPENSACYJNEJ
Poniżej przedstawione zostały przykładowe ćwiczenia z gimnastyki korekcyjnej stosowane w poszczególnych grupach wad postawy, ćwiczenia stosowane przy wadach statycznych kończyn dolnych oraz zabawy i gry ruchowe stosowane w gimnastyce korekcyjnej. Zestawy korekcyjne składają się z kilkunastu ćwiczeń, w których określona jest pozycja wyjściowa (PW), ruch, oddziaływanie, wskazania i ewentualne uwagi.
Ćwiczenia przewidziane są na jedną jednostkę lekcyjną, czas każdego ćwiczenia wynosi około 2-3 minut.
ZESTAW KOREKCYJNY NR 1
Zestaw zawiera ćwiczenia korekcyjne stosowane przy bocznych skrzywieniach kręgosłupa (skoliozach), plecach okrągłych, plecach wklęsłych, plecach płaskich, plecach okrągło-wklęsłych i wadach klatki piersiowej (klatka piersiowa szewsko-lejkowata i klatka piersiowa kurza).
1. PW. Postawa zasadnicza, RR wzdłuż T.
Ruch – głęboki wdech nosem z równoczesnym uniesieniem RR w górę i wspięciem na
palce. Powolny wydech przez usta z opuszczeniem RR w dół i opadem na stopy.
*ćw. mm.oddechowych.
*skoliozy * plecy okrągłe* plecy wklęsłe * plecy płaskie * plecy okrągło- wklęsłe.
2. PW. Siad skrzyżny, RR oparte na kolanach, T w lekkim skłonie.
Ruch – wdech z jednoczesnym wznosem RR przodem w górę i wyprostem T, wydech
z opuszczeniem RR do pw.
* ćw. mm.oddechowych.
*wady kręgosłupa (j.w) * wady klatki piersiowej.
3. PW. Siad klęczny przy drabince, przodem do niej.
Ruch – przejście do klęku z chwytem za szczebel i rytmiczne pogłębienie opadu T w przód.
* ćw. bierne dla górnego odcinka kręgosłupa.
* plecy okrągłe * plecy okrągło-wklęsłe * skoliozy.
4. PW. Leżenie tyłem na ławeczce, plecy oparte do wysokości dolnych kątów łopatek, głowa
poza ławką oparta o piłkę lekarską, stopy ustalone.
Ruch – wymachy RR przodem w tył z obciążeniem ( woreczki, lub ciężarki )
i powrót do pw.
* ćw. górnego odcinka kręgosłupa * rozciąganie mm.klatki piersiowej.
* plecy okrągłe* skoliozy * wady klatki piersiowej.
* do ćwiczenia można dołączyć oddychanie tj. wdech – 1 faza ćw, wydech – 2 faza ćw.
Przy klatce piersiowej szewsko – lejkowatej kładziony jest akcent na wdech piersiowym
torem oddechowym, przy klatce piersiowej kurzej, akcent na fazę wydechu przeponowym
torem oddechowym.
5. PW. Leżenie przodem, RR wzdłuż T, w dłoni woreczek.
Ruch – przeniesienie RR do przodu w górę i przekładanie woreczka z dłoni do dłoni nie
dotykając podłoża.
* ćw. mm.grzbietu.
* plecy okrągłe * plecy płaskie * wady klatki piersiowej.
6. PW. Leżenie przodem na skrzyni, NN ustalone, T od pasa zwisa poza skrzynię.
Ruch – uniesienie T nieco niżej poziomu, wytrzymanie.
* ćw. mm.grzbietu.
* plecy okrągłe * plecy płaskie * plecy okrągło-wklęsłe * skoliozy.
7. PW. Klęk podparty.
Ruch – wyprost PNN w tył – wytrzymanie i zmiana NN ( LNN).
* wzmocnienie mm.pośladkowych i mm.brzucha.
* plecy wklęsłe.
8. PW. Klęk podparty.
Ruch – jw. z równoczesnym ugięciem RR i zbliżeniem czoła do podłogi.
* oddziaływanie jw.
9. PW. Stanie zwieszone tyłem ( lub zwis ).
Ruch – naprzemienne unoszenie NN ugiętej w stawie kolanowym do klatki piersiowej z
wyraźnym przyciągnięciem brody do mostka.
* korekcja pleców wklęsłych.
10.PW. Stanie przodem do drabinki na pierwszym szczeblu ( opad zwieszony stojąc).
Ruch – stopniowe przejście przez przechwyt na coraz niższy szczebel aż do siadu
zwieszonego.
* korekcja pleców wklęsłych.
* podczas ćwiczenia powinno utrzymać się proste plecy.
11.PW. Siad płaski, RR oparte na biodrach lub podłodze.
Ruch – „wyciąganie” się w górę bez odrywania bioder od podłoża.
* ćw. elongacyjne mające na celu czynne wydłużenie kręgosłupa w osi długiej.
* skoliozy * wady klatki piersiowej * plecy okrągłe * plecy okrągło-wklęsłe.
* można dołączyć oddychanie ( wdech-podczas „wyciągania się”).
12.PW. Siad klęczny tyłem do drabinki, podchwyt RR za 1-szy szczebel.
Ruch – przejście do opadu z przysunięciem RR do bioder i wyciągnięciem szyi.
* ćw. elongacyjne.
* skoliozy * plecy okrągłe * plecy okrągło-wklęsłe.
13.PW. Siad skrzyżny, na dłoni piórko lub inny lekki przybór.
Ruch – wdech i długi wydech w kierunku piórka.
* ćw. oddechowe.
* wady klatki piersiowej * skoliozy * plecy wklęsłe * plecy okrągłe * plecy okrągło-
wklęsłe.
ZESTAW KOREKCYJNY NR 2
Zestaw zawiera przykładowe ćwiczenia z gimnastyki korekcyjnej stosowane przy bocznych skrzywieniach kręgosłupa ( skoliozach ).
1.PW. Stanie lub siad klęczny.
Ruch – wyprost T, RR w górę wskos – wdech,
skłon T w przód, RR w dół – wydech.
* ćw. oddechowe mające na celu zwiększenie ruchomości klatki piersiowej.
* wdech – uwypuklenie klatki piersiowej, wydech – zwężenie klatki piersiowej.
2. PW. Siad okroczny na ławeczce, RR za głową, łokcie w płaszczyźnie czołowej.
Ruch – wdech w pozycji wyjściowej, skrętoskłon z jednoczesnym zbliżeniem łokcia
do rożnoimiennego kolana – wydech.
* ćw. oddechowe.
* podczas ćw. łopatki powinne być ściągnięte, a łokcie w płaszczyźnie czołowej.
3. PW. Stanie swobodne, woreczek na głowie.
Ruch – marsz z wypychaniem woreczka w górę i zachowaniem prawidłowej
postawy ciała.
* ćw. elongacyjne.
* czynne wydłużenie osi długiej kręgosłupa, zachowanie prawidłowej
(wyprostowanej) postawy ciała.
4. PW. Leżenie tyłem przy drabince, chwyt za pierwszy szczebel.
Ruch – wyciągnięcie głowy w kierunku drabinki z równoczesnym wypychaniem
pięt w kierunku od drabinki.
* ćw. antygrawitacyjne i elongacyjne.
* działanie jw, stopy powinny być w zgięciu podeszwowym.
5. PW. Leżenie przodem, RR wyprostowane z przodu, szeroki chwyt laski gimnastycznej.
Ruch – unoszenie RR w górę z jednoczesnym wznosem T i głowy – wytrzymanie.
Odmiana:
* RR skurcz, laska pod brodą.
* RR skurcz, laska na łopatki.
* ćw. mm.obręczy barkowej, skrócenie i wzmocnienie mm.ustalających łopatki, czyli
mm. zbliżających je do kręgosłupa * rozciąganie i wydłużenie mm.klatki piersiowej,
* ćw. mm.grzbietu.
6. PW. Leżenie tyłem na ławeczce, kolana ugięte, RR w bok, w rękach woreczki.
Ruch – opuszczanie wyprostowanych RR w dół, aż do próby położenia woreczków
na podłodze.
* ćw. mm.obręczy barkowej * rozciągnięcie mm.klatki piersiowej.
7. PW. Siad na ławeczce, stopy ustalone ( np.pod szczebelkiem), RR wzdłuż T oparte na
ławeczce.
Ruch – przejście do leżenia tyłem na ławeczce w poprzek – wytrzymanie.
* ćw. mm.brzucha.
8. PW. Leżenie tyłem przy drabince, NN ugięte w stawach biodrowych i kolanowych,
RR w skurczu na karku lub swobodnie wyprostowane wzdłuż T, łopatki mocno
złączone.
Ruch – przejście do siadu i powolny powrót do pw.
* ćw. mm.brzucha.
9. PW. Leżenie przodem na ławeczce w poprzek, RR oparte na podłożu, głowa spoczywa
na rękach, stopy ustabilizowane na szczebelku.
Ruch – oderwanie RR od podłoża, uniesienie T do linii przedłużenia NN.
* ćw. mm.grzbietu * ćw. mm.pośladkowych.
10.PW. Leżenie przodem na ławeczce lub skrzyni, RR trzymają krawędź, NN zwisają
poza ławeczkę ( skrzynię ). Pod brzuchem położony jest kocyk.
Ruch – unoszenie NN do poziomu ( w górę ).
* ćw. mm.grzbietu * ćw. mm.pośladkowych.
* można włożyć piłkę lub woreczek między stopy.
11.PW. Leżenie tyłem.
Ruch – zmiana pozycji ciała na umówiony sygnał – przechodzenie z leżenia tyłem
do leżenia przodem, siadu klęcznego, skrzyżnego i pozycji stojącej w różnej
kolejności.
* ćw. rozluźniające mięśnie, zniesienie tonusu mięśniowego.
12.PW. Siad skrzyżny.
Ruch – w siadzie skrzyżnym, oczy zamknięte ( rozluźnienie mięśni ).
* ćw. rozluźniające.
ZESTAW KOREKCYJNY NR 3
W zestawie przedstawione są przykładowe ćwiczenia z gimnastyki korekcyjnej
stosowane przy wadach kończyn dolnych ( stopy płaskie, stopy płasko-koślawe oraz szpotawość kolan ).
1. PW. Siad na krześle, na podłodze porozrzucane woreczki ( lub inne drobne przedmioty,
jak: kulki, klocki, szmatki itp.)
Ruch – chwytanie palcami stóp leżące woreczki i wrzucanie do stojącego obok
pojemnika.
* wzmocnienie osłabionych mm.kończyn dolnych.
* stopy płaskie * stopy płasko-koślawe.
* ćwiczyć należy boso, ćw. wykonywać ok.10 razy, ćw. wykonujemy P i LNN.
2. PW. Siad na krześle, na podłodze woreczek.
Ruch – chwycić palcami stóp woreczek i położyć go na kolanie nogi przeciwnej.
* oddziaływanie j.w.
* stopy płaskie i płasko-koślawe.
3. PW. Siad płaski podparty.
Ruch – wykonać stopami wszystkie możliwe ruchy w stawie skokowym z
uwzględnieniem ruchów palców ( rozstawienie i ściąganie palców ).
* oddziaływanie jw.
* stopy płaskie i płasko-koślawe.
4. PW. Stanie przy drabince z chwytem ramion za szczebelek drabinki.
Ruch – wspięcie na palce i powrót do pw.
* ćw. kończyn dolnych.
* stopa płasko-koślawa.
* ćw. wykonać ok. 15 – 20 razy, zachowując poprawną, skorygowaną postawę ciała.
5. PW. Siad prosty, NN proste, kostki złączone.
Ruch – unoszenie NN w górę z maksymalnym wyprostem w stawie kolanowym-
wytrzymać.
* ćw. mm.kończyn dolnych.
* szpotawość kolan.
6. PW. Siad prosty rozkroczny.
Ruch – naprzemienne ruchy zginania i prostowania w stawie skokowym.
* ćw. mm.kończyn dolnych przy szpotawości kolan.
* podczas ćw.musi być maksymalny wyprost kończyn dolnych w stawach kolanowych.
7. PW. Siad prosty, PNN ugięta w stawie kolanowym i przyciągnięta do klatki
piersiowej, LNN wyprostowana w kolanie leży na podłożu.
Ruch – zmiana NN leżącej na podłożu przez szybki wyprost NN ugiętej w kolanie
( „wyrzucenie” NN do przodu )
* ćw. mm.NN przy szpotawości kolan.
* uwagi jw.
8. PW. Siad na krześle, RR trzymają krawędź krzesła, plecy proste.
Ruch – unieść jak najwyżej pięty w górę i wolnymi kroczkami „ spacerować’’ do
przodu do momentu, aż stopy prawie płasko dotkną podłogi. Następnie powrót
stóp do pw.
* ćw. mm.NN przy szpotawości kolan.
* stopy płaskie i płasko-koślawe różnego stopnia.
9. PW. Leżenie tyłem.
Ruch – unoszenie NN do góry i odwracanie stopy w taki sposób, żeby można było
zobaczyć jej podeszwową część ( „lusterko”).
* ćw. mm. w przypadku stóp płaskich i płasko-koślawych.
10.PW. Leżenie tyłem, RR w bok.
Ruch – uniesienie NN w górę, rozchylenie kolan na boki, zbliżenie stóp do siebie i
„ bicie brawa stopami”.
* oddziaływania i wskazania jw.
11. PW. Siad podparty, NN wyprostowane, między stopami piłka.
Ruch – uginanie NN w stawach biodrowych i kolanowych.
* oddziaływanie i wskazania jw
* podczas ćw, piłkę obejmują wszystkie palce stóp.
12.PW. Siad podparty, stopy oparte o laskę.
Ruch – obracanie stopami laski.
* oddziaływanie i wskazania jw.
* laska przesuwana jest stopami do przodu i z powrotem.
13.PW.Siad płaski, w dłoniach pionowo trzymana laska.
Ruch – ugiąć NN w kolanach, stopy do siebie, laska między stopami,
„ maszerować” stopami po lasce do góry.
* oddziaływanie i wskazania jw.
ZESTAW KOREKCYJNY NR 4
Zestaw zawiera ćwiczenia z gimnastyki korekcyjnej stosowane w przypadku
wad postawy ciała oraz wad kończyn dolnych.
1.PW. Leżenie przodem, NN wyprostowane i złączone, głowa wyciągnięta w przód i
uniesiona nad podłogą, RR ugięte z przodu, w dłoniach trzymana laska gimnastyczna.
Przed laską na podłodze leży piłka lekarska ( 2 lub ), pod brzuchem w okolicach
pępka leży zrolowany kocyk.
Ruch – wyprost ugiętych RR w przód z jednoczesnym odepchnięciem laską piłki.
Po odepchnięciu piłki, RR pozostają wyprostowane z przodu nad podłogą.
* wzmocnienie mm.prostownika grzbietu * wzmocnienie mm.karku. * elongacja kręgosłupa.
* skoliozy * plecy okrągłe * plecy wklęsło-okrągłe.
* w czasie ćw. klatka piersiowa powinna przylegać do podłogi.
2. PW. Siad ugięty, RR oparte na podłodze z tyłu.
Ruch- uniesienie bioder do wysokości linii łączącej barki i kolana – wytrzymanie.
* wzmocnienie mm.pośladkowych * wzmocnienie mm.prostownika grzbietu
* wzmocnienie mm.ściągających łopatki.
* skoliozy * plecy okrągłe * plecy wklęsłe* plecy okrągło-wklęsłe.
* jeżeli podczas ćw. występuje pogłębienie lordozy lędźwiowej należy napiąć mm.brzucha.
* w czasie ćw. klatka piersiowa powinna być uwypuklona, a łopatki ściągnięte.
3. PW. Leżenie przodem na piłce ( piłka lekarska w okolicy pępka ), RR ugięte w łokciach,
dłonie oparte na podłodze.
Ruch – uniesienie wyprostowanych NN do poziomu – wytrzymanie i powrót do pw.
* wzmocnienie mm.brzucha * wzmocnienie mm.pośladkowych i kulszowo-goleniowych
* wzmocnienie mm.prostownika grzbietu.
* skoliozy * plecy wklęsłe * plecy okrągłe* plecy wklęsło-okrągłe.
* w czasie ćw.plecy powinny być wyprostowane, a głowa wyciągnięta w przód.
4. PW. Stanie na ławeczce, palce stóp zwinięte obejmują krawędź ławeczki.
Ruch – przesuwanie się wzdłuż ławeczki z przyciskaniem palców do jej krawędzi.
* wzmocnienie mm.wysklepiających stopę.
* stopy płaskie * stopy płasko-koślawe.
5. PW. Podpór tyłem z NN ugiętymi.
Ruch – wspięcie na palce – wytrzymanie.
* wzmocnienie mm.wysklepiających stopy * wzmocnienie mm.prostownika grzbietu
* wzmocnienie mm.ściągających łopatki * wzmocnienie mm.pośladkowych.
* stopy płaskie * stopy płasko-koślawe * skoliozy * plecy okrągłe.
* biodra powinny być uniesione do linii łączącej barki i kolana, łopatki i pośladki ściągnięte
6. PW. Klęk podparty ( pozycja na „czworakach” ).
Ruch – uniesienie PRR w górę w skos – wdech, ugięcie RR w łokciu i dociągnięcie
do lewego kolana – wydech. Powtarzamy to samo LRR.
* wzmocnienie mm.brzucha * ćw. mm.oddechowych.
* dyskopatia lędźwiowa * plecy okrągło – wklęsłe * plecy okrągłe * skoliozy.
* podczas ćw. głowa jest uniesiona.
7. PW. Klęk podparty ( „ na czworakach” ), NN są w lekkim rozkroku.
Ruch – siadamy na piętach, następnie siadamy na prawej pięcie i wracamy do pw, po
czym siadamy na lewej pięcie i powrót do pw.
* wzmocnienie mm.brzucha * wzmocnienie mm.pośladkowych * wzmocnienie mm.
grzbietu.
* dyskopatia lędźwiowa * plecy okrągłe * skoliozy.
* podczas ćw. głowa jest uniesiona a plecy proste.
8. PW. Leżenie na boku prawym.
Ruch – uniesienie LRR i LNN w górę, wykonując jednocześnie wdech, powrót do pw.
robiąc jednocześnie wydech.
* wzmocnienie mm.pośladkowych * wzmocnienie mm.brzucha i grzbietu.
* dyskopatia lędźwiowa * plecy okrągłe * plecy okrągło-wklęsłe * skoliozy * wady klatki
piersiowej.
* ćw. wykonujemy na P a potem na L boku, zachowując wyprostowaną sylwetkę,
unoszenie RR i NN do kąta ok.45 stopni.
9. PW. Leżenie tyłem, NN ugięte, stopy oparte na podłodze, RR w pozycji „ skrzydełek”
leżą na podłodze.
Ruch – uwypuklenie brzucha wykonując jednocześnie wdech nosem, a następnie brzuch
opada z jednoczesnym wydechem przez usta.
* wzmocnienie mm.oddechowych.
* wady klatki piersiowej * skoliozy * plecy okrągłe * plecy okrągło-wklęsłe.
* w czasie ćw. klatka piersiowa powinna być nieruchoma.
10. PW. Stanie przodem do drabinki w odległości 0,5 – od niej, RR w pozycji
„ skrzydełek”.
Ruch – opad całym ciałem ( o wyprostowanym T ) w stronę drabinki, z chwytem
szczebelka na wysokości barków i jednoczesnym dociągnięciem klatki piersiowej do
drabinki.
* rozciąganie mm.piersiowych.
* plecy okrągłe * skoliozy.
* w czasie ćw. T i NN powinny tworzyć linię prostą, nie może być zgięcia
ani przeprostu w stawach biodrowych.
11. PW. Leżenie przodem na kocyku, RR w pozycji „ skrzydełek”. Przed głową na podłodze
leży piłeczka do tenisa stołowego.
Ruch – ślizgi na kocyku za pomocą RR z jednoczesnym dmuchaniem piłeczki przed sobą.
* wzmocnienie mm.oddechowych * wzmocnienie mm.ściągających łopatki * wzmocnienie
mm.prostownika grzbietu odc. piersiowego i mm.karku.
* wady klatki piersiowej * skoliozy * plecy okrągłe.
12. PW. Siad ugięty na kocyku, NN ugięte, palce stóp oparte o podłogę, RR oparte na
kolanach.
Ruch – przesuwanie się na kocyku w przód za pomocą NN, prostując je
w stawach kolanowych i opierając palce stóp na podłodze, a następnie dosuwanie
pozostałych części ciała będących na kocyku do stóp.
* wzmocnienie mm.wysklepiających stopy * wzmocnienie mm.brzucha.
* podczas ćw. należy utrzymać wyprostowaną sylwetkę ( prosty T ).
ZESTAW KOREKCYJNY NR 5
Poniżej opisane są przykładowe zabawy ruchowe stosowane w gimnastyce korekcyjnej. Wady postawy uwzględnione w niżej przedstawionych ćwiczeniach obejmują głównie: plecy okrągłe, boczne skrzywienia kręgosłupa ( skoliozy ), plecy wklęsłe i płaskostopie.
1. „Lot samolotu”.
Przybory i przyrządy : kocyki.
Przebieg zabawy : Dzieci leżą na brzuchu z dłońmi pod brodą, NN są wyprostowane
i złączone. Na hasło nauczyciela: „samolot leci”, dzieci przenoszą wyprostowane RR
w bok i unoszą je jak najwyżej, unosząc jednocześnie głowę również wysoko oraz
wyprostowane NN – nisko. Wytrzymanie 3-6s, po czym nauczyciel podaje hasło
„samolot ląduje”, po którym dzieci opuszczają RR i NN i wracają do pw.
* odciążenie kręgosłupa * wzmocnienie mm.prostownika grzbietu odc. piersiowego
* wzmocnienie mm.karku * wzmocnienie mm.ściągających łopatki * wzmocnienie
mm.pośladkowych i kulszowo-goleniowych.
* plecy okrągłe * skoliozy * plecy wklęsłe.
* w czasie ćw. klatka piersiowa nie może być oderwana od podłogi.
2. „Wałkowanie ciasta”.
Przyrządy i przybory : laska gimnastyczna dla każdego dziecka.
Przebieg zabawy : leżenie na brzuchu, laski leżą na podłodze przy głowach.
Na hasło: „wałkujemy ciasto”, dzieci kładą dłonie na laskach utrzymując łokcie
w górze toczą laskę po podłodze w przód i w tył, wykonują dość obszerne ruchy.
* odciążenie kręgosłupa * wzmocnienie mm.prostownika grzbietu odc. piersiowego
* wzmocnienie mm.ściągających łopatki * wzmocnienie mm.karku.
* plecy okrągłe * skoliozy.
* klatka piersiowa powinna być oparta na podłodze, a głowa i łokcie w górze.
3. „Piłka z koła”.
Przyrządy i przybory : piłka siatkowa lub gumowa.
Przebieg zabawy : Leżenie na brzuchu głowami do środka koła, w odstępach dwóch
kroków od siebie. NN są wyprostowane i złączone, a głowa i RR uniesione nad podłogę
w pozycji „skrzydełek”. Jedno dziecko trzyma piłkę. Na sygnał dziecko silnym
toczeniem podaje piłkę w kierunku dzieci znajdujących się na obwodzie. Silnymi
odepchnięciami dzieci toczą piłkę po podłodze, tak aby wydostała się z koła na zewnątrz.
Komu się to uda zdobywa punkt dodatni, natomiast dwaj zawodnicy, między którymi
piłka wyjdzie z koła, otrzymują punkt ujemny.
* odciążenie kręgosłupa * wzmocnienie mm.grzbietu * wzmocnienie mm.ściągających
łopatki * wzmocnienie mm.karku.
* plecy okrągłe * skoliozy.
* podczas ćw. klatka piersiowa nie może być oderwana od podłogi, głowa i łokcie w górze
a piłka toczona dwoma RR.
4. „Popatrz przez obręcz”.
Przybory i przyrządy : małe obręcze, dla każdego dziecka po jednej
Przebieg zabawy : Leżenie na brzuchu, NN złączone i wyprostowane.
W dłoniach pionowo trzymane obręcze. Na sygnał: „popatrz przez obręcz” dzieci unoszą
RR z obręczą nad podłogę blisko głowy i patrzą przez nie na prowadzącego. Na hasło
„ odpocznij” – powrót do pw.
* odciążenie kręgosłupa * wzmocnienie mm.karku * wzmocnienie mm.ściągających łopatki
* wzmocnienie mm.prostownika grzbietu odc. piersiowego.
* skoliozy * plecy okrągłe.
* podczas ćw. klatka piersiowa leży na podłodze a łokcie w górze.
5. „Koziołek bodzie”.
Przybory i przyrządy : zbędne.
Przebieg zabawy : Pozycja klęku podpartego i na czworakach. Na sygnał: „Koziołek
bodzie”, dzieci opuszczają nisko głowę, a następnie odrzucają ją w górę wyciągając
jednocześnie w przód – naśladując bodącego rogami koziołka. Na hasło: „ Koziołek
odpoczywa”, dzieci wracają do pw.
* odciążenie kręgosłupa * elongacja kręgosłupa * wzmocnienie mm.prostownika grzbietu
odc. piersiowego * wzmocnienie mm.karku.
* skoliozy * plecy okrągłe.
6. „Rywalizacja zaprzęgów”.
Przybory i przyrządy : kocyk i dwie laski gimnastyczne ( lub skakanka ) dla dwóch osób.
Przebieg zabawy : wyznaczamy linię startu i półmetka, oraz dobieramy dzieci w pary.
Dzieci w parach stają przed linią startu w następujący sposób : jedna osoba leży na
brzuchu na kocyku i jest „woźnicą”, druga jako „konik” staje tyłem do leżącego
trzymając w dłoniach końce lasek, a drugie końce podaje „woźnicy”. Na sygnał
zaprzęgi ruszają w kierunku półmetka, po ominięciu go następuje zmiana ról w parze
i powrót do linii startu ( mety ).
* elongacja kręgosłupa * odciążenie kręgosłupa * wzmocnienie mm.karku * wzmocnienie
mm.prostownika grzbietu odc. piersiowego.
* skoliozy * plecy okrągłe.
* podczas ćw.osoba będąca „woźnicą” nie może oderwać klatki piersiowej od podłogi.
7. „Berek w leżeniu przodem na kocyku”.
Przybory i przyrządy : kocyk dla każdego ucznia, 2-3 szarfy.
Przebieg zabawy : dzieci znajdują się na ograniczonym polu w pozycji leżąc na brzuchu
na kocyku. Nauczyciel wyznacza 1-3 berków, których oznacza szarfą. Na sygnał dzieci
wykonują ślizg w leżeniu przodem na kocykach uciekając przed berkami. Kogo berek
złapie, sam zostaje berkiem i przejmując szarfę goni pozostałych.
* odciążenie kręgosłupa * wzmocnienie mm.ściągających łopatki
* wzmocnienie mm.prostownika grzbietu odc. piersiowego
* plecy okrągłe * skoliozy
* podczas ślizgów obydwie RR wykonują pracę równocześnie(symetrycznie), a klatka
piersiowa przylega do podłogi.
8. „Rower z łańcuchem”.
Przybory i przyrządy : szarfa dla każdego.
Przebieg zabawy : dzieci leżą na podłodze na plecach z NN ugiętymi i RR ułożonymi
w „skrzydełka”. Palcami jednej stopy trzymają jeden koniec szarfy, a palcami drugiej
drugi koniec szarfy. Na hasło:„jedziemy na rowerze”, dzieci unoszą NN i zataczają
stopami kółka, starając się trzymać szarfę( tak aby „nie spadł łańcuch”). Na hasło
„zatrzymujemy rower” dzieci powracają do pw.
* wzmocnienie mm.brzucha * wzmocnienie mm.wysklepiających stopy.
* plecy okrągłe * skoliozy * plecy płaskie * płaskostopie.
* szarfa powinna być włożona pod palce a nie między nie, a ruchy NN powinny być
dość obszerne * ćw. wykonuje się bez obuwia.
9. „Berek kulawych lisków”
Przybory i przyrządy : 1-3 szarfy.
Przebieg zabawy : dzieci znajdują się na ograniczonym polu w pozycji na czworakach
z uniesioną w górę jedną NN ( wszyscy tą samą ). Nauczyciel wyznacza 1-3 berków
których oznacza szarfą. Na sygnał wszyscy poruszają się na czworakach na trzech
„łapkach”- czwarta łapka jest „chora”. Osoba dotknięta przez berka zabiera szarfę
i sama staje się berkiem.
* odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego * wzmocnienie mm.pośladkowych.
* plecy wklęsłe.
10. „Chód gąsienicy”.
Przyrządy i przybory : w początkowym okresie nauczania chodu gąsienicy krzesełko
dla każdego uczestnika.
Przebieg zabawy : Uczniowie stoją w pozycji skorygowanej. Na sygnał nauczyciela
posuwają się po sali chodem gąsienicy, który ma trzy etapy:
ciężar ciała przeniesiony na PNN
LNN „zawija” palce przesuwając po podłodze piętę w stronę palców, tworząc
pod podłogą jak największy łuk.
3) nie ruszając pięty z miejsca wyprost palców L stopy i wysunięcie ich w przód.
Następnie dzieci przenoszą ciężar ciała na LNN i powtarzają zadanie P stopą.
W ten sposób poruszają się po sali naśladując „chód gąsienicy”.
* wzmocnienie mm.wysklepiających stopy.
* płaskostopie.
* ćw. wykonuje się bez obuwia, kontrola wyprostowanej, skorygowanej postawy ciała.
ZESTAW KOREKCYJNY NR 6
W zestawie zawarte są przykładowe zabawy i gry korekcyjne o podobnym zastosowaniu
jak w poprzednim zestawie.
1. „Papużka na drążku”.
Przyrządy i przybory: po jednej lasce gimnastycznej dla każdego ucznia.
Przebieg zabawy : każde dziecko stoi przed L końcem leżącej przed nim laski gimnastycz-
nej. Palcami stóp obchwytuje laskę, RR ułożone w „skrzydełka”, postawa skorygowana.
Na sygnał nauczyciela, dzieci przesuwają się w P stronę przez cały czas mocno obejmując
laskę palcami stóp, naśladując papużkę przesuwającą się po drążku w klatce. Po dojściu
do końca laski dzieci zmieniają kierunek i przesuwają się w przeciwną stronę.
* wzmocnienie mm.wysklepiających stopy * wyrobienie nawyku prawidłowej postawy
ciała * wzmocnienie mm.ściągających łopatki.
* płaskostopie * plecy okrągłe * skoliozy.
* podczas ćw. należy korygować prostą postawę ciała i zdjąć obuwie.
2. „Krasnoludki”.
Przybory i przyrządy: zbędne
Przebieg zabawy : dzieci ustawiają się dowolnie na całej sali, stojąc w pozycji
skorygowanej. Na sygnał nauczyciela, dzieci przyjmują pozycję w przysiadzie z RR
ułożonymi w „skrzydełka”, z T w pionie. Chodzą po sali w spięciu na palcach udając
„krasnoludki”. Po 3-5 sek. wracają do pw.
* nauka przyjmowania pozycji skorygowanej * wzmocnienie mm.prostownika grzbietu
odc. piersiowego * wzmocnienie mm.ściągających łopatki.
* plecy okrągłe * skoliozy * płaskostopie.
* podczas ćw. T musi być wyprostowany, łopatki ściągnięte i zdjęte obuwie.
3. „Przejście z woreczkiem na głowie przez ławeczkę”.
Przybory i przyrządy : 1-3 ławeczki gimnastyczne, woreczek dla każdego ucznia.
Przebieg zabawy : Na środku sali ustawia się 1-3 ławeczki gimnastyczne, jedna za drugą.
Uczniowie ustawiają się w rzędzie z woreczkiem na głowie w pozycji skorygowanej w
siadzie skrzyżnym ze „skrzydełkami”. Na sygnał nauczyciela dzieci kolejno wstają z
woreczkiem na głowie, z RR w pozycji „skrzydełek”, wchodzą na ławeczkę, przenoszą
wyprostowane RR w bok i idą po ławeczkach na koniec starając się utrzymać woreczek na
głowie bez pomocy RR i nie spaść z ławeczki. Gdy woreczek spadnie lub przesunie się na
bok głowy, należy go podnieść lub poprawnie położyć na głowie i kontynuować ćw. Po
zejściu z ławeczki, uczeń ponownie układa RR w „skrzydełka” i siada w pozycji
skorygowanej w siedzie skrzyżnym na końcu rzędu.
* utrzymanie prawidłowej pozycji skorygowanej * wzmocnienie mm.ściągających łopatki
* wzmocnienie mm.wysklepiających stopę (gdy marsz jest we wspięciu na palcach).
* plecy okrągłe * skoliozy * płaskostopie.
4. „Wyścig na czworakach”
Przybory i przyrządy : zbędne.
Przebieg zabawy : wyznacza się linię startu i linię mety ( 6- dalej). Uczniowie siadają
przed linią startu w siadzie skrzyżnym w pozycji skorygowanej, z RR w „skrzydełka”. Na
sygnał biegną na czworakach do linii mety i po jej przekroczeniu wykonują w tył zwrot
i siadają przed linią w pw. Wygrywa uczeń, który pierwszy usiadł.
* odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego * utrwalenie nawyku prawidłowej postawy ciała
* wzmocnienie mm.ściągających łopatki.
* plecy okrągłe * skoliozy.
5. „Berek zaczarowany”.
Przybory i przyrządy : szarfa dla berka, kocyki.
Przebieg zabawy : Uczniowie znajdują się na ograniczonym polu. Wyznaczony zostaje
berek i oznaczony szarfą. Na sygnał berek zaczyna gonić pozostałych. Osoba dotknięta jest
„zaczarowana” i przejmuje wcześniej ustaloną pozycję pozostając w niej do końca
zabawy. Zabawa kończy się, gdy wszyscy są „zaczarowani”.
Można poruszać się:
- biegając we wspięciu na palcach
- na czworakach
- w ślizgach stojąc na kocyku
- w ślizgach siedząc na piętach na kocyku
- w ślizgach leżąc na brzuchu na kocyku
- „pajączki”(w podporze tyłem)
Zaś osoba zaczarowana może przyjąć pozycję:
- siad skrzyżny ze „skrzydełkami”
- postawa skorygowana itp.
* utrwalenie nawyku prawidłowej postawy * wzmocnienie mm.ściągających łopatki
* wzmocnienie mm.prostownika grzbietu odc. piersiowego * wzmocnienie mm.brzucha.
* skoliozy * plecy okrągłe * plecy wklęsłe * wady stóp.
6. „Huśtawka”.
Przybory i przyrządy : zbędne.
Przebieg zabawy : Dzieci siedzą w siadzie prostym z T wyprostowanym, z RR ułożonymi
w „skrzydełka”. Na sygnał wykonują pad do tyłu, przechodzą do leżenia na plecach
z NN w pionie i wracają do siadu prostego, naśladując ruchy huśtawki.
* wzmocnienie mm.brzucha * wzmocnienie mm.ściągających łopatki.
* skoliozy * plecy okrągłe * plecy wklęsłe.
* podczas ćw. NN powinny być złączone i wyprostowane , T wyprostowany , RR ułożone
w „skrzydełka” a kąt między NN a T powinien wynosić ok.90 stopni .
7. „Żuraw”.
Przybory i przyrządy : drabinki przyścienne.
Przebieg zabawy : Uczniowie znajdują się w klęku prostym, tyłem do drabinek przyciskając RR do T ze stopami ustabilizowanymi – wsuniętymi pod pierwszy szczebelek. Na sygnał dzieci wykonują opad prostego T w przód naśladując żurawia wysuwającego daleko do przodu szyję. Po kilku sekundowym wytrzymaniu , następuje powrót do pw.
* wzmocnienie mm.prostownika grzbietu odc. piersiowego* wzmocnienie mm.brzucha.
* skoliozy * plecy okrągłe * plecy wklęsłe * płaskostopie.
* podczas ćw.T musi być prosty, brzuch wciągnięty, RR przywarte do T.
8. „Toczenie piłki po ścianie”.
Przybory i przyrządy: piłka do siatkówki dla każdego.
Przebieg zabawy: Dzieci leżą na plecach przy ścianie z NN ugiętymi i stopami opartymi o
ścianę. Między ścianą a stopami znajduje się piłka. Na sygnał dzieci toczą piłkę stopami
po ścianie w górę i w dół, tak aby piłka nie upadła na podłogę.
* wzmocnienie mm.wysklepiających stopy* odciążenie osiowe kręgosłupa * wzmocnienie
mm.brzucha.
* skoliozy * plecy okrągłe* plecy wklęsłe * płaskostopie.
* ćwiczymy bez obuwia.
9. „Spętany konik”.
Przybory i przyrządy : szarfa dla każdego ucznia.
Przebieg zabawy : dzieci stojąc chwytają jeden koniec szarfy palcami jednej stopy, a
drugi koniec-palcami drugiej stopy. Na sygnał naśladując „spętanego konika”
chodzą dowolnie po sali. Dzieci powinny chodzić tak, aby szarfa nie wypadła im spod
palców.
* wyrobienie nawyku prawidłowej postawy ciała * wzmocnienie mm.wysklepiających
stopy.
* stopy płaskie * stopy płasko-koślawe.
* podczas ćw. należy utrzymać skorygowaną postawę, szarfa powinna być trzymana palcami,
należy podnosić NN, ćw. bez obuwia.
10. „Pożar-powódź”.
Przybory i przyrządy : 2-3 ławeczki gimnastyczne.
Przebieg zabawy : na środku sali gimnastycznej ustawione są ławeczki gimnastyczne.
Dzieci poruszają się po sali na czworakach . Na hasło „pożar”, dzieci szybko stają
w pozycji skorygowanej przy ścianie, zaś hasło „powódź”, muszą wejść na ławeczki.
* wyrobienie nawyku pozycji skorygowanej * odciążenie osiowe kręgosłupa.
* skoliozy* plecy okrągłe * plecy wklęsłe * plecy okrągło-wklęsłe.
Wyjaśnienie skrótów:
PW (pw) – pozycja wyjściowa
P – prawa
L – lewa
RR – ręka
NN – noga
PRR – prawa ręka
LRR – lewa ręka
PNN – prawa noga
LNN – lewa noga
T - tułów
mm – mięśnie
ćw – ćwiczenie
Literatura:
1. Sławomir Owczarek, Marian Bondarowicz: „Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej”
2. S. Sawczyn, J. Karniewicz, K. Kochanowicz, A. Drobnik, W. Szewc:
„Gimnastyka korekcyjna w szkole” cz 1.
3. Maria i Jerzy Kołodziejowie, Irena Momola: „Gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna w szkole”.
4. SZS i Instytut Kardiologii: „Lider” (numer 5, 6, 10, 2001r)