TECHNOLOGIA WYTWARZANIA STAŁYCH

POSTACI LEKU

Przewodnik do ćwiczeń z technologii postaci leku dla studentów IV roku farmacji Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego im K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Ćw. I Sporządzanie granulatów

Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów z metodami wytwarzania granulatów

Zagadnienia: definicja granulatu jako postaci leku; rodzaje granulatów; substancje pomocnicze; techniki granulacji; zastosowanie granulatów.

Sprzęt: waga proszkowa, granulator tarczowy; łamacz mechaniczny; tabletkarka rotacyjna; sita o różnej wielkości oczek; sprzęt laboratoryjny.

GRANULACJA NA MOKRO

1. Granulat jako ostateczna postać leku

Przygotowanie granulatów prostych z uwzględnieniem wpływu roztworów wiążacych na ich parametry jakościowe.

Granulat prosty G1-G6

Skład granulatu (G1):

Skrobia ziemniaczana 70,0g

Laktoza monohydrat 30,0g

2% kleik żelatynowy 35,0g

Skład granulatu (G2):

Skrobia ziemniaczana 70,0g

Laktoza monohydrat 30,0g

4% kleik żelatynowy 35,0g

Skład granulatu (G3):

Skrobia ziemniaczana 70,0g

Laktoza monohydrat 30,0g

2% kleik z metylocelulozy 40,0g

Skład granulatu (G4):

Skrobia ziemniaczana 70,0g

Laktoza monohydrat 30,0g

4% kleik z metylocelulozy 40,0g

Skład granulatu (G5):

Skrobia ziemniaczana 70,0g

Laktoza monohydrat 30,0g

2% kleik skrobiowy 40,0g

Skład granulatu (G6):

Skrobia ziemniaczana 70,0g

Laktoza monohydrat 30,0g

4% kleik skrobiowy 40,0g

Sporządzanie roztwór wiążących:

1.1Kleik żelatynowy (do granulatu G1 i G2):

Odpowiednią ilość żelatyny odważyć na wadze proszkowej, przenieść do zlewki o pojemności 100 cm³ dodać 10,0 g wody destylowanej i pozostawić do spęcznienia. Następnie dodać pozostałą część wody i ogrzewać na łaźni wodnej do całkowitego rozpuszczenia żelatyny często mieszając, nie należy przekraczać temp. 70ºC. Uzupełnić wyparowaną wodę. Przy rozpuszczaniu żelatyny w wodzie roztwór należy mieszać powoli i ostrożnie, aby nie wprowadzić dużych ilości powietrza, które są trudne do usunięcia.

1.2 Kleik z metylocelulozy (do granulatu G3 i G4):

Odważyć 20,0 g wody destylowanej do zlewki o pojemności 100 cm³ i ogrzać na łaźni wodnej do temperatury 80-90ºC. Następnie dodać odważoną na wadze proszkowej odpowiednią ilość metylocelulozy i dodawać powoli do gorącej wody. Mieszać bagietką do całkowitego spęcznienia metylocelulozy (10-15min). Następnie mieszaninę uzupełnić pozostałą ilością zimnej wody przy stałym, ale łagodnym mieszaniu.

1.3 Kleik skrobiowy (do granulatu G5 i G6):

Odpowiednią ilość skrobi ziemniaczanej odważyć na wadze proszkowej i wymieszać z 15,0 g wody destylowanej, pozostałą ilość wody zagotować i stale mieszając wlać zawiesinę skrobi do wrzącej wody. Całość zagotować i w razie potrzeby uzupełnić wyparowaną wodę.

Wykonanie granulatów prostych:

Cukier mlekowy i skrobię dokładnie wymieszać w moździerzu i stopniowo dodawać jeden z przepisanych kleików, stale ugniatając masę pistlem. Po uzyskaniu plastycznej masy zgranulować ją poprzez przecieranie przez sito o średnicy oczek 2,0 mm. Granulat wysuszyć w temperaturze pokojowej przez 24h, następnie ujednolicić przecierając przez sito o średnicy oczek 2,0 mm oraz odsiać od pyłu przesiewając przez sito 0,75mm

2. Granulat jako produkt pośredni

Przygotowanie granulatów z różnymi substancjami leczniczymi.

Granulat z kofeiną i witaminą C ( granulat do tabletek do ssania)

Skład granulatu:

Kofeina 1,0 g

Kwas askorbowy 5,0 g

Laktoza 20,0 g

Glukoza 50,0 g

5% etanolowy kleik żelatynowy 10,0 g

Etanolowy kleik żelatynowy: (5%)

Odpowiednią ilość żelatyny odważyć na wadze proszkowej. Dodać 2,9 g wody destylowanej i pozostawić do spęcznienia a następnie ogrzać na łaźni wodnej. Po całkowitym rozpuszczeniu żelatyny dodać porcjami 0,3 cm³ kwasu solnego (1 mol/l). Przy intensywnym mieszaniu otrzymanego roztworu dodawać powoli 6,3 g etanolu 95º ogrzanego do temperatury 50ºC.

Wykonanie granulatu:

W moździerzu rozetrzeć dokładnie kofeinę, kwas askorbowy i glukozę. Do otrzymanej mieszaniny dodawać porcjami etanolowy kleik żelatynowy. Wilgotną masę zgranulować przez przetarcie przez sito 1,0 mm. Granulat wysuszyć w temperaturze pokojowej przez 24h a następnie ujednolicić ziarna przecierając przez sito o średnicy oczek 1,0mm; odsiać od pyłu używając sita 0,325mm.

Granulat z nystatyną ( granulat do tabletek dopochwowych)

Skład granulatu:

Nystatyna 2,0 g

Laktoza 140,0 g

Skrobia ziemniaczana 58,0 g

5% kleik żelatynowy 50,0 g

Kleik żelatynowy:

Odpowiednią ilość żelatyny odważyć na wadze proszkowej, przenieść do zlewki o pojemności 100 cm³ dodać 10,0 g wody destylowanej i pozostawić do spęcznienia. Następnie dodać pozostałą część wody i ogrzewać na łaźni wodnej do całkowitego rozpuszczenia żelatyny często mieszając, nie należy przekraczać temp. 70ºC. Uzupełnić wyparowaną wodę. Przy rozpuszczaniu żelatyny w wodzie roztwór należy mieszać powoli i ostrożnie, aby nie wprowadzić dużych ilości powietrza, które są trudne do usunięcia.

Wykonanie granulatu:

W moździerzu rozetrzeć nystatynę, skrobię ziemniaczaną i cukier mlekowy. Do mieszaniny dodawać stopniowo roztwór zlepiający stale zagniatając aż do otrzymania plastycznej masy. Następnie zgranulować otrzymaną masę przecierając przez sito o średnicy oczek . Granulat wysuszyć w temperaturze pokojowej przez 24h i ujednolicić ziarna przecierając przez sito o wielkości oczek ; odsiać od pyłu przez sito 0,325mm.

1. Granulat z paracetamolem

Skład granulatu C1

Skrobia ziemniaczana 70,0

Laktoza 30,0

2% roztwór żelatyny 35,0

Paracetamol 84,0

Wykonanie granulatu:

W moździerzu rozetrzeć paracetamol , skrobię ziemniaczaną i cukier mlekowy. Do mieszaniny dodawać stopniowo roztwór zlepiający (wykonany wg procedury 1.1 1.3) stale zagniatając aż do otrzymania plastycznej masy. Następnie zgranulować otrzymaną masę przecierając przez sito o średnicy oczek . Granulat wysuszyć w temperaturze pokojowej przez 24h i ujednolicić ziarna przecierając przez sito o wielkości oczek ; odsiać od pyłu przez sito 0,325mm.

GRANULACJA NA SUCHO

Granulat musujący z ASA

Kwas acetylosalicylowy

Wodorowęglan sodu 15,0 g

Kwas winowy 15,0 g

Glukoza 50,0 g

Talk+stearynian magnezu (3:1) 3,0 g

Wykonanie:

Etap 1. Przygotowanie masy do kompresji

Odważyć na wadze proszkowej poszczególne składniki: kwas acetylosalicylowy, wodorowęglan sodu, kwas winowy oraz glukozę dokładnie rozetrzeć w moździerzu. Do mieszaniny substancji dodać mieszaninę poślizgową, wszystkie składniki wymieszać kartą.

Etap 2. Kompresja

Mieszaninę otrzymaną w 1 etapie poddać tabletkowaniu w tabletkarce rotacyjnej. Parametry tabletkowania:

- rozmiar stempli: 8,0 mm

- głębokość komory matrycy 9,0 mm

- wartość siły przeciwdziałającej 21-23 kN

- wydajność tabletkowania 16 tab./min

-bieg silnika 1

Etap 3. Granulacja

Otrzymane tabletki (brykiety) poddaje się rozdrobnieniu. Tabletki rozkruszyć z użyciem łamacza mechanicznego. Następnie pokruszoną masę przesiać przez sito o średnicy oczek 1,6mm i odsiać pył na sicie 0,315 mm.

Zadania

1.Ile należy użyć substancji czynnej API i mannitolu do przygotowania granulatu
o poniższym składzie, jeśli zawartość surowca wynosi 98,1%?

Teoretyczny skład masy granulatu:

API	500,0
HPMC	110,0
Sodu kroskarmeloza	20,0
Mannitol	170,0
	800,0 g

Ćw. II Ocena jakościowa granulatu prostego

Badanie wpływu środków zlepiających na parametry jakościowe granulatu.

Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów z metodami kontroli jakości granulatów w procesie produkcyjnym wg obowiązujących norm farmakopealnych

Zagadnienia: oznaczenie czasu rozpadu granulatów, gęstości nasypowej, zawartości wilgoci, frakcji miałko sproszkowanej, oznaczenie stopnia ziarnistości, oznaczenie wytrzymałości mechanicznej granulatu. Statystyczna ocena wyników wybranych analiz, znajomość podstawowych wielkości statystycznych i ich znaczenie.

Sprzęt: waga proszkowa, wagosuszarka, cylindry miarowe, wolumetr, kolby stożkowe, łaźnia wodna, analizator sitowy, friabilator.

Do badań użyć granulaty proste z różnymi substancjami wiążącymi. Przed badaniem, granulaty należy ujednolicić przesiewając przez sito o średnicy oczek 2,0 mm i odsiać od pyłu przez sito 0,75mm. Tak przygotowane granulaty poddaje się badaniom.

1. Czas rozpadu

Naważkę 2,0 g granulatu umieścić w odpowiednim płynie powodującym rozpad.

Tabela 1. Farmakopealne warunki badania czasu rozpadu dla wybranych granulatów

Typ granulatu	Rodzaj płynu	Warunki badania	Czas rozpadu nie dłuższy niż
niepowlekany	woda 50ml/37ºC	Kolba stożkowa co 30s mieszanie ruchem obrotowym	10 min
musujący	woda 200ml /15-25 ºC	Zlewka bez mieszania	5 min

2. Oznaczenie masy nasypowej.

Znajomość wartości masy nasypowej ułatwia określenie dawki środka leczniczego oraz prawidłowe napełnienie matrycy tabletkarki i uzyskanie tabletek o niewielkich różnicach w ciężarze.

Oznaczenie należy wykonać przy pomocy cylindra miarowego lub przy pomocy wolumetru.

1. Metoda z wykorzystaniem cylindra miarowego

Badanie polega na napełnieniu cylindra miarowego o poj. 500cm³ swobodnie zsypującym się granulatem w ilości 50,0 g i odczytaniu objętości, którą zajmuje. Wartość masy nasypowej podaje się w g/ml. Określa ona puszystość badanego materiału sypkiego.

1. Metoda z wykorzystaniem wolumetru

Schemat 1. Wolumetr

	A – sito 1,0 mm B – lejek do proszku C – lejek zasypowy D – komora E – przegroda szklana F – pojemnik G - statyw

Należy umożliwić przepływ co najmniej 35cm³ granulatu przez aparat tak, aby jego nadmiar zaczął się przesypywać. Następnie należy zgarnąć ostrożnie szpatułką nadmiar badanego granulatu
z wierzchu pojemnika. Gęstość nasypową określa się przy pomocy wzoru:

$$\mathbf{\rho = \ }\frac{\mathbf{M}}{\mathbf{V}_{\mathbf{0}}}$$

ρ – gęstość nasypowa [g ml^-1]

M – masa granulatu przesypanego do pojemnika [g]

V₀ – objętość pojemnika [ml]

3. Oznaczenie zawartości wilgoci w granulacie

Oznaczanie przeprowadzić w wagosuszarce.

Wagosuszarka jest przyrządem pomiarowym, przeznaczonym do szybkiego oznaczenia zawartości wody w próbkach różnych materiałów. Składa się z precyzyjnej wagi laboratoryjnej oraz połączonej z nią komory suszenia, zapewniającej stabilną temperaturę suszenia podczas pomiaru.

Wykonanie badania

Odważyć próbkę ok. 2,0 granulatu na szalce wagosuszarki ( próbka powinna cienką warstwą pokryć całą powierzchnię szalki).

Parametry suszenia:

1. temperatura (100ºC)

2. czas próbkowania (20s)- przedział czasowy pomiędzy kolejnymi pomiarami masy suszonej próbki.

Badanie prowadzi się do uzyskania stałej masy badanej próbki.

4. Analiza sitowa (oznaczenie zawartości frakcji miałko sproszkowanej i ziarnistości)

Oznaczenie przeprowadza się dla granulatów niepowlekanych z użyciem zestawu sit wibracyjnych (co najmniej 3). W tym celu należy odważyć ok. 50,0g granulatu i przesiać go przez zestaw sit w ciągu 5 min, przy amplitudzie drgań 1,5mm. Następnie zważyć frakcje na poszczególnych sitach oraz obliczyć ich zawartość procentową w stosunku do początkowej masy próbki.

Tabela 2. Wyniki oznaczenia zawartości poszczególnych frakcji w granulatach

Rozmiar oczek sita [mm]	Zawartość frakcji
	[g]
1,6
1,0
0,5
0,16
odbieralnik

Przez sito 0,16 nie powinno przesiać się więcej niż 5% masy, o ile w monografii szczegółowej nie podano inaczej.

5. Oznaczanie wytrzymałości (ścieralności) mechanicznej granulatu

Sklasyfikowany pod względem wielkości ziaren granulat przenosi się do friabilatora i przetacza przez 10 min z szybkością 25obr/min. Po tym czasie ponownie określa się zawartość poszczególnych frakcji używając identycznego zestawu sit jak w analizie sitowej.

Ścieralność oblicza się ze wzoru:

$$\mathbf{F = \ }\frac{\mathbf{S - s}}{\mathbf{S}}\mathbf{\ \bullet 100\%\ }$$

Gdzie:

F - ścieralność

S - suma iloczynów współczynnika sitowego i procentowej zawartości frakcji przed przetaczaniem na sicie

s - suma iloczynów współczynnika sitowego i procentowej zawartości frakcji po przetaczaniu na sicie

Współczynnik sitowy jest ilorazem średniej arytmetycznej średnic oczek dwóch sąsiadujących ze sobą sit przez średnicę oczek największego sita w zestawie. Dla pierwszego sita współczynnik sitowy jest równy wielkości jego oczek.

Wyniki analizy:

Tabela 3. Wyniki badań granulatów przed przetaczaniem we friabilatorze

Rozmiar oczek sita [mm]	Wartość współczynnika sitowego	Pozostałość danej frakcji na sicie [g]	Pozostałość danej frakcji na sicie [%]	Wartość iloczyn współczynnika sitowego i procentowej zawartości danej frakcji
1,6
1,0
0,5
0,16
	S =

Tabela 4. Wyniki badań granulatów po przetaczaniu we friabilatorze

Rozmiar oczek sita [mm]	Wartość współczynnika sitowego	Pozostałość danej frakcji na sicie [g]	Pozostałość danej frakcji na sicie [%]	Wartość iloczyn współczynnika sitowego i procentowej zawartości danej frakcji
1,6
1,0
0,5
0,16
	s =

Przyjmuje się, że ścieralność granulatu nie powinna być większa niż 10%.

Tabela 5. Porównanie parametrów jakościowych przygotowanych granulatów prostych

Roztwór wiążący	Czas rozpadu [min]	Gęstość nasypowa [g ml^-1]	Wilgotność [%]	Udział frakcji miałko sproszkowanej [%]	Współczynnik ścieralności F [%]
2% kleik żelatynowy
4% kleik żelatynowy
2% kleik skrobiowy
4% kleik skrobiowy
2% kleik z metylocelulozy
4% kleik z metylocelulozy

Zadania

1. Próbkę badanego proszku o masie 52,00 g przeznaczoną do granulacji umieszczono w komorze pomiarowej piknometru o objętości 100 ml. Preparat odgazowano w warunkach próżniowych. Otwarto zawór łączący naczynie pomiarowe z układem odniesieniao objętości 75 ml. Ciśnienie odniesienia w analizowanym układzie wynosiło 0,05 MPa. Następnie zamknięto zawór łączący naczynie pomiarowe z naczyniem odniesienia i wprowadzono hel do naczynia pomiarowego, osiągając ciśnienie początkowe 0,15 MPa. Otwarto zawór łączący naczynie pomiarowe z naczyniem odniesienia, zaś ciśnienie końcowe po wyrównaniu ciśnień w obu naczyniach wyniosło 0,10 MPa. Oblicz gęstość analizowanego preparatu.

(FP VII, T. 1, s. 375)

Schemat 2. Piknometr

	Vr – objętość naczynia odniesienia Vc – objętość naczynia pomiarowego Vs – objętość próbki M – manometr – zawór

$$\mathbf{V}_{\mathbf{\text{s\ }}}\mathbf{= \ }\mathbf{V}_{\mathbf{c}}\mathbf{- \ }\frac{\mathbf{V}_{\mathbf{r}}}{\frac{\mathbf{P}_{\mathbf{i}}\mathbf{- \ }\mathbf{P}_{\mathbf{r}}}{\mathbf{P}_{\mathbf{f}}\mathbf{- \ }\mathbf{P}_{\mathbf{r}}}\mathbf{- \ 1}}$$

$$\mathbf{\rho = \ }\frac{\mathbf{m}}{\mathbf{V}_{\mathbf{s}}}$$

P_i – ciśnienie początkowe [MPa]

P_r – ciśnienie odniesienia[MPa]

P_f – ciśnienie końcowe [MPa]

ρ – gęstość [g cm^-3]

m – masa próbki [g]

1. Próbkę badanego proszku o masie 49,00 g przeznaczoną do granulacji umieszczono
   w komorze pomiarowej piknometru o objętości 100 ml. Preparat odgazowano w warunkach próżniowych. Otwarto zawór łączący naczynie pomiarowe z naczyniem odniesienia
   o objętości 75 ml. Ciśnienie odniesienia w analizowanym układzie wyniosło 0,075 MPa. Następie zamknięto zawór łączący naczynie pomiarowe z naczyniem odniesienia
   i wprowadzono hel do naczynia pomiarowego, osiągając ciśnienie początkowe 0,20 MPa. Otwarto zawór łączący naczynie pomiarowe z naczyniem odniesienia, zaś ciśnienie końcowe po wyrównaniu ciśnień w obu naczyniach wyniosło 0,13 MPa. Oblicz gęstość analizowanego preparatu.

(FP VII, T. 1, s. 375)

1. Dokonaj klasyfikacji granulatu (w oparciu o FP VII) pod względem zdolności płynięcia, jeżeli wysokość usypanego stożka granulatu wyniosła 3,25 cm, a jego średnica była równa 10,00 cm.

(FP VII, T. 1, s. 383)

Schemat 3. Stożek usypu

	h – wysokość stożka d – średnica podstawy stożka α – kąt usypu

$$\mathbf{tg\alpha = \ }\frac{\mathbf{h}}{\mathbf{0,5\ d}}$$

Tabela 6. Zależność między kątem usypu a zdolnością płynięcia granulatu wg Carra

Kąt usypu [°]	Płynięcie
25-30	Bardzo dobre
31-35	Dobre
36-40	Dość dobre (nie wymaga wspomagania)
41-45	Dostateczne (możliwość zawieszania się)
46-55	Słabe (konieczne wytrząsanie, wibracja)
56-65	Bardzo słabe
> 65	Złe

1. Dokonaj klasyfikacji granulatu (w oparciu o FP VII) pod względem jego zdolności płynięcia, jeżeli wysokość usypanego stożka granulatu wyniosła 2,87 cm, zaś jego średnica była równa 10,00 cm. (FP VII, T. 1, s. 383)

2. Oblicz wskaźnik zagęszczalności oraz współczynnik Hausnera oraz dokonaj klasyfikacji zdolności płynięcia granulatu w oparciu o FP VII, wiedząc, że początkowa pozorna objętość granulatu wyniosła 75,00 ml, natomiast po ubiciu uległa ona redukcji do 54,80 ml.

(FP VII, T. 1, s. 383)

$$\mathbf{wskaznik}\mathbf{\ }\mathbf{zageszczalnosci}\mathbf{= 100\ }\mathbf{\bullet}\mathbf{\ }\frac{\mathbf{V}_{\mathbf{o}}\mathbf{-}\mathbf{\ }\mathbf{V}_{\mathbf{f}}}{\mathbf{V}_{\mathbf{o}}}$$

$$\mathbf{wskaznik}\mathbf{\ }\mathbf{zageszczalnosci}\mathbf{= 100\ }\mathbf{\bullet}\mathbf{\ }\frac{\mathbf{\rho}_{\mathbf{f}}\mathbf{-}\mathbf{\ }\mathbf{\rho}_{\mathbf{o}}}{\mathbf{\rho}_{\mathbf{f}}}$$

$$\mathbf{wspolczynnik}\mathbf{\ }\mathbf{\text{Hausnera}}\mathbf{= \ }\frac{\mathbf{V}_{\mathbf{o}}}{\mathbf{V}_{\mathbf{f}}}$$

$$\mathbf{\text{wsp}}\mathbf{ol}\mathbf{\text{czynnik}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{Hausnera}}\mathbf{= \ }\frac{\mathbf{\rho}_{\mathbf{f}}}{\mathbf{\rho}_{\mathbf{o}}}$$

V_o – swobodna objętość pozorna

V_f – objętość po ubiciu

ρ_o – swobodna gęstość nasypowa

ρ_f – gęstość po ubiciu

Tabela 7. Zależność między wskaźnikiem zagęszczalności i współczynnikiem Hausnera a zdolnością płynięcia granulatu wg Carra

Wskaźnik zagęszczalności [°]	Płynięcie	Współczynnik Hausnera
1-10	Bardzo dobre	1,00 - 1,11
11-15	Dobre	1,12 - 1,18
16-20	Dość dobre	1,19 - 1,25
21-25	Dostateczne	1,26 - 1,34
26-31	Słabe	1,35 - 1,45
33-37	Bardzo słabe	1,46 - 1,59
> 38	Złe	> 1,60

6. Oblicz wskaźnik zagęszczalności oraz współczynnik Hausnera oraz dokonaj klasyfikacji zdolności płynięcia granulatu w oparciu o FP VII, wiedząc, że początkowa pozorna objętość granulatu wyniosła 60,00 ml, natomiast po ubiciu uległa ona redukcji do 52,74 ml. (FP VII, T. 1, s. 383)

7. Granulat o swobodnej gęstości nasypowej równej 0,87g/cm³ poddano ubijaniu czemu towarzyszyła wzrost tego parametru do wartości 1,50g/cm³ . Oblicz współczynnik Hausnera dla tego granulatu oraz dokonaj jego klasyfikacji pod względem zdolności płynięcia.

8. Granulat o swobodnej gęstości nasypowej równej 0,98g/cm³ poddano ubijaniu czemu towarzyszyła wzrost tego parametru do wartości 1,35g/cm³ . Oblicz współczynnik Hausera dla tego granulatu oraz dokonaj jego klasyfikacji pod względem zdolności płynięcia.

9. Gęstość nasypowa granulatu oznaczona wg normy Farmakopei Amerykańskiej (USP) wynosiła 0,29 g/cm³ , gęstość nasypowa po ubiciu określona zgodnie z USP 24, z zastosowaniem wolumetru typu Polfa W2 wynosiła 0,36 g/cm³. Oblicz Indeks Carra dla badanego granulatu .

Ćw. III Technologia wytwarzania tabletek

Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów z różnymi metodami wytwarzania tabletek, budową oraz obsługą tabletkarki uderzeniowej oraz rotacyjnej

Zagadnienia: definicja tabletki; rodzaje tabletek; zasada działania tabletkarki uderzeniowej i rotacyjnej; substancje pomocnicze; techniki tabletkowania; zjawiska fizyczne zachodzące podczas procesu tabletkowania

Sprzęt: waga proszkowa; tabletkarka uderzeniowa typ EK-O, nr 7901 firmy Erweka; tabletkarka rotacyjna typ PH103 firmy Erweka; zestawy stempli i matryc; zestaw sit o różnej wielkości oczek; sprzęt laboratoryjny.

A. Otrzymywanie tabletek

A1. Wykonanie tabletek z uwzględnieniem różnej wydajności tabletkowania.

Tabletki ze skrzypem i pokrzywą (T1)

Granulat prosty 90,0 g

Ziele skrzypu (< 0,5 mm) 10,0 g

Ziele pokrzywy (< 0,5 mm) 10,0 g

Laktoza 30,0 g

Olejek cytrynowy 15 kropli

Celuloza mikrokrystaliczna 20,0 g

Mieszanina poślizgowa* 8,0 g

*Mieszanina poślizgowa sporządzona z talku i stearynianu magnezu w stosunku wagowym 9:1

Wykonanie:

Odważyć po 15,0 g ziela skrzypu i pokrzywy, każde z ziół zemleć w młynku przez 1-2 minut. Proszek każdego z ziół przesiać przez sito o średnicy oczek 0,5 mm. Odważyć po 10,0 gramów każdego z ziół (frakcja < 0,5 mm). W moździerzu rozetrzeć laktozę z olejkiem cytrynowym, dodać proszek obu ziół i dokładnie wymieszać. Następnie dodać granulat prosty oraz mieszaninę poślizgową. Całość dokładnie wymieszać kartą.

Otrzymaną mieszaninę składników podzielić na dwie równe części wagowe. Tabletki formować w tabletkarce rotacyjnej (R) stosując różną wydajność (W) tabletkowania (16 i 24 tabl./min).

Tabela 8. Parametry pracy tabletkarni rotacyjnej

Parametr	T1R W1	T1R W2
Rozmiar stempli [mm]	7,0	7,0
Głębokość matrycy [mm]	5,0	5,0
Wartość siły kompresji [kN]	23	23
Wydajność tabletkowania [obr./min.]	16	24
Bieg silnika	1	1

A2. Wykonanie tabletek z uwzględnienie różnej siły kompresji

Tabletki musujące (T2)

Kwas askorbinowy 10,0 g

Wodorowęglan sodu 30,0 g

Kwas winowy 30,0 g

Glukoza 50,0 g

Laktoza 30,0 g

Mieszanina poślizgowa* 5,0 g

*Mieszanina poślizgowa sporządzona z talku i stearynianu magnezu w stosunku wagowym 3:1

Wykonanie:

W moździerzu wymieszać wodorowęglan sodu, glukozę, laktozę, kwas winowy i askorbinowy. Składniki wymieszać za pomocą karty do uzyskania homogeniczności mieszaniny. Dodać mieszaninę poślizgową i ponownie wymieszać składniki kartą. Masę przeznaczoną do tabletkowania podzielić na dwie równe części wagowe. Proces tabletkowania prowadzić w tabletkarce rotacyjnej (R)stosując dwie różne siły nacisku (F) podczas formowania tabletek.

Tabela 9. Parametry pracy tabletkarni rotacyjnej

Parametr	T2R F1	T2R F2
Rozmiar stempli [mm]	7,0	7,0
Głębokość matrycy [mm]	3,0	3,0
Wartość siły kompresji [kN]	15	23
Wydajność tabletkowania [obr./min.]	16	16
Bieg silnika	1	1

Tabletki dopochwowe z nystatyną (T3)

Nystatyna 2,0 g

Laktoza 140,0 g

Skrobia ziemniaczana 58,0 g

5% kleik żelatynowy 55,0 g

Mieszanina poślizgowa* 10,0 g

*Mieszanina poślizgowa sporządzona z talku i stearynianu magnezu w stosunku wagowym 3:1

Wykonanie:

Do moździerza odważyć 180,0 g granulatu ujednoliconego pod względem wielkości ziaren

(frakcja 0,315 – 1,0 mm). Dodać 10,0 mieszaniny poślizgowej i wymieszać za pomocą karty do uzyskania homogeniczności. Uzyskaną mieszaninę podzielić na dwie równe części wagowe i prasować tabletki w tabletkarce rotacyjnej (R), stosując dwie różne siły kompresji (F).

Tabela 10. Parametry pracy tabletkarni rotacyjnej

Parametr	T3R F1	T3R F2
Rozmiar stempli [mm]	7,0	7,0
Głębokość matrycy [mm]	3,0	3,0
Wartość siły kompresji [kN]	15	23
Wydajność tabletkowania [obr./min]	16	16
Bieg silnika	1	1

Tabletki z kwasem acetylosalicylowym (T4)

Granulat prosty 90,0 g

Węglan wapnia 10,0 g

Kwas acetylosalicylowy 20,0 g

Laktoza 30,0 g

Mieszanina poślizgowa 8,0 g

*Mieszanina poślizgowa sporządzona z talku i stearynianu magnezu w stosunku wagowym 3:1

Wykonanie:

Odważyć 90,0 g granulatu prostego (frakcja 0,315-1,0 mm), dodać 10,0 g węglanu wapnia, laktozę oraz substancję czynną. Przygotować mieszaninę poślizgową wg składu zamieszczonego powyżej. Mieszaninę poślizgową dodać do masy tabletkowej i wymieszać kartą do uzyskania homogeniczności. Preparat podzielić na dwie równe części wagowe i tabletkować z użyciem tabletkarni rotacyjnej (R) stosując dwie różne wartości siły kompresji.

Tabela 11. Parametry pracy tabletkarni rotacyjnej

Parametr	T4R F1	T4R F2
Rozmiar stempli [mm]	7,0	7,0
Głębokość matrycy [mm]	3,0	3,0
Wartość siły kompresji [kN]	15	23
Wydajność tabletkowania [obr./min]	16	16
Bieg silnika	1	1

Tabletki z paracetamolem i 2% kleikiem żelatynowym (T5)

Granulat prosty z paracetamolem 219,0 g

Mieszanina poślizgowa 11,0 g

*Mieszanina poślizgowa sporządzona z talku i stearynianu magnezu w stosunku wagowym 3:1

Wykonanie:

Odważyć granulat prosty z paracetamolem (frakcja 0,315-1,0 mm). Przygotować mieszaninę poślizgową wg składu zamieszczonego powyżej. Mieszaninę poślizgową dodać do masy tabletkowej i wymieszać kartą do uzyskania homogeniczności. Preparat podzielić na dwie równe części wagowe i tabletkować z użyciem tabletkarni rotacyjnej (R) stosując dwie różne wartości siły kompresji.

Tabela 12. Parametry pracy tabletkarni rotacyjnej

Parametr	T5R F1	T5R F2
Rozmiar stempli [mm]	7,0	7,0
Głębokość matrycy [mm]	3,0	3,0
Wartość siły kompresji [kN]	15	23
Wydajność tabletkowania [obr./min]	16	16
Bieg silnika	1	1

A3. Wykonanie tabletek z uwzględnieniem techniki tabletkowania (zastosowanej tabletkarki)

Tabletki z paracetamolem (T6)

Paracetamol 50,0 g

Avicel PH 102 15,7 g

Kollidon VA 64 2,0 g

Kollidon CL 1,5 g

PEG 6000 (glikol polioksyetylenowy) 1,5 g

Aerosilu 200 0,2 g

Stearynian magnezu 0,3 g

Wykonanie:

Odważyć składniki od najmniejszej ilości do największej, dokładnie rozetrzeć substancję w moździerzu. W osobnym moździerzu rozetrzeć glikol polioksyetylenowy i dodać do mieszaniny proszków. Na końcu dodać substancję poślizgową (stearynian magnezu).

Tabela 13. Parametry pracy tabletkarni rotacyjnej

Parametr	T6R
Rozmiar stempli [mm]	7,0
Głębokość matrycy [mm]	3,0
Wartość siły kompresji [kN]	18
Wydajność tabletkowania [obr./min]	21
Bieg silnika	1

Tabletki przeciw nadkwaśności (T7)

Wodorotlenek glinu 50,0 g

Granulat prosty do tabletek 92,0 g

Mieszanina poślizgowa* 8,0 g

*Mieszanina poślizgowa sporządzona z talku i stearynianu magnezu w stosunku wagowym 3:1

Wykonanie:

Odważyć 92,0 g granulatu prostego, ujednoliconego pod względem wielkości ziaren (frakcja 0,315 -1,0 mm). Wodorotlenek glinu rozetrzeć w moździerzu, następnie dodać granulat prosty i mieszaninę środków poślizgowych, dokładnie wymieszać składniki kartą. Uzyskaną mieszaninę podzielić na dwie równe części wagowe i prasować tabletki w tabletkarce rotacyjnej (R) i uderzeniowej (U).

Tabela 14. Parametry pracy tabletkarni rotacyjnej

Parametr	T7R
Rozmiar stempli [mm]	7,0
Głębokość matrycy [mm]	3,0
Wartość siły kompresji [kN]	23
Wydajność tabletkowania [obr./min]	16
Bieg silnika	1

Tabela 15. Parametry pracy tabletkarni uderzeniowej

Parametr	T7U
Rozmiar stempli [mm]	15,0
Wydajność tabletkowania [obr./min]	15

Tabletki odświeżające jamę ustną (T8)

Granulat prosty 92,0 g

Laktoza 50,0 g

Siarczan cynku siedmiowodny 1,0 g

Olejek miętowy 20 kropli

Mieszanina poślizgowa* 8,0 g

*Mieszanina poślizgowa sporządzona z talku i stearynianu magnezu w stosunku wagowym 3:1

Wykonanie:

Odważyć laktozę i rozetrzeć w moździerzu z 20 kroplami olejku miętowego, dodać granulat prosty (frakcja 0,315-1,0 mm), siarczan cynku roztarty uprzednio w moździerzu oraz substancje poślizgowe. Wszystkie składniki wymieszać kartą do uzyskania homogeniczności. Formować tabletki z użyciem tabletkarni rotacyjnej (R) i uderzeniowej (U).

Tabela 16. Parametry pracy tabletkarki rotacyjnej

Parametr	T8R
Rozmiar stempli [mm]	7,0
Głębokość matrycy [mm]	3,0
Wartość siły kompresji [kN]	23
Wydajność tabletkowania [obr./min]	16
Bieg silnika	1

Tabela 17. Parametry pracy tabletkarni uderzeniowej

Parametr	T8U
Rozmiar stempli [mm]	15,0
Wydajność tabletkowania [obr./min]	15

Ćw. IV Wybrane metody badania tabletek

Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów z metodami kontroli jakości tabletek

Zagadnienia: ocena wyglądu i pomiary wielkości tabletek; jednolitość masy; oznaczenie czasu rozpadu tabletek; oznaczenie wytrzymałości mechanicznej tabletek. Statystyczna ocena wyników wybranych analiz, znajomość podstawowych wielkości statystycznych i ich znaczenie.

Sprzęt: suwmiarka, waga proszkowa, friabilator, twardościomierz, aparat do badania czasu rozpadu.

1. Ocena wyglądu i pomiar wielkości tabletek

Przeprowadzić charakterystykę wyglądu tabletek z uwzględnieniem ich kształtu, brzegi, tekstury powierzchni, zabarwienia i wymiary.

1. Kształt: wszystkie tabletki danej serii powinny mieć jednakowy kształt np. owalny, okrągły, płaski, wypukły

2. Brzegi powinny być całe, bez odprysków i uszkodzeń.

3. Powierzchnia powinna być gładka i błyszcząca.

4. Zabarwienie jednolite bez plam i ciemniejszych punktów na całej powierzchni tabletki.

5. Badanie wymiarów: dla 10 losowo wybranych tabletek danej serii mierzyć grubość i średnicę przy pomocy suwmiarki, odczytując wynik z dokładnością do 0,1 mm. Z uzyskanych wyników obliczyć średnią grubość i średnicę oraz odchylenia (wyniki zestawić w tabeli 15).

Średnica: 0,1 mm tabletki

3,0% drażetki

Grubość: dla tabletek o średniej grubości do 4 mm 7,5 %

dla tabletek o średniej grubości powyżej 4 mm 5,0 %

dla drażetek 8,0 %

Tabela 18. Wyniki pomiarów średnicy i grubości tabletek

Pomiar	Średnica tabletki [mm]	Odchylenie od wartości średniej [mm]	Grubość tabletek [mm]	Odchylenie od wartości średniej [%]
1.
2.
…
10.

Dopuszczalna tolerancja parametrów: średnica tabletki ± 0,1 mm, grubość tabletki ± 7,5% dla tabletek o grubości do 4,0 mm, ± 5,0% dla tabletek o grubości powyżej 4,0 mm.

2. Badanie jednolitości masy preparatów jednodawkowych

Zważyć 20 losowo wybranych jednostek (tabletek). Obliczyć średnią arytmetyczną oraz odchylenia od średniej masy (obliczenia zestawić w tabeli 16). Zgodnie z wymaganiami farmakopealnymi (FP VII) tylko dwa pomiary masy mogą przekraczać granicę odchyleń zamieszczonych w tabeli 17. Prawidłowo wykonana seria tabletek oznacza się współczynnikiem zmienności (CV) w granicach ± 4,5%.

Tabela 19. Zestawienie wyników pomiaru masy tabletek

Pomiar	Masa tabletki (xi) [g]	Odchylenie od wartości średniej	Odchylenie masy od wartości średniej [%]	Kwadrat odchyleń od wartości średniej
1.
…
20.

Średni ciężar:

Odchylenie standardowe

Współczynnik zmienności

Tabela 20. Graniczne wartości odchyleń masy tabletek w zależności od masy tabletki

Średnia masa tabletki [mg]	Odchylenie [%]
<80 <80, 250> >250	10,0 7,5 5,0

3. Badanie czasu rozpadu tabletek

Badanie czasu rozpadu oznacza się w aparacie składającym się ze zlewki o pojemności 1000ml umieszczonej w termostatowanej łaźni wodnej o temperaturze 37±0,5ºC oraz sześciu rurek ujętych w uchwyt, ograniczonych u dołu siatką ze stali nierdzewnej o średnicy oczek 2,0 mm. Uchwyt z rurkami wprowadza się w ruch pionowy o amplitudzie 5,5 cm±0,5cm na min. i częstotliwości 30±2 cykli na minutę. Ruch rurek powinien być tak ustalony, aby ich końce znajdowały się w odległości nie mniejszej niż 2,5 cm zarówno od dna naczynia jak i powierzchni cieczy. Całkowity rozpad tabletki jest definiowany jako stan, w którym jakakolwiek pozostałość jednostki badanego preparatu jest miękką masą, niezawierającą zwartego niezwilżonego rdzenia, z wyjątkiem fragmentów nierozpuszczalnej otoczki tabletki pozostających na siatce aparatu lub przylegających do dolnej powierzchni krążków. Wymogi farmakopealne (FP VIII) dotyczące czasu rozpadu różnych tabletek zostały zaprezentowane w tabeli 18.

Tabela 21. Czas rozpadu tabletek, zgodny z normami FP VIII

Rodzaj tabletek	Środowisko badania	Sposób badania	Maksymalny czas badania [min]
Niepowlekane	Woda o temp. 37 °C	rurki, pod obciążeniem	15
Powlekane	Woda lub 0,1mol/l HCl o temp. 37 °C	rurki, pod obciążeniem	Drażetki: 60 Powłoczki polimerowe: 30
Musujące	Woda, 15-25° C	ZLEWKA	5
Dojelitowe	1. etap: 0,1mol/l HCl o temp. 37 °C	rurki bez obciążenia	120 (bez rozpadu)
	2. etap: bufor fosforanowy (pH=6,8) o temp. 37 °C	rurki, pod obciążeniem	60
Dopochwowe	Woda o temp. 37 °C	aparat do badania czasu rozpadu czopków i globulek	30
Do sporządzania roztworu lub zawiesiny doustnej	Woda o temp. 15-25 °C	rurki	3
Ulegające rozpadowi w jamie ustnej	Woda o temp. 37 °C	rurki	3

Nie bada się czasu rozpadu dla tabletek: o zmodyfikowanym uwalnianiu, do implantacji, tabletek do żucia i rozgryzania.

4. Badanie ścieralności

Badanie polega na przetaczaniu tabletek w bębnie friabilatora przez 4 min (100 obrotów), w czasie obrotu bębna tabletki toczą się, ślizgają i spadają na ścianę bębna lub wzajemnie na siebie. Oznaczenie przeprowadza się tylko dla tabletek niepowlekanych.

Do badania użyć 20 losowo wybranych tabletek, (gdy masa pojedynczej tabletki nie przekracza 0,65 g) lub 10 tabletek, (gdy masa pojedynczej tabletki przekracza 0,65 g). Przed badaniem tabletki należy odpylić i zważyć. Po przetaczaniu należy je ponownie zważyć. Podczas pomiaru masy po przetoczeniu nie należy uwzględniać tabletek rozkruszonych i połamanych. Ubytek masy tabletek po przetaczaniu nie powinien być większy niż 1,0%.

5. Badanie twardości

Badanie służy do wyznaczenia w określonych warunkach wytrzymałości tabletek na zgniatanie przez pomiar siły potrzebnej do ich zniszczenia przez pokruszenie. Badanie przeprowadza się z wykorzystaniem twardościomierza. Badaną tabletkę należy umieścić pomiędzy szczękami twardościomierza. Badania przeprowadzić dla 10 losowo wybranych tabletek. Wyniki przedstawić jako wartość średnią, wartość minimalną i maksymalną mierzonych sił, wyrażonych w N.

Obliczyć współczynnik twardości T w oparciu o wzór:

gdzie:

T- współczynnik twardości w [N/m²]

F- siła potrzebna do zgniecenia tabletki w [N]

r- promień tabletki w [m]

h- grubość tabletki w [m]

Tabletki uznaje się za dostatecznie wytrzymałe na zgniecenie, jeżeli współczynnik twardości T jest większy od 9,8·10⁵ N/m²

Zadania:

1. Dokonano analizy zawartości chlorowodorku drotaweryny w preparacie No-Spa ® o deklarowanej zawartości substancji czynnej równej 80 mg/tabletkę. Wykonano oznaczenia zawartości substancji czynnej z użyciem odpowiedniej metody analitycznej w 10 losowo wybranych tabletkach (wartość stałej akceptacji dla tej ilości prób wynosi 2,4). Otrzymano następujące wartości zawartości substancji leczniczej w poszczególnych tabletkach (1) 80,4 mg, (2) 81,8 mg, (3) 79,4 mg, (4) 82,6 mg, (5) 78,2 mg, (6) 80,6 mg, (7) 80,1 mg, (8) 79,0 mg, (9) 81,4 mg, (10) 78,3 mg. Obliczyć wartość akceptacji i stwierdzić, czy preparat odpowiada normom farmakopealnym (wg FP VIII, T1, s. 251-252).

2. Dokonano analizy zawartości ketoprofenu w preparacie Ketonal ® o deklarowanej zawartości substancji czynnej równej 100 mg/tabletkę. Wykonano oznaczenia zawartości substancji czynnej z użyciem odpowiedniej metody analitycznej w 10 losowo wybranych tabletkach (wartość stałej akceptacji dla tej ilości prób wynosi 2,4). Otrzymano następujące wartości zawartości substancji leczniczej w poszczególnych tabletkach (1) 100,5 mg, (2) 100,3 mg, (3) 99,1 mg, (4) 99,7 mg, (5) 100,9 mg, (6) 100,0 mg, (7) 100,9 mg, (8) 98,9 mg, (9) 100,3 mg, (10) 100,1 mg. Obliczyć wartość akceptacji i stwierdzić, czy preparat odpowiada normom farmakopealnym (wg FP VIII, T1, s. 251-252).

3. Wykonano badanie wytrzymałości mechanicznej (twardości) tabletek okrągłych o średnicy 16 mm i grubości 6 mm. Otrzymano następujące wartości siły, przy której uległo skruszeniu 10 losowo wybranych tabletek: (1) 157 N, (2) 160 N, (3) 161 N, (4) 162 N, (5) 162 N, (6) 162 N, (7) 162 N, (8) 158 N, (9) 159 N, (10) 160 N. Oblicz średnią wartość współczynnika twardości T w (Pa).

4. Wykonano badanie wytrzymałości mechanicznej (twardości) tabletek kształtu prostokątnego o szerokości 8 mm i grubości 6 mm. Otrzymano następujące wartości siły, przy której uległo skruszeniu 10 losowo wybranych tabletek: (1) 76 N, (2) 79 N, (3) 80 N, (4) 74 N, (5) 70 N, (6) 81 N, (7) 82 N, (8) 75 N, (9) 74 N, (10) 74 N. Oblicz średnią wartość współczynnika twardości T w (Pa).

5. Wykonano badanie wytrzymałości mechanicznej (twardości) tabletek okrągłych o średnicy 15 mm i grubości 8 mm. Otrzymano następujące wartości siły, przy której uległo skruszeniu 10 losowo wybranych tabletek: (1) 102 N, (2) 110 N, (3) 99 N, (4) 100 N, (5) 97 N, (6) 103 N, (7) 101 N, (8) 107 N, (9) 105 N, (10) 107 N. Oblicz średnią wartość współczynnika twardości T w (Pa).

6. Wykonano badanie wytrzymałości mechanicznej (twardości) tabletek kształtu prostokątnego o szerokości 10 mm i grubości 8 mm. Otrzymano następujące wartości siły, przy której uległo skruszeniu 10 losowo wybranych tabletek: (1) 90 N, (2) 91 N, (3) 95 N, (4) 89 N, (5) 91 N, (6) 88 N, (7) 93 N, (8) 92 N, (9) 90 N, (10) 90 N. Oblicz średnią wartość współczynnika twardości T w (Pa).

7. Jakie ilości środka poślizgowego – stearynianu magnezu należy odważyć, aby uzyskać mieszankę do tabletkowania (ze składu podanego w tabeli poniżej) z 770,0 g granulatu? Dla ilości teoretycznych założono 1% stearynianu magnezu i 0,3% Aerosilu 200. Oblicz wydajność granulatu.

Tabela

API	500,0
HPMC	110,0
Sodu kroskarmeloza	20,0
Mannitol	170,0
	800,0 g

8. Jaką ilość substancji czynnej należy odważyć, jeśli zawartość surowca chlorowodorku chlorheksydyny wynosi 98,5%, a zawartość wody 0,473%? Którym surowcem i w jakiej ilości skorygujemy skład?

Chlorowodorek chlorheksydyny	5,0
Witamina C	75,0
Acesulfam K	1,5
Neosorb (gatunek do DC)	903,5
Stearynian Mg	15,0

9. W recepturze tabletki o masie 0,200 g mamy 2,5% PVP jako środka wiążącego. Jak przygotujesz 20% kleik PVP do zgranulowania 100 tys. tabletek?

10. Zaproponuj skład tabletki musującej (do bezpośredniego tabletkowania) o masie 3,5 g zakładając, że ma ona zawierać 0,350 g prefiksu witaminowego, kwas cytrynowy bezwodny i wodorowęglan sodu w proporcji 1:1 stanowiące 60% masy tabletki. Jako substancję słodzącą zastosuj aspartam w ilości 0,4%, ponadto 0,375% aromatu i 2% PEG 6000 jako środka poślizgowego. Wypełniacz- specjalny gatunek (do bezp.tabletkowania) laktozy lub mannitolu.

Premiks witaminowy	0,350 g
Kwas cytrynowy bezwodny
Wodorowęglan sodu
Aspartam
Aromat
Mannitol gatunek do DC
PEG 6000

Ćw. V Powlekanie

Cel ćwiczenia: zapoznanie studentów z metodami powlekania tabletek

Zagadnienia: powlekanie cukrowe i substancjami błonotwórczymi; techniki powlekania; oznaczenie czasu rozpadu preparatów powlekanych; badanie odporności otoczek dojelitowych na działanie soku żołądkowego. Otrzymywanie drażetek.

Sprzęt: sprzęt laboratoryjny; waga proszkowa; tabletkarka; łaźnia wodna; aparat do badania czasu rozpadu; bęben drażerski; pistolet natryskowy sprzężony ze sprężarką powietrza

1. Przygotowanie rdzeni do powlekania

Powlekaniu należy poddać 50,0 g rdzeni (tabletek) lub 50,0 g granulatów. Powlekanie preparatów przeprowadzić w bębnie drażerskim używając pistoletu natryskowego. Na początku, dno bębna drażerskiego pokryć 5 ml płynu powlekającego, umieścić wsad przeznaczony do powlekania i przy wolnych obrotach bębna (0,25 obr./min.) natryskiwać płyn powlekający zgodnie z sekwencją:

• 5 sekund natryskiwania

• 2 minuty suszenia przy pomocy ciepłego strumienia powietrza (suszarka do włosów)

Natryskiwanie prowadzić do całkowitego pokrycia powierzchni rdzeni/granulek i uzyskania równomiernej otoczki. Po zakończeniu powlekania preparat suszyć w bębnie drażerskim przez 10 minut w strumieniu ciepłego powietrza.

Wykonanie płynów powlekających

1. Zawiesina z syropem cukrowym

Skład

sacharoza 40,0 g

węglan wapnia 20,0 g

talk 12,0 g

guma arabska 2,0 g

dwutlenek tytanu 1,0 g

woda destylowana 25,0 g

Wykonanie:

Sporządzić wodny roztwór sacharozy. Do otrzymanego syropu cukrowego, stale mieszając (mieszadło magnetyczne lub łopatkowe) dodawać kolejno: węglan wapnia, talk, gumę arabską oraz dwutlenek tytanu oraz barwnik. Zawiesinę mieszać przez 15-20 minut do uzyskania homogeniczności.

2. Wodny roztwór octanoftalanu celulozy (CAP)

Skład:

octanoftalan celulozy (CAP) 10,0 g

5% roztwór wodorowęglanu sodowego 3,5 g

woda oczyszczona 86,5 g

żółcień pomarańczowa S 0,5 g

Wykonanie:

Wykonać wodny roztwór wodorowęglanu sodu. Do ogrzanego do temp. 60ºC roztworu wodorowęglanu sodu dodać odważoną ilość octanoftalanu celulozy (CAP), całość mieszać z użyciem mieszadła magnetycznego. Połączeniu składników towarzyszy pienienie roztworu. Po rozpuszczeniu octanoftalanu celulozy, do klarownego roztworu dodać barwnik i mieszać do jego rozpuszczenia (mieszadło magnetyczne).

3. Zawiesina Eudragitu L-100

Skład

Eudragit L-100 10,0 g

Talk 10,0 g

Tytanu dwutlenek 5,0 g

Tween 80 1,0 g

Polietylenoglikol 6000 (PEG) 3,0 g

Żółcień pomarańczowa 0,5 g

Woda 120,0 g

Wykonanie:

Wykonać zawiesinę 10,0 g Eudragitu L-100 w 20,0 g wody, zawiesinę homogenizować przez 15 min. z użyciem homogenizatora szybkoobrotowego. W oddzielnym naczyniu sporządzić zawiesinę talku, dwutlenku tytanu, Tweenu 80 oraz PEG 6000 w 100,0 g wody, homogenizować z użyciem homogenizatora szybkoobrotowego przez 10 minut. Obie zawiesiny połączyć ze sobą i homogenizować jeszcze przez 15 minut.

4. Zawiesina Kollicoatu MAE 100P

Skład

Kollicoat MAE 100P 15,0 g

Glikol propylenowy 2,3 g

Żółcień pomarańczowa 0,5 g

Tytanu dwutlenek 0,5 g

Talk 4,0 g

Woda 77,7 g

Wykonanie:

Przygotować zawiesinę 15,0 g Kollicoatu MAE 100P w 60,0 g wody, zawiesinę homogenizować przez 15 minut z wykorzystaniem homogenizatora szybkoobrotowego. Na końcu dodać 2,3 g glikolu propylenowego. W oddzielnym naczyniu sporządzić mieszaninę talku, dwutlenku tytanu, barwnika oraz pozostałej części wody, homogenizować z użyciem homogenizatora szybkoobrotowego przez 10 minut. Obie zawiesiny połączyć i homogenizować jeszcze przez 20 minut.

5. Zawiesina Kollicoatu MAE 30DP

Skład

Kollicoat MAE 30DP 50,0 g

Glikol propylenowy 2,3 g

Żółcień pomarańczowa 0,5 g

Tytanu dwutlenek 0,5 g

Talk 4,0 g

Woda 41,7 g

Wykonanie:

Przygotować roztwór 2,3 g glikolu propylenowego w 20,0 g wody, następnie dodawać powoli Kollicoat MAE 30DP przez cały czas mieszając mieszadłem mechanicznym. W oddzielnym naczyniu sporządzić mieszaninę talku, dwutlenku tytanu, barwnika oraz pozostałej części wody, homogenizować z użyciem homogenizatora szybkoobrotowego przez 10 minut. Obie zawiesiny połączyć i homogenizować jeszcze przez 20 minut.

6. Zawiesina Kollicoatu Protect

Skład:

Kollicoat Protect 12,0 g

Żółcień pomarańczowa 1,0 g

Tytanu dwutlenek 3,0 g

Talk 5,0 g

Woda 79,0 g

Wykonanie:

Odważyć 12,0 g Kollicoatu Protect i 60,0 g wody, mieszać przez 10 minut. W oddzielnym naczyniu sporządzić mieszaninę talku, dwutlenku tytanu, barwnika oraz pozostałej części wody, homogenizować z użyciem homogenizatora szybkoobrotowego przez 10 minut. Obie mieszaniny połączyć i homogenizować jeszcze przez 20 minut.

7. Zawiesina Kollicoatu IR White

Skład:

Kollicoat IR White 20,0 g

Żółcień pomarańczowa 1,5 g

Woda 78,5 g

Wykonanie:

Rozpuścić 18,5 g Kollicoatu IR White w 60,0 wody. W oddzielnym naczyniu sporządzić mieszaninę, pozostałej części Kollicoatu IR White, barwnika oraz pozostałej części wody, homogenizować z użyciem homogenizatora szybkoobrotowego przez 10 minut. Obie mieszaniny połączyć i wymieszać.

8. Badanie wytrzymałości otoczek polimerowych w kwaśnym środowisku soku żołądkowego.

Ok. 5ml roztworu powlekającego wylać i rozprowadzić równomiernie na szklanej płytce Petriego, a następnie suszyć w temp. 60ºC. Po całkowitym wysuszeniu paski otrzymanych filmów zanurzyć w rozcieńczonym roztworze kwasu solnego 0,1 mol/l na 3h oraz w wodzie.

9. Badanie czasu rozpadu tabletek drażowanych i dojelitowych

Wybrane preparaty poddać badaniu zgodnie z zaleceniami FP VIII.

Ćw. VI Kapsułki

Zapoznanie studentów z zasadami opracowywania receptury i technologii wytwarzania miękkich kapsułek żelatynowych.

Zagadnienia:

Popularne produkty w formie kapsułek miękkich. Substancje pomocnicze – składniki wypełnienia kapsułek (oleje, emulgatory, woskowe substancje zagęszczające, PEG).

Typy wypełnień kapsułek. Substancje pomocnicze – składniki otoczki żelatynowej (żelatyna, plastyfikator, barwniki, konserwanty, aromaty).

Przygotowanie wsadu wypełnienia kapsułek i masy żelatynowej.

Technologia produkcji miękkich kapsułek żelatynowych metodą matrycową.

Urządzenia wykorzystywane w produkcji kapsułek.

Metody badania kapsułek.

Zadanie

1. Ile należy użyć octanu retinolu zawierającego 1,5 mln j.m./g, aby uzyskać 0,6 mg retinolu w jednej kapsułce? Wiemy, że 1 j.m. = 0,3 µg retinolu

1 j.m. = 0,344 µg octanu retinolu