A to są zagadnienia co podał na egzamin :
1.Potrzeby wodne gospodarki narodowej (podział i opis)
- 2.Powodzie i ich rodzaje i sposoby zapobiegania.
- 3. Zbiorniki wodne rodzaje, podział ,rola w gospodarce wodnej.
- 4.Rola lasów w gospodarce wodnej.
- 5.Co to jest retencja i rodzaje retencji.
- 6.Bilans wodny jego składniki i rodzaje.
7.Gospodarka wodna w rolnictwie (naturalna i sterowana, na czym
polegają potrzeby wodne roślin).
- 8.Co to są ścieki rodzaje, wskaźniki fizykochemiczne.
- 9.Procesy technologiczne stosowane w oczyszczalni ścieków. (sprawność
dziełania oczyszczalni)
10.Małe przydomowe oczyszczalnie ścieków układy technologiczne zalety
i wady w ich zastosowaniu, schematy technologiczne.
Ad 2
Powodzie rzeczne - spowodowane długotrwałymi deszczami lub topiącym się na wiosnę śniegiem, a w konsekwencji zalaniem terenów wzdłuż rzek i strumieni.
Powodzie spływowe - spowodowane spływającą po zboczach i stokach wodą zmieszaną z błotem i kamieniami w terenie, gdzie nie ma wykształconej bogatej sieci koryt rzek i strumieni. Są one bardzo groźne dla położonych na stokach budynków i pól, które zostają czasami pokryte dość grubą warstwą namułów.
Powodzie gwałtowne - spowodowane krótkotrwałymi, silnymi deszczami nawalnymi w terenach górzystych o dużych spadkach, gdzie czas od opadu do sformowania się powodzi jest bardzo krótki Gromadzenie się wód - spowodowane zatrzymaniem wód opadowych na obszarach położonych niżej niż teren otaczający.
Powodzie zatorowe - spowodowane zablokowaniem koryta rzeki śryżem lub lodem, a w konsekwencji spiętrzenie wody i zalanie okolicznych terenów.
Powodzie sztormowe - występują na wybrzeżu morskim i są spowodowane spiętrzeniem wód w odcinkach ujściowych rzek przez wiatry wiejące od morza, co utrudnia odpływ wód rzecznych.
W Polsce: Wyróżniamy powodzie opadowe (deszczowe), roztopowe, sztormowe i zatorowe. Często powódź jest skutkiem kilku przyczyn działających jednocześnie, np. topi się śnieg, pada deszcz, zaś spływająca kra utyka na przeszkodach, tworząc zatory. Mówimy wówczas o powodziach mieszanych - roztopowo-opadowych.
Powodzie opadowe (deszczowe)
Mogą pojawiać się w różnych rejonach Polski i są spowodowane mniej lub bardziej intensywnymi opadami deszczu. Najgroźniejsze, głównie ze względu na szybkość powstawania i przemieszczania się, są wezbrania na rzekach górskich i podgórskich.
Nie zawsze jednak duże opady powodują powodzie. Zdarza się, że intensywne opady deszczu, rzędu kilkudziesięciu milimetrów w ciągu doby, występujące po okresie bez deszczów, w czasie bujnego rozwoju roślinności nie powodują dużych wzrostów stanu wody w rzekach. Ale zdarza się i tak, że nawet niewielkie opady, nie osiągające wartości przeciętnych, mogą stanowić poważne zagrożenie powodziowe, gdy są poprzedzone okresem deszczowym.
Powodzie spowodowane deszczami nawalnymi
Deszcze nawalne obejmują zwykle niewielkie obszary i są krótkotrwale (od kilkunastu minut do kilku godzin), ale bardzo intensywne. Zdarza się, że suma opadu przekracza 100 mm w ciągu godziny. Deszcze te są przyczyną bardzo groźnych, tzw. szybkich powodzi. Bywają również często powodem osunięć ziemi i powodzi błotnych, takich jak chociażby ta we wrześniu 1995 r., która zdarzyła się w rejonie Miechowa, gdzie zwały błota zalały niżej położone wsie. Podobny charakter miała powódź w Makowie Podhalańskim, w lipcu 2001 roku.
Powodzie roztopowe
Spowodowane są tajaniem pokrywy śnieżnej. Pojawiają się na wszystkich rzekach kraju, ale najgroźniejsze rozmiary osiągają na dużych rzekach nizinnych. Jeśli obfity śnieg leży na zamarzniętym gruncie, a w okresie roztopowym nastąpi gwałtowny wzrost temperatury powietrza, pokrywa śnieżna stopi się szybko i w krótkim czasie dopłynie, po zamarzniętym podłożu, do rzek, powodując powódź. Tak zdarzyło się w Polsce podczas zimy 1978/1979, która zakończyła się największą i najgroźniejszą w historii regularnych obserwacji powodzią roztopową.
Powodzie zatorowe
Pojawiają się w czasie zamarzania rzeki, gdy w wodzie powstaje śryż, czyli kryształki lodu spowalniające przepływ wody i sprzyjające powstawaniu zatoru albo też podczas kruszenia się pokrywy lodowej, przy dodatnich temperaturach. Dochodzi wówczas do spiętrzenia kry. Najgroźniejsze powodzie zatorowe powstają podczas wezbrań roztopowych na dużych rzekach nizinnych, a także w ujściach rzek uchodzących do Bałtyku.
Powodzie sztormowe
Źródłem większości zagrożeń hydrologicznych na terenach nadmorskich są powodzie sztormowe oraz zatorowe, szczególnie gdy wystąpią równocześnie z falą powodziową na rzekach, nawalnymi opadami deszczów lub roztopami. Przyczyną powodzi sztormowej jest wiatr o sile przekraczającej 6° w skali Beauforta, w przypadku wybrzeża Polski wiejący najczęściej z kierunków północnych. Spycha on masy wodne ku brzegowi, powodując zalewanie terenu i „wpychanie" wody w ujścia rzek. Zagrożenie powodzią sztormową na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego występuje dość często, bo kilkanaście razy w ciągu roku.
a) budowa obiektów hydrotechnicznych:
- zbiorniki retencyjne – są to zbiorniki umożliwiające magazynowanie chwilowo piętrzącej się wody
- suche zbiorniki
- bramy przeciw powodziowe
- wały przeciw powodziowe
b) regulowanie koryt rzek i potoków
c) tworzenie systemu obiegu informacji który informuje o ewentualnym przejściu fali powodziowej
d) prognozowanie zjawisk meteorologicznych
Ad 3 Zbiorniki wodno – retencyjne buduje się w celu gromadzenia wody w wyniku nadmiernej ilości wody. Mają na celu zaspokojenie potrzeb gospodarczych, mogą służyć jako zbiorniki energetyczne oraz do celów żeglugowych, przeciwpowodziowych, przyrodniczych i rekreacyjnych. RODZAJE ZBIORNIKÓW 1. Jednozadaniowe 2. Wielozadaniowe. Ze względu na pojemność dzielimy je na małe(do 100 mln m3) oraz duże (powyżej 500 mln m3). Ze wzgl na pochodzenie : naturalne i sztuczne. Łączna pojemność zbior. Reten. W PL = 4,4 mld m3. Największe to Czorsztyn, Nidzica, Solina.
Ad 4. Rola lasów: przyczynia się do magazynowania zasobów wodnych, retencja gruntowa ; jest regulatorem odpływu zmniejsza i przesuwa wode w czasie wezbrania; przyczynia się zmniejszenia groźby powstania powodzi; opóźnia topnienie śniegu; zmniejsza parowanie powierzchniowe, zwiększa transpiracje; zmniejsza amplitudę temperatur;
Ad 5 Retencja -część wody magazynowana na danym obszarze. RETENCJA WODNA - zdolnność do magazynowania i przytrztmywania wody w danym środowisku. Rodzaje retencji: lodowa, śniegowa, stawowa, w oczku wodnym, jeziorna, rzeczna. Zbiorniki wodno retencyjne buduje się w celu gromadzenia wody w wyniku nadmiarze wody(zaspokojenie potrzeb gospodarczych, zbiorniki energetyczne, do celów żeglugowycy, przeciwpowodziowych, przyrodnicznych i rekreacyjnych)
Ad 6 Bilans wodny – jest to zestawienie przychodów i ubytków wody w określonej przestrzeni(zlewnia) i w określonym czasie np. z wielolecia. Do przychodów zaliczamy: opad, dopływ powierzchniowy i podziemny, zapas wody ze zlewni. Do ubytków: parowanie z danego obszaru, odpływ powierzchniowy i podziemny, woda zużyta przez rośliny, woda zatrzymana na koniec okresu bilansowanego. Równanie bilansu wodnego Z+P=H+S+R Z-zapas wody w zlewni, P-opad atm. Który spadł na daną pomierzch. Bilansowania, H – odpływ wody, S-straty bilansowe, R-retencja wody. Po przekształceniu P=H+S+deltaR [mm]. Wyróżniamy DWA RODZAJE BILANSU a.bilans wody naturalny – opisuje naturalne warunki obiegu wody w zlewni, wynikające z jej klimatu, cech fizjolog. Człowiek w to nie ingeruje. Bilans wodny naturalny dzielimy na: surowy, szczegółowy(dlugo okres wegetacyjny), perspektywiczny. b.bilans wody sztuczny – opsuje warunki obiegu wody w zlewni wynikające ze sterowania nimi w sposób zamierzony przez człowieka.
Ad 8 Ścieki – to zużyte ciecze, roztwory, koloidy lub zawiesiny, a także odpadowe ciała stałe odprowadzane za pomocą rurociągów do odbiorników naturalnych jakimi mogą być zbiorniki lub cieki wodne, doły gnilne itp. W postaci ścieków odprowadza się odpadowe substancje przemysłowe oraz odpady żywnościowe i fekalia z miejskich i osiedlowych gospodarstw domowych. Ze względu na dużą szkodliwość biologiczną ścieków, zarówno komunalnych jak i przemysłowych, przed odprowadzeniem do odbiornika powinno się poddawać je oczyszczeniu w oczyszczalniach. RODZAJE ŚCIEKÓW: 1.Bytowo - gospodarcze(wody zanieczyszczone zwane ściekami fekalnymi) 2.Przemysłowe
(powstające w wyniku procesów produkcyjnych w zakładach) 3.Opadowe (wody deszczowe, topnienie śniegu, powstające z mycia ulic). RODZAJE KANALIZACJI 1.ogólnoskłaowa (płyną jedną rurą) 2.rozdzielcza. ILOŚĆ ZUŻYTEJ WODY = ILOŚĆ WYTWORZONYCH ŚCIEKÓW. ----WSKAŹNIKI FIZYKOCHEMICZNE: BZT5, azot og, fosfor og, zawiesiny ogólne.
Ad 9 PROCESY TECHNOLOGICZNE : OCZYSZCZANIE - stosowanie prostych operacji i procesów technologicznych. 1.Sedymentacja - polega na opadaniu cząstek pod wpłyem siły grawitacji, oddzielenie cząstek zwanych zawiesinami od płynu. Wyróżnia się sedymentację swobodną ( opadanie swobodn, pojedyńczej, małej cząsteczki w dużej masie ścieku) oraz skrępowaną ( jednoczesne opadanie masy skoncentrowanych zawiesin) Proces areacji, czyli włączenia powietrza do ścieków, przyspiesza proces sedymentacji 2.Flotacja - metoda rozdziału substancji stałych wykorzystująca różnicę zwilżalności tych substancji przez ciecz. Substancja dobrze zwilżalna opada na dno naczynia, natomiast substancja źle zwilżalna unosi się na powierzchni cieczy, silnie rozwiniętej dzięki odpowiednim związkom pianotwórczym 3. Utlenianie biochemiczne PROCESY : 1. NITRYFIKACJA- Nitryfikacja - jest to biologiczne utlenianie amoniaku do azotanów. Proces ten zachodzi przy udziale tlenowych bakterii autotroficznych (autotrofy, nitryfikatorów), które wykorzystują związki nieorganiczne jako źródło energii koniecznej do wiązania CO2 2.DENITRYFIKACJA- Denitryfikacja - jest to redukcja azotanów i azotynów do azotu cząsteczkowego lub jego podtlenku (denitryfikacja całkowita) lub amoniaku (denitryfikacja częściowa), wywołana przez bakterie denitryfikacyjne (denitryfikatory).