Pojednanie

Obraz przedstawia scenę z Powstania Styczniowego - krajobraz po bitwie. Jakiej? Niewiadomo, nie miejsce potyczki jest tu najważniejsze. Cała uwaga koncentruje się na dwóch bezimiennych żołnierzach, których ciała spoczywają na śniegu. Słońce przebiło się przez chmury, by oświetlić miejsce, w którym spoczywają. Jeszcze przed chwilą byli wrogami, walczyli ze sobą na śmierć i życie... A teraz są tak do siebie podobni, obaj w bezruchu śmierci, wyglądają jakby spali. Broń leży gdzieś z boku, a dwa martwe ciała ułożyły się w braterskim geście, dopiero śmierć przyniosła pojednanie. Zapanował spokój. W ciszy, która zawisła nad poległymi, słyszymy pytanie o sens tej walki.

Kompozycja jest statyczna, przeważają w niej kierunki poziome i pionowe. Motywem głównym, który w całości mieści się na planie, są dwa męskie ciała w układzie horyzontalnym. Artysta umieścił je w dolnej partii obrazu, na pierwszym planie silnie oświetlonym przez światło, które nasyca kolory. Dominantą kolorystyczną obrazu jest jaskrawa czerwień rogatywki powstańca. Czerwień nieco już przygaszona powtarza się także w jego stroju, koncentrując na tej postaci naszą uwagę. Na dalszym planie dostrzegamy ciała innych poległych w bitwie. Dzięki temu, że panuje tu strefa cienia tworzy się efekt głębi przestrzeni. Najdalszy plan stanowią lasy i pole, pogrążone w cieniu, widzimy tu tylko jedną plamę światła. Nad całością zawisło chmurne niebo, namalowane w ciężkich szarościach, które podkreślają panujący w obrazie ponury nastrój. Obraz malowany jest swobodnie kontrastowymi plamami barw, dzięki czemu artysta uzyskał przejmujący wyraz.

Pożegnanie powstańca

Motywem obrazu „Pożegnanie powstańca” malowanego techniką olej na płótnie, a zarazem inspiracją dla autora jest rozstanie żołnierza idącego do walki z ukochaną. Kobieta na obrazie to pełna nadziei, ale również obaw młoda osoba. Widać, że jest to ich ostatnie pożegnanie tuż przed długą rozłąką. W symbolicznym geście przypina mu jeszcze coś do czapki w nadziei, że wróci cały i zdrów. Przedstawiony na obrazie młody mężczyzna to powstaniec idący walczyć o wolność narodu. Kłania się przed ukochaną i jeszcze raz dumnie pełen wiary w sukces spogląda na umiłowana twarz kobiety.

Scena ta toczy sie na pierwszym planie, na drugim widać mężczyznę siodłającego konia, w tle widać drzewa i pogodne, błękitne niebo wraz z obłokami.

Najważniejszymi elementami tego obrazu są: przedmiot przypinany powstańcowi do czapki jako symbol nadziei i miłości, tak samo jak jasne niebo, szabla u pasa symbolizuje polskość i patriotyzm, latorośl oplatająca kolumny domu symbolizuje przetrwanie Polski, która mimo iż podległa, dalej będzie walczyć i nigdy nie umrze.

Kobieta ubrana w czarną suknię, jako czarna wdowa w żałobie za krajem, wspomaga powstańców. Przedstawiony jest kontrast między pierwszym planem a drugim i tłem. Postacie kochanków są ciemne, smutne, słabo oświetlone, nie wiedzą czy zobaczą się kiedykolwiek. Pogodny dzień i dużo światła słonecznego za gankiem to dowód na istnienie Boga i boskiego planu, który chroni ojczyznę i daje nadzieję.

Kompozycja statyczna, zamknięta, oparta na liniach prostych, gdzie granice obrazu są również granicą wydarzenia nań namalowanego.

Nastrój jest przygnębiający, pełen pytań bez odpowiedzi. Nie można cieszyć się pięknym pogodnym dniem, gdyż chmury przesłaniają przyszłość dwojga ludzi. Z drugiej strony oboje są dumni i ufni, że tak właśnie powinno być i dobro ojczyzny jest najważniejsze.

Obraz ten wywarł na mnie bardzo duże znaczenie. Mimo iż malarz nie widział na własne oczy ani powstania ani przygotowywania do niego, ukazuje drugą chwalebną stronę umierania dla ogólnego dobra. Obraz Grottgera stał się niezwykle popularny w kulturze polskiej, jako motyw towarzyszący romantycznemu wyobrażeniu wojny.

Pochód na Sybir

Widzimy na nim drogę na zsyłkę. Jej granice są jednak zatarte przez panująca zamieć. Z zasp śnieżnych wystają wykonane z patyków krzyże, świadczące o bytności w tym miejscu człowieka. Cały obraz utrzymany jest w brudnoszarej i brudnobiałej tonacji. Groźne bure niebo świadczy o nadchodzącym zmierzchu. Ptaki fruwają nisko, zapowiadając nieszczęścia. Zresztą zlewa się niebo z ziemią, pokrytą szklącym się śniegiem, tworząc nieprzychylny i przygnębiający krajobraz. Głębokie ślady w zaspach pozwalają domyślać się, że niedawno ktoś tędy przechodził.

Chełmoński

Babie Lato

To dzieło sztuki wykonane jest farbą olejną. Na tym obrazie są dwa plany. Na pierwszym jest ukazany pasterz leżący na trawie, a na drugim pies i w oddali przestrzeń krajobrazu. Nastrój tego jest pogodny, spokojny, melancholijny, rozmarzony. Panuje tam cisza i bezruch. Na tym obrazie jest przedstawiony bezwietrzne ciepłe popołudnie jesienne, pasterka leżąca na pożółkłej trawie, powierzyła trzodę czujnemu psu, marzy snując między palcami nić pajęczynki - „babiego lata”. Jest to obraz piękna, pełna spokoju kompozycja z rozległa przestrzenią otwartą na daleki horyzont, Ożywiona skośnym układem ciała pasterki i niewielkim, mocnym akcentem pionowym siedzącego psa.

Czwórki

Czwórka" należy do szczytowych osiągnięć naturalizmu w malarstwie polskim. Powożony przez ukraińskiego chłopa zaprzęg czterech koni zdaje się pędzić wprost na widza. Zwierzęta odmalowane w naturalnej wielkości, ujęte w szaleńczym galopie, rozsadzają powierzchnię obrazu, powodując złudzenie niepowstrzymanego, ciągle trwającego ruchu. Wrażenie to potęguje skontrastowanie głównego motywu ze statycznym, monotonnym tłem. Świetnie został scharakteryzowany też chłopski, żywiołowy temperament oraz fantazja kresowej szlachty. Dzieło powstało podczas pobytu Chełmońskiego w Paryżu, gdzie tworzył wyłącznie obrazy o tematyce polskiej, inspirowane fascynacją tematyką ukraińską i problemem ruchu w malarstwie. Motyw rozpędzonych, kierujących się wprost na widza koni przeniósł Chełmoński bezpośrednio z dzieła swego profesora z monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych, Aleksandra (Sándora) Wagnera.

Wacława Milewska

Courbert

Kamieniarze

Dzieło to jako jedno z pierwszych zapowiada cechy malarstwa realistycznego. Kompozycja malarska ukazujące dwie postaci męskie przy pracy. Proudhon chciał, żeby umieszczono Kamieniarzy w kościele, uważał bowiem, że jest to najbardziej religijny obraz naszych czasów, że jego widok bez wątpienia działa bardziej podniośle na dusze niż widok próżnującego mnicha

Pogrzeb w Ornans

Obraz Popołudnie w Ornans (1848-49) wystawiony na Salonie 1849 r. okazał się wielkim sukcesem Courbeta, otrzymał za niego złoty medal i spotkał się z pochlebnymi uwagami krytyków. Wystawiony dwa lata później Pogrzeb w Ornans, tytułowany ówcześnie Obraz postaci ludzkich, opis Pogrzebu w Ornans wywołał skandal. Wszystkie tradycyjne pojęcia związane ze śmiercią zostały przez autora odrzucone, skupił on uwagę wyłącznie na czysto świeckim sensie tego obrządku, na jego znaczeniu dla ziemskiej społeczności, pozbawiając chrześcijańskich idei. Kompozycja charakteryzuje się przypadkowym, niedbałym układem całości, pozbawionej początku, partii centralnej i końcowej, tym samym świadomie zrezygnowano z czynnika hierarchizującego, przez jednostajne nasycenie i jednolite traktowanie detali, które każe uznać je wszystkie za równie ważne. Ważne staje się tu miejsce i czas zdarzenia. Proudhon, bronił tego dzieła przed zarzutami, twierdząc, że jest on zwyczajnym odzwierciedleniem ówczesnej rzeczywistości, mówił: Nie istnieje już dla nas religijny stosunek do zmarłych (...)