Zadania państwa: dążenie do wzrostu i rozwoju gosp; pełne zatrudnienie; stabilizacja cen; podnoszenie poziomu życia; rozwój konkurencji; utrzymywanie prawa do własności; stanowienie i egzekwowanie prawa; zapewnienie pomocy socjalnej; dobre stosunki z innymi państwami; stabilizacja między dodatnimi (promowanie postaw przedsiębiorczości) i ujemnych (zanieczyszczenia) efektów zewnętrznych

Wzrost gosp – zmiany w ilości (więcej) Rozwój gosp - zmiany ilościowe i jakościowe Deflacja - spadek wartości cen

Czynniki wpływające na rozwój gosp: zróżnicowana oferta jako exportera; dodatni bilans handlowy; popyt na produkty; struktura zatrudnienia; pensja realna duża; infrastruktura; kapitał zagraniczny; poziom inwestycji; instytucje międzynarodowe; prace badawczo rozwojowe; opieka socjalna; wizy; podatki; interwencjonizm; stabilność polityczna; ustrój; prawo; surowce; brak korupcji; geopolozenie; struktura społeczna; konkurencja na rynku

Wachania koniunktury: sezonowe – zależy od miejsca w kalendarzu; przypadkowe – kataklizmy strajki; koniunkturalne – wachania aktywności gosp wokół linii trendu spowodowane zmianami w popycie Stara szkoła (do ’30) duża amplituda wachań (cykl klasyczny) Teroria Keys’a konieczna jest interwencja państwa

Fazy gosp: Ożywienia – optymistyczne prognozy powodują wzrost inwestycji, większe zatrudnienie, wzrasta popyt inwestycyjny, większa produkcja i kupowanie, ceny w górę, bezrobocie w dól Rozkwitu – olbrzymi popyt, dużo pracy, ceny bardzo wysokie, koszty wzrastają, pełne wykorzystanie możliwości produkcyjnych Załamania – ludzie zmniejszają zakupy, ceny nie wzrastają aż tak szybko Kryzysu – duże bezrobocie, firmy upadają, deflacja Faza recesji - spowolnienie tempa wzrostu gosp Faza ekspansji - wzrost gosp

Inflacja: pełzająca – kontrolowana, niegroźna(do 5%) krocząca – wymykająca się (do 10%) galopująca – poza kontrolą (do 100%) szalejąca – pieniądz zostaje zastąpiony innym akceptowalnym towarem (hiperinflacja powyżej 100%) Inflacja korekcyjna: dostosowanie cen urzędowych do cen wolnorynkowych

Przyczyny inflacji: podażowe (kosztowe, wzrasta cena wytwarzania): wzrost cen surowców, wysokość wynagrodzeń, ubezpieczenia, koszty kredytów, monopolizacja gospodarki popytowe: zgłaszanie przez państwo popytu w złej koniunkturze pieniężne (spowodowane ilością pieniędzy): Równanie Fischera: M(ilość kasy w obiegu)*V(prędkość obiegu)=P(poziom cen)*Q(ilość produkcji) Bank centralny może podwyższyć M lub V i celem jest obniżka Q ale może wzrosnąć P

Sposoby walki z inflacją: DO PODAŻOWEJ tańsze technologie, zwiększenie wydobycia surowców, obniżenie podatków, uzasadniony wzrost wydajności, ograniczenie związków zawodowych, obniżenie stóp procętowych, walka z monopolistami DO POPYTOWYCH zmniejszenie ingerencji państwa DO PIENIĘŻNYCH ostrożna polityka monetarna

Konsekwencje inflacji: spadek standardów życia, tracą na tym emeryci i renciści, spadek poziomu inwestycji(brak kredytów długoterminiowych), mniejszy popyt wewnętrzny, sprzedaż katalogowa, spada zainteresowanie papierami wartosciowymi Krzywa Phillipsa: stopa inflacji[%] od stopy bezrobocia [%] \ góra-lewa popyt wzrośnie, bezrobocie w dół, inflacja w górę, kredyty brak (rozkwit) dół-prawa trzeba ożywić gospodarkę (kryzys, popyt w doł)

Cechy idealnego pieniądza: wiarygodność, akceptowalność, rzadki, ograniczony, poręczny, trwały, stabilny, płynny Funkcje pieniądza: środek wymiany, środek tezauryzacji (gromadzenie skarbu bo utrzymuje wartość), jednostka rozrachunkowa (wszystko można wyrazić za pomocą pieniądza wartość dóbr), miernik odroczonych płatności w transakcjach kredytowych

Bank centralny: funkcja emisyjna (produkcja pieniądza), funkcja kontrolna (wydaje decyzje respektowane przez banki komercyjne), nie dopuszcza do inflacji, jest bankiem państwa(obsługuje budżet, zaciąga kredyty), przechowuje rezerwy złota walut obcych dla państwa, jest bankiem dla banków komercyjnych (prowadzi rozliczenia, udziela kredytów) Instrumenty oddziaływania BC na podaż pieniądza: stopa refinansowa (BK pożycza od BC w oparci o tą stopę i w oparciu o to BK ustalają swoje stopy procentowe) stopa redyskontowa (BK mogą przed terminem realizacji odsprzedać weksel BC pomniejszony o stopę redyskon i w oparciu o to BK ustalają stopę dyskontową) kredyt lombardowy (udzielany na kilka dni pod zastaw np. papierów wartościowych aby przywrócić płynność) operacje kursowe (dopuszczalna ingerencja BC aby bronić przed spekulacjami np. BC – euro 5 zł zwiększa podaż obniżając kurs) operacje otwartego rynku (skup lub sprzedaż obligacji/bonów pieniężnych/skarbowych przez BC na finansowanie deficytu budżetowego SKUP-zwiększanie podaży pieniądza SPRZEDAŻ – ściąga pieniądz z rynku) stopa rezerw obowiązkowych (określa BC minimalne, BK utrzymują na min poziomie, pieniądze które muszą być w banku aby był wypłacalny)

Polityka monetarna: (realizowana przez BC, w zależności od sytuacji gosp) ekspansywna wzrost podaży pieniądza na rynku (faza kryzysu, dajemy kase) restrykcyjna zmniejszanie podaży pieniądza (faza rozkwity, zabieramy kase) Stopa rez obow EKS dół RES góra Stopy % kredytów EKS dół RES góra Operac otw rynku EKS skup RES sprzedaż Ilość kreow pieniądza: ilość wpłaconych jednostek kasy * 1/stope rez obow [%]

Polityka fiskalna: realizuje ją rząd poprzez budżet państwa, może być eksp lub restr Podatki EKS dół RES góra Wydatki realne (szkoły sektor publiczny) EKS góra RES dół Wydatki transferowe (renty emerytury zasiłki) EKS góra RES dół

Budżet państwa: plan finansowy na 1 rok, dochody i wydatki Zasady budżetowe: rocznego budżetowania (1 styczeń do 31 grudzień); jawności (planowania, zatwierdzania, wykonania, kontroli po tych 3); równowagi budżetowej (doch=wyd, ale większość deficyt i jego finansowanie ustala); szczegółowości budżetowej (określenie źródeł dochodów i celów wydatków); jedności i zupełności budżetowej (dochody i wydatki ujęte w jednym zestawieniu co pozwala na pełną orientacje odnośnie finansów państwa) Funkcje budżetu: alokacyjna (rozdysponowanie ograniczonych środków na cele społecznie pożyteczne) stabilizacyjna (ustabilizowanie rozwoju gosp bez dużych wachań) fiskalna (pozyskiwanie pieniędzy za podatki)

Podatki: podstawowe świadczenia podmiotu na rzecz państwa o charakterze pieniężnym, instrument rządu w polityce fiskalnej Cechy podatków: pieniężne, obowiązkowe bezzwrotne (nie kredyt), nieodpłatne (bez korzyści) Krzywa Laffera /~\ wlk wpływów do budżetu do stopy podatkowej [%] oś y W oś x t1 i t2 t2: rozwój szarej strefy (ludzi i firm), firmy idą do innych krajów, ludzie mniej pracują (motywacja w dół), firmy omijają podatki Praktyczna krzywa Laffera: jest w porządku jeśli przy wiekszych podatkach są większe wpływy do budżetu

Sposoby finansowania deficytu: wzrost podatków; zaciąganie kredytów w obcych bankach (efekt wypierania-państwo wiarygodne i banki dają kredyt a nie chcą dawać firmą- upadają i rozwija się tylko sektor publiczny); kredyt w banku centralnym (inflacja); kredyt za granicą (od innego państwa); zaciągnięcie długu publicznego (emisja obligacji narodowych, nie dopuszcza do spadku gospodarki); redukcja wydatków

;