Wejściówka 4 Kosslyn (162-179, 186-201)
Amplituda- odległość najdalej położonych punktów w fali świetlnej, wysokość fali
częstotliwość- tempo, w jakim fale świetlne przesuwają się obok danego punktu, przy wyższej częstotliwości szczyty fal pojawiają się częściej (czas pomiędzy poszczególnymi falami jest krótszy)
długość fali- czas pomiędzy osiągnięciami kolejnych szczytów punktów fali światła; krótsze fale odpowiadają większej częstotliwości
światło- mieszanina kolorów: czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, indygo i fioletowy. Wyższe częstotliwości (dłuższa fala- wyższe nanometry) występują ku czerwonemu końcowi spektrum. Niższe częstotliwości ( i krótsze fale) występują ku końcowi fioletowemu.
transdukcja- proces, poprzez który energia fizyczna jest przetwarzana przez neuron czuciowy na impulsy neuronowe
źrenica- otwór w tęczówce oka, przez który wpada światło
tęczówka- okrągły mięsień, który dostosowuje wielkość źrenicy do ilości światła
rogówka- przezroczysta błona pokrywająca oko, której zadaniem jest skupianie światła w tylnej części oka
soczewka- struktura oka odpowiadająca za skupianie światła, napina się, mięśnie mogą, że soczewka przyjmuje mniej lub bardziej zaokrąglony kształt by skupiać światło pochodzące od przedmiotów będących w różnej odległości
akomodacja-automatyczne dostosowanie oka do widzenia z różnych odległości, występuje wówczas, gdy mięśnie dostosowują kształt soczewki tak, że skupia ona na siatkówce światło z przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach
siatkówka- warstwa tkanki w tylnej części oka zawierającej komórki przetwarzające światło na impulsy nerwowe, rozgrywa się w niej decydujący moment transdukcji
dołek centralny (środkowy)- niewielki obszar centralny siatkówki o największej gęstości pręcików i największej rozdzielczości
czopki i pręciki znajdują się w tylnej części siatkówki pod warstwami różnych komórek, światło musi przeniknąć przez te warstwy aby do nich dotrzeć
pręciki- komórki siatkówki bardzo wrażliwe na światło, ale rejestrujące jedynie odcienie szarości (100-120 mln w oku), nie występują w dołku centralnym
czopki- komórki siatkówki, które najsilniej reagują na jedną z trzech długości fali, odgrywają kluczową role w procesie widzenia barwnego (5- 6 mln w oku), znajdują się głównie w dołku centralnym
widzenie nocne- opiera się na działalności pręcików
nerw wzrokowy- duża wiązka włókien nerwowych przenoszących impulsy z siatkówki do mózgu, wychodzi z miejsca gdzie nie ma ani czopków ani pręcików (plamka ślepa)
adaptacja do ciemności- przystosowanie się oka do ciemności, wzmożona wrażliwość na ilość światła dostępną dla oka, może to wynikać z tego, że powiększają się źrenice oraz ze zwiększonej wrażliwości pręcików
niektóre komórki zwojowe odpowiadają za oddziaływanie światła na zachowanie okołodobowe, podobnie jak czopki i pręciki uczestniczą w procesie transdukcji
odcień- długość fali świetlnych dających wrażenie widzenia koloru
nasycenie- czystość informacji napływających (ilość białego jaka jest zmieszana z określoną barwą)
jasność/jaskrawość- ilość światła napływająca do oczu, wrażenie jasności
trójchromatyczna teoria wiedzenia barw- teoria głosząca, że widzenie barw wynika z kombinacji impulsów neuronowych pochodzących od trzech różnych rodzajów receptorów, z których każdy reaguje najsilniej na różną długość fali (Young, Helmholtz)
teoria widzenia barwnego na podstawie procesów przeciwstawnych- jeśli barwa występuje to powoduje ona, że komórki rejestrujące hamują spostrzeganie barwy komplementarnej (np. czerwona do zielonej)
powidok- obraz pozostawiony przez poprzednie spostrzeżenie
komórki przestawne- przeciwstawiają barwy w parach zwłaszcza niebieską vs żółtą, czerwoną vs zieloną; pomaga odróżnić barwy o podobnej długości fali
ślepota na barwy- niezdolność albo nabyta ( w wyniku urazu mózgu), albo odziedziczona (np. daltonizm) do spostrzegania barwy; niezdolność do odróżnienia jednego odcienia od drugiego, niezdolność do odróżnienia odcienia
krótkowzroczność (myopia)- trudności ze skupianiem wzroku na odległych przedmiotach, gałka oczna jest zbyt długa aby skupiać światło na siatkówce w odpowiedni sposób (przed siatkówką)
nadwzroczność (hyperopia)- trudności ze skupianiem wzroku na przedmiotach bliskich wynika ze zbyt krótkiej gałki ocznej lub ze zbyt cienkiej soczewki, skupianie światła za siatkówką
astygmatyzm- ubytek w krzywiźnie rogówki lub soczewki powodujący wrażenie zamazaniu obrazu
katarakta- zmętnienie części soczewki oka, która powoduje rozmazanie i zniekształcenie obrazu, i nadwrażliwość na światło
tło- w spostrzeganiu drugi plan, który musi być odróżniany, by wyodrębnić figury
figura- w spostrzeganiu zbiór cech charakterystycznych (takich jak kształt, faktura, kolor), które odpowiadają przedmiotowi
prawo organizacji psychologii postaci- zbiór zasad określających okoliczności, w jakich znaki będą pogrupowane jednostki spostrzeżeniowe, takie jak bliskość, dobra kontynuacja, podobieństwo, zamykanie i dobra forma
prawo bliskości- znaki, które znajdują się blisko siebie są grupowane razem
prawo kontynuacji (dobra kontynuacja) znaki, które układają się wzdłuż linii krzywej lub linii prostej są zwykle grupowane razem
podobieństwa- znaki, które wyglądają podobnie są grupowane razem
domykania- mamy tendencje do domykania wszelkich luk w figurze (koło z brakiem jednego fragmentu cały czas spostrzegamy jako koło)
dobrej formy- znaki, które tworzą jeden kształt są grupowane razem
niejednoznaczne zw. Figura- tło
stałość przestrzeni- spostrzeganie charakterystycznych cech, jakie występują wówczas, gdy przedmiot lub cecha (taka jak kształt lub kolor) wygląda tak samo, chociaż informacja czuciowa odbierana przez oko ulega zmianie
stałość wielkości- widzenie przedmiotu jako posiadającego te samą wielkość przy patrzeniu na niego z różnych odległości
stałość barwy- wiedzenie przedmiotu jako posiadających tę samą barwę kiedy patrzymy na nie w różnych sytuacjach
wskazówki dwuoczne- dotyczące odległości przedmiotu pochodzące od obojga oczu pracujących wspólnie
różnica siatkówkowa (dwuoczna)- różnica pomiędzy obrazami na obydwu siatkówkach, pozwala określić, które przedmioty znajdują się przed, a które za innymi przedmiotami
widzenie przestrzenne (stereopsja)- proces rejestrowania głębi na podstawie różnicy siatkówkowej
wskazówki jednooczne (statyczne)- pozwalają określić odległość przedmiotu, które mogą być dostrzeżone jednym okiem bez poruszenia się przedmiotu lub oka
Gradient struktury powierzchni- zmiany progresywne w strukturze powierzchni, które sygnalizują odległość
perspektywa liniowa( skrót perspektywiczny)- części przedmiotów bardziej oddalone na rysunku są mniejsze
wskazówka okluzji- jeden przedmiot przesłania drugi wskazując na to, że ten przesłonięty przedmiot jest dalej
wskazówki ruchu- informacje, które określają odległość przedmiotu na podstawie jego ruchu
zjawisko fi- pozorny ruch przedmiotu w przypadku gdy pojawi się w jednym miejscu ekranu a następnie znika i pojawia się w drugim miejscu ekranu, a odstęp będzie na tyle mały, że powstaje złudzenie zjawiska ruchu
ścieżka „co”- umożliwia przypisywanie znaczenia widzianym kształtom (kształt i kolor przedmiotów) biegnie do płatów skroniowych od potylicznego
ścieżka „gdzie”- mapowanie przestrzeni tak by można było kierować swoimi ruchami zgodnie z obranymi przez siebie celami (lokalizacja przedmiotów) od potylicznego do ciemieniowego
przetworzenie „dół- góra”- przetworzenie inicjowane przez info napływające od bodźca
przetworzenie ”góra- dół”- przetworzenie kierowane wiedzą, oczekiwaniami lub przekonaniami
oczekiwanie spostrzeżeniowe- spostrzeżenia zależne od poprzedniego doświadczenia
nastawienie spostrzeżeniowe- suma założeń i przekonań, które prowadzą do oczekiwania spostrzegania pewnych przedmiotów lub cech charakterystycznych w określonych kontekstach
kategorialne związki przestrzenne- dokładne informacje dotyczące odległości i położenia przedmiotów i odległość ciała od przedmiotów
wysokość dźwięków-o tym jak wysoki lub niski wydaje się dźwięk decyduje częstotliwość fal; wyższe częstotliwości fal powietrza wywołuja doświadczenie wysokiego dźwięku
głośność- siła dźwięku; fala powietrzna o większej amplitudzie wywołują doświadczenie głośniejszego dźwięku
komórki włoskowe- zaopatrzone w sztywne włoski, znajdujące się na błonie podstawowej ucha wew., które w momencie gdy są poruszane, wytwarzają impulsy nerwowe wysyłane do mózgu odpowiednik pręcików i czopków
teoria częstotliwości- wyższe częstotliwości aktywują różne miejsca wzdłuż błony podstawowej
organizacja tono topiczna- wykorzystanie odległości wzdłuż pasma kory do podstawienia różnic w wysokości dźwięku
głuchota neuronowa- występuje gdy kom. Włoskowe zostają zniszczone przez wysokie dźwięki
szum uszny- rodzaj upośledzenia słuchu objawiający się nieustannym dzwonieniem lub hałasem w uszach
głuchota przewodzeniowa- odmiana głuchoty spowodowana fizycznym upośledzeniem ucha zew. Lub środ.
problem segmentacji mowy- problem w organizacji ciągłego strumienia mowy w oddzielne części, które odpowiadają pojedynczym słowom
spostrzeganie kategorialne- identyfikowanie dźwięków jako należących do odrębnych kategorii odp. Podstawowym jednostkom mowy
różnica w fazie- docieranie dzwięku di obojga uszu w nieco różniących się fazach, przydatne do wykrywania źródła dzwięków o niższej częstotliwości
różnica w głośności
różnica w początku- docieranie fali dźwiękowej do uszu w różnym czasie
zjawisko uzupełniania fonemów- efekt wypełniania luk w mowie (fonem to podstawowa jednostka np. „ba”, „da”)
zjawisko cocktail party- efekt niezdawania sobie sprawy z rozmów innych ludzi, do momentu kiedy nie zostanie wymienione twoje imię
słuchanie dychotyczne- procedura, w której uczestnicy słyszą bodźce wywołane oddzielnie do każdego z uszu (przez słuchawki) i są poproszeni o słuchanie dźwięków wysyłanych tylko do jednego ucha
słuch absolutny- zdolność do identyfikowania określonego tonu samego w sobie a nie w relacji z innymi tonami
zmysły chemiczne- zmysły smaku i węchu, które bazują na wyczuwaniu obecności określonych substancji chemicznych
teoria zamka i klucza- teoria rozpoznawania zapachów opierająca się na tym , że cząsteczki posiadają różny kształt a receptory są tak zbudowane, że tylko cząsteczki o odpowiednim kształcie docierają do określonego receptora
feromony- substancje chemiczne, które działają jak hormony, ale uwalniane są poza organizmem (mocz, pot)
kubki smakowe- mikroskopijne struktury na guzkach na pow, języka w tylnej części gardła i po wew. Stronie policzków; cztery rodzaje kubków smakowych odznaczają się na smaki: słodki, słony, kwaśny, gorzki
zmysły somatyczne- dotyczą spostrzegania ciała i jego położenia w przestrzeni- zwłaszcza zmysł równowagi, dotyku, wrażliwości na temperaturę, zmysł bólu i prawdopodobnie magnetyczny
zmysł kinestetyczny- zmysł, który rejestruje ruch i położenie kończyn, wykrywany przez kom. Znajdujące się w mięśniach (wrażliwe na długość mięśnia), i ścięgnach (uruchamiane napięciem mięśniowym)
zmysł równowagi- zmysł dostarczający info o orientacji ciała względem siły ciążenia
paradoksalne odczuwanie zimna- występuje wtedy gdy stymulacja nerwów za pomocą gorąca wytwarza wrażenie zimna, po pobudzeniu miejsca, które rejestruje tylko zimno
podwójny ból- wrażenie, które występuje, gdy zranienie powoduje najpierw ostry ból, a następnie tępy; oba rodzaje bólu pochodzą z różnych włókien, wysyłających info. Z różną prędkością
endorfiny- substancje uśmierzające ból wytwarzane naturalnie w mózgu
kontrola wrót bólu- odgórne blokowanie neuronów kojarzących, które regulują napływ sygnałów bólowych
kontra bodziec- bolesny bodziec w innej części ciała może redukować ból
zmysł magnetyczny- kieruja się nim ptaki podczas migracji, maja maleńkie kawałki żelaza w neuronach, niektóre ssaki posiadają taka strukturę w mózgu
postrzeganie pozazmysłowe (ESP)- zdolność spostrzegania i poznawania rzeczy bez posługiwania się zwykłymi zmysłami