Pytanie
Mam kilka pytań w sprawie bhp:
1. Czy tylko na stanowisku specjalisty bhp można świadczyć usługi w zewnętrznych firmach, czy inne niższe stanowiska nie uprawniają do świadczenia tego typu usług?
2. Aby zostać specjalistą bhp trzeba mieć rok stażu pracy i ukończone studia bhp.
Czy pracując na stanowisku inspektor powiatowy w urzędzie pracy a dodatkowo mam wpisane w zakres czynności obsługę spraw bhp to na tej podstawie mogę liczyć sobie staż pracy?
Nie mam kursów ukończonych w tym zakresie tylko szkolenie bhp dla pracowników.
Czy mogę pracować tylko na 1/4 etatu czy też staż pracy musi być w pełnym wymiarze czasu pracy?
3. Kto zalicza staż pracy i kto mianuje na stanowisko specjalisty bhp, jeśli prowadzę własną jednoosobową działalność gospodarczą?
4. Czy aby założyć firmę szkoleniowo-doradczą muszę wpisać jedną z działalności jako działalność oświatową?
5. Czy aby stworzyć salę konferencyjno-szkoleniową muszę mieć jakieś szczególne wymogi i pozwolenia?
Odpowiedź
odpowiedzi udzielono: 13 lutego 2008 r.
stan prawny dotychczas nie uległ zmianie
Ad. 1. Zaznaczyć należy, iż czym innym jest świadczenie usług zewnętrznych i wykonywanie zadań z tego zakresu przez firmę szkoleniową, a czym innym zatrudnienie pracownika służby bhp na odpowiednim stanowisku. Zgodnie bowiem z art. 23711 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) - dalej k.p., pracodawca - w przypadku braku kompetentnych pracowników - może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy. Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp, o którym mowa w § 1, a także specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników tej służby, nie muszą być jednak w firmie zewnętrznej zatrudniani na stanowisku specjalisty. Jeśli posiada Pani odpowiednie kwalifikacje, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704, z późn. zm.) - dalej r.s.b.h.p., może Pani świadczyć usługi w zakresie służby bhp w ramach prowadzonej działalności gospodarczej lub też w ramach umowy zlecenia w tym zakresie.
Pracodawca może bowiem powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjaliście spoza zakładu pracy, który legitymuje się wyższym wykształceniem o kierunku lub specjalności w zakresie bhp albo ukończeniem studiów podyplomowych w dziedzinie bhp oraz co najmniej rocznym stażem pracy w służbie bhp, ewentualnie były inspektor pracy, który przepracował 5 lat w Państwowej Inspekcji Pracy. Zgodnie z regulacją art. 23711 k.p., pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników zobowiązany jest utworzyć służbę bhp. W mniejszych zakładach pracy (liczących odpowiednio do 10 albo do 20 pracowników) obowiązki służby bhp realizować może sam pracodawca, o ile posiada odpowiednie przeszkolenie. Pracodawca, u którego brak jest kompetentnych w tym zakresie pracowników może powierzyć wykonywanie zadań omawianej służby specjalistom spoza zakładu pracy np. na podstawie umowy zlecenia. Jeśli liczba pracowników nie przekracza 100 osób może powierzyć te czynności w ramach istniejącego stosunku pracy pracownikowi wykonującemu inne obowiązki, niekolidujące z zadaniami służby bhp.
Zaznaczyć należy, iż w sytuacji, gdy w ww. rozporządzeniu mowa jest o pracownikach służby bhp, chodzi o pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy w ramach stosunku pracy, nie zaś o firmie zewnętrznej. W myśl r.s.b.h.p. pracowników służby bhp zatrudnia się na stanowiskach: inspektorów, starszych inspektorów, specjalistów oraz głównych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy. Z przepisów § 4 r.s.b.h.p. wynika, że pracownikami służby bhp mogą być osoby spełniające następujące wymagania kwalifikacyjne. I tak:
1) inspektorem do spraw bhp może być osoba posiadająca zawód technika bhp,
2) starszym inspektorem do spraw bhp może być osoba posiadająca zawód technika bhp oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp lub wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bhp albo studia podyplomowe w tym zakresie,
3) specjalistą do spraw bhp może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bhp albo studia podyplomowe w zakresie bhp oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp,
4) starszym specjalistą do spraw bhp może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bhp albo studia podyplomowe w zakresie bhp oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp,
5) głównym specjalistą do spraw bhp może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bhp albo studia podyplomowe w zakresie bhp oraz co najmniej 5-letni staż pracy w służbie bhp.
W przypadku powierzenia zadań służby bhp specjaliście spoza firmy, specjalista ten musi spełniać co najmniej wymagania określone w pkt 3. Może to być również osoba, która była zatrudniona na stanowisku inspektora pracy w Państwowej Inspekcji Pracy przez okres co najmniej 5 lat. Natomiast pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierza wykonywanie zadań służby bhp powinien spełniać wymagania określone w pkt 1 i 2.
Ad. 2. Aby móc świadczyć zewnętrzne usługi w zakresie służby bhp, należy legitymować się co najmniej wyższym wykształceniem o kierunku lub specjalności w zakresie bhp albo studiami podyplomowymi w zakresie bhp oraz co najmniej 1 rokiem stażu pracy w służbie bhp. W związku z tym praca na stanowisku Inspektora Powiatowego w Urzędzie Pracy z dodatkowo wpisaną w zakresie czynności obsługą spraw bhp nie oznacza, iż pracownik wykonuje zadania służby bhp. Jeśli zostanie Pani powierzone wykonywanie zadań służby bhp w trybie art. 23711 § 1 k.p., wówczas wykonywanie pracy w służbie bhp, może być zaliczane do stażu pracy w służbie. Zauważyć należy, iż w sytuacji powierzenia wykonywania zadań służby bhp pracownikowi wykonującemu inną pracę, pracownik ten winien również posiadać odpowiednie kwalifikacje, czyli:
a) zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp lub
b) wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Jeśli natomiast chodzi o wymiar czasu pracy wskazać należy, iż nieistotne jest czy pracownik zatrudniony jest na 1/2 etatu, na 1, czy też na cały etat, musi natomiast posiadać przynajmniej roczny staż pracy w służbie bhp.
Ad. 3. Pracownikom zatrudnionym na stanowisku związanym z wykonywaniem służby bhp staż pracy zalicza pracodawca, natomiast w przypadku specjalisty zewnętrznego w sytuacji, gdy prowadzi np. jednoosobowo działalność, powinien on legitymować się odpowiednimi dokumentami, z których wynikać będzie staż pracy niezbędny do wykonywania służby bhp.
Ad. 4. Tak, aby założyć firmę szkoleniowo-doradczą należy, rejestrując działalność gospodarczą, wpisać działalność oświatową.
Ad. 5. Nie, aby utworzyć salę konferencyjno-szkoleniową w ramach prowadzonej działalności nie trzeba mieć szczególnych pozwoleń. Jednakże udostępnienie sali konferencyjnej jest związane z otrzymaniem decyzji o użytkowaniu obiektu, a także zgody m.in. inspektora przeciwpożarowego, inspekcji sanitarnej.
Początek formularza
Jakie uprawnienia i wymogi powinna spełniać osoba posiadająca wyższe wykształcenie, studia podyplomowe o kierunku bezpieczeństwo i higiena pracy oraz roczny staż pracy w komórce bhp chcąca rozpocząć działalność gospodarczą w zakresie szkoleń bhp?
Czy może szkolić pracowników firm zewnętrznych, zlecających takie szkolenia oraz czy może szkolić pracodawców?
stan prawny dotychczas nie uległ zmianie
Posiadanie kwalifikacji formalnych w zakresie bhp wskazanych w pytaniu, pozwala jedynie szkolić w firmach zewnętrznych pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, administracyjnych oraz kierowniczych wspólnie z pracodawcą jako organizatorem szkolenia (np. na umowę cywilno prawną jako wykładowca).
Należy pamiętać, że usługi w zakresie bhp można świadczyć na "zewnątrz" (tzn. w innych firmach), tylko wówczas gdy spełniamy wymogi formalne wymagane na stanowisku specjalisty ds. bhp (minimum studia kierunkowe lub podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz roczny staż pracy w służbie bhp. Pracownik legitymujący się tytułem technika bhp nawet z wieloletnim stażem pracy w służbie bhp, nie może świadczyć usług bhp w firmach zewnętrznych.
Nie można natomiast być samodzielnym organizatorem szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w tym także pracodawców bez spełnienia odpowiednich wymogów formalno- prawnych.
Osoba fizyczna chcąca prowadzić także szkolenia w zakresie bhp dla pracodawców powinna założyć własną firmę w zakresie działalności szkoleniowej w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
W dniu 1 lipca 2005 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. - w sprawie szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.) - dalej r.s.b.h.p., które między innymi określa warunki jakie należy spełniać aby można było prowadzić działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług szkoleniowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zgodnie z § 4 ust. 1 szkolenie może być organizowane i prowadzone przez pracodawców lub, na ich zlecenie, przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 września 1991 r. - o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) - dalej u.s.o.
Natomiast § 4 ust. 2 r.s.b.h.p. mówi nam, że szkolenie osób będących pracodawcami, pracowników służby bhp oraz instruktorów i wykładowców tematyki bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzą wyłącznie jednostki organizacyjne, o których mowa w ust. 1.
Jednak w § 4 ust. 1 r.s.b.h.p. interpretacja stwierdzenia "jednostka organizacyjna" w odniesieniu do ustawy o systemie oświaty stwarzała szereg rozbieżności i nieporozumień. Zwolennicy placówek szkoleniowych w formie placówek kształcenia ustawicznego, placówek kształcenia praktycznego, czy ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego opowiadali się za interpretacją "jednostki organizacyjnej" jako właśnie szeroko rozumianej placówki oświatowej, natomiast zwolennicy małych firm jednoosobowych nie prowadzących działalności oświatowej jako "placówki" odwoływali się do art. 83a ust. 2 u.s.o., gdzie pisano, że działalność oświatowa nie obejmująca prowadzenia szkoły czy też placówki oświatowej może być prowadzona na podstawie ustawy z dnia 2 lipca 2004 - o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095).
W związku z tak rozbieżnymi interpretacjami przepisów dniu 9 października 2007 r. Minister Pracy i Polityki Społecznej wydał zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 196, poz. 1420), które precyzuje rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.).
Zgodnie z nowym brzmieniem § 4 ust. 1 r.s.b.h.p. mówi nam, że szkolenie może być organizowane i prowadzone przez pracodawców lub, na ich zlecenie, przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Jak widać nie ma tu odniesienia do u.s.o..
Natomiast do § 1 dodaje się § 1a, w którym wskazano, że ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o jednostce organizacyjnej prowadzącej działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy - rozumie się przez to: osobę prawną lub fizyczną prowadzącą działalność oświatową na zasadach określonych w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli prowadzą działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Ustawodawca rozwiał więc wszelkie wątpliwości co do tego jakie należy spełniać wymagania formalno - prawne aby można było prowadzić działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz jakie kryteria należy spełniać aby zostać jednostką organizacyjną w powyższym zakresie. Dariusz Durzyński
Początek formularza
Dół formularza