Nerka(Ren)

-leży pozaotrzewnowo w okolicy lędźwiowej jamy brzusznej

-w nerce opisuje się powierzchnię dogrzbietową, doogonową, brzeg boczny, przyśrodkowy, koniec doczaszkowy, doogonowy

-z zewnatrz nerkę pokrywa torebka tłuszczowa- pełni funkcję ochronną i stabilizującą; tłuszcz jest substancją zapasową

-bezpośrednio do miąższu przylega torebka włóknista wyróżniamy w niej:włókna klejodajne, sprężyste i nieliczne mięśniowe gładkie

-w miąższu wyróżnia się korę nerki i rdzeń nerki

-w korze nerki wyróżniamy: część skłębioną(ciałka nerkowe,kanaliki nerkowe kręte) część promienistą(kanaliki nerkowe proste

pocz. Odc. Pętli nefronu i cewek zbiorczych)

-rdzeń nerki zawiera: wiekszą cz pętli nefronu, przewody brodawkowe i cewki zbiorcze

-nerka zbudowana jest z wielu oddzielonych od siebie płatów, połączonych za pomocą tkanki łącznej i

onnych przewodów wyprowadzających- nerka wielopłatowa

-jednostką strukturalna i funkcjonalna nerki jest nefron – powstaje w nim mocz

-przewody brodawkowe uchodzą na polu sitowym brodawki nerkowej

-miedniczka nerkowa znajduje się w zatoce nerkowej zbiera mocz i przekazuje do moczowodu

-zew warstwę miedniczki tworzy przydanka, środkową błona mięśniowa, wew błona śluzowa pokryta

nabłonkiem wielowarstwowym przejściowym

Moczowód (ureter)

-wychodzi z wnęki nerkowej i przebiega w kierunku doogonowym

-część brzuszna moczowodu-układa się pozaotrzewnowo, cz miedniczna moczowodu-biegnie w fałdzie płciowym

-moczowody uchodza do pęcherza mocz na granicy jego szyjki i trzonu

-skośny przebieg moczowodów przez ściany pęcherza uniemozliwia cofanie się moczu z pęcherza

-ściana moczowodów ma budowę trójwarstwową: z zew- przydanka, srodek- bł mięśniowa,

wewn-bł śluzowa pokryta nabł wilowarstw przejściowym

Pęcherz moczowy(vesica urinaria)

-zbiornik moczu

-układa się on na spojeniu miednicznym poniżej narządów płciowych

-wyróznia się w nim:szczyt pęcherza moczowego, trzon p m, szyjkę p m

-ściana p m zbudowana jest z trzech warstw (jak w moczowodzie)

-więzadła pęcherza; więzadło boczne pęcherza, pośrodkowe, obłe

-ogół m pęcherza nosi nazwę m wypieracza moczu

- w Obr szyjki pęcherza wł okrężne tworzą m zwieracz pęcherza

-słupy i fałdy moczowodowe ograniczają trójkąt pęcherza

Cewka moczowa (urethra)

-c m męska rozpoczyna się ujsciem wew cewki moczowej w szyjce pęcherz moczowego;a kończy ujściem zew c m na żołędzi prącia

-pierwszy odcinek to cz przedsterczowa-wyprowadza mocz następny cewka moczowo-płciowa – wyprowadza mocz lub nasienie

-cz cewki moczowej leżąca w jamie miednicy to cz sterczowa a poza to cz prąciowa

- w cewce moczowej męskiej wyróżnia się cz miedniczną i cz prąciową

-c m żeńska słuzy wyłącznie jako droga do wyprowadzania moczu

-składa się z trzech wrastw błona śluzowa, mięśniowa i przydanka

Jądro(testis)- koniec głowowy, koniec ogonowy, powierzchnie boczne, pow. przyśrodkowe, brzeg wolny, brzeg nadjądrowy. Zrąb jądra-

błona biaława, przegródki jądra, śródjądrze

Miąższ jądra- cewki nasieniotwórcze kręte, cewki nasieniotwórcze proste, gruczoł śródmiąższowy jądra.

Najądrze (epididymis)- głowa najądrza, trzon najądrza( przewód najądrza), ogon najądrza( końcowy odcinek przewodu najądrza zawiera nasieniowód)

Powrózek nasienny – fałd krezki jądra, nasieniowód, t.jądrowa, ż.jądrowa, nerwy, naczynia limfatyczne, m.dźwigacz jądra, otrzewna trzewna

Osłonki powrózka nasiennego i jądra- skóra moszny, błona kurczliwa(przegroga moszny), dwulistkowa powięź nasienna zewnętrzna,

m. dźwigacz jądra, blaszka ścienna osłonki pochwowej, blaszka trzewna osłonki pochwowej.

Jama pochwowa- pomiędzy blaszką ścienna a blaszką trzewną osłonki pochwowej.

Wyrostek pochwowy-zespolona powięź nasienna wewnętrzna z blaszką ścienna osłonki pochwowej.

Nasieniowód (ductus Deferens)- do jamy brzusznej uchodzi przez kanał pachwinowy w fałdzie płciowym-podąża do cewki moczowej męskiej;

końcowy odcinek-bańka nasieniowodu, przed ujściem do cewki mocz. Męs. Łączy się z przewodemwydalającym gruczołu

pęcherzykowego tworząc przewód wytryskowy.

Prącie ustalone- umocowane do ściany brzucha

Prącie zwisające- zwisa luźno pod brzuchem; naczelne.

Kot ma prącie skierowane do tyłu. Większość gatunków do przodu.

Zgięcie esowate prącia- uświni pod moszną, u przeżuwaczy za.

Napletek- blaszka zewnętrzna-> ujście napletkowe, pierścień napletkowy; blaszka wewnętrzna-> kontynuacja

blaszki zewnętrznej w obrębie dna napletka przechodzi w blaszkę prąciową.

Gruczoł pęcherzykowy: parzysty, leży najbardziej doczaszkowo, po bokach szyjki pęcherza mocz., pokryty otrzewną, u mięsożernych BRAK

Gruczoł krokowy(stercz)łac. Prostata: nieparzysty, u wszystkich gatunków, najlepiej wykształcony u mięsożernych, u psa występuje jako jedyny.

Gruczoł opuszkowo-cewkowy: parzysty, leży w sąsiedztwie cewki moczowej, największy u świni, brak u psa

Jajnik (ovarium)-produkuje k. jajowe i hormony.

Położenie:

-klacz i suki- okolica lędźwiowa jamy brzusznej na wysokości 3-4 kręgu lędźwiowego

-krowa i świnia- tuż przy wpuście do jamy miednicy

Ciałko żółte:

-ciałko żółte rzekome/okresowe- jeśli nie dojdzie do zapłodnienia zanika,

-ciałko białawe- powstają jeśli k. luteinowe ulegają zwyrodnieniu tłuszczowemu

-ciałko żółte przetrwałe okresowo- częściowo zanika i pozostaje na jajniku- nie dopuszcza do następnej owulacji

Jajowód (tuba uterina): błoniasto mięśniowy przewód leżący w krezce jajowodu miedzy jajnikiem a rogiem macicy

3 wartwy:

-śluzowa- silnie pofałdowana – pokryta nabłonkiem 1wartwowym wielocylindrycznym

-mięsniowa- skurcze wspomagane ruchami rzęsek nabłonka przesuwają k. jajową lub zarodek

-surowicza

Długość jajowodu:

-klacz 25-30

-krowa 25-28

-świnia 15-30

-suka 6-9

Macica(uterus):

-udział w towrzeniu łożyska i wydalaniu płodu

-leży w jamie brzusznej, szyjka macicy wkracza na obszar jamy miednicy

-podwieszona na więzadle szerokim macicy

-więzadło obłe macicy

Rodzaje macic:

-dwurożna przegrodowa- u mięsożernych, przeżuwaczy, świni

-dwurożna bezprzegrodowa- u koni

-podwójna-u królika i torbaczy

-pojedyncza- u naczelnych

Pochwa (Vagina)- leży w jamie miednicy pomiędzy odbytnicą a pęcherzem moczowym i cewką moczową

Przedsionek pochwy- uchodzi do niego cewka moczowa żeńska, u klaczy i suki ściany mają spoloty żylne

Srom (Vulva)-tworzą go 2 wargi, łączą się w spoidle dogrzebietowym i dobrzusznym warg, ograniczają wejście do pochwy

Krocze- okolica pomiędzy szparą sromu i odbytem u samców między moszną i odbytem

Łechtaczka- 2 odnogi, trzon, żołądź, odnoga+trzon- ciało jamiste łechtaczki, żołądź łechtaczki pokryta napletkiem łechtaczki

Błony płodowe i łożysko:

Zapłodnienie: połaczenie k. jajowej i plemnika w 1 k.-zygota -> wędruje do macicy-ulega podziałom na k.

potomne-blastomery -> powstaje morula (bruzdkowanie) 4-9 dni-> między blastomerami -> blastocysty->

implantacja- zagnieżdżenie się zarodka w macicy-> gastrulacja- powstaje przez przemieszczenie blastomerów tw.

Zespoły- listki zarodkowe-dają początek narządom->błony płodowe (pęcherzyk żółtkowy, owodnia, omocznia, kosmówka)

-pęcherzyk żółtkowy- f.krwiotwórcza, tw. Łożysko żółtkowo-kosmówkowe -> łożysko omoczniowo kosmówkowe

-kosmówka- wchodzi w kontakt z błoną macicy, tw. Łożyska

-owodnia- okrywa zarodek

-omocznia- kosmówka omoczni-zrost mezodermalnej cz. Kosmówki z mezodermalną cz.

Omoczni, jama omoczni- gromadzenie moczu pochodzącego z płodu

Typy łożysk:

-nabłonkowo-kosmówkowe- u klaczy i świni

-łączno- kosmówkowe- u przeżuwaczy

-śródbłonkowo-kosmówkowe- u mięsożernych

-krwio-kosmówkowe- u naczelnych

Typy łożysk w zależności od umiejscowienia kosmków:

-rozproszone-u klaczy i świni

-liścieniowate- u przeżuwaczy

-popręgowe- u mięsożernych

-tarczowe- u naczelnych