Kosmetologia - wykłady

PROCES STARZENIA SIĘ SKÓRY ORAZ SPOSOBY OPÓŹNIANIA TEGO PROCESU Marzenie o wiecznej młodości zawsze zaprzątało ludzkie umysły. Od niepamiętnych czasów starano się znaleźć eliksir młodości. Starzenie się jest naturalnym, fizjologicznym procesem charakteryzującym wszystkie żywe organizmy. Jest nieuniknione. Długość naszego życia jest zaprogramowana genetycznie, nasze ciało zużywa się w ciągu całego życia jak maszyna. 60-70% masy ciała to woda. Im młodszy org tym jego tkanki bogatsze są w wodę. Starzenie się to zmniejszenie zawartości wody w tkankach organizmu, ich odwodnienie, osłabienie komórkowej przemiany materii, prowadzące do stopniowego obumierania komórek. Plazma komórkowa młodego człowieka ma płynną konsystencję. W procesie starzenia następuje jej zagęszczenie, przybiera formę kleistego żelu tracącego właściwości wodochłonne. Zwalnia się proces przemiany materii na skutek osłabienia wymiany międzykomórkowej : pobierania substancji pokarmowych i wydalania zbędnych produktów powstałych w wyniku metabolizmu. Krew dociera z większą trudnością do tkanek, dostarczając mniej substancji odżywczych, co prowadzi do ich zwyrodnienia. Zaburzenia krążenia krwi powodują zaburzenia regulacji cieplnej i ochronnej, osłabiona jest naturalna odporność organizmu. Czynniki przyspieszające proces starzenia Wszystkie szkodliwe zmiany spowodowane zarówno przez czynniki endo- jak i egzogenne pozostawiają swój ślad w strukturze DNA – materiale genetycznym komórki, co ma wpływ na negatywne funkcjonowanie komórek przyczyniając się do skracania ich życia. Do czynników tych zaliczamy: wolne rodniki – jednowartościowe cząsteczki tlenu, które utraciły jeden elektron i zabierają go od atomów napotkanych na swej drodze. Przyczyniają się do: • powstawania zmarszczek • wysychanie skóry • zmniejszenie jędrności ogólnie przyspieszają więc proces starzenia Naturalnymi antyutleniaczami są wit A, C i E, cynk, selen, oraz aminokwasy zawierające siarkę szkodliwe działanie promieni słonecznych  melanina pełni w skórze rolę obronną przed promieniowaniem UV. Ze względu na swą budowę neutralizuje wolne rodniki agresywny wpływ zanieczyszczonego środowiska Zmiany zachodzące w skórze z wiekiem Następuje zwyrodnienie tkanki łącznej i zmniejszenie się grubości tkanki tłuszczowej, co prowadzi do pogłębienia zmarszczek i bruzd (hipoderma stanowi podporę dla dermy i epidermy ) Rozpoznanie skóry starczej nie sprawia trudności kosmetyczkom. Skora taka jest cienka i pergaminowa, może się lekko łuszczyć i bardzo często jest sucha. Widoczne są zmarszczki powierzchowne i głębsze oraz bruzdy, słabe ukrwienie (bladość) i ogólne zwiotczenie. Występują typowe zmiany starcze: plamy i brodawki starcze (łojotokowe). Skóra właściwa • zwyrodnienie tkanki łącznej powoduje zmniejszenie się fibroblastów ( odgrywają ważną rolę w tworzeniu się substancji międzykomórkowej  oraz wszystkich włókien ) oraz kwasu hialuronowego ( zatrzymuje wodę ) • zwyrodnienie struktury włókien kolagenowych i sprężystych, tracą one swą rozciągliwość i elastyczność – ulegają rozpadowi • zmniejszenie wydzielania gruczołów łojowych • zmniejszenie dostarczania substancji odżywczych do komórek naskórka naskórek osłabienie procesów przemiany materii prowadzi do zwolnienia odnowy komórek , zranienia wolniej się goją. Naskórek staje się cieńszy, warstwa rogowa wysuszona i odwodniona (poprzez osłabienie wydzielania potu, łoju i substancji wodochłonnych). Brak odpowiedniej ochrony przed czynnikami zewnętrznymi. Naskórek zaczyna luźno zwisać tworząc fałdy. Skóra traci swe zabarwienie , staje się matowa, szara, przebarwiona. Liczba melanocytów i komórek Langerhansa maleje wraz z postepującym procesem  starzenia. Melanocyty wytwarzają mniej melaniny, zwłaszcza melanocyty mieszka włosowego, wyrastają więc włosy pozbawione barwnika – rozpoczyna się siwienie.  Nierównomierne wytwarzanie melaniny powoduje powstawanie typowych plam i przebarwień starczych. Zmniejszenie liczby komórek Langerhansa prowadzi do osłabienia układu odpornościowego.     Tłuszczowa tkanka podskórna W porównaniu do procesów starzenia się innych warstw skóry, zachodzące w tkance tłuszczowej nie są tak wyraźne. W starszym wieku następuje ubytek lub powiększanie się tkanki tłuszczowej.    Przydatki skóry Siwienie włosów spowodowane jest zmniejszonym wytwarzaniem melaniny. Włosy stają się coraz cieńsze i jest ich mniej. W innych regionach może dochodzić do nasilonego wzrostu włosów np. krzaczaste brwi i grube w uszach. Gruczoły potowe i łojowe ograniczają swą aktywność, skóra jest sucha. Zmniejszone wydzielanie potu pogarsza procesy termoregulacji skórnej.    Układ naczyniowy Następuje rozszerzanie się naczyń, ze sztywnieniem ich ścianek. Zmniejsza się liczba naczyń włosowatych. Ukrwienie jest słabsze, a skutkiem tego są teleangiektazje, typowa bladość i zaburzona termoregulacja. Pierwsze oznaki starzenia pojawiają się ok. 25 r ż  pojawiają się pierwsze zmarszczki, zostaje spowolniony proces przemiany materii i regeneracja komórek. Pierwsze powstają w okolicy zew kącików oczu, „kurze łapki”, zmarszczki mimiczne; skóra w tym miejscu jest najcieńsza i najdelikatniejsza. Po 50 r ż gruczoły łojowe i potowe tracą w znacznym stopniu swą aktywność. Pielęgnacja skóry starczej ,w domu i w gabinecie i sposoby opóźniania tego procesu. Opóźnianie naturalnego procesu starzenia się to oddziaływanie na pięć podstawowych funkcji skóry • regeneracja • odżywianie • nawilżanie • oddychanie • ochrona Zmiany świadczące o starzeniu się skóry to : • suchość i chropowatość • zmarszczki • utrata elastyczności i jędrności owalu twarzy • siateczka naczyń • ścienienie naskórka i przebarwienia (kolor żółty, brunatne plamy,), pigmentacja skóry jest nierówna BADANIE SKÓRY I JEJ PRZYDATKÓW DERMATOSKOP. Jest to aparat, który służy do mikroskopii powierzchniowej (epiluminescencyjnej) skóry. Dermatoskop składa się z części optycznej w kształcie walca oraz z rękojeści. Z jednej strony walca znajduje się achromatyczna (bezbarwna) soczewka skupiająca i dziesięciokrotnie powiększająca oglądaną zmianę; z drugiej strony szklana powierzchnia, którą przykłada się z lekkim uciskiem ¬do zmiany na skórze. Na jakość obrazu wpływa również oświetlenie halogenowe, znajdujące się w części optycznej oraz olejek imersyjny, który nakrapia się na oglądaną zmianę skórną (imersja: zastosowanie cieczy, np .olejku cedrowego między obiektyw mikroskopu, a oglądany preparat, w celu uwy¬raźnienia obrazu). Oglądając ją przy pomocy dermatoskopu można ocenić pochodzenie i charakter zmiany. Można również określić, czy pochodzi z komórek barwnikowych skóry, czy naskórka lub naczyń krwionośnych Przy badaniu ważna jest znajomość kryteriów dermatoskopowych, które pozwalają możliwie szybko rozpoznać czerniaka. Chociaż metoda ta może nie jest w pełni doskonałą, ale bardzo pomocną w ustaleniu, które ze znamion melanocytarnych wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej oraz u pacjentów z licznymi zmianami wymagającymi stałej obserwacji. Do dokonania diagnozy skórnej wykorzystuje się również: pehametr- służy do pomiaru odczynu pH naskórka korneometr- do pomiaru wilgotności skóry (pomiar elektrycznego oporu skóry- im wyższe przewodnictwo elektryczne, tym większa zawartość wody) ewaporimetr- do pomiaru transepidermalnej utraty wody kutometr- do pomiaru mechanicznych właściwości skóry, jej elastyczności meksametr- do pomiaru barwy skóry ebumetr- do pomiaru zawartości tłuszczu na skórze i włosach, bada intensywność pracy gruczołów łojowych profilometria- pomiar szorstkości skóry i głębokości zmarszczek za pomocą odcisku silikonowego Badanie elastyczności i nawilżenia skóry. Dotykiem bada się gładkość naskórka, elastyczność skóry, napięcie mięśni, grubość podściółki tłuszczo¬wej itd. Elastyczność skóry na twarzy bada się chwytając pierwszym i trzecim palcem (opuszkami) fałd skóry na granicy oczodołu, części policzkowej kości jarzmowej, bliżej zewnętrznego kąta oka; uciska się i puszcza. Jeśli skóra odpręża się natychmiast, elastyczność jest bardzo dobra, gdy odpręża się po 10 sekundach - średnia, gdy nie odpręża się dłużej - znamionuje to brak elastyczności Badanie elastyczności skóry koło oczu wykonuje się również okrągłym płatkiem silikonowym (średnio około 4 cm) nałożonym w zewnętrznym kąciku oka na okres 5-10 minut. Nawilżenie skóry można zbadać za pomocą specjalnego testera. Działanie opiera się na zasadzie przewodnictwa skóry. Jeżeli skóra ma dobrą wilgotność przewodzenie jest lepsze, natomiast jeśli skóra jest bardzo sucha jest słabe Przyrząd służący do oceny stopnia nawilżenia skóry na podstawie pomiaru oporności skóry nazywamy korneometr Udzielanie porad kosmetycznych. Z osobą zgłaszającą się pierwszy raz do gabinetu należy przeprowadzić dokładny wywiad w celu ustalenia diagnozy i wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań do zabiegu. Po ustale¬niu, z czym się pacjent zgłasza, przeprowadza się oględziny skóry i następnie wywiad na temat: dotychczasowej pielęgnacji (preparatów używanych, sposobu mycia, zabiegów dotąd stosowanych); . stanu zdrowia (przebyte i obecne choroby); . trybu życia (warunków w pracy, w domu). Po przeprowadzeniu wywiadu ustala się dla pacjenta zalecenia dotyczące: . zabiegów w gabinecie; . zabiegów do wykonania w domu przez samych pacjentów; . doboru preparatów i sposobu ich używania. W razie stwierdzenia przypadku wymagającego konsultacji lekarza derma¬tologa lub lekarza innej specjalności, należy skierować pacjenta do danego specjalisty. Konsultacji lekarzy wymagają takie schorzenia jak: -ciężkie przypadki trądzika pospolitego, różowatego, znamiona, brodawki, nadmierne owłosienie u kobiet. Osoba zgłaszająca się pierwszy raz do gabinetu powinna mieć założoną kartę pacjenta. Tonus, turgor i rzeźba skóry Tounus i turgor określają stan napięcia skóry. Ich zmniejszenie prowadzi do zmiany rzeźby skóry i tworzenia się zmarszczek co powoduje zrozumiały niepokój większości kobiet. Oczekują one że regularne zabiegi kosmetyczne poprawią lub przynajm¬niej spowolnią niekorzystne procesy. Decydujące znaczenie ma tu wiek klientki i jakość współpracy z kosmetyczką. Turgor to napięcie skóry spowodowane ciśnieniem płynów wewnątrz tkanek. Wywołane jest ono przez siły osmotyczne i onkotyczne ( uderzeniowe, impulsowe, pchające) a także przez nawodnienie komórek. Siły osmotyczne związane są z zawartościa soli w cieczy zgromadzonej w organiźmie, siły onkotyczne wiążą się natomiast z zawartościa rozpuszczalnych substancji między komórkami oraz z ich napęcznieniem. Stopień nasycenia i naprężenie błony komórkowej określane są także jako turgor. Ciśnienie występujące w skórze ma różne, wzajemnie zależne od siebie źródła: - ciśnienie w naczyniach włosowatych oraz - ciśnienie płynu w przestrzeni międzykomórkowej. Czynniki zakłócające działanie tych mechanizmów obniżają turgor. Obok różnego rodzaju schorzeń są to, przede wszystkim, błędy w odżywianiu, pro¬wadzące do zachwiania równowagi i za¬burzeń. Dieta ze zbyt dużą ilością soli, niedostatek minerałów i zbyt mało pły¬nów powodują obniżenie turgoru. Po¬dobny skutek ma regularna ekspozy¬cja na promieniowanie UV, używki i lekarstwa, a także czynniki osłabiające ukrwienie skóry oraz naturalny proces starzenia. Warto zatem zawczasu podejmować działania zwiększające ciśnienie turgorowe. Istotne jest zwłaszcza właściwe odżywianie i dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości płynów. Zabiegi wspomagające to przyjmowanie krzemionki, wapnia i magnezu. Ważna dla utrzymania ciśnienia osmotycznego jest także sól kuchenna, jednak zbyt duże jej stężenie prowadzi do odwodnienia ścianek naczyń, a tym samym do zaburzenia wymiany substancji odżywczych i mineralnych i w efekcie do osłabienia ciśnienia. Pozytywne działanie mają również za¬biegi kosmetyczne, np. masaże, drenaż limfatyczny i jonofereza. Stosowane pojedynczo nie dają większych efek¬tów - osłabienie turgoru nie jest pro¬blemem miejscowym, lecz dotyczy całego ciała. Niektóre działania mogą wprawdzie spowodować nawodnienie skóry, lecz nie mają one długotrwałe¬go wpływu na wysokość ciśnienia turgorowego. Tonus Turgor pozostaje w bezpośrednim związku z tonusem - ciągłym stanem napięcia tkanek i mięśni, wywołanym działaniem systemu nerwowego. Roz¬różniamy: ~ tonus tkanek zależny od elastyczności tkanki łącznej i ~ tonus mięśniowy związany z aktywnością muskulatury. Elastyczność włókien tkanki łącznej ma podłoże genetyczne, jednak konsek¬wentny trening bez przeciążenia także może wywrzeć pozytywny wpływ na włókna. Przeciążenie i nadmierne rozciąganie powoduje przedwczesne zwiot¬czenie tkanki, obserwowane czasem u sportowców wyczy¬nowych. Tonus mięśniowy utrzymują włókienka mięśniowe. Mięśnie nigdy nie znajdują się w stanie pełnego spoczynku, częściowo są zawsze lekko napięte - tonus podstawowy zależy od typu konstytucyjnego. Każdy mięsień w celu utrzymania siły i jej wzrostu musi być stale trenowany. Mięśnie pomagają też w transporcie krwi i tym samym w zaopatrzeniu tkanek w sub¬stancje odżywcze oraz usuwaniu szkodliwych produktów przemiany materii, co w efekcie zwiększa ciśnienie turgoro¬we. Dzięki aktywności mięśni poprawia się ich tonus i zwięk¬sza objętość. Mięśnie układając się pod skórą powodują jej op¬tyczne wygładzenie. Przedsięwzięcia kosmetyczne podejmowane w celu zwiększenie tonusu mają charakter wy¬łącznie aktywizujący i wymagają własnej inicjatywy klientki. Zastosowanie aparatury kosmetycznej może jedynie wspomóc ten proces. I Duży wpływ na zmniejszenie tonusu i turgoru mają diety odchudzające. Jeżeli w krótkim czasie tracimy na wadze, do¬chodzi do odwodnienia tkanki i ubytku mięśni. Zadna spo¬śród znanych diet nie powoduje na początku redukcji tłuszczu. Im mniej zbilansowana jest ilość dostarczanych składników pokarmowych, tym silniejszy ma to wpływ na turgor skóry. Rzeźba skóry Rzeźba skóry to plastyczny obraz jej powierzchni. Decy¬dujące znaczenie ma tu wiek, rodzaj skóry, jej uszkodze¬nia i ich następstwa. Istotna jest wielkość porów, zmar¬szczki, zanieczyszczenia, blizny, zrogowacenia oraz znamiona. Negatywny wpływ na rzeźbę skóry mają: ~ ekspozycja na promieniowanie UV ~ stosowanie preparatów zawierających tłuszcze mineralne ~ niefachowo przeprowadzone zabiegi powodujące powsta¬wanie blizn, w tym epilacja, niewłaściwe usuwanie pryszczy i zaskórników, zabiegi z zastosowaniem kwasów owoco¬wych, kuracje złuszczające. Do innej grupy czynników wpływających negatywnie na rzeź¬bę skóry należą: ~ błędy w odżywianiu ~ zbyt krótki czas snu ~ nikotyna i alkohol. Wśród pozytywnych czynników kosmetycznych najistotniej¬sze są fachowo przeprowadzone zabiegi. Diagnostyka kosmetyczna Jedną z_najważniejszych umiejętności kosmetyczki powinna być zdolność rozpoznawania różnych rodzajów skóry i znajomość sposobów ich pielęgnacji. Bardzo ważne jest dokonanie oceny czy defekty danej cery mieszczą się w granicach fizjo¬logii, tzn. stanu normalnego (np. rozszerzone pory, zmarszcz¬ki, zaskórniki), czy też przekroczyły już tę granicę i klienta należy skierować do lekarza. Postawienie właściwej diagnozy wymaga od kosmetyczki dużego doświadczenia. Przystępując do zdiagnozowania skóry należy przeprowadzić-z pacjentem -wywiad, pytając o wiek, rodzaj wykonywanej pracy, dotych¬czasową pielęgnację w domu i gabinecie kosmetycznym, stan zdrowia, sposób odżywiania się, przebyte choroby, tryb życia, warunki pracy, sposób wypoczynku. Oprócz znajomości rodzajów cer jest potrzebna także dokładna znajomość fizjologii skóry, mięśni, sposobu właściwego odży¬wiania się i odpowiednich preparatów kosmetycznych. Pa¬cjentowi należy przypomnieć, że zachowanie i przedłużenie młodości zależy przede wszystkim od właściwego trybu życia, a nie tylko od specjalnych tabletek, wstrzyknięć, przeszcze¬pienia narządów i kuracji odmładzających. Od najwcześniej¬szych lat należy dbać zarówno o zdrowie fizyczne, jak i psy¬chiczne. Przestrzeganie zasad higieny, racjonalny rozkład dnia (praca, wypoczynek, sen), unikanie używek, nikotyny i alko¬holu (które przyczyniają się do przyspieszenia procesu starze¬nia się organizmu), unikanie hałasu, skażonego środowiska, stresów, racjonalne odżywianie, w dużym stopniu opóźniają proces starzenia. Należy pamiętać, że łatwiej jest mu zapobie¬gać, niż z nim walczyć. Pogodne, optymistyczne usposobienie i uśmiech na co dzień sprzyjają zachowaniu młodzieńczego wyglądu i również wpływają na opóźnianie procesu starzenia. Zabieg wykonywany w gabinecie kosmetycznym powinien być przemyślany, składniki odpowiednio dobrane, tak aby uzyskać zamierzony efekt. Zabieg kosmetyczny powinien mieć na celu: - przywrócenie zakłóconej równowagi gospodarki wodno¬-lipidowej skóry, - przywrócenie elastyczności tkankom, - "uśpienie" działania wolnych rodników, które przyspie¬szają starzenie się skóry, - dobranie odpowiedniego składu witamin, aby wykorzy¬stać specyficzną barierę ochronną skóry. Właściwie zastosowane preparaty spowodują, że skóra będzie doskonale napięta i gładka oraz dobrze chroniona przed szko¬dliwym działaniem środowiska. Ważnym etapem pielęgnacji jest poradnictwo kosmetyczne i dobór środków pielęgnacyjnych do stosowania w domu, ja¬ko niezbędne uzupełnienie kuracji rozpoczętej w gabinecie kosmetycznym. Podstawowe zasady postępowania pielęgnacyjnego w domu 1. Myć skórę twarzy rano i wieczorem odpowiednio dobranym preparatem. 2. Po każdym myciu stosować tonik. 3. Używać kremów na dzień i na noc oraz specjalnych kremów pielęgnacyjnych pod oczy i na szyję. 4. Chronić skórę przed skrajnymi wpływami czynników atmosferycznych. 5. Wykonywać makijaż kosmetykami odpowiednio dobranymi nie tylko pod względem kolorystyki, ale także ich działania odżywczego i pielęgnacyjnego. Karta pacjenta Imię i nazwisko: zawód Data urodzenia: Adres: telefon Rodzaj skóry: kolor skóry Dokładny opis wyglądu skóry, z uwzględnieniem napięcia skóry na twarzy i tkanki mięśniowej całego ciała: Defekty skóry: Wpis dotyczący: . dotychczasowej pielęgnacji w domu i gabinecie kosmetycznym . stanu zdrowia . sposobu odżywiania . przebytych chorób . trybu życia . warunków pracy . wypoczynku na świeżym powietrzu Rodzaj zabiegu wykonanego w gabinecie i zastosowane preparaty: Zalecenia do domu: Data następnej wizyty: Uwagi: Każdemu klientowi należy założyć tzw. kartę pacjenta" w której w gabinecie odnotowuje się istotne uwagi dotyczące skóry przed wizytą i po wizycie, jak również rodzaju wykonywanego zabiegu, a także zlecenia do domu. Karta pacjenta służy kosmetyczce, podobnie jak lekarzowi, do porównania wyników leczenia, wprowadzania zmian i sposobie leczenia. Jest ona szczególnie pomocna przy występowaniu zmian chorobowych i stosowaniu kosmetyków szokujących. Zaburzenia ukrwienia najwcześniej występują w kończynach dolnych. Wzrost paznokci na palcach stóp jest spowolniony, przybierają one żólta¬wo-brązowe zabarwienie i łatwo zakazają się grzybicą. Stopy stale są zimne i utrudniają wieczorem zasypianie. Mrowienie w nogach wskazuje na zaawansowany stan chorobowy, podobnie jak prze¬barwienia na skórze i powolne gojenie się ran. Wyrażne rozszerzone naczynia włosowate na policz¬kach, z towarzyszącym zaczerwienieniem skóry, wskazują na zaburzenia krązenia. Kosmetyczka powinna w takim wypadku skierować klientkę do lekarza. Takie objawy znacznie utrudniają przeprowa¬dzenie zabiegu kosmetycznego. Nie należy wówczas usuwać owłosienia z nóg, przeprowadzać zabiegów likwidujących cellulit i stosować zabiegów z użyciem prądu. Zaburzenia przemiany materii spowodowane cu¬krzycą wcześnie widoczne są na skórze. Typowe objawy to: świąd bez wyraźnych zmian skórnych, stany zapalne błon śluzowych, stale pojawiające się wypryski, szczególnie w fałdach skórnych. Skłonność do zakażeń spowodowana jest obnizoną od¬pornością organizmu. Hormony mają wpływ na stan skóry, włosów i gruczołów. Niedoczynność nadnerczy jest przyczyną brązowego zabarwienia skóry, a ich nadczynność powoduje nadmierny porost włosów i zmiany trą¬dzikowe. Zażywanie doustnych środków antykoncepcyj¬nych również może spowodować zmiany skórne;. takie jak plamy barwnikowe na twarzy, a także reakcje fototoksyczne. W takich przypadkach należy zalecić uzywanie preparatu chroniącego przed promieniowaniem UV. Plamy, które raz się pojawią, trudno jest potem usunąć. Makijaż maskujący i inne metody kosmetyki upiększającej są wówczas jedyną pomocą. Podawanie hormonów i niektórych. leków nasercowych powoduje przejściowe osłabienie włosów, po którym mogą stać się ładniejsze i bujniejsze. Żylaki należą do niebezpiecznych stanów chorobowych. Nikotyna i brak ruchu nasilają ryzyko powstawania zakrzepów krwi. Wspomagające zabiegi kosmetyczne są w tym przypadku niedozwolone. Stany zapalne i grzybice pochwy mogą być objawami towarzyszącymi antykoncepcji hormonalnej. Należy zwracać uwagę zarówno na klientki w okresie dojrzewania, klimakterium, jak i stosujące pigułki antykoncepcyjne. WPŁYW ODŻYWIANIA NA SKORĘ Poznaliśmy strukturę i fizjologię skóry śledząc po kolei wszystkie mechanizmy ochronne zabezpieczające ją przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Zrobiliśmy to posuwając się od samego jej dołu - tam, gdzie tkanka podskórna łączy się z mięśniami mimicznymi i szkieletowymi - poprzez warstwy stopniowo obumierających komórek, aż do tej stwardniałej mart­wej tarczy jaką tworzy keratyna. Prześledziliśmy też zewnętrzne sposoby dostarczania skórze substancji odżywczych i bioaktyw­nych, stymulujących jej naturalne procesy życiowe. Zmieńmy teraz kierunek naszych obserwacji i - od powierz­chni - powróćmy aż do tkanki dermicznej i podskórnej. Skóra połączona jest z wnętrzem naszego organizmu i jej pierwszy kontakt zaczyna się już w skórze właściwej, w bogato ukrwionej i unerwionej warstwie brodawkowej. To z jej włoso­watych naczyń krwionośnych - leżące powyżej - komórki warstwy podstawowej pobierają wszelkie niezbędne substancje odżywcze. Naczynia te są częścią układu krwionośnego obej­mującego cały nasz organizm. Znajdujące się w nich cząsteczki pokarmowe dotarły tu z naszego układu trawiennego. Liczne nerwy w hipodermie i dermie łączą dodatkowo te warstwy z centralnym układem nerwowym pozwalając odbierać bodźce zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. W dostarczaniu do komórek substancji pokarmowych i od­prowadzaniu zbędnych produktów powstałych w wyniku komór­kowej przemiany materii, oprócz krwi, odgrywa równorzędną rolę limfa. Limfa jest przezroczystym płynem, wykazującym w swym składzie duże podobieństwo do krwi. Tworzy ją plazma i komórki. W plazmie natomiast, tak jak i we krwi, występują substancji pokarmowe, hormony, enzymy, białe ciałka krwi, antytoksyny a także toksyny powstałe w wyniku metabolizmu. Limfa drenuje komórki tkankowe. Wypełnia ona przestrzenie międzykomórkowe i to dzięki niej zachodzi wymiana komórkowa i proces przemiany materii w "żywych" warstwach naskórka. Tkanka dermiczna i hipodermiczna jest bardzo bogata w limfę. Limfa krąży w stannie wolnym (w przestrzeniach międzykomórkowych), a także w naczyniach limfatycznych. Kiedy uwierają nas buty i robi nam się na nodze odcisk, bąbel wypełniony cieczą, to tą cieczą jest właśni limfa. Widzimy więc, że nasza skóra jest dość ściśle połączona ze wszystkimi organami wewnętrznymi naszego ciała, jest zatem rzeczą zrozumiałą, że jakiekolwiek zaburzenia w ich prawidłowym funkcjonowaniu pociągają za sobą zmiany w strukturze skóry i zewnętrznym jej wyglądzie. Nie bez powodu skóra zwana jest czasami zwierciadłem naszego ciała. Wiele chorób wewnętrznych, psycho-somatycznych, manifestuje się zmianami skórnym Jest ona barometrem zdrowia. Parafrazując znane powiedzenie "W zdrowym ciele zdrowy duch" możemy stwierdzić: "W zdrowej skórze zdrowe ciało i duch". Ważna rola przypada tutaj odżywianiu. Regularne dostarczani wszystkich potrzebnych organizmowi substancji, jest niezbędnym warunkiem utrzymania jego fizjologicznej równowagi i jego skórze. Spożywany przez nas pokarm nie zawsze zawiera, wszystkie potrzebne nam elementy. Wiąże się to z jednostajną, monotonną dietą, jak i rafinacją, pasteryzacją, gotowaniem czy niewłaściwym przechowywaniem produktów żywnościowych oraz niewłaściwym piciem. Cholesterol. Nadmierna jego zawartość w pożywieniu (głównie w tłuszczach pochodzenia zwierzęcego) ma nie tylko wpływ na zgrubienie i zwapnienie ścianek naczyń krwionośnych. ale i na skórę. Powstawanie tzw. żółtych kępek powiek (xanthelasma) czyli małych żółtych guzków na powiekach jest związane z nad­miarem cholesterolu. Niektórzy lekarze przypisują też nadmiaro­wi cholesterolu tworzenie się prosaków ( prosówek). Zaleca się wtedy zamiast tłuszczu zwierzęcego spożywanie olejów roślinnych z zawartością lecytyny, np. oleju kukurydziane­go, sojowego lub słonecznikowego. Woda. Stanowi 2/3 naszego organizmu i jej zawartość zmienia się w miarę starzenia się organizmu. Około 20% wody z całego ciała przypada na skórę, a tu - z kolei - występuje jej najwięcej w górnych warstwach tkanki dermicznej. Wchodzi ona w skład płynu komórkowego i śródkomórkowego. Jest w organizmie środkiem transportu, rozpuszczalnym podłożem wielu substancji, oraz regulaterem temperatury (poprzez skraplanie się potu). Zawartość wody w skórze. czyli nawilżenie tej ostatniej, zależy od ilości spożywanej dziennie wody i jej jakości (zawartości soli mineralnych). W regulacji gospodarki wodnej organizmu od­grywają bardzo ważną rolę dwa pierwistki: sód i potas. Sód. Znajduje się w płynie ustrojowym, w przestrzeni między­komórkowej. Zatrzymuje wodę w tkankach. Wchodzi w skład soli kuchennej. Jego zbyt duże spożycie wywołuje uczucie pragnienia zmuszając nas do picia wody a przez to obniżenia poziomu sodu. Również spożywanie dużej ilości węglowodanów powoduje za­trzymywanie wody w organizmie i wzmocnienie hydrofilnych właściwości skóry. Przy istnieniu cellulit nadmierne ilości wody gromadzą się w tkance podskórnej. Potas. Znajduje się w przestrzeni wewnątrzkomórkowej. Ma przeciwne działanie niż sód. Wpływa na wydalanie wody z or­ganizmu. Także dieta bogata w białko ma ten sam skutek (może powodować odwodnienie organizmu). Potas występuje w owo­cach, ziemniakach, grochu, fasoli oraz niektórych wodach mine­ralnych. Jest magazynowany w wątrobie i w niewielkich,iIościach wydzielany do krwi. Utrzymanie równowagi między zawartością potasu i sodu jest niezwykle ważne. Nasz codzienny pokarm oprócz wody, tłuszczów, węglowodanów i białek musi zawierać też odpowiednie ilości witamin i oligoelementów. Działają one w organizmie jak biokatalizatory, tzn. że ich obecność jest niezbędna, aby zachodziły w organizmie określone reakcje chemiczne. Sposób odżywiania wpływa na wygląd skóry, a także na jej odczynowość na różne bodźce chemiczne i fizyczne. Pożywienie pełnowartościowe powinno zawierać wszystkie składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Należą do nich: białko, składniki mineralne i woda - stanowiące materiał budulcowy. Potem węglowodany i tłuszcze będące źródłem energetycznym oraz inne składniki niezbędne do regulowania prawidłowej przemiany materii, jak: witaminy i sole mineralne, które spełniają podwójną rolę: budulca i katalizatorów reakcji chemicznych. S k ł a d n i k i m i n e r a l n e spełniają bardzo ważną rolę, oprócz roli budulca, przy przemianie materii oraz zapewniają prawidłową czynność wielu narządów i tkanek. Niezbędne są do zachowania normalnej pobudliwości nerwów i mięśni, jak również do zachowania równowagi kwasowo-zasadowej w ustroju. Żelazo, wapń, fosfor odgrywają poważną rolę w czynności układu nerwowego, w postępowaniu przebiegu procesów kostnienia oraz czynności krwiotwórczej. Jak również w przebiegu prawidłowego wzrostu włosów i paznokci. Określone proporcje takich pierwiastków, jak: lit, krzem, wapń, magnez decydują między innymi o prawidłowej przemianie materii, chronią przed miażdżycą i przedwczesną śmiercią z powodu zawału. Cynk zapewnia prawidłowe wykorzystanie witaminy A z wątroby. Jeżeli brakuje cynku, to podawanie nawet dużych dawek witaminy A nie uzupełnia jej niedoboru. Poza tym cynk przyśpiesza gojenie tkanek. Skłonność do stanów zapalnych zwiększa się przy nadmiarzę, sodu i potasu, a zmniejsza się przy nagromadzeniu wapnia i magnezu. Przy prawidłowym odżywianiu należy zwrócić uwagę na utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. Należy tak dobierać produkty, żeby nie było nadmiaru składników kwasotwórczych. Owoce, jarzyny, mleko są zasadotwórcze,a mięso, ryby, jaja, przetwory zbożowe, słodycze - kwasotwórcze. Zawsze powinno się dbać o to, aby była przewaga produktów zasadotwórczych nad kwasotwórczymi. Zakwaszenie ustroju bowiem zwiększa wrażliwość skóry na podrażnienia, a dieta zasadowa tą wrażliwość zmniejsza. Właściwe odżywianie wpływa w dużej mierze na prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego. Zaburzenia w trawieniu odbijają się ujemnie na wyglądzie (czasem objawiają się czerwonością nosa, wypryskami na skórze i bladością). Do prawidłowego trawienia niezbędne są owoce i jarzyny zawierające pewne ilości błonnika, który pobudza perystaltykę jelit. Ze względu na to, że organizm potrzebuje wielu rozmaitych pierwiastków chemicznych wchodzących w skład tkanek, pożywienie powinno być jak najbardziej urozmaicone, ponieważ żaden z produktów żywnościowych (nawet mleko) nie zawiera wszystkich niezbędnych dla ustroju elementów. Jedynym wyjątkiem jest mleko matki, ale też tylko wtedy, gdy odżywia się ona prawidłowo. Odpowiednie odżywianie wpływa na chemizm tkanek i może zmniejszyć lub zwiększyć odporność na różne bodźce i choroby. Badania wykazały, że nadmiar węglowodanów zwiększa skłonność do różnego rodzaju uczuleń. Dlatego bardzo ważne jest zachowanie równowagi miedzy poszczególnymi pierwiastkami. ,,Kosmetycznymi'' objawami,wadliwego odżywiania mogą być na przykład cienkie włosy, bez połysku, przerzedzanie się włosów, łojotok w fałdach nosowo-policzkowych, zapalenie powiek w kącikach oczu, zapalenie kącików ust,suchość skóry, nadmierne rogowacenie ujść torebek włosowych, drobne wybroczyny krwawe, ogniska łuszczenia naskórka, łamliwe paznokcie, obrzęki tkanki podskórnej itp. Wiele z wyżej wymienionych dolegliwości jest spowodowanych niedoborem witamin. Witaminy spełniają bardzo ważna rolę w organizmie. Brak lub niedobór niektórych z nich powoduje nie tylko zmiany w narządach wewnętrznych, ale również wpływa na odczynowość skóry. Niedobór witamin może wynikać z małej ilości witamin w pożywieniu, z wadliwej asymilacji, jak również z niedostatecznego ich wytwarzania przez organizm. Niedobór jednej witaminy w pożywieniu może wywołać awitaminozę spowodowaną niedoborem innej. Wielki wpływ na skórę i jej przydatki mają szczególnie witaminy C,A,P,witaminy z grupy B i PP. Witamina C której duża ilość zawiera owoc dzikiej róży, zielona pietruszka, czarna porzeczka, cytryny, wzmaga odporność na zakażenia, uszczelnia naczynia krwionośne, działa przeciwalergicznie. Dlatego też stosuje się ją przy stanach zapalnych, odmrożeniach, rozszerzonych naczyniach krwionośnych, trądziku pospolitym itd. Niedobór jej czyni skórę bladą, ponadto powoduje uczucie zmęczenia, znużenia. Palacze cierpią często na niedobór tej witaminy, ponieważ nikotyna niszczy w organizmie witaminę C. Witamina C towarzyszy witaminie P, wzmagając jej działanie, reguluje przepuszczalność naczyń krwionośnych dzięki czemu działa przeciwzapalnie. Witamina A przeciwdziała suchości skóry, reguluje czynności gruczołów łojowych i dlatego niezbędna jest również przy łojotoku, wypadaniu włosów, łamliwości paznokci itp. Witamina A znajduje się w mleku, maśle, żółtku jaj, a poza tym w postaci karotenu marchwi, sałacie zielonej, owocu dzikiej róży. Niedobory witamin z grupy B2 powoduje bolesne pękanie kącików warg, zapalenie śluzówek, zawroty głowy, apatie. Przy dłużej trwającym niedoborze skóra staje się mało elastyczna i przybiera starczy wygląd. Witaminę B1 stosuje się w ropnych zakażeniach, wysiękach, łojotoku, trądziku itd. Alkoholicy są mało odporni na zakażenia ropne, ponieważ często występuje u nich niedobór tej witaminy na skutek alkoholu. Witaminy z grupy B znajdują się w drożdżach, żółtku jaj, mleku. Witaminy z grupy B towarzyszą zwykle witaminie PP. Witamina PP znajduje się w drożdżach, mięsie, wątrobie, nerkach, orzechach, w chlebie razowym. Witaminę PP podaje się przy trądziku pospolitym, trądziku różowatym, przy odmrożeniach. Ponadto działa ona odczulająco oraz łagodzi swędzenie skóry. Witamina E , działa regenerująco na naskórek i poprawia jędrność mięśni. Poza tym witamina E ma działanie przeciwutleniające. Dlatego utrwala i ochrania witaminę A i C. Najwięcej witaminy E jest woleju z kiełków pszenicy, żółtku jaj, pieczywie razowym, zielonym groszku. Niezbędnym czynnikiem do zachowania skóry w prawidłowym stanie jest biotyna zwana witaminą H. Niedobór biotyny objawia się stanem zapalnym skóry, bardzo silnym wypadaniem włosów, złym samopoczuciem. Dłuższy jej niedobór obniża odporność na choroby, hamuje wzrost i rozwój dzieci. Biotyna ma swego "wroga" w postaci awidyny, znajdującej się w surowym białku jaj, która wiąże witaminę H i czynią ją nieprzyswajalną dla organizmu. Dlatego nie powinno się podawać białka jaj w stanie surowym (np. pić surowych jaj). Najwięcej biotyny jest w drożdżach i wątrobie, ale zawiera ją także groch, kalafior, grzyby, mleko. Osoby odżywiające się nieprawidłowo często cierpią na niedobory witamin spowodowane również złym ich przyswajaniem na skutek niedostatecznego spożycia innych witamin. Stosowanie wtedy na własną rękę (bez konsultacji lekarza) preparatów witaminowych jest niewskazane, a nawet może pewne stany pogłębić. Witaminy powinny być podawane w niewielkich ilościach, ale systematycznie. Branie ich w dużych ilościach (chyba że są specjalne wskazania lecznicze) jest niecelowe i nie usprawni naszego organizmu, ponieważ równowaga ich musi być zachowana. Barbara Jaroszewska ,,Kosmetologia'' Warszawa 2004r. Powierzchnia jako naturalny system ochronny Skóra jest organem skomplikowanym i doskonale zorganizowa­nym zarówno w swej budowie, jak i sposobie funkcjonowania. Po zapoznaniu się z jej strukturą widzimy, że każdy najdrobniejszy składnik ma swoje określone miejsce, zadania i współdziała z pozostałymi dla zachowania ogólnej równowagi. Jedynie ona może zapewnić prawidłowe funkcjonowanie całego systemu ochronnego, jakim jest nasza skóra w stosunku do wszystkich organów wewnętrznych naszego ciała. Ale i w samej skórze wszystkie jej warstwy są tak ułożone i zorganizowane, aby mogły systematycznie wzmacniać to zabezpieczenie. Komórki leżące nad barierą Reina stopniowo twardnieją i w ten sposób chronią lepiej te żywe, leżące pod nią.' Z kolei warstwa podstawowa wytwarza wciąż nowe komórki, które przesuwając się ku górze wypierają stare, by regularnie i nieprzerwanie umacniać i odnawiać to martwe zabezpieczenie (uszkodzenia naskórka znikają po jakimś czasie bez śladu). Końcowa warstwa naskórka - rogowa - bezpośrednio stykająca się ze światem zewnętrznym, zbudowana jest już tylko ze stwardniałych, keraty­nowych komórek i dzięki temu, jak tarcza, chroni dodatkowo wszystkie znajdujące się pod nią. Skórze jednak samo to zabezpieczenie nie wystarcza. Na jej powierzchni występują jeszcze inne elementy naturalnego sys­temu ochronnego. Są to: 1. Płaszcz hydrolipidowy skóry. Zwany też emulsją skórną utwo­rzoną z łoju (elementów tłuszczowych) i potu (elementów wod­nych), a także niektórych substancji powstałych w procesie keratynizacji. Czym jest emulsja z chemicznego i kos­metologicznego punktu widzenia. Emulsja jest jednolitą mieszaniną dwóch lub więcej substancji, które w normalnych warunkach nie dają się zmieszać, ale przy pomocy emulgatora łączą się w jednorodną całość. Emulgator - związek chemiczny umożliwiający powstanie emulsji, oraz zapewniający jej trwałość. Najczęściej mieszamy ze sobą wodę lub wodne roztwory z sub­stancją tłuszczową. Niektóre tłuszcze nie potrzebują emulgatora, gdyż same posiadają jego właściwości. Odróżniamy dwa rodzaje emulsji: . Woda w oleju, określana skrótem w/o - emulsja tłusta, gdyż zawiera mniej cząsteczek wody niż tłuszczu; jej przykładem jest masło lub krem kosmetyczny, tłusty. Olej w wodzie o/w - o lżejszej konsystencji, bardziej płynnej, gdyż zawiera więcej wody niż tłuszczu; jej przykładem jest mleko lub mleczko' kosmetyczne czy krem nawilżający. Coraz częściej wytwarzane są także preparaty oparte na emulsjach wielokrotnych. Różnica pomiędzy nimi a tradycyjnymi emulsjami O/W i W/O polega na zwiększeniu występujących w układzie faz do trzech. W emulsjach O/W/O są to dwie fazy tłuszczowe i jedna wodna, zaś w preparatach typu W/O/W odpowiednio jedna tłuszczowa i dwie wodne. Płaszcz hydrolipidowy zawiera -w zależności od rodzaju cery (sucha, tłusta, odwodniona) mniej lub więcej wody bądź tłuszczu. Na ogół jest niewidoczny na powierzchni skóry. Pełni on niezwykle ważną funkcję ochronną a mianowicie zapewnia właściwy stan nawodnienia warstwy rogowej a także chroni przed szkodliwym wpływem zewnętrznych czynników klimatycznych (wysuszające działanie słońca, wiatru, mrozu). Jego istnienie jest niezwykle ważne również dla estetycznego wyglądu skóry. pozwala jej zachować odpowiednie nawilżenie, nadaje elastyczność i gład­kość. W ostatnich latach prowadzi się coraz. więcej badań. nad doborem takich składników w preparatach kosmetycznych, aby mogły one zastąpić '(jeśli nie istnieje) bądz uzupełnić braki i wyeliminować zaburzenia w tworzeniu się naturalnego płaszcza hydrolipidowego. Dodatkowo mają też służyć jego wzmocnieniu i ochronie. Używa się do tego celu emulsji w/o złożonych z cząsteczek tłuszczów o właściwościach wodochłonnych, albo emulsji o/w wzbogaconych w NMF, 'substancje bioaktywne, od­żywcze itp. NMF czyli naturalny czynnik nawilżający to składniki warstwy rogowej i płaszcza hydrolipidowego skóry nadające im właściwości higroskopijne i hydrofilne czyli przyciągające i pochłaniające cząsteczki wody. Składniki te powstały podczas procesu keratynizacji i w rezultacie dotarły na powierzchnię skóry. 2. Kwaśny odczyn skóry. Chroni on skórę przed szkodliwym działaniem bakterii chorobotwórczych. Sprzyjającym środowiskiem dla ich rozwoju jest środowisko zasadowe; w kwaśnym giną. Do określenia odczynu skóry używamy skrótu pH. PH poniżej 7 wskazuje na odczyn kwasny, powyżej 7 na zasadowy. Zdrowa skóra posiada pH około 5,8, ale może ono ulec miejs­cowym i okresowym zmianom (np. w okresie menstruacji: pod wpływem stresu, wzmożonego wydzielania potu, łoju). Naturalne czynniki nadające skórze kwaśny odczyn: - kwas mlekowy zawarty w pocie, ' - wolne nienasycone kwasy tłuszczowe zawarte w łoju - tlen z otaczającego nas powietrza, - naturalna bakteryjna flora skórna. Nie należy więc nakładać na skórę zbyt ciężkich,' kryjących produktów kosmetycznych. np. w/o emulsji na bazie tłuszczów, które nie posiadają właściwości wodochłonnych, gdyż blokują one pory skórne utrudniając oddychanie i dostęp tlenu. Wszelkie zaburzenia w wydzielaniu potu i łoju, zmiana ich składu i konsystencji łoju połączona z utratą właściwości hydrofilnych prowadzi do zmiany odczynu z kwaśnego na zasa­dowy. 3. Naturalna bakteryjna flora skórna. Od momentu przyjścia na świat. na powierzchni naszej skóry. zaczyna rozwijać się jej własna flora bakteryjna. Składają się na nią różne drobnoustroje (najwięcej gronkowców "stafylococcus albus" oraz zawartych w łoju beztlenowców, które zgodnie współistnieją ze sobą zachowując równowagę ustrojową. Ich ilość na zdrowej skórze zależy od jej indywidualnych właściwości u każdego z nas oraz odpowiedniej higieny. Kwaśny odczyn skóry zapewnia najdogod­niejsze warunki życia i rozmnażania się przyjaznych skórze; gronkowców i beztlenowców w przeciwieństwie do bakterii i wiru­sów chorobotwórczych, dla których tylko zasadowe środowisko jest korzystne. Zadanie, które spełnia fizjologiczna bakteryjna flora skórna? Stanowi ona dodatkową żywą barierę powstrzymującą szkod­liwe zewnętrzne ataki tkanki skórnej przez bakterie i, wirusy chorobotwórcze. Konkretnie działa bakteriostatycznie, tzn. że hamuje ich rozwój i neutralizuje negatywne wpływy. Istnienie prawidłowej 'flory bakteryjnej na powierzchni naszej skóry zależy od kilku czynników: kwaśnego odczynu skórnego składu potu i łoju wydzielania przez skórę enzymu zwanego lizozymem – zawierają go również nasze łzy, zwalczającego bakterie chorobotwórcze czynniki niszczące ją: zmiany w tworzeniu się płaszcza hydrolipidowego - wodnotłuszczowego, na skutek zaburzeń w wydzielaniu łoju i potu zmiana odczynu kwaśnego na zasadowy stosowanie antybiotyków używanie dezodorantów zawierających substancje działające przeciwbaktryjnie dezynfekcja skóry Fizjologiczna flora bakteryjna skóry jest jednym z ważniejszych jej naturalnych mechanizmów obronnych. Nie należy więc jej usu­wać, ani niszczyć przez niewłaściwą pielęgnację cery, gdyż jej zanik wystawia naszą skórę na ataki bakterii chorobotwórczych, a tym samym prowadzi do powstania różnych chorób skórnych. Cera, to skóra występująca na twarzy, szyi i dekolcie. Typ cery zmienia się wraz z wiekiem. Stan i rodzaj naszej skóry, czyli jej wygląd zależy również od cech dziedzicznych, klimatu, środowiska – rodzaj wykonywanej pracy i sposób w jaki żyjemy, sposobu odżywiania, napięcia nerwowego, napromieniowania słonecznego oraz sposobu pielęgnacji. Rodzaj i wygląd cery zależy od wielu czynników endo i egzogennych. Endogenne: cechy dziedziczne stan zdrowotny rasa płeć wiek sposób odżywiania napięcie nerwowe Egzogenne klimat danego regionu środowisko – tryb wykonywanej pracy, sposób wypoczynku, sposób życia pora roku promieniowanie UV sposób pielęgnacji Powszechnie stosuje się bardziej powierzchowne rozróżnianie rodzaju cery dokonywane ze względu na ilość i jakość wydzielanego przez nią łoju. Standardowa klasyfikacja jest następująca: normalna tłusta sucha mieszana mając na uwadze współczesne środowisko życia człowieka, które nie jest przyjazne i w którym pojawiły się różne antropogenne zanieczyszczenia chemiczne, związane z chemizacją życia wyróżnić możemy również: odwodnioną wrażliwą ze zmianami naczyniowymi starczą atroficzną (zanik skóry związany z procesem starzenia ) zniszczoną uwzględniając zaś pewne zaburzenia w funkcjonowaniu i strukturze skóry, wyróżniamy jeszcze schorzenia, z którymi kosmetyczka XXI spotyka się w gabinecie kosmetycznym, a do których zaliczamy: łojotok trądzik pospolity i jego odmiany kliniczne trądzik różowaty skórę atopową   Badanie przeprowadza się za pomocą wzroku i dotyku oraz specjalistycznej aparatury. Wizualnie bada się koloryt skóry i jej rodzaj (normalna, sucha, tłusta itp.) i defekty. W badaniach wizualnych rolę uzupełniającą spełniają takie przy¬rządy, jak lupy powiększające, okulary powiększające, dermaskop ( lampa na którą składa się duże szkło powiększające w oprawie, przez które można oglądać od razu całą twarz) oraz lampa Wooda używana do diagnostyki. Działanie lampy Wooda polega na przepuszczeniu promieni nadfioleto¬wych przez szklany filtr zawierający tlenek niklu i potasu. Filtr Wooda elimi¬nuje z widma lampy kwarcowej UV (promieniowanie nadfioletowe) krótko¬falowe promienie światła widzialnego, przepuszcza promienie nadfioletowe w granicach 313-405 nm - nanometr. Diagnozę stawia się na podstawie fluorescencji. Różne odcinki skóry, w zależności od rodzaju skóry i jej właści¬wości oraz schorzeń, charakteryzują się innym odbiciem: . skóra normalna - odbicie w kolorze fioletowym; . skóra sucha, pozbawiona wody - słaba fluorescencja; . skóra o prawidłowej wilgotności - intensywna fluorescencja; skóra tłusta - odbicie barwy ciemnej, prawie czarnej; . nadmierne rogowacenie naskórka - odbicie barwy białej. Badanie przeprowadzone przy użyciu lampy Wooda pozwala na rozpoznanie niektórych postaci grzybic (łupieżu pstrego). Lampę Wodda przed uży¬ciem rozgrzewa się przez 2-3 minuty. Odległość pacjenta od lampy powinna wynosić około 20 cm. Niekonieczne jest zasłanianie oczu.