KOSMETOLOGIA

1. Budowa komórki:

• Naskórek (epidermis)

• Skóra właściwa (dermis, Curtis, proppria, corium)

• Tkanka podskórna

2. Naskórek

• Zbudowany z kilku typów komórek

• Najliczniejszą grupę komórek stanowią ektodermalne keratynocyty ułożone warstwowo

• Keratynocyty

• Melanocyty - leżą na błonie podstawnej, nie należą do naskórka ani do skóry

• Fibroblasty

• Warstwa rogowa

• Warstwa ziarnista

• Warstwa kolczysta

• Warstwa podstawna

• W obszarach naskórka, gdzie jest on pogrubiały, pomiędzy warstwą ziarnistą a rogową wyróżnia się warstwę jasną określaną również warstwą przejściową

Naskórek oddzielony jest od skóry właściwej błoną podstawną. Od dołu:

• Komórki podstawne - mają możliwość dzielenia się

• komórka przesunięta - od warstwy podstawnej nie dzielą się - różnicująca się (dojrzewająca)

• melanocyty - wytwarzana jest w nich melanina ale melanocyty przekazują ją keratynocytom

3. Funkcjonalne komórki naskórka można podzielić na:

• Keratynocyty proliferujące - stanowią warstwę podstawną (stratum basale)

• Keratynocyty różnicujące się, tworzące warstwę:

• Kolczystą (stratum spinosum)

• Ziarnistą ( stratum granulosum)

• Rogową (stratum corneum)

4. Warstwa Malpighiego:

Zwyczajowo warstwa podstawna wraz z warstwą kolczysta są określane jako warstwy Malpighiego (czyli żywa warstwą naskórka - powyżej niej rozpoczyna się proces końcowej keratynizacji)

5. Warstwa podstawna:

• Składa się z jednego rzędu walcowatych, przylegających do siebie komórek, ułożonych na błonie podstawnej prostopadle do powierzchni naskórka.

• Komórki te mają wydłużone, silnie zasadochłonnne jądra

6. Warstwa kolczysta:

• Złożona jest z kilku rzędów wielobocznych komórek

• Komórki te nie przylegają już ściśle do siebie i w górnych rzędach ulegają stopniowemu spłaszczeniu się

7. Warstwa ziarnista:

• Złożona jest z wrzecionowatych komórek zaopatrzonych w spłaszczone jądro.

• Cytoplazma tych komórek zawiera zasadochłonne ziarnistości keratohialiny

• Wokół ziarnistości skupiają się lizosomy zawierające enzymy hydrolityczne

• 28 dni - czas różnicowania komórek (regeneracja naskórka)

8. Warstwa rogowa

• Składa się z wielu rzędów spłaszczonych, bezjądrowych komórek (korneocytów), w której w dolnej części ściśle do siebie przylegają a w górnej ulegają rozluźnieniu i stopniowemu złuszczaniu

9. Cytoszkielet komórki: sieć białkowych włókien i rurek, która tworzy rusztowanie komórek. Szkielet komórki potrafi się szybko przebudowywać zgodnie z potrzebami komórki. Włókna i rurki cytoszkieletu dzielimy na:

• Mikrofilamenty - cienkie włókienka zabudowane z aktyny (białka cytokeratyny)

• Mikrotubulei filamenty pośrednie - są twarde, oporne na odkształcenia, nadają komórkom sztywność, mogą być utworzone np. przez cytokeratyny białka tworzące fi lamenty pośrednie mają wydłużone cząsteczki

10. Połączenia między komórkami naskórka:

• Desmosomy - zwarte, przyległe komórki

• Połączenia adhezyjne

• Połączenia jonowo -metaboliczne (neksus) - są kanałami utworzonymi z białek, koneksynami

• Połączenia szczelne - głownie w warstwie ziarnistej

11. Budowa desmosomu (desmosom - symetryczne struktury łączące dwie homologiczne komórki)

• Część wewnątrzkomórkowa: wewnątrz jest płytka desmosomalna, do której dochodzą włókienka pośrednie cytokeratyny

• Błony komórkowe

• Przestrzeń międzykomórkowa

12. Kadheryny ich rozmieszczenie w naskórku:

• Desmokoliny

• Desmogleiny

Wychodząc z przylegających komórek łączą się w przestrzeni międzykomórkowej

W naskórku rozmieszczenie kadheryn jest nierównomierne, występują tu kadheryny desmosomalne i kadheryny E i P

• P-kadheryna, desmogleina 2 i 3 - dominują w warstwie podstawnej

• Desmogleina 3 - tylko w warstwie kolczystej

• Desmogleina 1, desmokolina 1 - występują w obrębie desmosomów warstw keratynocytów nieprolifenujących

13. Desmosomy w naskórku:

• Komórki warstwy podstawnej łącza się z błoną podstawną za pomocą półdesmosomów

• Komórki warstwy rogowej łączą się między sobą za pomocą korneodesmosomów

14. Utrata połączeń między komórkami naskórka:

• W trakcie mitoz komórki naskórka nie tracą łączności międzykomórkowej

• Połączenia pomiędzy kadherynami, białkami płytki i włóknami cytoszkieletu są kontrolowane przez kinazy i fosfatazy i zlokalizowane w obrębie błony komórkowej

• Degeneracja proteolityczna kadheryn desmosomalnych w części powierzchniowej warstwy rogowej zachodzi jednocześnie z dysocjacją desmosomów i złuszczaniu

15. Dojrzewanie keratynocytów:

• Okres przejścia z warstwy podstawnej do rogowej (26-28 dni), połowa na warstwę Malpighiego, połowa na warstwę rogową

• Dojrzewanie keratynocytów obejmuje kilka jednocześnie zachodzących procesów i dotyczy desmosomów, kreatyny, białek śródkomórkowych bogatych w histydynę, tworzenie otoczki rogowej oraz glikoprotein i tłuszczów powierzchniowych

16. Jednym z najważniejszych czynników kontrolujących proces proliferecji i różnicy keratynocytów jest transformujący czynnik beta TGF - beta produkowany przez komórki naskórka

17. Dojrzewanie korneocytów:

• Korneodesmosomy tworzą struktury białkowe stanowiące połączenie korneocytów

• Zbliżone są do desmosomów w budowie i funkcji, odgrywają rolę w spójności międzykomórkowej warstwy rogowej

• Swoistym białkiem korneodesmosomów jest korneodesmozyna, która pojawia się już w warstwie Malpighiego w desmosomach keratynocytów

18. Proces złuszczanie naskórka:

• Złuszczanie się naskórka to proces enzymatyczny rozkłady połączeń białkowych korneodesmosomów

• Enzymy hydrolityczne, które powodują degenerację korneodesmosomów wymagają dużego udziału wody

• Jeżeli do zahamowania złuszczania się , np. w związku ze zmniejszeniem nawilżenia skóry to korneocyty gromadzą się i powodują objawy suchości skóry

19. Cytokeratyny w naskórku:

• cytokeratyny - główne białka włókien pośrednich komórek nabłonka. Cytokeratyny w naskórku połączone są profilagryną

• grupy cytokeratyn : typ I - kwaśne, typ II - zasadowe

• w prawidłowym naskórku SA tylko cytokeratyny 1, 5, 10 ,11, 14, 15

• cytokeratyny 1 i 10 występują w warstwach suprabazalnych oraz cytokeratyna 5 występuje tylko w warstwie podstawnej, są znacznikami prawidłowego różnicowania się keratynocytów

• do białek wiążących cytokeratyny należą: profilagryna ( warstwa ziarnista), filagryna ( warstwa rogowa)

20. Wewnętrzna koperta białkowa. Tworzą ją:

• Kornifina - w warstwie kolczystej i ziarnistej

• Inwolukryna - powierzchniowych komórkach warstwy kolczystej i w warstwie ziarnistej

• Lokiryna - w warstwie rogowej

Filagryna i cytokeratyny tworzą rdzeń korneocyty, inwolukryna, lorikryna i kornifina jego kopertę wewnętrzną (usztywnienie komórki od środka błony)

Otoczka rogowa (koperta wewnętrzna) tworząca ścianę keratynocytów, ma budowę białkowo - lipidową (90% białka i 10% tłuszczy)

21. Filagryna:

• Profilagryna - składnik kareto hialiny, znajdujący się w postaci ziarnistości w cytoplazmie komórki warstwy ziarnistej i przylegających do niej komórek warstwy kolczystej

• Filagryna - powstaje z profilagryny w reakcji proteolizy, która zachodzi w trakcie przejścia Keratynocyty do warstwy rogowej

• W warstwie rogowej Filagryna stanowi główny składnik macierzy korneocytów w której zatopione są równoległe ułożone makrofibryle cytokeratyny

• W powierzchniowej części warstwy rogowej Filagryna ulega hydrolizie do metabolitów takich jak kwas prokainowy, kwas pirolidyno-5-karboksylowy i Cybulina

22. Lipidy warstwy rogowej:

• Ceramidy i kwasy tłuszczowe błony komórkowej łączą się z białkami otoczki rogowej tworząc estry

• Sprężysta fosfolipidowa błona Keratynocyty zmienia się w sztywną błonę białkowo - cer amidową Keratynocyty

• Pochodzą z ciałek lamelanych warstwy ziarnistej (ciałek Odlanda)

• Ciałka lamelarne są bogate w cholesterol, glukozyloceramid i fosfolipidy oraz odpowiednie enzymy hydrolityczne (lipazę, fosfolipazę A i C, sfingomielinazę)

• Wydzielina ciałek lamelarnych zakwasza przestrzeń międzykomórkową, co pozwala kwaśnycm hydrolazom zmienić naskórkowe lipidy polarne w lipidy obojętne

• Enzymy uczestniczące w przemianach lipidów katalizują pozakomórkową degradację sfingomieliny i glukozyloceramidów do ceramidów, a fosfolipidów do wolnych kwasów tłuszczowych, które wspólnie z cholesterolem tworzą błony blaszkowe

23. Lipidy bariery warstwy rogowej należą do 3 głównych klas lipidów:

• Kwasów tłuszczowych

• Ceramidów

• Cholesterolu

24. Naturalny czynnik nawilżający:

NMF - stanowi 30% warstwy rogowej i jest fazą ciekłą z zawieszonymi w niej związkami litofilnymi:

• Ceramidy

• Woski

• Kwasy tłuszczowe

• Cholesterol i jego siarczan

Skład NMF:

• Aminokwasy - 40%

• Mocznik - 7%

• Amoniak

• Kwas moczowy

• Glukozaminy

• Kreatyniny - 1,5%

• Jony K, Na, Ca, Mg, P, Cl

• Mleczan sodowy

• Sól kwasu cytrynowego i mrówkowego

Filagryna jest prekursorem wolnych kwasów tłuszczowych oraz kwasu piroglytaminowego

25. Błona podstawna

• Naskórek łączy się ze skóra za pomocą błony podstawnej, która jest strukturą złożoną z białek i protoglikanów, produkowanych zarówno przez komórki naskórka jak i komórki tkanki łącznej skóry właściwej

• Błona podstawna odgrywa zasadniczą role w kontrolowaniu wymiany między skórą i naskórkiem

• Błona podstawna znajduje się tez wokół komórek śródbłonków, gruczołów potowych i reguluje wymianę wody i różnych cząsteczek, które rozdziela

• Powierzchnia podstawna keratynocytów warstwy podstawnej - hemidesmosomy

• Błona podstawna od strony powierzchni podstawnej keratynocytów podstawnych zawiera hemidesmosomy (półdesmosomy)

• Półdesmosomy stanowią miejsca połączenia keratynocytów w warstwie podstawnej do błony podstawnej

• Ultrastrukturalnie składają się płytki sródplazmatycznej, gęstej elektronowo powiązanej z filamtenami keratynocytów błony

26. Błonę podstawną właściwą tworzą blaszki:

• Blaszka elektronowo jasna

• Blaszka elektronowo ciemna: proteoglikany, kolagen typu IV i V

27. Strefę pod blaszką ciemną stanowią:

• Włókna kotwiczące

• Pęcherzyki mikrofibryli sprężystych

• Kolagen interstycjalny

---